Кентау Трансформатор зауыдының ішкі мекемелік желісін IP телефония көмегімен кеңейтуді зерттеу


5
![]()
6
![]()
7
![]()
8
![]()
Аңдатпа
Бұл дипломдық жобаның мақсаты Кентау Трансформатор зауыдының
ішкі мекемелік желісін IP телефония көмегімен кеңейтуді зерттеу болып
табылады. Жұмыстың мақсаты Кентау Трансформатор зауыдының ішкі
мекемелік желісін кеңейту арқылы мекеменің тауар өндірісн ұлғайтып жұмыс
орындарын көбейту.
Зерттеулер нәтижесінде: мекеменің тауар өндірісн ұлғайтып басқа
трансформатор жасайтын зауыттармен бәсекелес болуға мүмкіндігі артады.
Бизнес - жоспарда бітіру жұмысының экономикалық тиімділігінің негізгі
көрсеткіштері есептеледі. Сонымен қатар, жобаланып отырған мекемелік
желінің қызмет көрсетуі және пайдалану кезіндегі өміртіршілік қауіпсіздігі
мәселелері қарастырылады.
Аннотация
В данном дипломном проекте рассматриваеться расширение локальной
сети трансформаторного завода города Кентау с помошью IP телефоний. Цель
работы с помошью росширения корпаративной сети трансформаторног зовода
города Кентау увеличить робочие места и увеличить товаро
производительность завода.
В исследований:Увеличиться товаро производительность и улучшиться
конкурентоспособность.
В бизнесе - плане рассчитывается основные показатели экономической
эффективности выпускной работы. Кроме того, рассматривается вопросы
безопасности жизнедеятельности при обслуживании и эксплуатации
проектируемой сети.
9
Мазмұны
Кіріспе . . . 7
1 Қазіргі кездегі желіге аналитикалық талдау және ұсынылатын шешім . . . 8
1. 1Қазіргі кездегі желінің сараптамасы . . . 8
1. 2Мәселенің сараптамасы . . . 10
1. 3Мекемелік желінің даму қарқыны . . . 11
1. 3. 1 Әлемдегі IP телефония . . . 12
1. 3. 2 Қазақстандағы IP телефония . . . 13
1. 4 IP телефония желісін құрудағы негізгі түсініктері. 14
1. 5 Мекемелік IP телефония желісін құрудың артықшылықтары ………. 15
1. 6 Мекемелік IP телефония желісін құрудың тәсілдері . . . . 16
1. 7 IP телефония желіге қосу тәсілдері . . . . 16
1. 8 IP телефонияға қойылатын талаптар . . . . 17
1. 9 Ethernet технологиясы бойынша мекемелік желі . . . . 19
1. 10 Үш деңгейлі иерархия бойынша желі құру . . . 22
2 Кентау трансформатор зауыдының мекемелік желісін ұйымдастыру . . . 23
2. 1Желі құруға қолданылатын құралдар мен технологиялар . . . 23
2. 2Freeswitch технологиясы . . . 23
2. 3 IP мини АТС / VOIP телефон . . . 26
2. 4 Динамикалық маршрутизация . . . 29
3 Мекемелік желінің құрылымын есептеу . . . 31
3. 1 Мекеменің желілік құрылғылары . . . 32
3. 2 Желінің өткізу қабілеттілігін есептеу . . . 34
3. 3 Жүйені GPSS Word бағдарламасында модельдеу . . . 35
4 Тіршілік қауіпсіздігі . . . 36
4. 1 Еңбек жағдайының талдауы . . . 37
4. 2 Кеңсе бөлмелеріндегі ауа алмасу процесі . . . 38
4. 3 Кеңсе бөлмелерін желдету процесі . . . 40
4. 4 Ауа алмасу жүйесін есептеу . . . 47
4. 5 Өнеркәсіптік экология . . . 48
4. 6 Қоршаған орта қауіпсіздігі . . . 49
4. 6. 1 Газ және шаң аулаушы құрылғыларды таңдау . . . 50
5 Бизнес жоспар . . . 51
5. 1 Маркетингті стратегия . . . 52
5. 2 Финанстық жоспар . . . 54
Қорытынды . . . 62
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 63
Қысқартылған сөздер тізімі . . . 64
А қосымшасы . . . 80
Б қосымшасы . . . 94
10
Кіріспе
Кентау Трансформатор зауыды 2010 жылдан бастап тауар өндірісінің
кеңейтілуіне байланысты. Заманауи жаңартуларды енгізу мақсатында. Тауар
өндірісін көбейту үшін. Өзінің ішкі мекемелік желісін кеңейтуге ұйғарды.
Мекемелік желінің кеңейтілуіне дейнгі желісін сиппаттайтын болсақ.
Қазіргі кезде мекемелерде ішкі локальді желінің жақсы жұмыс істеуі
мекеменің басқармасындағы жұмыстың жақсы атқарылуына маңызды әсер
етеді. Желінің жұмыс істеу нәтижесі әрине мекеменің жұмыс істеу нәтижесіне
әсер етеді.
IP-желісінің соңғы жылдары қарқынды дамуы жаңа үрдістің пайда
болуына әкелді. Мекемелік желілік байланысты қолайлы және тиімді етеді.
Желіні қолайлы пайдалану - бәсекелестік жағдайда мәселені жеңілдетеді.
Мекемелік желінің құрамына кіретін мүмкіндіктер: тіркелген ұялы байланыс,
әр-түрлі құжаттарға рұқсаттың болуы. Ақпараттық болімдердің көмегіне жүгіну
жатады.
Бірлескен мекемелік желісі ұғымында, абоненттерге арналған (ішкі,
сыртқы және қала аралық келіссөздер, конференция, хабар беру, дауыс почтасы
аудио және видео тағы сол сияқты ) қазіргі телефон сервис қамтамасыз ететін
секторы түсіндіріледі.
Мұндай телефон желілері жеке кәсіпорынның барлық аумақтарында
абоненттердің үлкен санын бірлестіре алады. Олар күрделі байланысты болу
мүмкін және қала, өлкені немесе тіпті континентті қамти алады.
Бүгінгі күнде жергілікті желілі жүйелерге бәсеке емес толықтырма болып
пайдалануда.
Жергілікті мекемелік желі құрудың артықшылығы көп, өйткені олар оңай
және арзан қолданылып сонымен қатар модификацияланады, сондықтан
мекемелік желі әлемде үлкен қарқын алып келеді.
11
1 Қазіргі кездегі желіге аналитикалық талдау және ұсынылатын
шешім
1. 1 Қазіргі кездегі желінің сраптамасы
Кентау Трансформатор зауыды 3 қабаттан тұрады. Бұл мекемеде барлығы
185 адам жұмыс істейді. Мекемеде компьютердің жалпы саны 35, мұның ішінде
5 ғана интернет желісіне қосылған. 30 компьютер желіге қосылмаган. Мекемеде
жалпы 25 телефон, мұның мұнын 20сы Мини АТС Xicom арқылы қоңырау
шала алады. қалған 5 еуі қалалық желіге қосылған модем арқылы сыртқа
қоңырау шалады. Xicom арқылы қосылған абоненнтер 3 таңбалы сан теру
арқылы желі ішінде қоңырау шалады және сыртқа қоңырау шалатын болса 9
санын теру арқылы шығады ішкі мекемелік жұмысты атқаруға.
Мекемелік АТС қалалық АТС пен 3 желілі мыс сым арқылы
байланысқан. Мекеме мен Қалалық АТС арасындагы қашықтық 3 шақырым.
Мекемеге ішкі мекемелік желі құру үшін тартылатын кабель белгілі
конализациялық жолдың төтесі арқылы жүреді.
Мекемеде ішкі мекемелік желінің болмағандығынан сыртқа
шығарылатын тауардың жылдам жасау сапасына да әсерін тигізеді.
Ішкі мекемелік желінің бірнеше ғана адамдарда интернет желісінің болуы
қолайсыз болғандықтан мекеме басшылығы мекемелік желіні кеңейтуге
ұйғарды. Мекемеде бирнеше бөлімшелер жұмыс істейді оның ішінде есеп шот
болімі, ішкі әкімшілік бөлім, техникалық камтамасыздандыру бөлімі, жұмыс
қарқынын бақылау бөлімі, жумыскерлерді толықтыру бөлімі, жұмыс сапасын
бақылау бөлімі орналасқан.
Қалалық телефондық
желі
Мини АТС
телефон
телефон
телефон
Модем
компьютер
Модем
компьютер
Модем
компьютер
телефон
телефон
IP telephon
IP telephon
1. 1-cурет. Қолданылып отырған желінің имитациялық моделі
12
![]()
компьютер
IP telephon
Модем
компьютер
Қалалық телефондық
Модем
IP telephon
желі
компьютер
Мини АТС
телефон
Модем
телефон
телефон
телефон
телефон
IP telephon
1. 2-сурет. Қолданылып отырған желінің моделі
1. 2-ші сұлбада қазіргі таңда Кентау трансформатор зауыдында
қолдынылып отырған желінің моделі. Бұл сұлбадан байқайтынымыз аналогты
абоненнттер желіге кіші АТС арқылы қосылған. Ал қалған модем арқылы
қосылған абоненнтер интернет желісіне шыға алады. Және мекемеде мұндай
мүмкіншілік санаулы қызметкерлерде ғана бар. Сондықтан мекеме басшылығы
заман талабына сай және бәсекелестікке қарқынды мекеме ішінде өзіне ішкі
желі құруды ұйғарды. Бұл мақсатта біз әлемдік және Қазақстандағы сонғы
кездері кең қолданысқа ие IP телефония қолдану арқылы мекеменің желісін
кеңейтуге ұйғардық. IP телефония желісінің мекемелік желі құру үрдісінде
қолданылуына келетін болсақ. IP телефоня желісі мекемеде жұмыс барысын
жылдамдатуға, келіссөздер жүргізуге тиімді болып келеді.
13
![]()
1. 2 Мәселенің сараптамасы
Кентау Трансформатор зауыдында ішкі локальдік желінің қолайсыз
болуы салдарынан мекеменің әкімшілігі жұмыскерлердің жұмыс барысын
қадағалауы, оған тиісті мөлшерде қарқын беруі қолайсыз болатын.
Басқа қалаларда трансформатор жасайтын бөлімшелермен келіссөз
жүргізуге қолайсыз болатын. Мекемеде ұялы операторлардың басқа қаладағы
жұмыскерлердің жұмыс барысын тексеру ішкі мекемелік желі болмағандықтан
қолайсыз болатын. Кентау Трансформатор зауыдының тауарлырының 65
пайызы экспортқа шығарылады. Сондықтан мекемеде желі келіссөз жүргізуге
қолайсыз. Қазіргі кезде мекемелік желі мекеменің жұмысын жақсы жүргізуге
әсер етерін негізгі фактор. Сондықтан әр мекемеде ішкі келіссөздер электронды
ұяшық көмегімен жүргізіледі. Басты мәселе электроны ұяшық арқылы
жиберілген хат алушыға уақытылы жеткізілуі маңызды.
Трансформатор зауыды Кеңес өкметі заманынан келе жатқан
трансформатор шығаратын зауыт болғандықтан ондағы негізгі желі
телефондық желі арқылы жүзеге асады. Телефондық желі зауытқа кіші АТС
арқылы беріледі. Зауытта кіші АТС тың болуы ішкі жағдайларды шешуге әрине
пайдасын тигізеді. Бірақ қалаға қоңырау шалуға немесе басқа қалаларға немесе
басқа мемлекеттерге қоңырау шалғанға тиімсіз. Мекеме ішінде қоңырау шалу
үш таңбалы сан теру арқылы жүзеге асады. Ал қалаға қоңырау шалу үшін 9
санын теру арқылы қоңырау шалады. Бұл жүйе Кеңес өкметі кезінде тиімді
болған. Қазіргі кезде де көп мекемелерде осы жүйені пайдаланып отыр. Бұл
жүйе қазіргі кезде ірі мекемелерде тиімсіз болып есептеледі. Өйткені ірі
мекемелерде жұмыс керлер бір-бірімен IP-телефондарды қолдану арқылы бейне
жиналыс жасап жұмыс орындарында мәселені шешеді. Бұл жүйе ірі
мекемелерде кең қолданысқа ие. Өйткені уақыт жағынын да сапа жағынын да
тиімді жүйе болып табылады.
Кентау трансформатор зауыдында интернет желісі бірнеше адамда ғана
модем арқылы жұмыс істейді бұл жүйе.
Меншікті мекемелік желіні бүгінгі күнде екі негізгі жолдармен жасалған.
Біріншісі меншікті телефон жабдығы арқылы, мысалы, Калалық АТС және
оны ортақ пайдаланулы телефон желісіне қосылған. Бұл қосылу аналогты
абоненттік желілер көмегімен жасалынған және Е1 ағыны бойынша қосылған.
Абоненттер аналогты қосылған әрине бұл жағдайында нөмірлердің саны
операторларымен берілген желілердің санына тең. Осы жағдай тек қана кеңсе
мини-АТС-тары үшін қолайлы, бірақ бірлескен тұтынушылардың қажеттігін
толық мәнінде қанағаттандыра алмайды, желідегі абоненттерінің саны
жүздеген бола алады, сонымен бірге бұл экономикалық тұрғыдан тиімді емес
болып табылады. Цифрлық ағынды жалға алу керісінше, үлкен емес мүмкін
ұйымдар үшін оның барлық сыйымдылығын ұтымды қолдану тиімсіз
болғандықтан тиімсіз.
14
1. 3 Мекемелік желінің даму қарқыны
Қазіргі кезде мекемелерде мекемелік желі құру кең қолданысқа ие.
Мекемеде мекемелік желінің болуы ол мекеменің дәрежесін корсетеді.
Сондықтан бүкіл әлемде дамушы немесе дамыған мекемелер өзінің мекемелік
желісін кеңейтуге оның жұмыс істеу сапасын жақсартуға көп көңіл бөледі.
Бірлескен мекемелік желі ұғымында, абоненттерге арналған (ішкі,
сыртқы және қала аралық келіссөздер, конференция, хабар беру, дауыс почтасы
аудио және видео тағы сол сияқты ) қазіргі телефон сервис қамтамасыз ететін
секторы түсіндіріледі.
Мұндай телефон желілері жеке кәсіпорынның барлық аумақтарында
абоненттердің үлкен санын бірлестіре алады. Олар күрделі байланысты болу
мүмкін және қала, өлкені немесе тіпті континентті қамти алады.
Қолданушылардың саны мыңмен өлшене алады, жеке аумақтардың желілері
арасындағы қашықтығы глобальді байланыстағыдай болатындай көрсете алады
және нәтижесі анық болады.
Мекемеде ішкі желі жасау кәсіпорын ішінде негізгі икемді динамикалық
телекоммуникациялық инфрақұрылымның қорытындылаушы сатысы болып
саналады, ол уақытша ұжымдарды динамикалық қолдауға, жұмыс топтарын,
ішкі байланысты, ішкі менен қатар сыртқы өзара әрекеттесулерді
ұйымдастыруға жылдам мүмкіндік береді. Құнға ғана емес, сонымен бірге
ұйымның функционалдық қажеттіліктеріне де мән беріп, шешім қабылдау
керек.
Мекемелік желі жасау негізінен екі фактордан тұрады. Бір жағынан ішкі
АТС-тардың көбі қазіргі кезде өз технологиялық қорын бітірді және
алмастыруды талап етеді, басқа жағынан - телекоммуникацияның ішкі
инфрақұрылымның бар болуы қазіргі коммуникациялық шешімдерді шешуге
мүмкіндік береді, сервистерді дәстүрлі операторлардан сатып алмауға
мүмкіндік береді.
Мекемелік желіні іске асыру бір жағынан ішкі арналық инфрақұрылым
базасында ұйымдардың арасындағы трафикті біріктіруге мүмкіндік береді,
екінші жағынан сыртқы нарықтары қызметтердің құнын азайтып, соның
нәтижесінде байланыс қызметтеріне сыртқы жабдықтаушыларынан тәуелсіз
болу. Бірлескен телефон желдерін іске асыруының бірнеше жолдары болады.
Оның бірі меншікті дәстүрлі телефон желісін түрлендіру, басқа жолы орталық
станциясының қызметтерінің жүйесі бола алады.
Қазіргі кездегі мекемелік желінің мүмкіндіктерінің келесі топтар
бойынша таратуға болады. Біріншісіне, сөз жоқ, қосылуларды жасайтын
станцияның ішкі және сыртқы абоненттерімен қосатын негізгі телефон
функциялары кіреді. Шақыруларды өңдеудің зияткерлік функцияларына
шақыруларды басқа адреске жіберуді, қысқартылған жиын, ұстап қалу,
автожиын, конференцбайланысты және т. б. жатады.
1. 3. 1 Әлемдегі IP телефония. Қазіргі уақытты жүздеген мекемелер
15
өздерінің IP телефония бойынша өздерінің шешімдерін ұсынуда. Бір уақытта
барлық ірі ұялы байлыныс мекемелері, дәстүрлі байлыныс түрін қолданатын
ұялы байланыс қызметін қолданатын, өздерінің қызмет беретін жағынан қауіп
төнетінін сезіп, оның нақты ауқымын зерттеуді бастады.
IP телефонияны енгізу келесі сандармен басталды. 1996 жылы IP
телефония бір жылдың ішінде 99, 7 пайызға ұлғайды. Бірақ 1997 жылы құралдар
тауарының көлемі, бағдарламамен қамту және IP қызмет көрсету 210 милион
АҚШ доллорына бағаланды.
IP телефония желісінің даму қарқынын айтайық. Оны негізінен үлкен
сараптамалық мекемелер жасайды. Негізгі Killen&Associates мекемесінің
сараптамашыларының болжамы бойынша жыл сайын даму қарқыны 2010
жылға 13, 8 пайызға артады деп болжамдалған. Frost&Sullivan мекемесінің
болжамы бойынша 14, 9 пайыз болжамдылған. Негізгі Philips Group-lnfoTech
мекемесінің болжамы бойынша 2012 жылға табыс молшері 1, 9 милиард АҚШ
доллорымен болжамдалған. Сапасына
Yankie Group мекемесінің
сараптамаларының болжамы бойынша қала аралық және мемлекет аралық
қоңыраулардың үлесі IP - желісі арқылы қорытынды орындалады және үлкен
қарқын алады мысалы АҚШ - та 2014 жылы 22, 3 пайыз.
1. 3-сурет. 2014 жылғы IP телефония даму көрсеткіші
Өткізілген тәжірибелерге қарамастан IP телефония мекемелік желі құруға
қазіргі таңда тиімді деп сенімділікпен айтуға болады. IP телефония мекемелік
желіге қолданғанға тиімді және IP телефония бұл салада өзінің мүмкіндіктерін
толық көрсетуде.
16
![]()
1. 3. 2 Қазақстандағы IP телефон. IP телефония жүйесі Қазақстанда да кең
қолданысқа ие. Нақтырақ айтсақ 2004 жылдан бастап мемлекетте өзгертулер
орнығып ірі мекемелер жұмысын жақсарту үшін IP телефонияның маңызы көп
болды.
IP телефония ірі және ұсақ кәсіпорындарда басқару қызметін ақпаратты
тез әрі тиімді жеткізгендіктен Қазақстанда мекемелерде көп сұранысқа ие бола
бастады.
Біріңғай ақпараттық желі құру Қазақстан Республикасында және оны
әлемдік деңгейге шығару 1998 ші жылы ақпаратты байланыс технологиясы
мамандарымен басталып кеткен болатын.
Бұл жұмыстың нәтижесі ретінде NNCNet радио көпірлер қолдану
арқылы ARLAN-640 және ARLAN BR-500 Aironet фирмасы кең жолақты
ақпарат тарату 2-11 М/битс жылдамдықпен компания жұмысшыларымен
орындалған болатын.
Сол жылдан бері дами келе ақпарат өңдеу процессі жаңа бағыт алды. Сол
бағыттардың бірі IP телефония желісі бұл желі мекемелік желі құруға жаңа
мүкіндік ашты.
1. 4-cурет. Қазақстандағы IP желісінің даму қарқыны
Дәл қазір бірлескен телефон жүйесінің құрастыруына екі тәсіл
бәсекелесіп отыр. Тазартылған түрдегі ІP-телефония үшін ақпарат тарату
желілеріненкелген өндірушілер сөз сөйлейді. Ал вендорлар ондаған жалдар
бойы кәдімгі дәстүрлі станцияларды шығарып келе жатқан КАТС-тарды жаңа
мүмкіндіктермен толықтыруға болады деген шешімде. Екі жол да ұзақ уақыт
өмір сүреді, бірақ олардың жақындауына көрнекті тенденциялар көрініп тұр.
17
![]()
1. 4 IP телефония желісін құрудағы негізгі түсініктері
Дауыстық спектрдiң дабылдарын жеткiлiктi тарату үшiн дәстүрлi
телефондық желiлер электрлiк дабылдарды кепiлдендiрiлген жiберу
жолдарымен коммутациялайды.
Мұндай белгiленген босату қабілетінде берiлген сигналдың бағасы уақыт
бiрлiгiнiң қашықтығына шақыру нүктесінің орналасуына және жауап орнына
байланысты тәуелдi болады.
Желілер коммутация дестелерiмен нүктелер аралығындағы байланыстың
кепiлдендiрiлген жолын қамтамасыз етпейтiндiктен, кепiлдендiрiлген босату
әдiсiмен қамтамасыз етпейдi.
Қосымшалар үшiн, дестелердiң келу жиiлiгi мен тәртiбi маңызды емес,
мәселен, e-mail, жеке дестелер аралығындағы аялдау уақыттары шешушi
мағынаны бiлдiрмейдi. IР- телефоны деректерді таратудың бір саласы болып
табылатындықтан, ондағы сигнал тарату динамикасы маңызды, кодалауды
және ақпарат таратуды қазіргі заманғы әдістермен қамтамасыз етеді, сондай-ақ,
арналарды босату қабілеттілігін ұлғайтады, ол IР- телефонын дәстүрлі
телефондық желілермен табысты бәсекелестік мүмкіндігіне жетелейді.
IР- телефондандырудың негiзгi сапасын құраушы болып табылатындар
негіз болып 1-де көрсетілген:
Негізгі көрсетілгендей, IР- телефондандырудың негiзгi сапасын құраушы
болып табылатындар: Сол деректі белгілеу маңызды, өйткені желідегі дестелер
коммутациясының кідіруі сөздің тартылу трафигінің сапасына ғана емес,
шынайы уақытқа да әсер етеді.
Интернет-телефонының сапасы 2-3 деңгейге түседі, өйткені, сенімді
түрде айту мүмкін емес, сол немесе өзге провайдері екінші деңгей бойынша
жұмыс істейді, себебі Интернет желісіндегі кідіру өзгеріп отырады. Көбінесе,
IP-телефонының бөлінген арналары бойынша жұмыс істейтін провайдерлері
туралы дәлірек айтуға болады. Олар 1-2 деңгейге түседі.
Дестелік коммутациялы желілер бойынша сөз таратқанда пайда болатын
барлық қаламайтын факторларды келтіру үшін қызметтің кепілдікпен
қамтамасыз ететін сапасын (Quality of Service, QoS) келісімді қалыппен
ұстануы қажет.
Қызметтің кепілдікті сапамен қамтамасыз етілуі - коммутаторлар мен
бағыттауыштардың ішкі желілік ресурстарын мәліметтер тағайындалуы
бойынша тура, жылдам, тиянақты және сенімді жеткізілетіндей етіп бөлінуі
деген мағынада. QoS қамтамасыз етудің өте көп емес әдістері бар. Ең жеңіл түрі
-
желідегі өткізу жолағын кеңейту. Сонымен қатар, мәліметтер
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz