Ақтөбе облысының территориясына туристік - экскурсиялық маршрут жасау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 53 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыс тақырыбының көкейкестілігі туризм әлемдік экономикада қарқынды түрде дамып келе жатқан сала ретінде кеңінен танымал. Соңғы бірнеше жылда кейбір мемлекеттер, мысалы Малайзия, Тайланд және Қытай елдері шетелдік туристерді тартуға байланысты қарқынды түрде өткізіліп отыратын реформалардың арқасында өз экономикаларын әлдеқайда жоғарғы деңгейге көтеріп алды десе де болады. Көп жағдайда туризм халықты жұмыспен қамтамасыз ету мәселесін шешіп береді.

Қазақстан туристік-рекреациялық ресурстарға бай. Қазақстандағы туризмді дамытуға елбасымыздың "Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2020 тұжырымдамасының" маңызы зор. Осы тұжырымдаманың мәні - Қазақстандағы туризмнің даму деңгейін жоғарлату, туризмді табыс көзіне айналдыру, халықаралық туризммен қоса ішкі туризмді дамыту. Халықаралық туризмнің индикаторы болып ішкі туризм саналады. Сондықтан да Қазақстанның облыстарында ішкі туризмді дамыту керек. Ақтөбе облысында ішкі туризм бойынша обьектілері өте көп. Ақтөбе облысында 12 аудан бар. Әрбір аудан өзінің табиғатымен, ерекшелігімен, табиғат байлықтарымен ерекшеленеді.

Мәселенің мәнісіне келетін болсақ, біз сөз еткелі отырған Ақтөбе облысы қазіргі таңда туристердің әр түрлі деңгейдегі сұраныстарын қанағаттандыра алуға қабілетті әрі кең көлемдегі туристік потенциалы бар аймақ.

Саяхатшылардың саяхаттау мен демалыс өткізу аудандарын таңдауында табиғи ресурстар үлкен рөл атқарады. Бұл жағынан алғанда туристер өздері таңдау жасаған туристік аудандардың ландштафты мен климатына, өсімдіктер және жануарлар әлемінің бай болуына, спортпен айналысуға, аң аулауға, балық аулауға жайлы болуына көп көңіл аударады. Туристік аймақтың ресурстарықандай болса, рекреациялық әрекеттер мен түрлерді ұйымдастыру соған байланысты болады.

Қазақстанның сарқылмас әрі қайталанбас табиғи сұлулығы Ақтөбеөңірінің өзіндік ерекшелігі мол географиялық аймақ екендігінен көрініс береді. Ақтөбе облысы көп уақыттан бері өзінің өсімдіктер және жануарлар әлемінің саналуандығымен, ыңғайлы табиғи контрастарымен және табиғи ландштафтарымен туризм саласындағылардың қызығушылығын тудырып отыр. Саяхат жасаудың азапты жолын артқа тастап әрі өміріне қауіп-қатер тудыра отырса да көптеген ғалымдар мен саяхатшылардың бұл өңірге асқан қызығушылықпен сапар шеккілері келетіні тегін емес.

Құм шөлейттер мен құмды бархандар, аспен мен қайың, сексеуіл қатарынан бірге орналасатын аймақтар болады. Дәл осындай көршілестік Ақтөбе облысында бар. Сіз бұл аймаққа саяхаттау мақсатында сапар шеккен болсаңыз жолда шөл даланың аптап ыстығына тап боласыз, дархан даланың ғажап көркіне тоймай көзтіге аласыз, тау етегінің саясында тыныға аласыз.

Зерттеу нысаны: Ақтөбе облысын қамтитын барлық аймақтар мен өзен-көлдер, өңірдің жер бедері, ауа-райы, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі. және де Ақтөбе өңіріндегі тарихи-мәдени, табиғи, нысандары болып табылады. Сонымен қатар, өңірдегі туристік нысандарға экскурсиялық маршрут жасау.

Зерттеу пәні: Ақтөбе аймағында туристік имиджді қалыптастыруды қолдану.

Жұмыстың мақсаты: Ақтөбе облысының территориясындағы туристік-экскурсиялық нысандарға жалпы сипаттама бере отырып, туристік экскурсиялық маршрут дайындау.

Зерттеу міндеттері:

Экскурсиятанудың теориясы және тұжырымдамаларына анықтама беру арқылы зерттеу жұмыстарын жасау;
Ақтөбе облысының туристік-рекреациялық мүмкіншіліктеріне жалпы сипаттамасы беру;
Ақтөбе облысының территориясына туристік-экскурсиялық маршрут жасау.

Зерттеу әдістері: Ақтөбе облысындағы ішкі туризмді дамыту мақсатында туристік маршрут құру.

Жұмыстың теориялық маңыздылығы: Ақтөбе облысының кереметтей көз тартарлық әсем жерлеріне, туристік нысандарына жалпы шолу жасау.

Жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы: Ақтөбе облысындағы, Шалқар ауданының туристік нысандарына экскурсиялық маршрут жасалды.

Жұмыстың ғылыми құрылымы мен көлемі бұл дипломдық жұмыс кіріспеден, негізгі үш тараудан және қортындыдан тұрады.

Бірінші бөлімде , экскурсиятанудың теориясы және тұжырымдамалары қарастырылған.

Екінші бөлімде , Ақтөбе облысының туристік-рекреациялық мүмкіншіліктеріне жалпы сипаттама толығымен беріліп, ондағы туристік нысандарға тоқталып өткен.

Үшінші бөлімде, Ақтөбе облысының Шалқар ауданындағы туристік нысандарына экскурсиялық маршрут жасалды және оның туризмдегі маңыздылығы қарастырылған.

71 беттік мәтін көлеміндегі жұмыс 17 суреттер мен 1 кестеден тұрады. Бұл жұмысты орындау барысында 30-ке жуық әдебиет көздері пайдаланылды.

Дипломдық жұмысты жазу барысында қолданылған шешуші сөздер: экскурсия мәні, табиғи ресурстар, айырықша қорғауға алынған аймақтар, қорық, ұлттық саяжай, табиғат ескерткіштері, тарихи ескерткіштер, табиғи-танымдық тур, туристік-экскурсиялық маршрут.

1 ЭКСКУРСИЯТАНУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ ЖӘНЕ ТҰЖЫРЫМДАМАЛАРЫ

1. 1 Қазақстандағы экскурсиялық істің тарихы

Экскурсиялық істің қалыптасуы, дамуы мен өрлеуі мұражайлардың тарихы мен тікелей астасып жатыр. Экскурсияның шығуына себепшілік танытқан өткен ғасырдың қоғамдық өмірі десе де болады. Бұл бірінші кезекте бірқатар қалаларда мұражайлардың ашылуынан да байқалады. Экскурсионист - ғалымдар кәсіби туристік білімнің теориялық негіздерін құрай отырып, экскурсиялық қызметтің қалыптасуының 4-кезеңін бөліп көрсетеді. Бірінші кезеңде (1890-1920) ағартушылық концепцияларын көрсетеді. Бұл жылдары туризм мектептік білім, ғылыми-географиялық және өлкетанушылық мәліметтер жинау үшін ұйымдастырылған экскурсиялармен, жорықтармен мінезделеді.

Қазақстан аумағында тұңғыш рет мұражайдың ашылуын 1831 жылдан бастаған жөн. Себебі осы жылы Орынбор қаласындағы Неплюев әскери училищесінде Орынбор өлкесінің мұражайы (қазіргі Қазақстан Репуликасы Орталық Мемлекеттік мұражайы) ашылған еді. Оның алдында, яғни 1827 жылы Бөкей Ордасында Жәңгір ханның «қару-жарақ бөлмесі» ұйымдастырылған-ды. 1883 жылы Семейде мұражайдың ашылуы, еліміздің шығыс аумағындағы елеулі оқиғаға айналды. Сондай-ақ 1906 жылы ағайынды Белослюдовтар Семейде жекеменшік мұражай ашқан-ды. 1915 жылы Өскеменде де мұражай жұмыс істеп, халықты қабылдай бастады.

Негізінен алғанда, патшалық Ресей тұсында мұражайлардың ашылуына, қазақ тарихына қатысты көптеген көрмелердің ұйымдастырылуына Орыс географиялық қоғамының, Орынбор мұрағат комиссиясының беленді мүшелері (әскери шенеуліктер, орыс зиялылары, Қазақстанға жер аударылған саяси қайраткерлер, тағы да басқалары) ат салысты. Мұражайлардың ашылуы экскурсия жүргізу ісін біртіндеп жолға қоя бастады.

Сонымен қатар өткен ғасырлардың белгілі мұғалімдері экскурсияны оқу үдерісінің интерактивті түрі деп санаған. Сондықтан экскурсияға шығу алғашында мектептерде кең қанат жайды. Тарихи орындарға бару, табиғат аясына шығу, қоршаған ортаны тану секілді іс-шаралардың маңызы зор екендігін озық ойлы мұғалімдер нақты білгендіктен, көпшілігі оқудың осындай белсенді түрін таңдап алып жатты. Оқушылар мен гимназистер мұражайларға, тарихи орындарға және сәулет өнері ескеркіштеріне баруының нәтижесінде оқудан тыс экскурсиялар да пайда бола бастады.

Десе де, патшалық Ресей тұсындағы Қазақстан мұражайларында экскуриялық іс айтарлықтай дами қойған жоқ Оған мұражайларда экскурсия жүргізушінің арнайы штатының болмауы немесе аздығы, әдістеменің жетіле қоймауы, тағы да басқа жайттар өзіндік әсерін тигізген еді. Бұл осы кездері бүкіл Ресейге тән құбылыс еді. Мұндай олқылықтардың орнын толтыру үшін мамандар 1910 жылы Мәскеуде «орталық экскурсиялық комиссия» құрды. Оның негізгі мақсаты оқушылар мен оқытушыларға экскурсиялық қызмет көрсету тұғын. Комиссия мүшелері экскурсиялық істің қыр-сырына үңіліп, оның әдістемесін қалыптастыруға ат салыса бастады. Осы жылы «мектеп экскурсиялары, олардың мәні мен ұйымдастырылуы» атты жинақ басылып шықты, кейіннен аталмыш жинақ 1921 жылы өзектілігіне орай кеңестік баспадан қайтадан жарық көрді [1] .

Жалпы айтқанда, экскурсиялар мемлекеттің түрлі кезеңдерінде өз миссиясын тиянақты түрде атқарып келген. Экскурсиятанудың пән ретінде дамуына Кеңес Одағы тұсында мамандар көп еңбек етті. Оның дамуы педагогика, өлкетану, мұражайтану, туризмнің дамуымен тығыз байланысты болды. Республиканың нақты шекаралары межеленген 1925 жылдарғы дейін Кеңес үкіметі Қазақстанда тағы бірнеше мұражайлар ұйымдастырып, мұражай ісін дамытуды жолға қойды. Мысалы, 1919 жылы Қостанайда, 1920 жылы Шымкентте, Оралда, Көкшетауда, 1923 жылы Ақмолада, Петропавлда мұражайлар ашылып, халыққа қызмет көрсете бастады. Сонымен қатар түрлі қоғамдар, одақтар, мысалы, 1918 жылы Мәскеуде «оқушылар экскурсиялық бюросының орталығы» құрылды. Экскурсиялар туризмнің мәдени-танымдық түрі әрі құрама бөлігі ретінде 20-жылдардың соңы мен 30-жылдардың басы өрлей бастады. Бұл кездері «саяси-ағарту жұмыстарына» көп көңіл бөлінді. 1926 жылғы саяси-ағарту кеңесінің IV съезінің шешімі бойынша, мұражай экскурсиялары маркстік-лениндік методология шеңберінде жүргізілуі тиіс болды. Ендігі кезекте «бұқаралық саяси-ағарту жұмыстары» атты термин негізінде мұражай қызметі, соның ішінде экскурсиялық іс жандана түсті [2] . 1928 жылы «кеңес туризсі» атты акционерлік қоғам құрылды, ол 1930 жылы «бүкілкеңестік пролетарлық туризм және экскурсияның еркін қоғамы» болып өзгертілді. Көптеген қалаларда халық ағарту комисариатының экскурсиялық-туристік орталықтары ашылды. 1936 жылдан бастап туризм және экскурсияны дамыту ісі орталықтандырылды.

Мамандардың (Ибраева, тағы да басқалары) есептеулеріне қарағанда, екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында мұражай қызметкерлерінің құрамы азайып кеткен. Соғыс кезінде майданға аттандыру, бюджеттің тапшылығына байланысты қысқарту сияқты себептер мұражайлардың онсыз да аз кадр әлеуетін күрт төмендетіп жіберді. Егер бұрын облыстық тарихи-өлкетану мұражайларында 6-7 адам қызмет етсе, соғыс жылдарында 2-3 адам болып сиреп, мұражай жұмысы жүрмеді. 1942 жылғы қаңтардағы мұражай қызметкерлері туралы мәліметтер мынадай: республиканың 13 облысы бойынша барлық қызметкерлер саны - 49, оның ішінде бюро комисариаты мүшесі - 9 адам, комсомол мүшесі - 3 адам, жоғарғы білімі барлар - 8 адам, орта білімі барлар - 19 адам, аяқталмаған орта білімі барлар - 6 адам, арнайы білімі барлар - 3 адам, төменгі білімі (2, 3 сыныптық) барлар - 7 адам. Ал облыстық мұражайлардың жағдайы мынадай: Алматы облысы бойынша 5 адамның білімі жоқ, 2-інде орта білім, 2-і партия мүшесі, 1-і комсомол мүшесі, Батыс Қазақстан облысы бойынша 2 адамның 1-інде орта білімі, екіншісінде аяқталмаған орта білімі болған. Ұлттық құрамы: қазақ - 1 (Қостанай облысы бойынша), орыстар 28, қалғаны басқа ұлт өкілдері. Міне, зерттеушілердің мағлұматы осындай. Бұл соғыс зардаптарынан туындаған жайт еді [2] .

Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін оқу үдерісінде экскурсия кеңінен қолданылып, өлкетанушылық жұмыстар дамыды. Облстарда мұражайлар ұйымдастырылды. Айта кететін бір жайт, 1950-1960 жылдары мұражай ісінде «ғылыми-ағартушылық жұмыс» термині кеңінен қолданыла бастады. Мұны мұражай қызметінің негізі болып табылатын мұражай пәніне және осы саладағы ғылыми-зерттеу жұмыстарына деген қызығушылықтың артуымен түсіндіруге болады. Алайда, мұражайлар негізгі идеологиялық мекемелердің бірі ретінде саналып келді. Бұған кеңес одағы комунистік партиясының 1964 жылғы «еңбекшілерді коммунистік тұрғыдан тәрбиелеудегі мұражайлардың рөлі туралы», 1982 жылғы «мұражайлардың идеялық-тәрбиелік жұмыстарын жақсарту туралы» деген қаулылары да дәлел бола алады. Ендігі жерде келушілерге қызмет көрсету келушілер саны, оқылған дәрістер көлемі мен жүргізілген экскурсиялар бойынша бағаланды. Сөйтіп, экскурсиялық қызметке социалистік құрылысты дәріптеу сынды жұмыстар жүктелді. Дегенмен, 1960-1980 жылдары аудиториямен жұмыс істеу жаңа сапаға көтерілді. Мұражай жұмысыда факультативтер, абонементтер, ауызша журналдар, түрлі фестивальдер, мемрамдар және тағы да басқалары ұйымдастырылып, экскурсиялық жұмыстың әдістемесі жетілдірілді. Экскурсия диалог ретінде қарастырылады, ал экскурсант оған белсенді түрде қатысушы болып табылды.

Экскурсия барысындағы сұрақ-жауап, түрлі ойын әдістемелері енгізілді, сахналандырылған көріністері орын алды. Әрбір келушіге (оқушы, студент, ересек адам, шетелдік турист, тағы да басқалары) қатысты дифференциальды ұстаным қалыптасты. Кеңестік мәдениет ғылыми-зерттеу институты осы кездері «основы экскурсионного дела», «музей и посетитель» секілді ғылыми жинақтар шығарып тұрды. Олардың барлығы экскурсиялық істің дамуына, ғылыми тұрғыдан кемелденуіне айтарлықтай үлес қосты. 1980-1990 жылдары коммуникация теориясы арқылы кеңестік мұражайларда адамның дамуына, оның шығармашылық әлеуетіне, құндылықтарының қалыптасуына, дүниетанымдық бағдарларына, қоғаммен әлеуметтік-мәдени басланыстарына азды-кемді назар аударыла бастады. Осы кездері Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы құрамында 19 облыс болды. Нәтижесінде әрбір облыста тарихи-өлкетану мұражайлары ашылды. Олардан басқа аудан орталықтарында, шағын қалаларда, кейбір университеттер мен ғылыми орталықтарда (Ғылым академиясы, тағы басқалары), ірі мектептерде сан алуан тақырыптағы мұражайлар жұмыс істеп, келушілерді қабылдады. Ендігі жерде экскурсия жүргізушілердің штат құрамы азды-кемді ұлғайтылып, оның ғылыми әдістемесі де жетілдіріле түсті [3] .

Ал мұражайлар мекемелеріне мамандар даярдау ісі біршама кенже келе

жатты. Айта кету керек, 1970 жылы мұражай қызметкерлерінің саны 2 есеге артып, олардың жалпы саны 640 қызметкерге жеткен. Бұлардың 406-сы ғылыми қызметкерлер (68%) болған. Мұражайда жұмыс істейтін жергілікті ұлт құрамы да өсе түскен. Олардың жалпы көлемі 46% пайызға дейін өскен. Мұражай штаты құрамына да белгілі бір талаптар қойылды. Мәселен, облыстық мұражайларда директор, бас қор сақтаушы, 2 аға ғылыми қызметкер, ғылыми қызметкерден жабдықталған шаттаттық бірлік берілуі тиіс болды. Ғылыми зеттеулерге қарағанда, 1990 жылдардың басында Қазақ Кеңес Социалистік Республикасының мұражайларында 2770 қызметкер тіркелген. Оның ішінде 155 қызметкерде мұражай ісі мамандығы бойынша білімі, ал 1136 ғылыми қызметкер мен экскурсия жүргізушілерде жоғары білім болған.

Жоғары білікті мамандарды даярлау Қазақстанда да жолға қойылды. Мысалы, 1981 жылы С. М. Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік Университеті (қазіргі Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті) тарих факультетінде «мұражайтану» арнайы курсы (маманданымы) енгізілді. Тарихи пәндермен бірге мұражайтану пәнін қоса меңгерген мамандарға мұражайларда жұмыс істеуге мүмкіндіктер ашылды. Нәтижесінде XX ғасырдың 80-жылдардың басында республикада мұражай қызметкерлерінің көпшілігі, мәселен, 1980 жылы - 71, 2%-ы, 1981 жылы - 75, 7%-ы қызметкердің жоғары білім алды.

1990-2000 жылдары Қазақстандағы күрделі әлеуметтік-экономикалық жағдайларға қарамастан, мұражайлардың қоғамдық мәніне, оның негізгі қызметтеріне деген қызығушылық толастай қойған жоқ. Бұл кездері бірінші кезекте мұражайлардың мәдени-білім беру функциясына назар аударылды, мұражайдың білім беру ісіндегі концепциясы қалыптасты. Кеңестік идеологиядан арылған қазақстандық қоғам бұрын жабық болып келген тақырыптарды көтеріп, оған қатысты сан алуан көрмелер, презентациялық қойылымдар, жекелеген тұлғалардың ғұмырнамасын баяндайтын күндер, «мұражай түні» сияқты алуан түрлі акцияларды ұйымдастырды. Мұның өзі экскурсия жүргізушілеріне деген сұранысты, олардың қызметіне деген таптарды күшейте түсті [4] .

Бүгінде Қазақстандағы аталмыш мәдени мекемелері мұражайлардың коммуникативті даму үлгісіне көш бастады, олардың қызметінде жалпылықтан жалқылыққа (келушілер тұлғаға) көшу кеңінен байқалды, осыған орай жеке тұлғалардың көрмелері де көптеп ұйымдастырылып жатыр. Сондай-ақ, экскурсиялық істің теориялық-әдістемелік негіздері де айқындалған. Жаңа сипаттағы мұражайлар, бұрыннан келе жатқан мұражайларда заман талабынан туындаған залдар да, тіпті, республика аумағында жекеменшік мұражайлар да ашылған.

Дегенмен, мұражайлардың дені мемлекетке қарайды, мемлекет тарапынан қолдауға сүйенеді. Осы жерде отандық мұражайлардың топтамасын толтыруға 2004 жылдан жүргізіліп келе жатқан «мәдени мұра» Ұлттық Стратегиялқ Жобасы оң әсерін тигізгендігін де айтып кетуге болады. Мұражай ісіне қатысты журналдар да үздіксіз шығып келеді. Нәтижесінде республиканың барлық өңірлеріндегі мұражайлардың экспозициялары қайта жаңғырды. Қазақстандық мұражайлардың дами бастауы, бір шетінен, жаңа коллекциялармен толтырылуы болса, екіншіден, мұражайтанудың заман ағымына сай дамуы, яғни жаңа стандарттар мен заманауи техникаға сай витриналық қондырғылармен мұражай ішін жабдықтау, тағы да басқалары еді.

Қазір республика аумағындағы 200-дей мұражайлар халыққа қызмет көрсетеді. Олардың басым бөлігі заманауи технологиялармен жабдықталған, экскурсиялық қызметтері жолға қойылған. Бүгінгі таңда (соңғы жылдардағы мәліметтерге қарағанда) республикамызда тарихи-мәдени мұраны сақтау және насихаттау саласындағы мемлекеттік саясаттың белсенді таратушысы болып табылатын мұражайларды шамамен, 1 млн. 300 мың адам тамашалайды. 20 мыңнан астам көрмелер мен дәрістер ұйымдастырылған. Қазақстан мұражайлары ең алдымен, халықтың баға жетпес материалдық, рухани байлығын жинақтаушы әрі насихаттаушы, сол арқылы Қазақстан азаматтарының бойына отансүйгіштікті, патриоттық сезімді ұялатушы ғылыми, мәдени, биліми орда болуға тиіс [5] .

1. 2 Экскурсияның принциптері мен қызметтері

Экскурсия саяси, философиялық, ғылыми, әдеби, және басқа да түрлі көзқарастағы идеялар мен теорияларды таратуға көмектеседі. Отандық үгіт-насихат жұмыстарын жүргізу қызметін орындай отырып экскурсия кез келген тақырып жөнінде саяси-идеялық нақты бағытты ұстануы тиіс. Адамгершілік принциртеріне сүйенген экскурсияның негізіне, ғылымилық, шыншылдық, өмір теориясымен байланыс, тапқырлық, таң қалдырушылық, түсініктілік, жүйелілік, ұлтжандылық жатады.

Ғылыми принципі: экскурсияның мазмұны қазіргі ғылым мәліметтерімен сәйкес келіп жатады. Барлық деректер, оқиғалар, теориялық жағдайлар ғылыми тұжырымдамаларға дейек болу арқылы қазіргі заманғы ғылымның өздерімен байланысты бағытта обьективті ғылыми баға алады.

Өмірмен байланыс теориясы: экскурсия материалы өмірмен байланысты болуы тиіс. Мысалы, өмір сүріп отырған қоғамдағы оқиғалардың нақтылығы деген сияқты жағдайлармен байланысты болуы қажет. Экскурсия жемісі ұсынылған материалдың қаншалықты түсініктілігіне байланысты. Сондай-ақ, ол материалдардың мазмұны сол аудиторияның, олардың білім деңгейі мен өмір тәжірибесін ескергенде тиімді медеген мәселелер назардан тыс қалмауы тиіс.

Экскурсия-ақпарат қызметінде: кез келген экскурсия өз тақырыбына қатысты кеңестік тарихи ғылымның жетістіктерінен, медицинадан, биологиядан, космостық ілімнің жаңалығынан, археологтардың ашқан жаңа мәліметтерден, спортшылардың жетістіктерінен, мәдениет және шаруашылық құрылысының соңғы жаңалықтарынан белгілі бір деңгейде ақпараттардан хабарланып отырады. Экскурсия өткізудің негізгі жүйелі тәртіпке бағындырылған нақты және дәлелденген мәтін. Экскурсияның мазмұнын таңертеңгілік радио және жаңадан оқылған газеттің жаңалықтарымен толықтыруға болмайды. Кез келген экскурсия өзіне қатысты тапсырмаға сәйкес өз тақарабында жеткілікті негізделген және тиянақты түрде дәлелденген ақпаратпен толығып отырады[6] .

Экскурсияның мәдени демалыс уақытын ұйымдастыру қызметі: экскурсия «оқу және өзіндік білім» терминімен ерекшеленетін топқа жатады. Оның мәні басқа да жеке және коллективті мәдениетті қалыптастыруда үнемі дамып отырады. Мәдени демалыс уақытын ұйымдастырудағы танымал үлгі бола отырып экскурсия адамның рухани қажеттілігін толық түрде қанағаттандырып отырады. Мәдени демалыс уақытын ұйымдастырудағы экскурсияның рөліэкскурсиялық мекемелер және мұражайлар жекеленген эпизодты шаралардан жүйеленген шараларға атысқанда байқалады. Мұндай өзгеріс тәрбиелік және мәдени-көпшілік ұмыстарға жақсы сапалы нәтиже береді. Әрбір келесі экскурсия ткен экскурсияның жалғасы. Яғни келесі экскурсияның басы өткен экскурсияның аяғымен байланысып отырады. Бұл әдіс қиын тақырыпты да ашуға көмектеседі.

Экскурсиялық жүйе экскурсанттарға белгілі бір жүйеде білім береді. Мәселен, оларға туған қалаларының тарихы немесе өзі тұратын аймақтың тарихи, мәдени ескерткіштер туралы толық, жүйелі мәліметтермен ақпараттандырып отырады. Экскурсияның жүйесі сондай-ақ оған қатысушылардың санын арттыруға, жақсы нәтижеге жетуге, жүйеленген эксплуатациялық топтардың тұрақтылығына қызмет етеді. Мұның бәрі оқу-тәрбие процесін тиімді етеді.

Экскурсияның мәдени және техникалық білімді жетілдіру қызметі: э кскурсия өз тақырыбына сәйкес білімнің белгілі бір салаларында адамдардың білім деңгейін кеңейтуге ықпал етеді. Экскурсияға қатысу арқылы оған қатысушылар отанының тарихы, сонымен бірге өнер, архитектура, әдебиет, экономика және өндіріс орындары жөніндегі білімдерін жетілдіріп отырады.

Экскурсия идеалды түрде мәдени-тәрбиелік жұмыстарының жинақталған түрлі үлгілерін көрсетеді. Оған тақырыптық және әдістемелік дәлелденген бөлімдер кіруі мүмкін. Олар төмендегідей жүзеге асуы тиіс:

көркем фильмдерден үзінділер немесе деректі хроникалық фильмдерді толығымен көрсету;
оқиғаға қатысушылар немесе оның куәгерлерінің сөздері, мысалы, 1941-1945 ж. ж. Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің әскери-тарихи тақырыптағы экскурсия кезіндегі сөздері;
өнеркәсіп және ауылшаруашылық орындарының жетекшілері, инженерлік-техникалық саладағы қызметкерлердің өндірістік-экономикалық тақырыптағы экскурсия барысында сөйлеген сөзі;
сазгерлердің, музыканттардың, әртістердің шығармашылығына арналған экскурсиялардағы әртістердің орындауындағы және дауыс жазбаларында жазылған музыкалық шығармаларды тыңдау;
тарихи және мәдени экскурсияларда дауыс жазба түріндегі мемлекеттік және қоғам қайраткерлерінің сөздерін естуге тыңдауға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.