Тарату электр желілерінің техникалық шығындардың құрылымы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

6

7

Аңдатпа

Айтылған дипломдық жұмыста 6-10 кВ электр тораптарында шығындар

есептеледi және оның кемуінің әдістері көрсетіледі. Есептер 5-ТӘЖ

берілгендері бойынша жазғы және қысқы жүктері есептелді. Есеп үшін РП-

190 с2 мен рп-190 с3 тарату пункттері алынды. Электроэнергия шығынының

кемуі үшін конденсаторлық батареялар қолдандық.

«Тіршілік қауіпсіздігі» бойынша тарауда жұмысшылардың жұмыс

кезіндегі еңбек шарттарын жақсарту әдістері келтірілген, сонымен қатар

автоматты түрде өрт сөндіру жүйесінен есептеулер келтірілген.

Экономикалық бөлімінде конденсаторлық қондырғының негізіне

техника-экономикалық негіздер өткіздік, өзіндік құн мен өтімділік мерзімі

тағайындалды.

Аннотация

В данной дипломной работе производится расчеты потери в

электрических сетях 6-10 кВ и способы их уменьшения. Расчеты произведены

по данным зимних и летних нагрузок РЭС-5. Для расчета использовались РП-

190 секция-2 и РП-190 секция-3. Для уменьшения потерь электроэнергии

были использовались конденсаторные батареи.

В экономической части приведено технико

экономическое

обоснование установки конденсаторных установок, определены

себестоимость и срок окупаемости.

В разделе «Безопасность жизнедеятельности» исследованы условия

труда рабочего персонала приведены методы по улучшению условий труда, а

также произведен расчет системы автоматического пожаротушения.

Annotation

In this thesis work is performed calculation of losses in electric networks of

6-10 kV and ways to reduce them. Calculations are made according to the winter

and summer loads RES-5. The calculations used the RP-190 section 2 and 190

section of the RP-3. To reduce electricity losses were used capacitor banks.

In the economic part of the given technical - economic justification

installation capacitor units, determine the cost and payback.

In the section "Safety" investigated the working conditions of staff are the

methods to improve working conditions, and calculated the automatic fire

extinguishing system.

8

Мазмұны

Кіріспе . . .

1 Электр энергиясын дамытудың келешегі және жағдайы . . .

1. 1 Қазақстанның электр энергияны дамытудағы болашағы . . .

1. 2 «АЖК» АҚ даму келешегі мен жағдайы . . .

2 Тарату тораптарында электр энергияның шығындарын төмендету

шараларының тиімділігін бағалау . . .

2. 1 Реактивті қуат түсінігі . . .

2. 2 Электр тарату тораптарындағы энергия шығынының құрылымы . . .

2. 3 Шығынды төмендету жөнінде ұйымдастырушылық шаралар . . .

2. 4 Шығынды төмендету жөнінде техникалық шаралар . . .

2. 5 Қалалық электр желілерінде реактивті қуатты қарымталау тәсілдері . . .

3 Алматыдағы ТЭЖ-5 тарату желілерін талдау және оның жағдайы . . .

3. 1 ТЭЖ-5 схемасы және оның сипаттамасы . . .

3. 2 энергетикалық шығындарды бағалау үшін фидерді таңдау . . .

3. 3 Торап параметрін есептеу және алмастыру сұлбастыру құрастыру . . .

4 ТП - 190 жұмыс режимін есептеу . . .

4. 1 «RASTR» бағдарламасы жұмысының қысқаша сипаттамасы . . .

4. 2 Берілген торап сұлбасының жұмыс режимдерін есептеу . . .

5 Өтемдік (компенсациялық) құрылғының санын, түрін, қуатын таңдау . . .

5. 1 Өтемдік құрылғыларды таңдау . . .

5. 2 Тораптың өтемдеу режим есебі . . .

5. 3 Трансформациялау коэффициенті бойынша режимді оңтайландыру . . .

6 Тіршілік қауіпсіздігі . . .

6. 1 Подстанциядағы еңбек шарттарының анализi… . . .

6. 2 Микроклимат параметрлерінің жасалу жұмыстары . . .

6. 3 Автоматты өртті сөндіру жүйесі АТҚ . . .

7 Экономикалық бөлім . . .

7. 1 Орнатылған конденсаторлық құрылғылардың өсімді тиімділігін

есептеу . . .

7. 2 Тәуліктік жүктемелер көрсеткіші бойынша жылдық шығынды

есептеу . . .

7. 3 Жүктемелердің орта тәуліктік көрсеткіштері бойынша жылдық шығын

есебі . . .

Қорытынды . . .

Әдебиеттер тізімі . . .

9

. . . 7

. . . 8

. . . 9

. 10

. 12

. 14

. 15

. 16

. 18

. 20

. 21

. 22

. 28

. 29

. 35

. 37

. 42

. 45

. 46

. 50

. 57

. 58

. 62

. 66

. 67

10

Кіріспе

Электроэнергетика Қазақстанның негізгі өнеркәсібі болып табылады.

Өнеркәсіптің тиімді жұмыс істеуі, тұтынушыларды тұрақты электрлік және

жылулық энергиямен қамтамасыз ету мемлекеттің басты сонымен қатар

өркениетті өмір сүру жағдайларын қамтамасыз ету үшін маңызды фактор

болып табылады.

Энергетиканың дамуы күштік жабдықтардың технико - экономикалық

параметрлерінің жетілдіру, сенімділігін арттыру, автоматтандыру деңгейін

арттыру, шығындарды азайту және электр сапасын тұрақты жақсарту

барысында электр желісінің өткізу қабілетін ұлғайтумен негізделеді. Қуатты

тұтыну барысында қазіргі уақытта маңызды мәселенің бірі шығынды

төмендету мен өткізу қабілетін жоғарылату болып келеді, олардың тиісті

технико-экономикалық негіздемесі бар желісін оңтайландыру бойынша іс-

шаралар әзірлеуді талап етеді.

Қалалық тарату желілерін оңтайландыру жұмыстары мәселесі көп

уақыт бойы қарастырылуда.

Жұмыс режимдері мен параметрлерді оңтайландыру есептері электрлік

желілерді қайта жаңарту немесе жобаны дамыту кезеңдерінде шешіледі.

Қазіргі таңда қалалық электрлік желілері энергожүйеде тұтынушыларды

қажетті электроэнергиямен қамтамасыз ету үшін тұйық байланысты болып

келеді.

Қазіргі даму сатысында әлемдік, атап айтқанда отандық, энергетикаға

қоғамдық өндірістің энергия үнемдеуші технологияларына және

электроэнергия мен электрлік қуаттың шығындарын әр түрлі жолдармен

төмендету, қазба отын мен жаңа электрлік станцияларға мұқтаждықты

қысқарту үшін қажет. Электрлік желінің технико-экономикалық

көрсеткіштері ең арзан сонымен қатар ең тиімді әдісі барлық шығын түрлерін

азайтып және инвестициялық электр станциялары мен желілік обьектілерде,

олардың барлық құрылыс мерзімін жылжыту реактивті қуатты өтемдеу болып

табылады. Бұл одан әрі электр энергиясының сапасын жақсарту үшін база

жасайды.

Қазіргі таңда электр энергия шығынының артуы қалаларда электрлік

жүктемелердің тығыз орналасуы мен электрэнергияны шағын аумақта белгілі

бір мөлшермен көптеп тұтынумен мінезделеді. Желіден активті қуат пен

елеулі үлесте реактивті қуат тұтынатын жаңа буын электр қабылдағыштары

кең таралып, 6-10 кВ электр желілерінде елеулі электроэнергия шығындарына

алып келеді.

11

1 Электр энергиясын дамытудың келешегі және жағдайы

1. 1 Қазақстанның электр энергияны дамытудағы болашағы

Қазақстанда басқа елдердегідей энерготиімділік пен үздіксіз дамыту

сұрақтарына үлкен мағына беріледі. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев өз

кітабында «ХХІ ғасырдағы ғаламдық энергоэкологиялық тұрақты даму» осы

күнгі жағдайдағы анализдер мен үрдістер негізінде ғаламдық экономиканы

қалыптастыру үшін негізгі қажетті параметрлерді бағалады. Елбасы

Қазақстанда көп табиғи ресурстар бар, ол әлемдік энергетикалық қауіпсіздікті

қамтамасыз ету үшін өз жауапкершілігін түсінетінін айтты.

Қазіргі уақытта, Қазақстан - аймақтағы ең серпінді дамып келе жатқан

елдердің бірі. Елдің экономикасының барлық салаларында тұрақты өсуі

электр энергиясын тұтыну тиісті өсуіне әкеледі. Сарапшылардың пікірінше,

Қазақстандағы, 2015 жылы электр энергиясын тұтыну көлемі 100, 9 млрд кВт /

сағ құрайды, ал 2030 жылы - 144, 7 млрд кВт / сағ.

Еліміздің одан әрі экономикалық дамуын қамтамасыз ету үшін «2030

жылға дейін Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласын

дамыту үшін Бас жоспарға» сәйкес бұл 150. 2 млрд кВт / сағ үшін 2030 жылға

қарай электр энергиясын өндіру көлемді түрде қажет. 2030 жылы экспорт

үшін әлеуетті ішкі қажеттіліктерін толық қамтамасыз ету, ал шамамен 6 млрд

кВт / сағ болады.

Қазақстандағы

генерациялық қуаттарды

қалыптастыру

жөніндегі

жетекші рөлде «Самұрық-Энерго» АҚ акционері стратегиялық көрінісіне

сәйкес өнеркәсіп өндіруші сектордың ұлттық операторды қалыптастыру мен

электр және жылу энергиясын өндіру ағымдағы көпсалалы энергетикалық

холдингке беріледі.

Қазіргі уақытта АҚ «Самұрық-Энерго» Қазақстан БЭЖ-нің шамамен

40% ұштастыратын жалпы орнатылған қуаты 7. 9 ГВт электр станцияларын

біріктіреді. . «Самұрық-Энерго» АҚ электр өндірілетін үлесінің көлемі

бойынша 30% астам құрайды. .

2030 жылға қарай қазіргі Екібастұз электр орталығына жаңа қуат

енгізіледі, Солтүстік Қазақстан (Торғай ЖЭС) ірі көмір өндіретін зауыт

салынады, Республика оңтүстігінде Балқаш ЖЭС, Каспий өңіріндегі

энергияның жаңа ірі көзі бар жаңартылған болады және жаңа сыйымдылығы

(Қазақстан Республикасы мен Корея Республикасы Басшыларының

қатысуымен бірлесе отырып құрылыс бастауға қыркүйек 13 бастап беріледі

деп жоспарланып отыр. ), энергия жүйесінің ұлттық орталықтарының негізгі

тұрақтылығын қалыптастыру және негізгі желілері арқылы қосылып

жаңғыртылады. «Самұрық-Энерго» басшысының айтуынша, мұндай электр

жүйесі сәулеті электр энергиясымен қамтамасыз ету мақсатында экспорттық

және транзиттік ықтимал әлеуетін жүзеге асыруға біздің дәстүрлі әріптестер

Ресей Федерациясы мен Орталық Азия елдеріне ғана емес, сонымен қатар

Қазақстан жаңа маршруттар бойынша батысқа (, Қазақстан - Әзірбайжан -

12

Грузия-Түркия), оңтүстік (- Қырғызстан - Өзбекстан - Тәжікстан - Ауғанстан -

Пәкістан) және Шығыс Қытайға жеткізуге мүмкіндік береді

Берілген заңнамалық мінездемедегі шаралар энергоүнемдеу және

энерготиімділікті арттыру, жіберілген энергоүнемдейтін технологияларды

енгізукелесі істерге мүмкіндік береді:

- ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын азайту;

- отандық тауарлар мен қызметтерді бәсекеге қабілеттілігін арттыру;

- генераторлық қуаттарды босату;

- табиғи ресурстарды сақтау мәселесін шешу.

Энергоүнемдеу;

- Қазақстанның экономикасын жаңғырту жалпыұлттық проблема

процесіне экономикалық-қожайындық субъектілер ғана емес, сондай-ақ

тұтастай алғанда қоғамды қамтиды, ал энергия үнемдеу және энергия

тиімділігін арттыру мәселелеріне Мемлекет басшысының өзімен ерекше назар

аударылуда.

1. 2 «АЖК» АҚ даму келешегі мен жағдайы

2007 жылдың 1 ақпанынан туралы ҚР Антионополия комитетінің

шешіміне (ТМРА) сәйкес АҚ APC жеке тәуелсіз компанияларға: Энергия

өндіруші, энергия таратушы және энергия жабдықтаушы болып бөлінді.

«Алматы электр станциялары» АҚ (АлЭС) Энергетикалық компаниясы

Алматы қаласы мен Алматы облысы үшін электр және жылу өндіреді. АҚ

АлЭС Алматы ЖЭО-1, ЖЭО-2, ЖЭО-3, Қапшағай СЭС және Алматы ГЭС

каскадынан тұрады.

АЖК (ақпан 2009 ж - АҚ «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ - АЖК)

Алматы қаласы мен Алматы облысының қаласында электр энергиясын беру

және таратуды жүзеге асырады

Энергия жабдықтаушы компания АҚ «АлматыЭнергоСбыт» Алматы

қаласы мен Алматы облысының тұтынушыларына көтерме сауда нарығы

бойынша электрэнергисын сатып алып және электр энергиясын жекеленген

тұтынушыларға сатумен айналысады.

АЖК АҚ электрэнергияны Алматы және Алматы облысында көтерме

және жекеленген сауда клиенттері үшін беру және тарату желісі қуат AO

АЖК АлЭС АҚ Қазақстан мен ЕЭС балансында 0, 4-6-10-35-110-220 кВта іске

асырады, сондай-ақ басқару режимі АЖК AҚ желілері, AO АлЭС электр

станциялары, техникалық қызмет көрсетуді орындайды,

көтерме және

бөлшек сауда клиенттері оларға Алматы қуатын қамтамасыз ету арқылы:

- Электрмен жабдықтау сенімділігі;

- Энергетикалық жүйесінің параллель жұмыс істеу тұрақтылығы;

- Электр кернеуі мен жиіліктің сапасы;

- Активті және реактивті қуаттың экономикалық ағын тарату;

- Төтенше басқару;

- Алдын алу, авариялардан оқшаулау және тарату.

13

1. 1 сурет - «Алматы энергия үрдісі бойынша соңғы жылдары электр

энергиясы және тұтыну қуаты динамикасы» диаграммасы

АҚ АЖК желісінде Электр энергиясының шығындары компанияның

шығынына жатқызылады және электр энергиясын жеткізу нормативтік

бекітілген құндық тарифпен есептеледі.

1. 2 сурет - «АЖК АҚ 1990-2014 жж. Алматы энергия үрдісі бойынша

тұтыну қуаты динамикасы» диаграммасы

Нормативті шығындар ТМРА ҚР «Табиғи монополияларды реттеу

жөніндегі агенттігімен» бекітіледі және оның құны ағымдағы әдіснамасы

негізінде жыл сайын есептеледі. 1. 3-1. 4 кестеде 2009 жылдан бастап

электрэнергияның нақты және нормативтік шығындары келтіріледі.

14

2013 жылдың соңында нормативтен тыс шығындары 2, 19% құрады,

және ол 2017 жылға дейін энергия шығынын азайту жөнінде жоспарланған іс-

шараларын енгізу есебінен болмауы тиіс. Бұл қызмет: қамтиды:

- Айлық толық коммерциялық тіркеу көрсеткіштері жаза отырып

есептеу әдісіне көшу;

- 0, 4-10-110 кВ АҚ АЖК желісіне реактивті қуатты өтемдеу

құрылғыларын енгізу

- 0. 4-220 кВ желілерінің дамуы;

- 0. 4-220 кВ бар желілерін қайта құру және жаңғырту;

- 6-10-35-110-220 кВ АҚ АЖК желісіне автоматтандырылған бақылау

және энергия ресурстарын есепке алу жүйесін енгізу.

1. 3 сурет - АҚ АЖК 2009 жылы электр энергиясын нормативтік және нақты

шығындарды

1. 4 сурет - АҚ АЖК 2009 жылы электр энергиясын нормативтік және нақты

шығындары

15

2 Тарату тораптарында электр энергияның шығындарын

төмендету шараларының тиімділігін бағалау

2. 1 Pеактивті қуат түсінігі

Q Реактивті қуат электр қозғалтқыштарында, трансформаторларда,

желілерді электромагниттік өріс тудыру үшін қажет.

Электроэнергияны айнымалы токта беру және таратудың негізгі

ерекшелігі болып әр түрлі қуатта тағайындалатын трансформаторлардың

қажетті параметрлеріне дейін оның қайталанбалы түрлендіру мүмкіндігімен

көрсетіледі.

Трансформаторлардың қалыпты қызметі

мен

индуктивті кедергімен қолданылатын тұтынушылардың көбісі

энергияның мерзімді жинақталуына негізделген. Энергияның циклдық

жинақталу процесі айнымалы ток тізбегінің сыйымдылығына мінезделетін,

электроэнергия жіберу энергия көзінен тұтынушыларға дейінгі

ерекшеліктерін анықтайды.

Электржабдықтау жүйелерінің жұмысын сипаттайтын әрбір режимінде

және әрбір

жеке

түйінінде ең маңызды

параметрлері

электр қуаты және кернеу болып табылады. Қуат түсінігі электр энергиясын

айнымалы токпен беру кезінде түрлі бағытта болады. Синусоидалды

ток және кернеу кезінде:

U = U msinωt,

I = I msinωt(ωt - ϕ ),

(2. 1)

(2. 2)

онда φ - кернеу мен ток лезде мәндері арасындағы ығысу бұрышы

тізбегіндегі қуат болып табылады.

Р = ui = UIcos(2ωt - ϕ ),

(2. 3)

Бұл

лездік

қуат

көзінен

берілетін

шығатыны

желілік элемент емес синусоидалды функциясы болып табылады:

Р = UI(1- cos2ωt),

(2. 4)

әрқашан нөлден 2UI дейін оң және 2ω екі мәрте бұрыштық жиілігі

өзгеріп отырады. Деп аталатын кезең үшін лездік қуатының орташа құны

белсенді қуатты і тең

Р = UI,

(2. 5)

Кезде таза индуктивті және сыйымдылықты жүктерде ғана, φ = ± 90 °,

тиісінше, бізде:

Р L = -UIcos(2ωt + 90°) = UIsin2ωt,

16

(2. 6)

Р С = -UIcos(2ωt − 90°) = UIsin2ωt,

(2. 7)

Келтірілген өрнектерден лездік қуаты

қос жиілікті синусоидалды

өзгеріп отырады және оның орташа шамасы екі жағдайда да нөлге тең болады.

Басқа сөзбен айтқанда, индуктивтілік және сыйымдылық арқылы айнымалы

ток өткен кезде активті қуаты P=0, бірақ қуат көзі мен магнит өрісі

индуктивтілігі немесе электр өріс қуаты арасындағы энергия үздіксіз алмасу

болып жатады.

Айнымалы жүктеу

кезінде φ≠0

лезде қуат кезде

тұрақты

компонент және синусоидты түрлі қос

жиілікте өзгереді. Сондықтан, әрбір кезеңде уақыт аралықтары бар,

ток және кернеудің түрлі бағыттары бар кезде, сол кезде қуаты теріс болады,

яғни тізбекке бармай желіге қайтып оралады.

Айнымалы ток кезіндегі энергия көзінен шығарылатын энергия саны,

келесідей:

2π

2π

t ω ω

W = ∫ p(t ) dt = ∫ UI cosϕdt − ∫ UI cos(2ωt − ϕ ) dt =

0 0 0

2π

ω

UI cos ϕ,

(2. 8)

Алынған өрнек лездік қуаттың тұрақты құрамы ғана нәтижесінде өрнек

ғана тұрақты UI cosφ ғана активті қуат болады, өзінің энергия шығарылуын

энергия тасымалдаушының шығынын талап етеді және тиімді жұмыс

жасауына ықпал етеді.

Период бойынша қосынды энергия реактивті қуатпен бірге нөлге тең

болса, онда реактивті қуат пайдалы жұмыс жасауға қатыспа ақ торапты

қосымша токпен және оның жасалу мүмкіндігін энергия көзі мен тұтынушы

арасында қамтамасыз етеді.

Электр машиналары, аппараттар және толық S қуатпен орнатуды

түсіндіретін

тиімді

құндылықтар

өнімі

болып табылатын

ток және кернеу:

S = UI = UI jϕ = Se jϕ = UI cosϕ + jUI sinϕ = P + jQ2,

(2. 9)

Осы жерде Q = Uisinφ реактивті қуат толық қуаттың ауысқан

энергиямен байланысты бөлігін сипаттайды.

Қуаттарды активті және реактивті құрамдарға бөлу көп жағдайда өндіру

процесінің физикалық мағынасына және энергияны айнымалы токпен

таратуға әсер етпейді және жабдық таңдау мен режимдерді есептеудің басты

шарттарын жоғары деңгейдегі дәлдікпен есептеуге және оны оңай

шешугемүмкіндік береді. Алайда, тағы да айта кету керек, бұл тек қана

симметриялы синусоидалы тораптарға қолданылады және реактивті қуатты

одан да қиын жағдайларда қолдану соған сәйкес негіздемелермен талап

етіледі.

17

2. 2 Электр

тарату

тораптарындағы

энергия

шығынының

құрылымы

Электроэнергия шығыны бұл «электроэнергияны электр тораптары

бойынша беру технологиялық шығыны».

Электрмен жабдықтау жүйелерінің (электр жүйелері) негізгі міндеті - оң

нормаланған электр және жылу энергиясын тұтынушылардың энергиямен

жабдықтау

ең төменгі құны бойынша сапалы, беру және

энергия бөлу. Әдетте, оның салдарынан бұл проблема

көпкритериалы болғандықтан әдетте қатаң шектеулі шешімдер байланысты

емес және барлық басқа шектеулер ауыстыру арқылы бір критерий бойынша

шешіледі.

Өндірілген электр энергиясының бір бөлігі электр желілерінде электр

және магнит өрістерін жасау үшін тұтынылады және оны аудару үшін

технологиялық шығын ретінде қажет. Осыған байланысты тұтынушыларға

жіберілген пайдалы энергия Wп. о., желіге жіберілген энергиядан аз Wо. с., оны

жіберуге арналған энергияның технологиялық шығынын ысыраптар ∆Wп

(техникалық шығындар) .

Электрлік желілердегі техникалық шығындар

жүктік

Желілерде,

трансформаторларда,

реакторларда, тб

Бос жүріс

Трансформаторларда,

компенсациялық

құрылғылар,

Өзіндік

мұқтаждық

Қосалқы станция

құрылғыларында

КЛ оқшауламасы

2. 1 сурет - Тарату электр желілерінің техникалық шығындардың

құрылымы

Ол сондай-ақ іске асырылмаған энергиясын өндіру қажеттіліктерін

қамтиды, ∆ Wс , - өндірістік қажеттіліктері үшін желіге тұтынылатын

энергияның бір бөлігі электр жүйелері (жөндеу шеберханалары, электр және

т. б. ), байланысты емес тікелей энергиясын беру.

Баланс қуаты кВт желі ретінде ұсынылуы мүмкін, сағ

Wo . c . = Wn . o + ∆ Wm + Wn . н ± ∆ Wкомм ,

(2. 10)

онда ∆ Wкомм - коммерциялық шығындарды.

Оны шығындарға тек шартты түрде жатқызуға болады, ол тіркеу

шығыны және физикалық болса технологиялық шығыны болмайды.

18

Энергия шығынын жүктік ∆Wпо және бос жүріс шығыны ∆Wос деп

бөлінеді. Бос жүріс шығынына электр жабдықтың тұрақты бос жүріс шығыны,

электр беріліс желісінің тәжі т. б. жатады.

Жүктік шығындар - жүктеу элементіне байланысты шығынның бір

бөлігі. Төменде қарастырылатын есеп методтары көбінесе жүктік шығындарға

байланысты болады, ал жоспарлау методы мен шығынды болжамдау толық

шығынның берілген ақпараты ретінде жүреді.

Эксплуатация шарттарында есептік шығындар көрсеткіші кеңінен

қолданылады, (2. 10) анықталатын, кВт∙сағ,

Немесе процентпен

Wo = Wo . c − ∆ Wn . o − ∆ Wn . o ,

(2. 11)

Wo = ∆ W 0 ⋅

∆ W 0

∆ W 0. c .

⋅100,

(2. 12)

Айырбас ағындары жүйесін магистральдық және тарату желілерінде

энергетикалық шығынның үлкен әсері бар.

Қабылданған классификация бойынша оңтайлы режимге жақындауда

негізгі рольді азшығындалатын шаралар ойнайды. Мамандардың бағалауы

бойынша шығындардың деңгейі 15 -20% ке дейін түсуі мүмкін.

- Тарату желісінде техникалық шығындардың құрылымы мынадай

негізгі құрамдас бөліктері бар:

- желілерде, күштік трансформаторлардағы жүктеме шығындар;

- трансформаторлар мен бос жүріс кезіндегі

шығындары;

- станциялардың өз қажеттіліктері үшін электр энергиясын тұтынуы.

2. 3 Шығынды төмендету жөнінде ұйымдастырушылық шаралар

Электр энергиясын ұрлау анықтау, жою және алдын алу бойынша

ұйымдастырушылық шаралар төмендегілерді қамтиды:

1) әкімшілік қылмыстық жауапкершілік.

Өкінішке орай, зардап шеккен тарап осы бағытта электр-кәсіпкер ғана

қорқатын әрекеттері болып табылады. Сонымен қатар, осы саладағы

қолданыстағы құқықтық және нормативтік заңнамасының негізінде

ведомстволық нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу үшін ешқандай нақты

шаралар қабылданған жоқ.

Шамасы, ол нақты осындай энергетикалық компаниялардың басшылар

мен инспекторларды жеткіліксіз оқыту ретінде себептерін, электр энергиясын

ұрлау жасырын әдістерін анықтау үшін олардың қабілетсіздігі, құжаттардың

саны айтарлықтай аударту және ұзаққа созылған сот iсiн жүргiзумен

айналысуға келмеуге құқығы бар.

19

Сондықтан, билік және электр-қарқынды тұтынушылар арасындағы

әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікке электр энергиясын ауқымды

электр тонаушылық тарту міндеті әлі де қалады.

2) электрмен жабдықтаушы және энергия тұтынушы арасындағы

келісілген есеп айырысу

Электр энергиясын ұрлау зақым айтарлықтай мөлшерге жетеді,

сондықтан электр ұрланған сайын сәйкестендіру, алдын алу және жою

жөніндегі жұмысты ұйымдастыру құны сөзсіз уақыт қысқа кезеңде

салыстырмалы түрде төленуі тиіс.

Сендіру ретінде мысал электр энергиясын есепке алу энергиямен

жабдықтаушы ұйымдастыру және энергия сыйымды пайдаланушылар

арасындағы келісілген есеп айырысуды ұйымдастыру болып табылады.

Келісілген есептік шешімдерде АСКУЭ құрылғысы энергия

эабдықтаушы жақтан және тұтынушы жақтан да болады.

Госэнергонадзор және энергосбыт