Ғылымның негізі - кітапта

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 3

1. Кітапханадағы библиографиялық қызмет көрсету және оның тарихы . . . 5

Кітапхана ісі тарихының өзіндік ерекшеліктері . . . 26
КітапханаШЫНЫҢ ОҚЫРМАНДАРҒА ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ МӘСЕЛЕЛЕрі . . . 38

Қорытынды . . . 60

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 62

Кіріспе

Адам дүниеге келгеннен бастап білсем деп өседі. Сол білімнің бастауы кітапта, кітапханада. Ал кітапханашылар сол ұлы мақсатқа елдің ұрпағын білім дариясына бағыттау үшін қызмет етеді. Ғылым мен білімнің негізі болып табылатын кітап, білім беру ошақтары - бірінен-бірі ажырағысыз рухани қазыналар. Өйткені, оқу-тәрбие үрдісіне кітаптың қосар үлесінің өлшеусіз екендігі ақиқат. Қаншама ғылыми техникалық прогресс болып, электронды ақпарат құралдары, информациялық басқа да көздері көбейгенімен кітаптың алар орны ерекше.

Елбасы Н. Назарбаевтың «Қазақстанның бәсекеге қабілетті әлемдегі 50 мемлекеттің қатарына ену стратегиясы» жолдауының іске асырылуына ғылыми, мәдени таным беретін, жылдан-жылға қанат жайып, көркейіп келе жатқан кітапхана қызметінің қосар үлесі зор. Тәуелсіздік алған елімізлің жаңа даму сатысында стратегиялық бағдардан бастау алған білімді, ізденімпаз оқырмандарымыздың ақпаратқа деген сұранысы өте жоғары. Сондықтан да халқымыздың ғасырлар бойы саралап, сақтап келген мирасын 21 ғасыр жахандану кезеңінде озық ойлы ғылыми кітаптармен, мультимедиялық басылымдармен толықтыру уақыт талабы.

Бүгінгі таңда әлемнің 54 тіліндегі 6 миллионға жуық кітап қоры бар. Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы толықтыру ісін жоспарлы, әрі жүйелі түрде жүргізуде. Басты мақсатымыз - Қазақстан азаматтарының әлемдік ақпараттық ресустарға қажеттілігін қамтамасыз етуде қорды санымен емес, сапасымен, ақпараттық құндылығымен арттыру. Осы тұрғыда жыл сайын қатары көбейіп отырған отандық баспалардың өнімдерін, ТМД және шет елдерде Қазақстан мен Орта Азия туралы жарық көрген басылымдардың мұқият қадағалануы қолға алынған. Бұл игілікті істе Интернетті, электронды құжаттарды жеткізу жүйесін, электронды поштаны пайдалануымыз тиімді нәтижесін беріп отыр.

Жұмыстың өзектілігі. Өздеріңізге белгілі оқулықтар құны соңғы жылдары күрт өсуде, бұл фактор кітап қорын көбейтуге өзінің кері ықпалын тигізетіні сөзсіз. Осындай жағдайда кітап қорын ақпараттық технологияның жетістіктерін пайдалану арқылы көбейту экономикалық жағынан көп ыңғайлы екендігін көрсетіп отыр. Универстиет кітапханалары осы бағытта едәуір жұмыстар жүргізуде. Кітапханадағы жалғыз дана оқулықтар мен көп сұранысқа ие кітаптардың электронды версиялары дайындалып, оқырмандардың сұранысын қанағаттандырады. Универстиет кітапханасы-оқытушылар мен студенттерге ақпаратты сапалы, әрі жылдам ұсына отырып, жасөспірімдердің ұлан-байтақ кітаптар әлемінен өздеріне қажеттісін ажырата алуына көмектесіп, кітапқа деген құрметі мен сүйіспеншілігін қалыптастырады. Олардың ақпарат көздерімен жұмыс жасай білуіне үйрету-басымды міндеттерінің бірі. Әр-түрлі бағыттағы көпшілік жұмыстар арқылы студенттердің білімін, ой-өрісін байытуға, рухани қазынасын дамытуға, қиялына қанат бітіріп, жастарды тәрбиелеу жұмысына да елеулі үлестер қосу тікелей парызы.

Жұмыстың мақсаты мен міндеттері.

Кітапхана ісінің тарихын зерделей отырып, оның шежіресін құру. Бұл мақсатта шежіре құрамына баспасөздің төмендегі салалары енгізілген:

а) «Кітап летописі» (жылнамасы) тізбегі бойынша республикада әр тоқсан сайын шығатын кітаптар тіркемесін анықтау;

б) Журнал мақалаларының шежіресін жинақтау;

в) Музыкалық шығармалар шежіресі жинақтау;

г) Кітаптарға жазылған рецензия, сын мақала шежіресін зерттеу;

д) Қазақстанда шығатын мерзімді баспасөздің көрсеткішін анықтау;

е) бір жыл ішінде жарық көрген баспасөз статистикасы келесі жыл шежіресінің бірінші санында беріліп отыратындығын айғақтау.

Ғылыми жаңалығы. Библиография ісімен Кітап палатасы ғана емес, көптеген кітапханалар, ғылыми-зерттеу институттары, жекелеген ғалымдар мен маман библиографтар шұғылданады. Тарих, әдебиет, тіл білімі, психология, бейнелеу өнері, музыкалық шығармалар секілді салалардан арнайы библиография көрсеткіштері жасалуда. Жеке жазушылар жөнінде де библиографиялық көрсеткіштер көбейіп келеді. Сондықтан да кітапхана ісінің тарихын ғылыми негізде зерделеу жұмысымыздың ғылыми жаңалығына айналды.

Зерттеу жұмысының әдістері. Кітапханаларда электронды оқулықтарды кеңінен пайдалану үшін электронды оқу залдары ашылуда. Мұныменен қатар, оқулықтармен қоса бейне, аудио-видео кассеталар, қолдану мүмкіншілігі молайды. Сонымен қатар кітапханада ескі басылымдар мен сирек кездесетін кітап қорлары бар. Олар 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырды қамтыған кітаптар. Ол кітаптарға арнайы орын бөлінген. Қордың құнды басылымдарының бірі ретінде В. П. Бартольд, В. В. Радловтың ескі басылымдағы шығармалары және Қытай Республикасының ұлттық кітапханасынан шағатай тілінде жазылған әдебиеттер мен көне жазбалар көшірмелерін айта аламыз.

Жұмыстың ғылыми-теориялық және әдіснамалық негізі.

Бүгінгі күні кітапхана қызметін пайдаланушылардың интелектуалдық деңгейі мен сұраныстары күрделі, мазмұны өзгерген, сондықтан да олардың қажетті талап тілектерін орындап, жаңа ақпарат көздерін дер кезінде, жедел хабарлап отыру қажет. Бұл кітапхана қызметкерлерінен кәсіби дәрежесі мен білімін үздіксіз жетілдіріп отыруды талап етеді. Осыған орай аталған мәдени орынның қызметкерлері жыл сайын Республикалық және облыстық оқу орындары кітапханаларының әдістемелік орталығы ұйымдастырған семинар, конференцияларға қатысып, білімдерін жетілдіріп отырады.

Зерттеу жұмысының құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Кітапханадағы библиографиялық қызмет көрсету және оның тарихы

Өркениетті елімізде кітапхана ғылыми- ақпараттық орталық қызметін көрсететін мекеме ролін атқаруда. Қоғамның рухани талабын қанағаттандыруда қордың жаңа заманауи басылымдармен үздіксіз қамтылуы ең өзекті мәселе болып отыр. Толық және сапалы мәлімет мәдениетімізді әрі экономикамызды жетілдірудің негізгі көзі және құралы. Осындай толғақты мәселелердің оңтайлы шешімдерін табуда, қорды жинақтау жұмысы жауапкешілігі үлкен іс.

Кредиттік оқу жүйесінде оқитын білімгерлер үшін кафедралар дайындаған оқу әдістемелік кешендердің электронды версиялары жинақталып, электронды оқу залында сақталынап, оқырмандар назарына ұсынылуда. Білімгерлердің өз бетімен жұмыс істеуіне кітапхана ақпараттық қолдау көрсетіп отырады. Кітап қорында жоқ, оқырмандар сұранысына ие оқулықтарды кафедралардан алдырып, ризограф аппараты арқылы көбейтіліп, оқырмандардың пайдалануына берілуде. Кітапхана Интернет жүйесіне қосылып, бұл арқылы кітапханалық қызмет көрсетудің саны мен сапасы жоғарылады, оқырмандар жақын және алыс шетелдің ірі кітапханаларының каталогын пайдалануға мүмкіншілік алды. Интернет және электронды оқу залының ресурсын пайдалану кітапхана қорын толықтыру үрдісін жеңілдетеді.

Кітапхана жұмысының нәтижелігі оның библиографиялық іс-әрекетінің дұрыс жолға қойылуына тікелей байланысты. Кітапты насихаттауда ақпараттық бюллетендер, библиографиялық көрсеткіштер, ұсыныстық әдебиеттер тізімін шығарады. Біздің оқырмандарымыз анықтама- ізденіс аппаратына жүгіне отырып, кітапхананың бүкіл ақпараттық потенциялын пайдалануға мүмкіндік алады. Соңғы жылдар ішінде дәстүрлі алфавиттік және жүйелік каталогпен қатар, электронды каталог, ескі басылымдардың, газет-журнал мақалаларының тақырыптық картотекасы, ғылыми еңбектер, диссертациялар, магистрлік жұмыстар, авторефераттар көп сұранысқа ие. Универстиет кітапханасының барлық қызметі білім саласында болып жатқан оңды өзгерістер, 21 ғасыр талаптарына толық жауап беретін, халықаралық деңгейде танылатын озық тәжірибелерді жұмыс барысында пайдалануға тырысамыз. Осыған айқын дәлел ретінде универстиет орталық кітап қоры англо-американдық оңдық жүйе, DOS классификациясы бойынша қойылып, Республика бойынша ЖОО жоқ, кітап қор ашық түрде орналасқан. Бұл жоба оқырмандардың өзіне қажетті мәліметтерді табуда өз бетінше еркін жұмыс жасауға мүмкіндік алады.

Орталық кітапхана білім беру саласының менеджмент жүйесінің талабына сай оқырмандардың талап-тілектеріне, олардың өскелең интеллектуалды сұраныстарға сәйкес сапалы да нәтижелі ақпаратпен қамтамасыз етіп қызмет көрсетуде. Білім беру жүйесінің барлық деңгейінде қоғамның жаңа талаптарына сәйкес, қастерлі де қасиетті тәуелсіздігіміздің тірегі - білімді де саналы, парасатты, жан-жақты, мәдениетті жас ұрпақ тәрбиелеуде тер төгіп келе жатқан универстиет кітапханасын - білімнің индикаторы деп санауға болады. Оқырмандарды ақпараттар ағымында өзіне қажетті ақпаратты іріктей білуге үйретуде кітапханашылардың ролі зор. Әдебиеттермен жұмыс істей білу- бұл өздігінен келмейді ол да үнемі оқуды талап етеді. Студенттерге қойылатын негізгі талаптар олардың бойында ақпараттық мәдениетті қалыптастыруды қажет етіп отыр. Бұл бағыт кітапханашылардың негізгі міндеттерінің бірі. Студенттерге кітапхананың анықтама-библиографиялық қызмет көрсетіледі.

Кітапхана 2005 жылдан бастап барлық Кітапханалық процестерді компьютерлендіруді көздейтін Кітапхана 4. 02 бағдарламасы бойынша жұмыс істей бастады. Осы бағдарлама негізінде электронды каталог жасалуда. Электронды каталог қажетті ақпарат көздеріне жан-жақты ізденіс жүргізуге мүмкіндік беріп студенттерді өз бетінше білім алуға ынталандырады. Кітапхана сондай-ақ колледжде жүргізілетін тәрбие істерінен де шет қалмайды. Ұлт болашағын негізге ала отырып, кітапхана қызметкерлері мәдени ағарту жұмысын жоғары деңгейде ұйымдастыруды тәлім-тәрбиемен ұштастыруда. Әсем безендірілген «Менің елім Қазақстан», «Денсаулық - зор байлық», «Ана тілім айбыным», «Тарих тіл қатады», «Салауатты өмір салты-жан саулығы, рух тазалығы» атты кітап көрмелері оқырмандарды өздеріне тартып, білімге бет бұрғызады. «Тәрбиелі-тәртіптің құлы, тәртіп елдің ұлы» - деп Б. Момышұлы айтқандай саналы ұрпақ - өмірдің ең басты кепілі. Осыған орай «Темекі шегу сән бе»? «Нашақорлық қоғамдық кесел», «Спид - ғасыр індеті», атты кітап көрмелері ұйымдастырылды. Қыздар арсында «Қыздың жолы жіңішке», «Қыз әдебімен әдемі, сәнімен сәнді» тақырыптарында пікірталас өткізілді.

Шынында да білім атты түпсіз теңізден нәр алып келе жатқан бүгінгі студент-ертеңгі дәрігер жастарымыздың рухы бай, жаны жайсаң, түйсігі мол жан-жақты азамат болып шығуына атсалысуда кітапхананың алатын орны ерекше екені даусыз.

Кітап мұрасы дүние жүзі халықтарының көпғасырлық мәдениеті мен тарихын, тілі, дәстүрі мен әдет-ғұрпын бейнелеп қана қоймай, ұжымдық естеліктің басты бөлігі болып есептеледі. Осы асыл мұраларға байланысты біз бүгін көп қырлы көп ғасырлық дүние жүзілік өркениеттің даму тарихын терең зерттеп, барлық адамзаттың пайдаланған таптырмас тәжірибесін пайдалана аламыз.

ХХ ғ. 20-40-жж. Қазақстандағы ғылыми кітаптар басылымының тарихызерттелген. Қазақстандағы ғылыми кітаптардың тарихы отандық тарихымыздың ақтаңдақ беттерін ашуға көмектеседі, өйткені ол еңбектердің көпшілігіне кезінде оқуға тиым салынған. Қазіргі кезде «құлыпталған» ғылыми мұраларды зерттеп, талдауға қол жеткізілгендіктен, сол кездегі баспа ісінің ғылыми бағыттарын айқындауға да мүмкіндік туғаны көрсетіледі. Бұған «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы және басқа да шаралар куә.

ХХІ ғасырда білімі мен ғылымын дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық. Ұлттық тарихымыз қайта өрлеп, өркениетті елдердің қатарына жетуге бетбұрыс жасап, экономикада сындарлы жылдарда әр түрлі сатылардан өткен соң, ғылымның бір міндеті Қазақстан тарихын белгілі бір жүйеге келтіру. Қазақстанның қазіргі кездегі әлемдік бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру Стратегиясында бәсекеге қабілетті болу үшін елдің ғылымы мен білімі жоғары деңгейде болу қажеттігі көрсетілген. Ғылымның негізі - кітапта. Сондықтан ғылыми кітаптардың тарихын зерттеу арқылы біз еліміздегі ғылымға қалай көңіл бөлінетінін, қандай деңгейде болғанын анықтаймыз.

Танымның, рухани өндіріс пен әлеуметтік институттың ерекше түрі ретінде ғылым Еуропада ХVI-XVII ғғ. пайда болып, дербес дами бастайды. Ғылым - табиғат, қоғам және танымның өзі туралы білімді жасайтын адамдардың рухани қызметінің формасы. Оның тікелей мақсаты шындыққа қол жеткізу және объективті заңдарды ашу. Классикалық дәуірге дейінгі ғылымның негіздері Ежелгі Шығыста, Греция, Римде қалыптасты. Қазақ даласында әлемге әйгілі Шығыс ғұламалары әл-Фараби, Махмұд Қашғари, Жүсіп Баласағұн, Ахмет Иүгінеки т. б. өмір сүріп, мәңгі өшпес рухани мұра қалдырды. Олардың қолжазбалары, шыққан кітаптары осы заманға дейін жетті. Кітаптың құдіреті де осында.

Баспа өндірісі, соның ішінде кітап басу ісі экономика айналымының елге қызметін жақсартуға өз тарапынан үлес қосуына мүмкіндік жасайды. Кітап - қоғамдық сананы, тәрбиені, ағарту ісін, ақпарат таратуды қалыптастырудың қуатты құралы. Сонымен бірге оның тұтыну құны да бар. Жалпы мәдениет төмен болған жағдайда кітапқа деген зәрулік әлеуметтік-мәдени тоқырауға әкеледі. Кітап баспа ісі бірқатар ішкі қайшылықпен сипатталады: басылым санының көптігі және әдебиеттің жеке түрлеріне зәрулік; оқырман сұранысының төмендеуі, балалар мен жастардың кітап оқуға деген ниетінің төмендігі; ғылыми-техникалық үрдіс және монографиялық басылымдар санының азаюы. Жыл сайын баспадан шығарылатын кітаптар бойынша кітап саудасы ұйымдарының тапсырысы 50-60 пайызға қанағаттандырылады. Сараптамаға қарағанда, кітап дүкендерінде саудадағы 10 пайыз кітап қалып қалады.

Қазақстанның тарихи жолының объективті бейнесін қалпына келтіру мақсатында ғасыр басындағы ұлт зиялыларының ғылыми мұраларының басылу тарихына талдау жасау мәселенің әлі де жеткілікті түрде зерттелмегенін көрсетеді. Қазақ зиялыларының еңбектерін ешкім білмеді. Бәрі мұрағатта шаң басып жатты, оны алуға рұқсат болған жоқ, себебі олардың қоғам өмірінде орын алған мәселелердің барлығына жан - жақты қалам тартқандығын байқаймыз. Сондықтан ол ғылыми еңбектерді пайдаланбай ХХ ғ. басындағы қазақ тарихы туралы бірде-бір ғылыми жұмыс жазылуы мүмкін емес.

Сол кездегі Ғылыми қоғамдардың шығарған басылымдарына да қол жеткізу қиын еді. Қазақстандағы ғылыми кітаптар басылымы тарихы тұрпаты жағынан баспа ісімен байланыстырыла зерттеуді қажет етеді. Себебі 20-30-жылдары қазақ зиялыларының ғылыми еңбектері Қазақстан ғылымына үлкен үлес қосты. Осы жағынан алғанда біздің тақырыбымыз толығымен зерттеу объектісі болады деп есептейміз. Елімізде «Мәдени мұра» бағдарламасы іске асып жатқанда, кітап - үлкен қазына, нағыз тарихи құндылық. ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың ел экономикасының болашағын барлай отырып «Дағдарыстан жаңару мен дамуға» атты биылғы Жолдауы мазмұны жағынан да ерекше, тәуелсіздік жемістерін, бүгінгі қол жеткен табыстарымызды сақтап қалу арқылы азаматтарды басқа адамдардың тәжірибесі арқылы үйрету керек. Біздің ғылыми және шығармашылық интелегенцияға да осындай роль жүктеледі» деп көрсетті [1] . Сондықтан бұл тақырып бүгінгі күні ғылыми-тарихи сабақтастық қағидасын сақтап өзекті болып табылады.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. 1917-1940 жж. Қазақстан көлемінде жарыққа шыққан кітаптар және 1930 жылға дейінгі Қазақ республикасы үшін Орынборда, Ташкентте, Москвада, Қазанда басылған кітаптар зерттеу аясына енгізілді. Бұл қалаларда басылған кітаптарды қарастырудың негізгі себебі 1925 жылға дейін Орынбор қазақ республикасының әкімшілік орталығы болғандықтан Қазақстанның полиграфиялық базасы сонда болды. Ташкентте, Москвада, Қазанда Қазақ КСР өкіметінің тапсырысымен қазақ тіліндегі кітаптар басылды.

ХХ ғ. 20-40 жж. Қазақстандағы ғылыми кітаптардың тарихы кеңестік жүйеде мәдени революция шеңберінде сипатталды. Шын мәнісіне келгенде қазақ қолжазбалары мен баспалар туралы 50-жж. дейін арнайы зерттеу еңбектер болған жоқ. Тек қазақ кітаптарының жиынтық каталогтарында, библиографиялық көрсеткіштер, тізімдерде, кейбір мақалаларда олардың аттары көрсетіліп жүрді.

Қазанда шығыс халықтарының көптеген кітаптары шыққаны белгілі. Осы мәселеге алғаш қалам тербеген ресейлік ғалымдар болды. Н. П. Лихачев еңбегінде Қазандағы кітап баспа ісінің тарихына тоқталса [2], Н. Ф. Катанов Шығыс библиографиясын жүйелеуге тырысқан.

ХХ ғ. 20-жж. М. Е. Салтыков-Щедрин атындағы Мемлекеттік көпшілік кітапханасы жанындағы ғылыми-зерттеу институты 1927, 1929, 1932 жж. үш жинақ шығарады. Жинақта кітап тарихы, кітап ісі теориясы, полиграфия, кітапты безендіру, библиографияның теориясы мен практикасын дамытудағы институттың сіңірген еңбегі көрсетілген.

Ресейде кітап туралы журналдар тұрақты шығып тұрды. Мысалы, Москвада А. С. Бубнов, Ф. В. Константинов редакторлығымен «Правда» баспасынан 1932-1940 жж. ай сайын сын-библиографиялық «Книга и пролетарская революция» деген журнал шығарылып, онда жаңадан шыққан көркем әдебиет шығармалары, философия тарихы, марксизм-ленинзм, саяси экономия туралы кітаптарға библиографиялық сипаттамалар жарияланып тұрды. Ал П. М. Керженцев жауапты редакторлығымен «Кітап және революция» деген журнал 1920-1923 жж. Петроградта, кейіннен Москвада шықты, мұнда әдеби, білім-ғылымның барлық саласы бойынша мақалалар басылды.

20-30 жж. мәдени революция нәтижесінде кеңестік қоғамда баспаның ролінің өсуіне байланысты ғылымның жетістігі кітаптың әлеуметтік ролін, оның идеологиялық қызметін көрсетті. Кітапқа деген бұл тәсілді академик А. С. Орлов, П. Н. Берков, И. В. Новосадский қолданды, алайда олар сол кезде етек алған тұрпайы әлеуметтанымдық рухында жазды.

Қазақстан шығыстану ғылымында Н. Сәбитов қазақ тілінің тарихи лексикасын, деректеме мен библиография саласында айтарлықтай еңбек сіңірді. 1940 ж. Шығыс кітаптары туралы мақаласы «Казахстанская правда» газетінде жарияланады. 1941 жылы 1917-1939 жж. шыққан кітаптардың библиографиялық көрсеткіштерін жасауға қатысады және А. С. Пушкин атындағы Мемлекеттік көпшілік кітапханасындағы сирек кітаптардың қорлары туралы мақала жазады. Нығмет Сәбитов бірінші абайтанушы-библиографтар қатарына кіреді. Ол алғаш рет 1889-1945 жж. Абайдың 100 жылдық мерейтойына арналған Абай шығармаларының библиографиялық көрсеткішін жасады. 1917 жылға дейінгі Қазақстан тарихы бойынша материалдар мен шығыс деректері бойынша көрсеткен еңбегі әлі күнге дейін өзекті деп есептейміз [4] . Н. Сәбитовтың «Қазақ әдебиеті (1862-1917) » библиографиялық көрсеткішінің бірінші басылымында кітап аттары орыс графикасына негізделген қазақ әрпімен қатар сол кездегі араб әрпімен қоса берілген. Сонымен бірге Н. Сәбитов қазақ ағартушылары Ш. Уәлиханов және Ы. Алтынсариннің өмірі мен қызметі, еңбектері бойынша библиографиялық көрсеткіш құрастырған.

Қазақстан КП «Орталық Комитеттің партиялық баспасы» туралы библиографиялық көрсеткіштер 30-шы жж. шығады. Кеңес үкіметі тұсында мәдениет жөніндегі әдебиеттердің бәрі коммунистік идеологияны, Ленин, Сталин идеяларын дәріптегені белгілі. Ол еңбектерді біз тарихнамадан алып тастай алмаймыз, сондықтан біз қазақ баспа ісінің дамуына қатысты тұстарын сұрыптап, оларға шолу жасағанды жөн көрдік.

50-70-жж. кеңестік ұлттық баспасөздің қалыптасуы туралы біраз еңбектер жарық көрді. Мысалы, Қазмембаспадан шыққан жинақта Советтік Қазақстандағы мәдени өмірдің бір қыры ретінде ұлттық баспасөз және баспасөздік емес басылымдарды сипаттаған мақалаларда қазақ халқының мәдениеттің түрлі саласында, оның ішінде Кеңес өкіметі тұсында баспа ісінде де қандай жетістікке жеткені туралы мазмұндалған [5] . Кеңестік баспа ісінің алғашқы қадамдары мен полиграфияның дамуы туралы И. С. Смирнов еңбегінде мазмұндалса, А. И. Назаровтың кітабында кеңестік баспа ұйымдары шығарған еңбектердің таралуына сипаттама берілген. Революцияның Қазақстанда қалай жүзеге асқаны туралы Р. Б. Сүлейменов жан-жақты зерттеген. Кеңестік тарихнамада Р. Б. Сүлейменов Қазақстан мәдениетінің тарихын зерттеу мектебін қалыптастырып, шығыстану мәселесін республикада жолға қоюдың негізін қалады. К. Кереева-Канафиева орыс-қазақ әдеби байланыстарының тарихын революцияға дейінгі орыс баспасөзі бойынша сипаттаған [6] .

«Советтік Қазақстан кітаптары» (1917-1945) атты екі томдық библиографиялық көрсеткіштің әр томы қазақ және орыс тілінде құрастырылған екі бөлімнен тұрады. Библиографиялық көрсеткіштің бірінші томына саяси-қоғамдық, көркем әдебиет және балалар әдебиеттері, тіл білімі, өнер, баспа, кітапхана, библиография жұмыстары туралы кітаптар тіркелген [7] . Мәдениет, оқу-ағарту, ғылым мәселесі орыс тілінде бірінші томға, қазақ тілінде екінші томға енгізілген [8] .

Қазақстанда мәдениет мәселесімен айналысқан ғалымның бірі А. Қанапин өз еңбектерінде баспа ісі, полиграфия, кітап саудасы жөніндегі мәселені де қарастырған. Қазақстандағы ұлттық баспа ісі туралы Ш. Үржанов, А. К. Бектемісов жазса, 60-жж. Орыс кітап баспа ісінің 400 жылдық тарихына арналған еңбекте кітап баспа ісінің қағидалары мен ұлттық баспа ісі туралы материалдар да бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.