Алматы облысы, Ақсу ауданындағы Қызылағаш LD өндірістік бірлестігінің суару жүйесін жобалау
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫ
МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«Су ресурстары және мелиорация» кафедрасы
БЕЛҒОЖА АҚПЕЙІЛ БОЛАТҚЫЗЫ
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Алматы облысы, Ақсу ауданындағы «Қызылағаш LD» өндірістік бірлестігінің суару жүйесін жобалау
5В081000 - «Жерді мелиорациялау, баптау және қорғау» мамандығы
Алматы 2018
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ауыл шаруашылығы
минисТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«Гидротехника, мелиорация және бизнес» факультеті
«Су ресурстары және мелиорация» кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Тақырыбы:
Орындаған
(аты-жөні)
20___ ж. «___» қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты-жөні)
Жетекші
(қолы) (аты-жөні)
Арнайы тараулар кеңесшілері:
(тарау) (қолы) (аты-жөні)
(тарау) (қолы) (аты-жөні)
Норма бақылау
(қолы) (аты-жөні)
Сарапшы
(қолы) (аты-жөні)
Алматы 2018
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«Гидротехника, мелиорация және бизнес» факультеті
«Су ресурстары және мелиорация» кафедрасы
5В081000 - «Жерді мелиорациялау, баптау және қорғау» мамандығы
Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент
(аты-жөні)
Жұмыс (жоба) тақырыбы
Университет бойынша 20___ж «» № бұйрығымен бекітілген
Дайын жұмысты (жобаны) тапсыру мерзімі 20___ж «»
Жұмыстың (жобаның) бастапқы деректері
Дипломдық жұмысты (жобаны) өңдеуге арналған мәселелер тізімі
Графикалық материалдардың тізімі (қажетті жағдайда)
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер
Жұмыстың (жобаның) арнайы тараулары бойынша кеңесшілері
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты-жөні)
Жұмыс жетекшісі
(қолы) (аты-жөні)
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент
(қолы) (аты-жөні)
Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау
ГРАФИГІ
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты-жөні)
Жұмыс жетекшісі
(қолы) (аты-жөні)
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент
(қолы) (аты-жөні)
АННОТАЦИЯ
Дипломдық жұмыстың тақырыбы: «Алматы облысы, Ақсу ауданындағы «Қызылағаш LD» өндірістік бірлестігінің суару жүйесін жобалау». Жұмысты Белғожа Ақпейіл Болатқызы а. ш. ғ. к., аға оқытушы Набиоллина Мадина Сагиоллаевна жетекшілігімен 2018 жылы орындалады.
Жұмыста жалпы және технологиялық бөлімдерді суғарылатын аймақтың табиғи жағдайлары мен суғару көздерініңи сипаттамасы, суғарылатын аймақты ұйымдастыру, ауыл шаруашылық дақылдарын суғару режимі мен суғару тәсілдері, суғару элементтерін есептеулері, суғару жүйесіндегі гидротехникалық құрылымдар көрсетілді.
Суғару жүйесінің құрылысын жобалауда еңбек және тіршілік қауіпсіздігін қорғау және қоршаған ортаны қорғау және экономикалық тиімділік туралы мәселелерде қарастырылған, қорытынды жасалды.
Дипломдық жұмыс түсініктеме жазбасы 79 беттен, 24 кестеден, 7 суреттен тұрады.
2. 1. 1 Массивтің суармалы жер қорында құрылыс үшін
бөлінген жер . . .
2. 5 Суармалы жерлерді жобалау және суғару
жүйелерін пайдалану мен өндірістік құрылыс жұмыстарын ұйымдастыру . . .
4. 1 Өндірістік технологиялық қысқаша түсініктемесі,
ластаушы көздердің сипаттамасы . . .
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы дипломдық жұмыста келесі сілтемелер қолданылған:
- СНиП 2. 06. 08-87 Бетонные и железобетонные конструкции гидротехнических сооружений;
- СНиП 3. 07. 03-85 Мелиоративные системы и сооружения;
- ҚР ҚНжЕ 3. 04-01-2001 Мелиоративтік каналдарға арналған жер кесіп беру нормалары;
- МСП 3. 04-101-2005 Определение основных расчетных гидрологических характеристик;
- ҚР ҚНжЕ 1. 03-05-2001 Құрылыстағы еңбек қорғау және техника қауіпсіздігі.
БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
ПӘК-пайдалы әсер коэффициенті;
га-гектар;
м³/секунд - текше метр/секунд;
м³/га - текше метр/гектар;
м/сағ - метр/сағат;
л/с - литр/секунд;
м - метр;
см - сантиметр;
мм - миллиметр;
сағ - сағат;
ОБҚ - оттегінің биологиялық көрсеткіші;
ОХҚ - оттегінің химиялық көрсеткіші;
m e - сіңіре суару нормасы, м³/га;
Н - топырақтың дымқылданатын қабатының тереңдігі, м;
A - топырақ қабатының көлем салмағы, т/м 3 ;
ß - топырақтың суарғанға дейінгі дымқылдығы, %;
γ - топырақты суарғаннан кейінгі дымқылдылығы, %;
µ - жауын-шашынды пайдалану коэффициенті;
А - жауын-шашынның сіңіре суару мен егу аралығындағы мөлшері, мм;
Е - осы мерзімдегі булану мөлшері, мм;
q - есептелген топырақ қабатына қыл түтіктер арқылы ыза судың
көтерілу мөлшері, гектарына текше метр есебімен.
АНЫҚТАМАЛАР
Су ресурстары - белгілі бір территорияның топырақ және атмосфера ылғалын қоса алғанда, пайдалануға жарамды барлық жер астындағы және жер бетіндегі су қорлары.
Су шаруашылығы - халықтың және халық шаруашылығының қажетін сумен қамтамасыз етуді, оны тиімді пайдалануды, қорғауды қарастыратын шаруашылық саласы.
Суару нормасы деп 1 гектар жерді 1 рет суаруға қажет болатын судың мөлшерін атайды.
Су пайдалану мөлшері - судың пайдаланушыға қажетті мөлшері.
Су жинайтын аудан - жер бетіндегі немесе жер астындағы судың жиналатын орны.
Суды қорғау шаралары - табиғи су көздерін тиімді пайдалану, таза сақтау, қалдықтармен ластамау шараларының жүйесі.
Пайдалы әсер коэффициенті (пәк) - қуатты өзгертіп пайдалану кезіндегі жүйенің (машина, құрылғы) тиімділігін көрсететін шама.
Еңбекті қорғау - еңбек жағдайының адам өміріне, денсаулығына қауіпсіз болуын қамтамасыз етуге бағытталған шаралар жүйесі.
Су алатын құрылым - өзеннен, көлден, су қоймалардан және т. б. су алуға қызмет ететін гидротехникалық құрылыс.
Суару жүйесінің пайдалы әсер коэфициент - егістік жерге берілетін судың аумағын «Т» мерзімінде суару жүйесінің басына келген судың аумағына қатынасы болады.
Су балансы - қарастырылатын нысан үшін таңдалған уақыт аралығындағы су қорының өзгерістерін ескере отырып, оның кірісі мен шығысының арақатынасы.
Суару режимі - ауыл шаруашылық дақылдарын суарудың саны, мерзімі және суару нормасының мөлшерінің жинағы.
Гидромодуль - суарылатын аудан бірлігіне бір уақыт бірлігінде берілетін су көлемі.
Жер асты сулары - барлық физикалық күйдегі литосфераның сулары.
Ауыл шаруашылық мелиорациясы - ауыл шаруашылық дақылдарынан мол және тұрақты өнім алу үшін, қолайсыз табиғи жағдайларды (гидрогеологиялық, топырақтық, агроклиматтық) түбегейлі жақсарту жолында қолданылатын ұйымдастыру-шаруашылық және техникалық шаралар жүйесі.
Амортизация -(латын. amortisatio - өтеу; франц. arnor- tir - бәсеңдету, жүмсарту) - Тозымпұл / Өтемпұл - жалпы ұлттық өнімді өндіру барысында тозған немесе пайдаланылған (тұтынылған) капиталдың көлемін бағалау; негізгі қорлардың тозуына қарай олардың құнын өндірілетін өнімге (орындалатын жұмысқа, көрсетілетін қызметке) бірте-бірте көшіру жолымен олардың құнын өтеу үдерісі.
КІРІСПЕ
Елімізде азық-түлікті және ауылшаруашылық өнімін молайтуды мелиорация жұмыстарының алатын орны өте зор, өйткені барлық егістіктің 60 пайызы қуаң және ылғалдылығы жеткіліксіз аймақтарда, ал 30 пайыздан көбі - суы мол жерлерде орналасқан. Бұндай жағдайларда топырақ құнарлығының табиғи потенциалын толығынан пайдаланудың өзі тек қана мелиорациялық шараларды қолданғанда ғана мүмкін болады. Қазіргі уақытта мелиорация еліміздің барлық аймақтарындағы ауыл шаруашылығын одан әрі өркендету жұмыстарының құрамды бөлігі болып саналады.
Қазақстанда суарылатын жердің көлемі қазіргі уақытта 2, 3 млн. гектарға жетті. Суарылатын негізгі алқаптар Алматы, Жамбыл, Қызылорда, Талдықорған, Оңтүстік Қазақстан, Семей және Шығыс Қазақстан облыстарының оңтүстік аудандарында орналасқан. Алматы облысында суармалы жерлерде өндірілетін өнімнің сыбағалы салмағы - 70 %, Оңтүстік Қазақстан облысында - 79%, Жамбыл облысында - 67%, Талдықорған облысында - 61 %, ал Қызылорда облысында ауылшауашылығының барлық өнімі тек суармалы жерлерде өндіріледі.
Республикада суарылатын жерлерден мақта мен күріштің 100%, көкөністің 70% жуығы, жүгері дәнінің 40%, құнарлы және шырынды мал азығының 20 пайыздан астамы, көптеген жеміс, жүзім және басқа да шаруашылық өнімдер өндіріледі.
Гидромелиоративтік жүйелерді жобалағанда пайдаланылатын су қорларын, оны қажетіне жарататын халық шаруашылығының басқа да салаларының мүддесін ескеру керек. Бұндай салаларға мыналар жатады: су энергиясын пайдалану, өндіріс орындары мен елді мекендерді сумен жабдықтау және канализациялау және басқалар.
Соңғы жылдары дүние жүзілік бөгет құрылысында топырақ, бөгет көп қолданылады. Мұндай жауапты құрылыс жобалауда және тұрғызуда үлкен талап қойылады. Топырақтың құрылыстық қасиетіне лабораториялық жағдайда және құрылыс балында көп жақты экспериментті зерттеулер жүргізуді сондай-ақ есептеудің жаңа тәсілдері қарастыралады.
Қазіргі кезде республика суармалы жерлерінде егілетін мал азығы дақылдарының көлемі 1, 0 млн 16 мың гектарға, олардың құрамындағы көпжылдық шөптердің көлемі 535, 2 мың гектарға жетті, сүрлемге егілетін жүгерінің көлемі 265, 5 мың гектарға жетті. Қазіргі таңда гидромелиоративті іс -шаралар нәтижесінде өнімділігі жағынан көпжылдық шөптермен салыстырғанда 3 - 4 есе кем болатын бір жылдық шөптердің көлемін кеміту, олардың орнына көпжылдық шөптерді егу арқылы 1 гектар суармалы жерде өндірілетін азық өлшемінің мөлшерін ұлғайтуға мүмкіншілік туып отыр.
Дипломдық жұмыстың мақсаты су қорын үнемді пайдалану мен суғармалы егіншілікті сумен қамтамасыз ету, суды реттеу болып табылады. Бұл жобада Ақсу ауданындағы «Қызылағаш LD» өндірістік бірлестігінің суару жүйесін салу қарастырылды.
- ЖАЛПЫ БӨЛІМОбъектіні және рельефті зерттеу
2014 жылы маған бекітілген 396 га. объект территориясына мынадай зерттеулер мен жоба жұмыстары жүргізілген:
- топаграфиялық;
- инженерлік-геологиялық және гидрогеологиялық;
- топырақ мелиорациясы;
- агроэкономикалық;
- жобалау;
Жоғарыда орындалған жұмыс нәтижесінде жер аймағы кез-келген мал шаруашылығының азық қорының, ауылшаруашылық өнімдерін өсіруге жарамды екені анық.
Сонымен қатар 1:100 000 маштабта жергілікті жердің топаграфиялық жоспары және «Қызылағаш LD» өндірістік бірлестігінде жерді қолдану жоспары негізделді.
Қазіргі осы жобаның негізі үшін қосымша ауданы 12 га. жерді зерттеу жұмыстары орындалды:
- топагеодезиялық;
- инженерлік-геологиялық және гидрогеологиялық;
- топырақты суландыру;
Жергілікті жер рельефі солтүстікке қарай жазық еңкіш.
1. 2 Табиғат жағдайлары. Физика-географиялық жағдайы. Климаты
Диплом жобасындағы қарастырылған жер бөлігі Ақсу өзенінің сол жағалауында, Жансүгіров ауылынан 10 км. қашықтықта орналасқан. Көктемгі су жайылымында орналасқан. «Қызылағаш LD» өндірістік бірлестігінің мекені Алматы қаласының асфальтты жолымен байланысқан. Оның ұзындығы 386 км. Орталық елді мекеннен аймаққа топырақ жолмен барады. Жұмыс жүргізіліп жатқан аймақтың климаттық сипаттамасы Қызылқұм метеорологилық көп жылдық бақылауларынан алынды.
Ауаның айлық орташа температурасы 1 - кестеде көрсетілген. Аязсыз күндердің орташа ұзақтығы 185 - 190 күнге созылады. Алғашқы аязды күндер қазан айының I-ші декадасына, соңғы аязды күндер сәуірдің I-ші декадасына тура келеді.
Ауданның ең жоғарғы температурасы шілдеде +29˚С, ең төмеңгі температурасы қаңтарда -11˚С. Орташа айлық жауын-шашын мөлшері 1 - кестеде көрсетілген. Жылдық қар жамылғысының ұзақтығы 55 күн. Алғашқы қар жамылғысы қарашаның 3-ші декадасына, қар жамылғысының еру кезеңі наурыздың 1-ші декадасына тура келеді. Ауаның орташа ылғалдылығы 1 - кестеде көрсетілген. Желдің негізгі бағыты солтүстік және солтүстік-шығыс.
Аймақтың жер бедері негізінен жазықтық және басқада ұзақ рельефтен тұрады. Биіктік айырмашылығы 3 м аспайды. Аймақта арықтар жүйесі дамыған. Арықтар тереңдігі 1, 5 м аспайды. Ағын су жүйесі жоқ. Жер асты сулары 5 - 8 м тереңдікте кездеседі.
Топырақ құрамы дәнді өсімдіктер, тұрақсыз және бір жылдық өсімдіктер өсетін шөп құрамынан тұрады. Өсімдіктер құрамының көрінісі мынадай: жусан, жантақ, кермек, томирис т. б. Аймақтың барлық жерінде шеңгел таралған. Аймақтың өсімдік қоры қанағаттанарлық.
Осы ауданда құрылыс объектілерінен жүргізу үшін төмендегі кестеде климат сипаттамалары келтірілген.
Кесте 1. 1
Негізгі климат сипаттамасы
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл бойы
3, 5
1, 1
5, 8
14, 2
20, 7
27, 4
29, 4
26, 7
19, 8
10, 3
1, 1
4, 4
12, 3
14, 9
18, 3
22, 6
25, 7
14, 4
4, 4
2, 5
2, 3
0, 1
8, 3
17, 9
21, 1
15, 3
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл бойы
47
38
30
23
22
24
33
1, 8
2, 3
3, 4
7, 1
12, 1
19, 2
25, 5
23, 5
16, 5
9, 2
4, 1
2, 1
2, 3
2, 8
3, 1
3, 6
4, 0
4, 2
4, 4
4, 2
3, 1
2, 3
2, 0
2, 1
3, 2
- Инженерлік - геологиялық жағдайы
Геолог - метеорологиялық тобы төрттік дәуірдің сазды топырағы жеңіл, қатты консистенциялы классификация көріністе болады.
Аймақтың жер жағдайы бойынша саздақты, су өткізгіштігі I - типті болып табылады. Су өткізгіштігі судың салмағы бойынша 5 см аспайды (СНиП-2. 06. 01-86) . Саздақты топырақтың негізгі физика - механикалық көрсеткіштері төмендегідей:
- су сіңіру шегі 0, 24-0, 27
- иілгіштік саны 0, 09-0, 08
- салыстырмалылық салмағы 2, 71-2, 74 г/см3
- көлемдік салмағы 1, 46-1, 73 г/см3
- скелеттің көлем салмағы 1, 32-1, 38 г/см3
- ылғалдылық 0, 07-, 015
- кеуектілігі 49-50%
- кеуектілік коэффиценті 0, 96-1, 00
- аққыштық шегінің кеуектілік коэффиценті 0, 65-0, 73
- консистенция <0
- ылғалдылық дәрежесі 0, 19-0, 34
- сығылу коэффицентісм2/кг
- деформация моделікг/см2
Сазды топырақ құрамы:
- құм 43, 4%
- шаң 36, 9%
- саз топырақ 14, 7%
Саздақтан ағып шыққан су орташа тұзды. Жеңіл еритін тұз құрамы 1, 32% жетеді. Тұздану типі сульфатты 5, 5 - 8, 8 м тереңдіктегі жер асты сулары рельефіне байланысты скважиналармен шығарылады. Суға кедергі келтірілген жыныстар саздақтар мен құмдақ. Судың химиялық құрамы натрий-калий сульфатты, агрессивті.
Сүзілу коэффициенті үшін мыналар қабылданған:
саздақ үшін - 0, 1 м/тәу.
құмдақ үшін - 0, 5 м/тәу.
Топырақтың тоңу нормативтік тереңдігі СНиП-2. 06. 01-86 бойынша мына формуламен анықталады.
(1. 1)
Мұндағы: Н
о
- тоңу тереңдігі,
-1, қабылданған 23.
- орташа айлық төмен температураның абсалют мәндерінің қосындысы.
Саздақ үшін Н Н =64 см
Ауаның сейсмикалылығы СНиП-02. 06. 04-82 - 6 балл.
- Топырақтың мелиоративтік жағдайы
Өндірістік бірлестік негізінен қаракөл өсірумен айналысады. Топырақтың мелиоративтік жағдайын зерттеу мақсаты жерді суғару жобасын жасауға негізделген.
Топырақтық - мелиоративті түсірімнің жалпы ауданы 4, 5 км 2 құрайды. Топырақты - мелиоративті жұмыс үшін жоспарлы негізін 1:5000 масштабтағы үлес тиесілі.
Зерттелетін аймақ Ақсу өзенінің сол жағалау террассасындағы далалы аймақта орналасқан. Топырақтың және өсімдік жамылғылырының дамуы ауданның геомарфологиясымен байланысты. Аллювиальды түрінен шыққан топырақ далалы топыраққа өтумен Шығыс граминдері бойынша белгілі - бір көлемде барханды қырлар тәріздес түрде эоловты құмдар кездеседі.
Жұмыс аумағындағы физикалық - химиялық мәліметтер негізінде кәдімгі орташа ақ сортаңды жеңіл сортаңды, жеңіл саздақты сұр топырақ түрлері барлық массивтері бойынша жайылымдарда таралған.
Топырақ тәріздес жыныстар жеңіл саздақтар ретінде аллювиальды шөгінділер жатады.
Жер асты сулары 5, 5 - 8, 0 м тереңдікте болады. Олар 1, 37 - 3, 36 г/л минералданған. Өсімдік түрінен кездесетіндер: жусан, жантақ, томарис, эфемер және т. б.
Топырақтың сипаттамасы үшін массивтің орталығындағы 5-ші кескінде берілген. Жарайтыны - жайылымдар. Рельеф - әлсіз толқынды жазықтық.
А 0-25 см. Ашық сұр, құрғақ, жеңіл саздақты, кесек - кесек, борпылдақ. Өсімдік тамырларына енген. Өтуі баяу, тұрақты.
В 25-70 см. Сарғыш реңді ашық - сұр, борпылдақ, аздап ылғалды, кесекті, жеңіл саздақты. Өтуі баяу.
С 70-200 см. Ашық - сұр, ылғалды, аздап саздақты, кесекті борпылдақ. Құрамы бойынша бұл топырақтар жеңіл саздақты, 23 - 25% физикалық балшық бар. Анализ мәліметтері бойынша орташа тұзды топырақтар, нақты қолдағы горизонтта 0-30 см құрайды. 1, 19% тұздануы тереңдігімен төмендейді.
Орташа сапалы топырақтар келесі іс - шараларда ұсынылады:
1. Жоспарлау.
2. Шаю.
3. Дренажды-коллекторлық желілерді құру.
4. Минералды тыңайтқыштар ендіру.
Қорытындылар мен ұсыныстар
1) Аумақтық геологиялық құрылуында аллювиальды саздақтар құмдақтармен қабаттасқан.
2) Инженерлік - геологиялық қатынасына қарай жұмыс аумағы топырақ жағдайының 1-ші типіне жатады. Саздақтары жеңіл қатты.
3) Жер асты сулары 5, 5 - 8 м тереңдіктен алынады. Су орналастырғыш жыныстар болып саздақтар табылады. Химиялық құрамы бойынша сульфатты қаттылыққа ие.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz