Өсімдік қоректі балықтар өте бағалы, зор кәсіпшілік маңызы бар балық
«Арал қамыстыбас» балық питомнигынде өсімдікқоректі балықтарды өсіру технологиясы»
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСЫ
5В080400 - «Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау» мамандығы бойынша
АЛМАТЫ 2018
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ
Технология және биоресурстар факультетi
Ара, құс және балық шаруашылығы кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
«Арал қамыстыбас» балық питомнигынде өсімдікқоректі балықтарды өсіру технологиясы»
Беттер саны
Сызбалар мен көрнектi материалдар саны
Орындаған : Жаңабай ГүлданаТемірбекқызы
2018 ж. «» қорғауға жiберiлдi
Кафедра меңгерушiсi, Лукбанов В. М.
Жетекшiсi: Қайруллаев К.
Сарапшы
АЛМАТЫ 2018
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ
Технология және биоресурстар факультетi
Мамандығы 5В080400 - «Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау»
Ара, құс және балық шаруашылығы кафедрасы
Дипломдық жұмысты орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент: Жаңабай ГүлданаТемірбекқызы
Жұмыс тақырыбы: «Арал қамыстыбас» балық питомнигынде өсімдікқоректі балықтарды өсіру технологиясы»
Университет бойынша 2018 ж "" № бұйрығымен бекiтiлген
Дайын жұмысты тапсыру мерзiмi 2018 ж ""
Дипломдық жұмыста қарастырылатын сұрақтардың тізімі:
1. «Арал қамыстыбас» балық питомнигынде сипаттама
2. Өсімдікқоректі балықтарға биологиялық сипаттама
3. Тұқымдық балықтарды дайындау
4. Дөңмаңдай балығының уылдырығы мен шәуетін алу, сапасын анықтау
5. Дернәсілдерді өсіру және қоректендіру
Ұсынылатын негізгі әдебиет
1. Қазақстан Республикасының су кодексі - Алматы : Юрист, 2005, 67 б.
2. Куленов К. «Қазақстанның балық байлығы» Алматы 1967ж. Б. 35 - 55
3. Бәйімбет Ә. А. «Ихтиологияның негіздері» 126 б.
4. Анисимова И. М. Лавровский В. В. «Ихтиология» М. 1991ж. 267 с.
5. Привезенцев Ю. А. «Интенсивное прудовое рыбоводство» М. 1991ж. 308 с.
6. Төлеуғалиев Т. М. «Балық өсіру» Алматы 1990ж. 287 б.
7. Сәрсенбаев Р. С. «Тоған шаруашылығындағы байлық көзі» Алматы
1984ж. Б. 66 -78
8. Қаженбаев С. «Өнеркәсіптік негізде балық өсіру мүмкіндігі мен тиімдігі»
Алматы 1996ж. 112 б.
9. Карпевич А. Ф. Избранные труды: В 2-х т, Т. 2 Акклиматизаци гидробионтов
и научные основы аквакультуры. М. : ВНИРО, 1998. 870 с.
10. Акклиматизация рыб и безпозвоночных в водоемах . М. Наука, 1968. С. 23
11. Дукравец Г. М., Митрофанов В. П. История акклиматизации рыб в Казахстане
В кн. Рыбы Казахстана, т. 5, Алма-Ата, Гылым, 1992, С. 6 - 44
Жұмыстың тараулары бойынша кеңесшілері
Кафедра меңгерушісі Лукбанов В. М.
Дипломдық жұмыс жетекшісі Қайруллаев К.
Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент Жаңабай Г. Т.
Дипломдық жобаны орындау
ГРАФИГІ
Кафедра меңгерушісі Лукбанов В. М.
Дипломдық жұмыс жетекшісі Қайруллаев К.
Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент Жаңабай Г. Т.
МАЗМҰНЫ
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
ГОСТ 7. 1 - 2003. «Библиографическая запись. Библиографическое описание документа. Общие требования и правила составления».
ГОСТ 7. 32 - 2001. «Отчет о научно - исследовательской работе. Структура и правила оформления»
ГОСТ 50 380 -92 Рыбы и рыбопродукты. Термины и определения
ГОСТ 1368-91 Рыбы всех видов обработки. Длина и масса.
ГОСТ Р 51497-89 Рыба, ракообразные и каракатица.
МЕСТ 7. 1 - 2003. «Библиографиялық жазба. Құжатты библиографиялық мазмұндау. Құрудың жалпы талаптары мен ережелері».
МЕСТ 7. 32 - 2001. «Ғылыми-зерттеу жұмысы туралы есеп. Рәсімдеу құрылымы мен ережелері».
ГОСТ 50 380 -92 Рыбы и рыбопродукты. Термины и определения
ГОСТ 1368-91 Рыбы всех видов обработки. Длина и масса.
ГОСТ Р 51497-89 Рыба, ракообразные и каракатица. Размерные категории
АНЫҚТАМАЛАР
Осы диплом жұмысында қолданған терминдердің төмендегідей анықтамалары бар:
Аккилиматизация - белгілі бір түрмен олардын ұрпақтарын жаңа бір ортаға жерсіндіру.
Абиотикалық фактор - судың физико-химиялық қасиеті
Бентофаг - бентоспен қоректенетін организм.
Биологиялық мелиорация - ихтиофаунадағы түрлік құрамының жоғарлауы үшін жүргізілетін шаралар; маңызссыз балықтарды аулау; кәсіптік және бағалы балықтардың тіршілік жағдайына қолайлы орта туғызу; жыртқыш және өсімдікқоректі балықтарды суқоймаға жерсіндіру.
Балық питомниктер - балық өсіретін материалдарды өсіру.
Дернәсіл - аралас қорекке көшу уақытына қабыршақтың бастамасы салынғанға дейінгі уақыт.
Фитофильдер - уылдырығын су өсімдіктеріне шашатын балықтар.
Фитопланктон - су қабатының төменгі сатысындағы бір клеткалы балдырлар мен бактериялар.
Фультон бойынша қондылық - толық салмағы бойынша қондылық коэффициенті.
Фитофаг - өсімдіктермен қөректенетін организм.
Кларк бойынша қондылық - іш құрлыссыз салмағы бойынша коэффициент қондылығы.
Кәсіптік аулау - белгіленген бір уақыт кезеңінде қолданылатын аулау құралдарының жалпы саны.
Екі жылдық - екі вегетациялық кезең өмір сүрген балық.
Порционды - уылдырықтарын бөліп-бөліп шашуы.
Ихтиология - балықтар жайындағы ілім.
Ихтиофауна - суқоймадағы гидробионттардың түрлік құрамы.
Популяция - белгілі бір аймақта мекендейтін, белгілі аймақта уылдырық шашып, қыстайтын, бір түрге жататын түрлі балық топтарын белгілейтин термин.
Шабақ - барлық денесі қабыршақпен қапталған, сыртқы пішін бойынша балыққа ұқсас.
Планктон - су қабатын мекен ететін гидробионттар.
Уылдырық шашу - балықтардың қоректену немесе қыстау аймағына уылдырық шашатын жерге көшуі.
БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
м - метр
Q - балықтардың толық салмағы;
q - балықтардың іш құрлыссыз салмағы;
L - балықтардың толық ұзындығы;
l - құйрық қанатсыз ұзындығы;
n - балық саны;
мм - миллиметр
см - сантиметр
кг - килограмм
г - грамм
т - тонна
км 2 - 1 шаршы шақырым
км 3 - 1 куб шақырым
га - гектар
ж. - жыл
% - пайыз
т. б - тағы басқа
ТМД - Тәуелсіз мемлекеттер достастығы
min - минимум;
maх - максимум;
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі ХХІ ғасырдағы адамзаттың шаруашылықтық іс - әрекетінің және қоғамның қарқынды даму барысында көптеген айтарлықтай су жануарларының, соның ішінде балықтар түрлерінің тірішілік ету жағдайының өзгеру көбеюі экологиясы мен кейбір балық түрлерінің дамуының өзгерісіне әкелді.
Еліміздің халқын белогы мол тағамдармен қамтамасыз етуде балық шаруашылығының, оның ішінде тоған балық өсіру саласының маңызы өте зор. Осыған байланысты елімізде тоған шаруашылығын өркендетуге зор көңіл бөлініп келеді.
Қазіргі тоған балық шаруашылықтарының қажетті материалдық-техникалық базасы, балық өсіруге сәйкесінше әр турлі тоғандар, жем сақтайтын қоймала, инкубациялық аппараттармен және өндіріске керекті заттармен жабдықталған.
Қазақстанда тоған балық шаруашылығы соңғы жылдар ішінде құрамын кең жая бастады. Қәзіргі кезде су қоймасының көлемі 6000 га, оларда негізінен тұқы тұқымдас балықтар өсіріледі.
Ішкі су көздерінен ауланатын балықтар жоғарғы сапалылығынан құнды. Оларда адам ағзасына аса пайдалы ақуызды заттар көп болды. Қортпа, бекіре, көксерке, сазан сияқты сапасы жоғары балықтар тек қана ішкі су көздерінен - тоған, су қоймалар, өзен-көл сияқты сулардан ауланады. Сондай-ақ бағалы қара уылдырықта ішкі су көздерінің айлығы.
Шаруашылықта өсірілетін балықтардың өнімділік қасиетін және балықтардың биологиялық қасиетін жетілдіру, терең білімсіз және оның жеке дамуының заңдылықтарын білмей қол жеткізу мүмкін емес.
Балықтардың сапалақ және сандық өзгерісін білдіретін процесс, оның дамуы болып табылады, ал өсімін тек оның саны білдіреді. Организмнің дамуы бір ғана ұрықтанған жұмыртқа клеткадан басталады. Оның толық пісіп жетілуі бір - бірінен ажырамайтын екі процестің нәтижесінде жүреді: дифференсация мен өсу. Дифференсация - өсіп келе жатқан организмнің қасиеті болып табылады, ол тұтастың жеке бөліктерге тармақталуы мен қатпарлануын білдіреді. Бір текті ұрықтан күрделі организм индивидиумның пайда болуы - осы маңызды процесстің нәтижесі.
Өсу - бұл организмнің басты бөлігінің, салмағының артуы, сонымен бірге организмдегі бос энергия мөлшері артады. Күрделі организмдегі өсу көлемінің ұлғаюы, клеткалардың көбеюі және әр түрлі клетка аралық құрылымдар арқылы жүреді. Бұдан кез - келген көлемнің ұлғаюын, өсуі деп қарастыру дұрыс еместігі байқалады. Қорлық заттардың түзілуі, бөлініп шығарылған өнім, судың жай сіңірілуі (ісінуі), жыныс өнімдерінің жинақталуы - осы процесстердің барлығы өсуге жатпайды. Шабақтардың май жинақтауы, өсу процессімен тікелей байланысты, себебі ол өсуге қажетті энергия көзі болып табылады.
Балықтар өзінің барлық тіршілігі уақыты бойы өседі. Бірақта, бұл әр маусым бойынша, әр түрлі жастағы кезеңдерінде бір қалыпты жүрмейді. Жас балықтар ересектеріне қарағанда жылдамырақ өседі. Желінген қоректің аздаған мөлшері тіршілігін қолдауға, ал қалған басым бөлігі салмағының артуына жұмсалады. Кәрі даралар тұтынған қорегінің негізін организмнің тіршілік әрекетін қамтамасыз етуге жұмсайды, сондықтан оның тірі салмағы уақыт бірлігіне шаққанда аса мәнді емес. Бұдан белгілі бір жасқа жеткенде балықтардың өсуі тоқталады деген қорытынды тұжырымдауға болады.
Қазақстанда аквакультураның барлық бағыттарын дамытуға мүмкіншілік бар. Балық шаруашылықтық сулар қоры елімізде жеткілікті және балық шаруашылығы мен балық аулауды қарқынды дамытуға қолайлы жағдай да бар. Балық шаруашылықтық сулар құрамына Каспий теңізі акваториясы біршама бөлігі және Арал теңізі, Балхаш көлі, Алакөл көлдер жүйесі, Бұхтарма, Қапшағай, Шардара суқоймалары және басқа халықаралық, республикалық, жергілікті дәрежедегі сулар кіреді. Каспий теңізін қоспағандағы су көздерінің жалпы ауданы 5 миллион гектарды құрайды.
Балықтардың өнімділігі құрлық жануарларына қарағанда барынша жоғары. Бірақта бұл балықтың түріне қарай өте әрелкі. Пелагиалдік жүзбе уылдырық шашатын балықтар өнімділгі жоғары болады. Өсімдікке уылдырық шашатын балықтардың өнімділіг төмен болады. Ұрпақтарын қорғайтын немесе тығатын балықтардың да өнімділігі жоғары емес. Бір түрдің өзінде өнімділік бірдей емес, көлеміне, жасына, қоректенуі жағдайына байланысты. Өнімділікті абсолююті индвидуальді және салыстырмалы деп бөледі.
Еліміздің азық-түлік мәселесіндегі тоған балық шаруашылығын интенсивтендіру негізінде балық өсіретін шаруашылықтарда тауарлы балық өсіру он жылда шамамен үш есе ұлғайтылды.
Балықтардың алуан түрлілігін қорғай және сақтай отырып рациональды пайдалану балық шаруашылықтарының негізгі мақсаттарының бірі болып саналады. Сол себептен өсімдік қоректі балықтарды жасанды жолмен өсіруін зерттеу өзекті болады.
Жұмыстың мақсаты тұқы тұқымдасының бір өкілі болып табылатын өсімдік қоректі балықтардың - шабақтық кезеңіне дейін дамуын және дернәсілдік сатыларын анықтау, ерекшеліктерін зерттеу. Қойылған мақсаттарға сай менің міндетім төмендегі жұмыстардан тұрады:
- Өсімдік қоректі балықтарды жасанды ұрықтануы мен дамуын қарастыру
- Дернәсілдік дамуы сатыларын анықтау;
- Өндіруші балықтарды дайындау;
- Жасанды жолмен өсіру жолдары;
- Жыныс өнімдерін алу;
- Уылдырықтарды инкубациялау;
- Уылдырықтан шыққан, дернәсілдерді өсіру;
- Шабақтарды өсіру.
- Дипомдық жұмыс «Арал қамыстыбас» балық питомнигынде жүзеге асты.
2 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
2. 1 Дөңмандай балығына сипаттама
Тұқы тұқымдасына тұщы сулы және жартылай өткінші балықтар жатады. Олардың жақтыларында тістері жоқ, бірақ жұтқыншақ тістері болады. Арқа қанаты біреу [1] . Тұқы тұқымдас балықтардың ішіндегі ең саны көп түр: әлемде 1000 түрі болса, оның 118 түрі ТМД суларында тіршілік етеді.
Тұқы тұқымдастарының бас сүйектерінің сүйектенуі жақсы дамыған. Жүзу торсылдағы ішекпен жалғасып жатады. Қанаттары әдетте жұмсақ болады. Ішкі құлақтың жарғақты иірімдері мен торсылдақтың алдыңғы бөлімін жалғастырып тұратын сүйектер систематикасы веберов аппараты болады. Бұларда жақ сүйектерінде тістері болмайды., жұтқыншақ тістері деп аталатын тістері артқы желбезек доғаларында орналасады [2] .
Өсімдік қоректі балықтар өте бағалы, зор кәсіпшілік маңызы бар балық. Оның еті дәмді және қоректік сапасы жағынан басқа көптеген балықтардан жоғары тұрады. Етінің майлылығы - 4, 1%, ақуызы -16, 5 %.
Өсімдік қоректі балықтар Қазақстан мен Орта Азия респуликаларының барлық су қоймаларына тараған. Оның таралу шегі соңғы уақыт ішінде солтүстікке қарай алыстап, алтай өлкесінің су қоймаларына да ойдағыдай жерсіндірілді. Тұқы тұқымдастар судың температурасына, ондағы оттегі мен азықтық қордың мөлшеріне талғамсыз. Жүрген жерінде түрлі жәндіктер мен өсімдіктер арасынан өзіне қажетті азықты оңай тауып алады. Личинкаларды, құрттар мен ұсақ шаяндарды, маллюскаларды, дән, бұршақ, картопты қорек етеді .
Өсімдік қоректі балықтар үш-төрт жасында жыныстық жағынан жетіледі. Судың температурасы 18-23 С болғанда мамыр айынан шілденің аяғына дейін уылдырық салады. Уылдырық шашу үшін ол жайылма суларға шығады, уылдырығын су асты өсімдіктерінің үстіне, сирек өскен қамыс-қоғаның арасына төгеді. Алдымен ұсақ сазандар, содан кейін орташа, ақырында ірі тұқылар уылдырықтайды. Уылдырық шашқан кезде тұқы қоректенбейді. Судың емпературасы 1-2 градусқа төмендегенде қыстау үшін терең апандарға кетеді. Олар қыстағанда үлкен үйі болып, шоғырланып жатады [4] .
Қазақстанның су қоймаларында ақ амур мен дөңмандай балығы жақсы өседі. Мысалы, Арал теңізінде төрт жастағы тұқының ұзындығы 36 сантиметр, Балхаш көліне 40 сантиметрге дейін барады. Сондай-ақ ұзындығы бір жарым метр, салмағы 20 киллограмм сазанды да кездесіруге болады, бірақ бұл өте сирек ұшырайын жағдай. Жас тұқылар жағадан тез кетіп қалады да, оны аулау қиынға түседі, ірі тұқылар көктемде ауланады [5] . Амурдың басым бөлігі мамырдың ортасына таман уылдырық салып болады да, өріске кетеді, бірақ уылдырық шашу үшін жағаға келген тұқының жеке үйірлері әлі де ұшырайды. Оның жаулары-жайын, шортан, алабұға, көксерке, ақмарқа сияқты жыртқыш балықтар және қара үйректер [6] .
Әуесқой балықшылар ұсақ шаянды, нанды, бұршақты, дәндерді жем жасап, тұқыны қармақпен аулайды болады. Ал, балықшылар тұқыны кең көз сүзекті, ау, қабадан, катештермен аулайды.
Тұқы тұқымдас балықтарына ақ амур, дөңмаңдай және тұқы балықтары
жатады. Бұлардың бәрі тұқы тұқымдастарына жатады. Олардың атамекені Орталық және Оңтүстік Қытайдың жазық өзендері.
Дөңмаңдай балығының түрлері: Ақ және Шұбар.
Осы аталған ақ, шұбар және кәдімгі дөңмаңдай балығы біздің республикамызда тұқыдан кейінгі өсірілетін негізгі балықтарға айналып отыр.
Қапшағай суқоймасына кәсіптік аулауда дөңмаңдай 1989ж. бастап кездеседі. Негізінде 1958ж. бастап Қазақстан суқоймаларына әкелінген.
Дөңмаңдай балығы тұщы суда өседі, ол үйір болып шоғырланып, өзен сағасындағы шұңқырларда қыстайды. Көктемде, су деңгейі көтерілгенде бұл балықтар көлдерге және өзен атырауындағы жайылма суларға өрістеп шығады. Дөңмаңдай балығының бір ерекше қасиеті бар: ол кенеттен оқыс дыбыс шыға қалса, сол дыбыс шыққан жаққа қарай судан 1-2м биікке секіріп шығады. Оның жас шабақтары алғашқы кезде су балдырлары мен бірге зоопланктондарды да қорек етеді. Оның негізгі қорегі судың қабатында қалқып жүрген майда су балдырлары, шөппен қоректенетіндіктен оның ішегінің ұзындығы өзінің денесінің ұзындығынан 1, 5 есе артық, оның себебі шөптің қорытылу мезгіліне байланысты [7] . Дөңмаңдай балығы тез өседі, ол 6-7 жасында жыныстық жағынан жетіледі, әдетте уылдырығынағыстың қиылысқан межелеріне салады. Ол маусым - тамыз айларында, судың температурасы 20-26 С0 болғанда уылдырығын шашады.
Шыққан жері - Амур, Сунгари, Уссури өзендерінде мекендейді. Қазір бұл балықтар Алматы облысының су қоймалары мен Арал теңізінің атырауындағы көлдерге ойдағыдай жерсіндірілген.
Ақ дөңмаңдай жоғарғы сатыдағы өсімдіктермен қоректенеді және жоғары эффективті биологиялық мелиораторлық қызмет атқарады. Ақдөңмаңдайдың негізгі қорегі судың қабатында болатын, суда бос қалқып жүретін фитопланктон мен олардың қалдықтары. Шұбардөңмаңдайдың Ақдөңмаңдайдан ерекшелігі ол фитопланктон мен қатар зоопланктон менде қоректенеді. Табиғи сулардағы және комплекстік бекітілген сулардағы өсімдіктердің жетіспеушілігі ақ дөңмаңдайда ауыру және өлім туғызады [8] .
Шұбар дөңмаңдай - жартылай өсімдік қоректі. Оның жақсы көретін қорегі - зоопланктон және детрит - оны алмастыратын қорек болып табылады. Шұбар дөңмаңдайдың өсуіне қарай желбезек өскіндері арақашықтығы арасында біршама ұлғаю 20-75 мк жүреді. Соның нәтижесінде тұнылатын фитопланктонның сапасы өзгереді.
Жыныстық жетілуі Дөңмаңдай бассейініде ұзындығы 68-75 см жеткенде, 9-10 жасында, ал ақ дөңмаңдай ұзындығы 60-62 см, 7-8 жасында. Орталық Қытайда олар 4-5, ал оңтүстігінде -3-4 (ақ дөңмаңдай) немесе ақ дөңмаңдай 2-3 жылдығында жыныстық жетіледі. Шұбар дөңмаңдай ақ дөңмаңдайға қарағанда бір жыл кейін жетіледі [9] . Барлық түрлердің аталығы әдетте аналықтарға қарағанда бір жыл ерте өтеді.
Ақ дөңмаңдай мен дөңмаңдайдың өрістеуі тасқын кезінде, су температурасы 20-250С және жоғары онша терең немесе қайраңдарда түбі тасты өзеннің арнасында жүреді. Өсімдік қоректі балықтардың эффективті көбеюі суқоймаларда,
тоғандарда шындыққа сай емес. Сондықтан тауралық өсірудегі осы балықтарды өндіріудің жалғыз әдісі зауыдтық әдіс болып табылады. [10]
Ақ дөңмаңдай және дөңмаңдайдың уылдырық шашуы үлестеп шашады.
Көпшілік оқымыстылар солай деп есептейді бірақ бұл пікірге қайшы көз қарастарда бар.
Қазақстанға өсімдік қоректі балықтардың қиыршығыстық комплексі Қазглавгосрыбводпен Қытайдан Алма-Аты тоған шаруашылығына 1958 жылы әкелінген. Алма-Аты тоған шаруашлығына жіберген кездегі олардың салмағы 88мг, ұзындығы 33 мм жеткен болатын.
Өсімдік қоректі балықтарды әкелгеннен бастап тоған шаруашылықтарында минеральдық тыңайтқыштар қолданыла бастады.
Өсімдік қоректі балықтарды зауыдтық жолмен өндіру Қазақстанда 1964 жылы басталды. Жұмыс Алма-Аты тоған шаруашылығында және бұл тәжірибелік мақсатта жүргізілді. 1964 жылы өсімдік қоректі балықтардың барлығы 327 мың дернәсілі алынды [11] .
Кейінгі жылдары республикада өсімдік қоректі балықтарды өндірудің көлемі ұлғайды. Табиғи сулар мен комплекстік негізделген сулардағы өсімдік қоректі балықтарды өсіру Қазақстанда толығымен қолданылмайды.
Уылдырық шашу миграциялары кезінде көптеп шоғырланады. Балықтың уылдырық шашуға шығуы сәуірде басталады. Уылдырық шашуға шығудың негізігі алғышарты - оңтайлы температураға жеткізу [12] . Қапшағай су қоймасында ақ және ала дөңмаңдайдың аталықтары мен аналықтары 4-6 жасында жыныстық жағынан жетіледі. Қапшағай су қоймасындағы ақ дөңмаңдайдың ұзындығы 97, 0 см және массасы 18, 5 кг-ға жетеді.
Шұбар дөңмаңдай Қапшағай және Шардара су қоймаларында, Іле және Сырдария өзендерінде кездеседі.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz