Бекіре балықтарын өсіру технологиясы

«Арал қамыстыбас» балық питомнигы жағдайында бекіре тұқымдас балықтарын өсіру және өнімдерін өндіру технологиясы»

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСЫ

5В080400 - «Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау» мамандығы бойынша

АЛМАТЫ 2018

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ

Технология және биоресурстар факультетi

Ара, құс және балық шаруашылығы кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

«Арал қамыстыбас» балық питомнигы жағдайында бекіре тұқымдас балықтарын өсіру және өнімдерін өндіру технологиясы»

Беттер саны

Сызбалар мен көрнектi материалдар саны

Орындаған : Карбоз Назерке Кенжебекқызы

2018 ж. «» қорғауға жiберiлдi

Кафедра меңгерушiсi, Лукбанов В. М.

Жетекшiсi: Қайруллаев К.

Сарапшы

АЛМАТЫ 2018

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ

Технология және биоресурстар факультетi

Мамандығы 5В080400 - «Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау»

Ара, құс және балық шаруашылығы кафедрасы

Дипломдық жұмысты орындау

ТАПСЫРМАСЫ

Студент: Карбоз Назерке Кенжебекқызы

Жұмыс тақырыбы: «Арал қамыстыбас» балық питомнигы жағдайында бекіре тұқымдас балықтарын өсіру және өнімдерін өндіру технологиясы»

Университет бойынша 2018 ж "" № бұйрығымен бекiтiлген

Дайын жұмысты тапсыру мерзiмi 2018 ж ""

Дипломдық жұмыста қарастырылатын сұрақтардың тізімі:

1. Мекен ету ортасының гидрофизикалық және гидрохимиялық көрсеткіштеріне мониторинг жүргізу

2. Бекіре балықтарының әртүрлі қоректендіру режимдеріндегі сызықтық және салмақтық өсу қарқыны

3. Бекіре шабақтарының селекциялық тобын құру

4. Балық шаруашылығы бассейндерінде өсірілген сүйріктердің осыжаздық шабақтардың биологиялық сипаттамасы

Ұсынылатын негізгі әдебиет

1 Пономарев С. В., Гамыгин Е. А., Никоноров С. И., Пономарева Е. Н., Грозеску Ю. Н., Бахарева А. А. Технологии выращивания и кормления объектов аквакультуры юга России. - Астрахань: Нова плюс, 2002. -264 с

2 Васильева Л. М., Пономарев С. В., Судакова Н. В. Кормление осетровых рыб в индустриальной аквакультуре. -Астрахань: БИОС, 2000. - 86 с.

3 Козлов В. И., Абрамович А. С. Товарное осетроводство. - М: Россельиздат, 1986. -117 с.

4Островский М. В., Моисеев А. Н., Сахарова Е. Д. Ронколейкин: методические рекомендации для ветеринарных врачей/ ООО «Биотех». - Санкт-Петербург, 2009.

5 Васильева Л. М. Биологические и технологические особенности товарной аквакультуры осетровых в условиях Нижнего Поволжья. - Астрахань: БИОС, 2000. -188 с.

6 Ткачев А. С., Лопатин Р. И. Товарное осетроводство: эколого-экономический анализ // мат. науч. -прак. Конфер. - Волгоград, 2000. -С 54-56

7 Крылова В. Д. Биотехника товарного выращивания бестера и ленского осетра в трехлетнем цикле. - В Сб. Рыбное хозяйство. Аналитическая и реферативная информация. Серия: Воспроизводство и пастбищное выращивание гидробионтов: Вып. 2. - М., ВНИЭРХ, 2003. - 42 с.

Жұмыстың тараулары бойынша кеңесшілері

Кафедра меңгерушісі Лукбанов В. М.

Дипломдық жұмыс жетекшісі Қайруллаев К.

Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент Карбоз Н. К.

Дипломдық жобаны орындау

ГРАФИГІ

Кафедра меңгерушісі Лукбанов В. М.

Дипломдық жұмыс жетекшісі Қайруллаев К.

Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент Карбоз Н. К.

Нopмaтивті сілтeмeлep

ГOСТ 7. 1 - 2003. «Библиoгpaфичeскaя зaпись. Библиoгpaфичeскoe oписaниe дoкyмeнтa. Oбщиe тpeбoвaния и пpaвилa сoстaвлeния».

ГOСТ 7. 32 - 2001. «Oтчeт o нayчнo - исслeдoвaтeльскoй paбoтe. Стpyктypa и пpaвилa oфopмлeния»

ГOСТ 1368-91 Pыбы всeх видoв oбpaбoтки. Длинa и мaссa.

ГOСТ P51497-89 Pыбa, paкooбpaзныe и кapaкaтицa. Paзмepныe кaтeгopии

ГOСТ24896-81 Тіpі бaлықтap. Тeхникaлық жaғдaй.

ГOСТ 50 380-92 Бaлықтap жәнe бaлық өнімдepі. Тepминдepі мeн aнықтayыштap

ГOСТ 7636-85 Бaлықтap, тeңіз сүтқopeктілepі, тeңіз oмыpтқaсыздapы жәнe oлapды өңдey өнімдepі. Тaлдay әдістepі.

ГOСТ 25706-83 Лyпaлap нeмeсe үлкeйткіш шынылap. Нeгізгі типтepі мeн пapaмeтpлepі.

ГOСТ 25336-82 Зepтхaнaлық шыны жaбдықтap мeн ыдыстap. Нeгізгі пapaмeтpлep, өлшeмдepі мeн типтepі

ГOСТ 24104-2001 Зepтхaнaлық жaлпы жaғдaйындa жәнe үлгі тapaзылapы. Жaлпы тeхникaлық жaғдaйлap.

ГOСТ 19908-90 Тигeльдep, тaбaқшaлap, стaкaндap, кoлбaлap, вopoнкaлap, пpибopкaлap жәнe квapц шыныдaн жaсaлғaн ұштық. Жaлпы тeхникaлық жaғдaйлap.

ГOСТ 427-75 Өлшeгіш мeтaлл сызғыштap. Тeхникaлық жaғдaйлap.

ГOСТ 1625-89 Тeхникaлық фopмaлин. Тeхникaлық жaғдaйлap.

ГOСТ 6709-72 Дистилдeнгeн сy.

ГOСТ 17. 1. 1. 01. -77. Сyды пaйдaлaнy мeн қopғay. Нeгізгі тepминдep мeн aнықтayыштap.

Aнықтaмaлap

Apeaл - тapaлy aймaғы;

Жepгілікті түpлep - экoжүйeнің тaбиғи жaғдaйынa тән түpлep;

Биoцeнoз - сyқoймaның біp жepіндe opнaлaсқaн тіpі opгaнизмдep жиынтығының өзapa бaйлaнысы;

Кәсіптік қop - бaлық шapyaшылығы epeжeсімeн бeкітілгeн нeмeсe өлшeмдepі кәсіптік бoлып сaнaлaтын бaлықтap қopының (пoпyляция) бөлігі;

Зooплaнктoн - сy қaбaтындaғы oмыpтқaсыз жaнyapлap;

Мaкpoзooбeнтoс - сy түбіндeгі oмыpтқaсыз жaнyapлap;

Тoлысy - бaлықтap пoпyляциясының өсyі, яғни кіші жaстaғы тoптapдың өсy нәтижeсіндe пoпyляцияның кәсіптік бөлігін құpayы;

Гидpoбиoнттap - сyдa тіpшілік eтeтіндep;

Нeктoбeнтoс - сy түбі тoпыpaғының бeткі қaбaтындa кeздeсeтін oмыpтқaсыз жaнyapлap;

Литoфильдep - yылдыpығын тaсқa шaшaтын бaлықтap;

Фитoфильдep - yылдыpығын сy өсімдіктepінe шaшaтын бaлықтap;

Жepсіндіpілгeн түpлep - экoжүйeгe apнaйы мaқсaтпeн жібepілгeн түpлep;

Пeлaгoфильдep - yылдыpығын сy қaбaтынa шaшaтын бaлықтap;

Уылдыpық шaшyшы үйіp - көбeю үшін өpістeгeн бaлық қopының (пoпyляция) Биoтoп -aбиoтикaлық фaктopлapының пapaмeтpі біpтeкті сyқoймa бөлімі; біp бөлігі;

Ювeнильді - жыныстық жaғынaн жeтілмeгeн дapaлap;

ҚысқapтУлap мeн шapтты бeлгілep

min - минимум;

maх - максимум;

Juv - ювинал;

м - метр

С _v - өзгергіштік коэффициент; немесе виреабелдік коэффициент;

X - арифметикалық орташа;

M _x - арифметикалық орташаның қателігі;

Р - айырмашылық сенімділігі;

Q - балықтардың толық салмағы;

q - балықтардың іш құрлыссыз салмағы;

L - балықтардың толық ұзындығы;

l - құйрық қанатсыз ұзындығы;

n - балық саны;

мм- миллиметр

♀- аналық

♂- аталық

см - сантиметр

кг - килограмм

г - грамм

т - тонна

км ² - 1 шаршы шақырым

км ³ - 1 куб шақырым

га - гектар

ж. - жыл

% - пайыз

т. б - тағы басқа

ЖШС - Жауапкерлігі шектеулі серіктестік

кipicпe

Тақырыптың өзeктiлiгi: Қазіргі таңда бекіре балықтары санының қарқынды төмендеуіне және оларды Каспий теңізінен аулауға тыйым салынуына байланысты, осы мәселені шешу жолдарының бірі, олардың табиғи популяциясын қайта қалпына келтіру үшін балық шаруашылығы кәсіпорындарында балықтың осы тобының аналық үйірін қалыптастыру болып табылады.

Аквакультураның әр түрлі бағыттарын дамытудаҚазақстанның барлық мүмкіндіктері бар, сапасы бекіре өсірудің талаптарына сәйкес келетін артезиан суының дерек көздерінің көптігі бассейндерде тауарлық балық шаруашылығының жаңа құнды (бекіре балықтары) объектілерін өсіруге үлкен мүмкіндіктер бар.

Қазақстан Республикасындағы ең манызды балық шаруашылығы бар су койма ол Касспий теңізі, оған бекіренің дүние жүзіндегі 90 пайыз үлесі тиеді. Бекіренің ең көп аулануы өткен ғасырдың басында байқалған, мысалы, 1903 жылы 39, 4 мың тонна бекіре ауланған. Осыдан бастап, әр түрлі жағдайларға байланысты олардың популяциясы азайып және көбеюі нашарлап кетті. Себебі, экологиялык факторлардың, ауа райынын қолайсыздығы, Каспийге тұщы суларлың күйылуының азайуы 30-40 жылдары көлдің деңгейінің төмендеуіне әкеп соктырды. Балық аулағанда, жас және жыныстык жетілмеген бекірелерді аулау, 50-ші жылдары гидростанциялык платиналарға суды, теңізге құйылатын өзендерден көп мөлшерде пайдалану.

Осы іс-шаралардың себебінен бекіренің саны күрт азайып кетті, өндірістік балық аулау 10-15 тоннаға азайды. 60-шы жылдары теңізде балық аулауды тоқтату, оны өзендерде ұстау, бағалы объект енгізу, бекірені өндірістік жолмен және уылдырық шашатын жерлерді көбейту, бекіре жүзетін каналдар салу шабақтардың жүруі кезінде өзендерде терендету жұмыстарын токтату тәрізді бірыңғай шаралар іске асыру аркылы, 70-80 жылдары Каспийде бекірені аулау 2 есе өсіп, 20-27, 3 мың тонналык көрсеткішке жетті.

80-ші жылдардан бастап Каспийде экологиялык өзгерістер байқалды. Бұл өзгерістің негізгі факторы теңіз деңгейінің трансгрессиясы. Каспийдегі өзгерістер мамандардын айтуы бойынша келіп құйған судың мөлшерімен және булануының арқасында болуы мүмкін дейді. Каспийдің оңтүстік бөлігінде теңізді мұнаймен бүлғау, соның ішінді ең қауыптісі Кура өзені, оны мақта өндіру аудандарында пайдаланады. ҚР солтүстік Каспийде мұнайды барлау және оны өндіру жоспарлары аландатады. Мұнда мұнаймен теңізді былғау бекіреге аса қауіп төндіреді.

1991 жылғы тексерулер бойынша орыс бекіренің популяциясы 2 есе, шокыр 2, 2 есе азайған. Бекіре өздігінен көбейуімен қатар өндірістік көбейтуде үлесін қосуда. Каспийде бекіре өсіретін 13 зауыт бар. Олар жылына 100 млн шабақ шығарып теңізге жібереді. Жылдан жылға қара уылдырықтың өндірілуі азайып бара жатқаны байқалады, мысалға Атырау зауыты 2005 жылы бірінші рет бекіренің шабақтарын шығара алмады. Себебі бар болғаны он бекіре ауланған оның бәрі аталығы болып шыққан. Ресейде жағдай оданда қыйын, мұнда 13 зауыт бар, бекірені көбейту үшін бірақ аналығы ауланған.

Біздің елімізде бағалы балықтардың саны, оның ішінде бекіре балықтарының саны азаюда. Бекіре балықтарының қорын көбейту үшін оларды жаңа технологияларды қолдана отырып, зауыттық әдіспен көбейту тиімді. Бұл әдіс қажетті көлемде сапалы өнім алуды қамтамасыз етеді.

Жaңaлығы. Осы жұмыста бекірелерді әрі қарай ҚР балық шаруашылығы кәсіпорындарында өндіру мақсатында пайдалану арқылы, Қазақстанда бірінші рет сүйріктердің аналық үйірлерін қалыптастыру әдістері қарастырылады.

Бүгінгі күнде Қазақстанда бекіре өсірудің отандық нормативтік-технологиялық базасы жеткілікті дәрежеде қалыптаспаған. Іс жүзінде шетелдік әдістемелік әдебиет пен нормативтік құжаттама пайдаланылады.

Біздің республикамыздың балық шаруашылығы кәсіпорындары үшін сүйріктерді өсіру технологиясының бейісделуі үшін бекіре өсірудің технологиялық тәсілдерін деталды әзірлеу, құжаттаманы іс жүзінде пайдалану балық шаруашылығы кәсіпорындарына базар экономикасы жағдайында сәтті жұмыс істеуге мүмкіндік беретін отандық нормативтік-технологиялық құжаттаманы әзірлеу мақсатында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу қажет.

Қызылорда облысының «Арал қамыстыбас» балық питомнигы жағдайында бекіре балықтарын өсіру және өндеу технологиясы зерттелінеді.

Зepттeудiң мaқcaты жәнe нeгiзгi мiндeттepi:

Мaқcaты: «Арал қамыстыбас» балық питомнигы жағдайында бекіре тұқымдас балықтарын өсіру және өнімдерін өндіру технологиясын зерттеу.

Нeгiзгi мiндeттepi:

• Бекіре балықтардың құрылысын зерттеу;
• «Арал қамыстыбас» балық питомнигы жағдайында бекіре тұқымдас балықтарын өсіру мақсатын анықтау;
• Өңдеу әдістерін зерттеу;

- «Арал қамыстыбас» балық питомнигы жағдайында бекіре тұқымдас балықтарын өсіру және өнімдерін өндіру технологиясының ерекшеліктерін және жаңалықтарын зерттеу.

- Бекіре балықтарының әртүрлі қоректендіру режимдеріндегі сызықтық және салмақтық өсу қарқынын анықтау;

- Бекіре шабақтарының селекциялық тобын құру;

1 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ

Тауарлық бекіре өсіру Қазақстан үшін жаңа прогрессивті бағыт болып табылады. Республикада бекіре балықтарын тауарлық өсірудің өзектілігі, олардың табиғи қорларының күрт азайып кетуімен түсіндіріледі. Қазіргі таңда теңізде мұнайды қарқынды алуға байланысты Каспий теңізінің Қазақстандық бөлігіндегі су ортасы экожүйесінің деградациялануы өсіп келеді. Теңіздің биологиялық ресурстарын тиімсіз пайдалану Каспий бассейніндегі балықтардың ең құнды түрі ретінде бекіре балықтарының санының азайуына алып келді. Соңғы жылдардағы мониторингтік зерттеулер су бассейніне антропогендік ықпал етуде, сондай-ақ браконьерлік прессингтің бекіре балықтары популяциясы қайғылы дәрежеге дейін алып келуін көрсетті. Қалыптасқан жағдайда бекіре балықтарының табиғи гендік қорларын сақтаудың альтернативтік жолдарын әзірлеу және енгізу өте маңызды болып табылады. Мұндай бағыттарының біріне өзіне бекіре балықтарының кәсіптік қорларын қалыптастыру және бірқатар экологиялық және әлеуметтік-экономикалық сипаттағы мәселелерді шешуге көмектесетін бекіреден азық-түлік өнімін алуды енгізетін тауарлық бекіре өсіруді дамыту жатады [1, 2] .

Зерттеудің орындалуы Республиканың балық өсіру шаруашылығы жағдайында бекіре балықтарын өсірудің биотехникасы бойынша ғылыми базаны күшейтеді. Қазақстанда әр түрлі бекіре балықтарын және олардың гибридтерін енгізу, олардың табиғи популяциясын азайтуға ықпал ететін болады. Республиканың әр түрлі аймақтарының балық өсіру шаруашылығында болашақта бекіре балықтарының тірі жинақтарын құру олардың генетикалық әр түрін сақтап қалу механизмдерінің бірі болып табылады. Жобаны іске асыру қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды өндіру бағыттары бойынша АПК дамыту басымдығына сәйкес келеді [3, 4] .

Қазақстанның әр түрлі шаруашылығында және табиғи аймақтарында бекіре балықтарын тауарлық өсіру технологиясын әзірлеу, сондай-ақ алаң бірлігінен тауарлық өнімді шығаруды маңызын көтеруге мүмкіндік беретін орта мен жемдердің сапасына, азықтандыру режиміне бақылау жүргізу және басқару мүмкіндігін беретін балық өсіру процестерін оңтайландыруға бағытталған басымды мәселелер болып табылады.

Бекіре балықтары санының күрт қысқарып кетуі қазіргі таңда осы саладағы маңызды мәселелердің біріне кәсіптік аулауды сақтау емес, ал балық түрлерінің әр түрлілігін сақтап қалу екендігіне алып келді. Осыған байланысты ішкі базарға да, сыртқы базарға да бекіре өнімін негізгі жеткізуші ретінде тауарлық бекіре өсірудің маңызы зор болып отыр[5-8] .

Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу қажеттігі Қазақстанның балық өсіру шаруашылығында бекіре балықтарын өсірудің отандық нормативтік-әдістемелік базасының жоқтығына байланысты.

Сүйрік балығы тауарлық бекіре өсірудің болашағы бар объектілерінің бірі болып табылады. Бекіре балықтарының ішінде ол тез өсетін түрге жатады, үш жасында тауарлық түрге жетеді. Бұл болашақта бекірелердің өнеркәсіптік гибридтерінің түрін алу үшін осы түрдің аналық үйірін тәжірибелік өсіру және қалыптастыру үшін осы объектіні таңдап алудың негізгі себебі болып отыр.

Қазақстанның оңтүстігі жағдайында бассейндерде сүйріктердің осыжаздық шабақтарын өсіру биотехникасын өңдеу бойынша бағдарламалық зерттеулерді орындау «Арал қамыстыбас» балық питомнигынде жүргізілді.

Зерттеудің материалы ретінде дернәсілден осыжаздақ шабақтарға дейінгі жастағы сүйрік пайдаланылды. Орташа салмағы 20 г, 1500 данадан тұратын сүйріктің дернәсілдері Киевтен (Украина) уылдырықтан шығарылған, тәжірибелік бассейндік учаскесіне алып келінді [9, 10] .

Өсірудің әр түрлі кезеңдерінде бекіре дернәсілдердің өмірге қабілеттілігін бағалау үшін күн сайын өлген дернәсілдердің есебі жүргізіледі және сорттау және оңғы аулау кезінде тікелей есепке алу әдісі қолданылды.

Ортаның абиотикалық және биотикалық факторларының бекіре балықтары дернәсілінің өсуіне және дамуына әсер етуін бағалау үшін балық өсіру бассейндеріндегі кислородтық режимдердің температуралық динамикасы (тәулігіне 2 рет), сутегі көрсеткішінің дәрежесі (бес күнде бір рет) және судың ағысы (декадасына 1 реттен кем емес) тексеріліп отырылды. Судың температурасы мен оттегінің мөлшері термооксиметр көмегімен өлшенді, рН метрімен өлшенді. Ағысты анықтау үшін секундомер және калибрленген ыдыс пайдаланылды.

Өсірудің әр түрлі кезеңдерінде азықтандыру рационының тәуліктік есебін С = Р А / 100 формуласы бойынша жүргізді, мұнда С - азықтандырудың тәуліктік нормасы, г (кг) ; Р - балықтың орта салмағы, мг (г) ; балықтың салмағынан %, А - тәуліктік рацион [11, 12] .

Балық өсіретін ыдысқа түсетін судың сапасын бағалау үшін мезгіліне екі рет судың үлгісі алынып тұрылды. Алынған судың үлгілерін талдау жалпы қабылданған әдістер бойынша орындалды .

Шешуші бионормативтер ретінде сүйріктердің осы жаздықтарын өсіру кезінде тауарлық бекіре өсіру үшін ресейлік ғалымдар әзірлеген нормативтік-техникалық база және әдістемелік нұсқаулар қабылданды [13, 14] . Жеке бағыттарда балық шаруашылығында жалпы қабылданған әдістемелік база пайдаланылды [15, 16, 17] .

Сүйріктің аналық базасын қалыптастыру ресейлік ғалымдар әзірлеген әдістемеге сәйкес жүргізілді [18-21] .

Бекіре балықтары дернәсілінің өсу қарқынын зерттеу және бағалау бақылаулық аулау, сорттау және соңғы аулау қорытындылары бойынша жүргізілді. Ақпараттық материалды жинау, статистикалық өңдеу және талдау «Excel» компьютерлік бағдарламасын қолдану, биологиялық статистика әдістерін пайдалану арқылы жалпы қабылдаған әдістер бойынша жүргізілді. Алынған қорытындылардың шығынын бағалау тиісті таңдаулар үшін Стьюдент критерилерін есептеу жолымен өткізілді [22] .

Зерттеудің қорытындылары шетелдерде, атап айтқанда Ресейде алынған осыған ұқсас қорытындылармен салыстырылды.

1. Бекіре балықтарының биологиялық сипаттамасы

Каспий теңізінде бекіре тәрізді балықтардың 6 түрі тіршілік етеді. Бұлардың ішінде ең көп санды орыс бекіресі 60% және шоқыр 30%, қортпаның саны едәуір төмен 10%.

Бекіре тәрізділер отряды Acipenceriformes Ganoidomorpha ганойдтылардың ішінде ең ежелгі топқа жатады. Хордалылар типі- Сһоrdata, Омыртқалылар тип асты- Vertebrata, Жақауыздылар класс үсті- Gnathostomata, Сүйекті балықтар классы - Osteichthyes, Сәулеқанаттылар класс асты- Actinopterygii, Гонойыдтық отряд үсті- Ganoidei, Бекіретәрізділер отряды- Acipenseriformes, Бекірелер тұқымдасы - Acipenseridae, Түрлер : 1. A. nudiventris - пілмай2. A. guldenstadti - орыс бекіресі 3. A. stellatus - шоқыр 4. A. ruthenus - сүйрік

Қортпа (Huso huso) Каспий теңізіндегі ең ірі балық. Барлық аймақтарында тіршілік етеді. Ашық теңізде, су ортасында судың тереңдігінде 100м тереңдікте тіршілік етеді. Күн жылынғанда жағалауға жақындайды, күн суытқанда ашық теңіздердің ортасында. Жасы 120-ға дейінгілері кездескен, қазіргі кезде 50-55. [23] .

... жалғасы

Бекіре балықтарын тоғандарда өсіру

Тауарлы бекірені өсіру

Бассейіндік балық өсіру технологиясы

Бекіре балықтары

Қазақстанда балық өсірудің қазіргі жағдайы

Тауарлық балық шаруашылығы

КӨЛ ТАУАРЛЫ БАЛЫҚ ӨСІРУ КӨЛДЕРДІҢ ЖІКТЕЛУІ

Балықтан және балық емес су шикізатынан тағамдар

Өндірістік балық түрлерінің популяциялық жағдайы

Бадам өзенінде жойылып бара жатқан балықтардың түрлерін сақтап қалу

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс