Анықтама конфигурация объектісі
Аннотация
В предложенном дипломном проекте представлена разработка
программного обеспечения информационной системы Материальный склад.
Целью данного дипломного проекта является создание программы с
удобными средствами ведения бухгалтерского учета товарно-материальных
запасов на предприятии.
В пояснительной записке рассмотрена организация учета товарно-
материальных запасов, определены требования к программе, ее назначение и
функции, описаны входные и выходные данные, описана методика
проектирование баз данных, построена модель базы данных, приведен расчет
экономической эффективности проекта, рассмотрены вопросы охрана труда.
В приложении представлены техническое задание, результаты работы
программы, текст программы.
Аңдатпа
Өнеркәсіпте қоймалық-материалдық қорлардың бухгалтерлік есебін
жүргізудің ыңғайлы құралдары бар программаны құру бұл дипломдық
жобаның мақсаты болып табылады.
Түсініктеме жазбада
қоймалық-материалдық қорлардың есебін
ұйымдастыру қарастырылған, программаға қойылған талаптар анықталған,
оның қызметі мен функциялары, кіріс және шығыс деректері сипатталған,
деректер қорының жобалануының әдістемесі сипатталған, деректер қорының
моделі құрылған, жобаның экономикалық тиімділігін есептеу келтірілген
және еңбекті қорғау мәселелері де қарастырылған.
Қосымша техникалық тапсырма, программаның жұмысының нәтижесі
және программаның мәтіні көрсетілген.
Annotation
In the offered degree project development of the software of information
system Material account is submitted.
The purpose of the given degree project is creation of the program with
convenient means of conducting book keeping commodity - material stocks at the
enterprise.
In an explanatory note the organization of the account of commodity -
material stocks is considered, requirements to the program, its purpose and
functions are determined, the entrance and target data are described, the technique
of designing of databases is described, the model of a database is constructed,
calculation of economic efficiency of the project is resulted, questions of a labors
safety are considered.
In the appendix the technical project, results of work of the program, the text
of the program are submitted.
Мазмұны
Кіріспе
1 Аналитикалық бөлiм
1.1 Қойма, ақпараттық жүйесінің сипаты
1.2 Бағдарлама сапасының көрсеткіштері
1.3 1С:Предприятие ортасын сипатау
2 Жобалық бөлiм
2.1 Пәндік облысты модельдеу
2.2 Прецеденттерді модельдеу
2.3 Тізбектер диаграммасы
2.5 Кластар диаграммасы
3 Тәжірибелік бөлім
3.1 Программаның сипаттамасы
3.2 Программаны компьютерге орнату
3.3 Программаны қолдану
3.4 Программа туралы(о программе)
4 Экономикалық бөлім
4.1 Жалпы жағдай
4.2 Бағдарламаны жобалау, жасау және енгізуге кететін шығындар
4.3 Бағдарламаны енгізуге байланысты шығындар
4.4 Бағдарламаны түзетуге байланысты шығындар
4.5 Жарнама
4.6 Бағдарламаны көшіру
4.7 Барлық шығындар
4.8 Оқу жоспарын құру және енгізу пайдасын есептеу
4.9 Жылғы жалпы пайда
4.10Тиімділік
4.11 Шығындарды өтеу мерзімі
5 Өмір тіршілік қауіпсіздігі бөлімі
5.1 Жалпы жағдайлар
5.2 ЭЕМ операторының жұмыс орнындағы негізгі қауіпті
факторларды талдау
5.3 Көздің шаршауынан сақтану
5.4 Микроклимат
5.5 Жұмыс орындары үшін жарықтандыру талаптары
5.6 Иондаушы емес сәулелер деңгейіне талаптар
5.7 Электр қауіпсіздігі
5.8 Өрт қауіпсіздігі
5.9 Жасанды жарықтандырудың есебі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
А қосымшасы Техникалық тапсырма
Б қосымшасы Программаның тексті
8
10
10
12
13
22
22
23
24
25
28
28
29
32
50
51
51
53
57
57
57
57
57
57
58
58
58
60
60
60
61
62
62
64
64
65
67
70
71
72
77
Кіріспе
Адамзат қоғамы дамып, осы бір өркениетті заманға аяқ басқан дәуірде
ақпарат алмасу мен жеткізу үздіксіз даму басқышын басынан кешірді. Әсіресе
соңғы жиырма жылда адам тіршілігінің барлық саласында ақпарат алмасу
және көлемі біршама өсті. Экономикалық қаржылық, саяси, әлеуметтік салада,
білімді алу, өңдеу және қолдану үнемі өсу үстінде. Ғалымдар әрбір он жылда
ақпарат мөлшері екі есе артып отыратынын дәлелдеуге. Осыған байланысты
жиналған мәліметтерді үлестіру және өңдеу, тиімді сақтауға мүмкіндік
беретін ақпараттық құралды қолданудың қажеттігі туындайды.
Компьютерлік есептің өз ерекшелігі бар және қарапайым есептен
радикалды айырмашылығы бар. Компьютер тек қана есептеуді жеңілдетпейді,
сонымен қатар сауда әрекеттерінің қадамын талдау үшін, оларды басқару
үшін қажетті жинақталған мәліметтерді, құжаттарды рәсімдеуге қажет
уақытты қысқартады. Сауда жағдайы туралы есеп беру, компьютер арқылы
алынатын - оларсыз алуға болатын - компьютерде ешқандай да бір ерекше
материалдар болмайды - есепке ештеңеге де жарамсыз аз уақыт кетеді; немесе
олардың есебіне нәтижесінде табыстың көп мөлшері есептеушілер
еңбекақысына кетеді. Осылайша, компьютерде қолдану кезінде сан сапаға
ауысады; есеп істеудің жылдамдығының артуы құрудың өз сұлбасын
сапасын арттыруы мүмкін.
Мәліметтер қорымен жұмыс үшін программамен қамтамасыз ету
деректер қорында бұрыннан қолданылады. Өкінішке орай, бұл программалар
мәліметтерді сақтаудың не элементар диспетчері немесе күрделі болды,
өйткені компьютерді жақсы білетін адамдардың өзі олармен жұмыс істеуден
осы күнге дейін қашуда, әзірше қолданушыларға бағытталған, толық қолданба
алмады.
Осы дипломдық жобаның мақсаты сауда сферасында жұмыс істейтін
кәсіпорындар үшін өнімді жүзеге асыру және қойма операциялар есебі
бойынша бухгалтерлердің жұмыс орнын автоматтандыру жүйесін өңдеу
болып табылады.
Автоматтаудың негізгі артықшылығы - бұл сақтаулы мәліметтерді
артықтығы қысқарту, ары қарай, қолданылатын жады көлемін үнемдеу, артық
көшірмелерді жаңартуды көп реттік операциясына шығынды азайту және
бірдей объектілерді әртүрлі жерге сақтаудан туатын қайшылықты болдырмау,
ақпаратты өңдеу жылдамдығын және сенімділік дәрежесін арттыру; ішкі
аралық құжаттар, әртүрлі журналдар, папкалар, заявкаларды және т.б әртүрлі
аралық бірдей құжаттарды, ақпараттарды артық, қайталап енгізілуі. Сонымен
қатар ізделетін объект параметрлерін көрсетіп, арнайы экрандық формада
жүргізілетін ақпаратты іздеуді автоматтандыру уақытты қысқартады. Берілген
жобаланатын жүйенің негізгі міндеті сыртқы орта үшін (шоттар, накладтар,
шот-фактур) стандартты құжаттарды дайындау, шаруашылық операторларды
оперативті реттеу және есеп болып табылатын. Шаруашылық процесстерді
оперативті басқару бір күннен бірнеше күнге дейін оқиғаны тіркеуді жүзеге
8
асырады. Мысалы, тапсырмаларды орындау мониторингі және рәсімдеу,
қоймадағы материалдық құндылықтардың кірісі және шығысы. Осы
есептердің интерактивті реттеуші сипаты бар, шаруашылық процесстерді
(жұмысшылар, кладовщиктермен, администраторлармен және т.б) тікелей
орындаушылармен орындалады және нақты анықталған алгоритмге сәйкес
құжаттарды қайта жіберу және рәсімдеу мен байланысты. Нәтижесінде
шаруашылық операциялар орындалады да сәйкес журналдарға тіркеледі.Осы
процесстерді автоматтау ақпаратты бір базаға сақтауға мүмкіндік береді.
Берілген ақпараттық жүйе блогында бухгалтерия бөлімінде жүзеге
асырылады. Осы жүйені қолдаушы қайта түскен тауарлады кіргізуге және
ағымды шығарумен шығындалған құжаттарды қоймада тауар есебімен
айналысатын адам.
9
1 Аналитикалық бөлiм
1.1 Қойма, ақпараттық жүйесінің сипаты
1.1.1 Қоймалық қор есебінің негізгі міндеті. Еңбек құралының
өндірістік наряд процесінде өндірістік қор ретінде қатысатын еңбек пәні
қатысады. Еңбек құралынан еңбек пәнінің айырмашылығы еңбек пәні өндіріс
процесіне тек бір рет қатысады, олардың құны өндірілетін өнімге толық
енгізіледі, оның материалдық негізін құрайды.
Қоймалық-материалдық қорға жатады:
а)
Шикізаттар және материалдар, сатылып алынған жартылай
фабрикаттар және коплектілік өнімдер, конструкциялар және детали,
жанармай, тара және таралық материалдар, запастық бөлшектер, басқада
материалдар, материалдар. өңдеуге берілген материалдар, құрылыс
материалдар және тағыда басқа;
ә) аяқталмаған құрылыс;
б) өткізуге арналған дайын өнімдер және тауарлар.
Қоймалы материалдық қорлар кез-келген касыпорынның
белсенділігінде маңызды орын алады, және материалдық құндылық болып
табыалды, өзіне ерекше талапты қажет етеді. Берілген бухгалтерлік есеп
материалдарды рационалды қолдану бөлімінде өнімнің өзіндік құнын
төмендетуге, шығын нормасын төмендету, материалдарды сақтауды
қамтамасыз ету болып табылады [1].
Материалдық қорларды есептеу алдында келесі негізгі бөлімдер бар:
а) ақталмаған өндіріс, жеке шикізат және материалдардың периодтық
өзгеретін нормаларына сәйкес қоймалы-материалды салымдарды бақылау;
ә)
сақтауды қамтамасыз ету, реттік есептерді енгізу, ұрықты
қақпайлауға көмектеседі, және басқа да қорладың жоғалуын болдырмайды,
сонымен қатар ұйымның қызметкерлерінің материалдық сәйкестік
шекарасын дәл анықтайды;
б) жүйеге синтетикалық және аналитикалық есепті орнату, ол тез алуды
және тауар-материалдық қорларды демалысын, басқа қазірге материалдарды
табу, олардың жаңа жағдаймен сәйкесуін жеңілдетеді;
в) кәсіпорынның айналымына түсетін тауар-материалдық қор бойынша
бағасын анықтау (өзіндік құны, бағасы);
г) қоймалық материалды қорлар баланстың активінде көрінетін оның
құрылу датасы бойынша құнын анықтау;
ғ) қоймалы-материалды қор оларды қолдануы, тұтынуы және сатылуы
нәтижесінде шығынға шығарылуы бойынша құнын анықтау.
Осының барлығы өз кезегінде талап етеді:
а) қорларды толық кіріске енгізу және өз уақытында бақылауды,
олардың жергілікті сақтауда дұрыс сақталуын ұйымдастыру;
ә) қорлардың жылжуы бойынша барлық операцияларды өз уақытында
және толық құж аттандыру;
10
б) дайындалған қорлардың фактілі құнын және тауарлы-транспорттық
шығындарды дұрыс және өз уақытында анықтау;
в) қоймадағы транспорттық шығындарды дұрыс және біркелкі өндіріс
шығынына шығаруды бақылауды ұйымдастыру;
г) ішкі ресурстарды жылжыту мақсатында тауарлық-материалдық
қордың керексіз субъектілерін өткізу және шығару;
ғ) сақтау жерлеріндегі қорлардың жылжуын және қалдық туралы дәл
ақпарат алу.
1.1.2 Қоймалық-материалды қордың есебін ұйымдастыру. олардың
өзіндік құны және ағымды есептегі бағалау. Міндетті табысты шешу үшін
қоймалық-материалды бухгалтерлік есеп алдындағы қажеттіліктер:
а) материалдардың номиклатурасы;
ә) құж аттандыру және құжат айналымының нақты жүйесін орнату;
б) материалдарды қалдығын оратылған ретте бақылай отырып таңдап
тексеру және инвентаризациясын тексеру;
в) есеп үшін қазіргі автомат талған есептеу құралдарын тексеру.
Материалдардың есебін дұрыс ұйымдастыру үшін өндірісте
қолданылатын материалдардың, жартылай фабрикаттар, қорлық бөлшектер,
жанармай және басқа материалдық құндылықтар атауларының жүйеленген-
номенклатурасының тізімі өңделеді. Материалдық құндылықтардың
номенклатурасы әрбір материал туралы келесі мәліметтерден тұрады:
техникалық дұрыс атауы, толық сипаттама (марка, сорт, өлшем, өлшем бірлік
және тағы да басқа), шартты белгілеудің-номенклатуралық нөмірі [2].
Материалдардың қозғалысын жазып алу кезінде ретте тек қана материал
атауы емес, оның номенклатуралық нөмірі жазылады, ол материалдарың
бухгалтерлік және қоймалық есебінен шығатын қателіктерді болдырмауға
мүмкіндік береді.
Құрама аналитикалық есепте белгілі бір цифрдің және кодтың көмегі
кезінде келесі позиция бойынша қоймалық-материалдық қорлар топтау
жеткізіледі:
а) қоймада;
ә) жолда;
б) есептік бағадан ауытқу.
Осы топтау келесі шоттар бойынша жүргізіледі:
Барлық қоймалық - материалдық қордың аналитикалық есебі жауапты
тұлғалармен жүргізіледі (қоймалар, цех тар, материалдық жауапты тұлғалар).
Әрбір жауапты тұлғаға қоймалық-материалды қорлар материалдардың
атауы бойынша жүргізіледі(марка, сорт, өлшемі, номенклатуралық нөмір
бойынша).
Материалдық қорлар екі өлшегішпен өлшенеді: натуралды және
ақшалай.
11
Берілген бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп берудің сенімділігін
қамтамасыз ету үшін мүліктің инвентаризациясы және ақша міндеттемесі бір
жылда бір реттен аз жүргізілмеуі керек.
Инвентаризация - бұл бухгалтерлік есептің мәліметтер міндеттемесі мен
бар факт ілік мүліктің сәйкестігін тексеру [3].
Есептік жылдағы инвентаризация саны, олардың жүргізілу датасы,
мүлік тізімі және міндеттеме, тексерілетін осының барлығы кәсіпорынның
өз бетімен орнатылады.
Инвентаризация келесі міндетті ретпен жүргізіледі:
а) материалдық-жауапты тұлғаны ауыстыру кезінде (қабылдау күні-істі
өткізу);
ә) ұрлау немесе қиянат ету фактілерін орнату кезінде, сонымен қатар
басқа тауарлы-материалды қорлар;
б)
бақытсыз жағдай, апаттар, өрт немесе басқа экстримальді
жағдайдағы төтенше жағдайда;
в) ликвидацияланған (разделительного) балансты және Қазақстан
Республикасы заңында қаралатын басқа жағдайында
құрудың алдында
кәсіпорынды ликвидация кезінде.
Қоймалық материалдық қордың өзіндік құнына кіреді:
а) қорларды алуға керек шығындар, оларға кіреді:
1) сатып алу бағасы
2) шеттен әкелуге баж салығы;
3) комиссиялық сыйақы берудің, делдалдық ұйымдар.
ә) осы уақытта оларды орналасқан орнына жеткізілуімен байланысты
транспорттық - дайындаулар шығындары;
б) қайта өңдеуге шығындар(арту-түсіру);
в) қоймалық-материалдық қорлардың құнынан артық төленулер мен
қайтарулар, саудалық жеңілдіктер есептеледі.
1.2 Бағдарлама сапасының көрсеткіштері
1.2.1 Құжаттылығы. Бағдарламамен бірге келесідегідей құжаттар болуы
керек:
а) Техникалық тапсырма;
ә) Қолданушыға бағыт. Ақпараттың мазмұны сұраққа-жауап ретінде
болуы керек. Баяндамада арнайы және профессионалдық терминдерді
қолданбау керек.
б) Программаның мәтіні;
в) Администраторға бағыт.
1.2.2 Тиімділік. Жүйенің тиімді жұмыс жасауы үшін, келесідегідей
шарттар орындалуы қажет:
а) Желіде жұмыс кезіндегі ақаулардан, мәліметтерді қайта келтіру
мүмкіндігі (транзакциямен қамтамасыз ету);
12
ә) ақпаратты топтық күйде базаға енгізудің мүмкіндігі;
б) cонымен қатар клиенттердің сервермен жақсы байланысы қажет, ол
ақпаратты жылдам уақытта жүктеу мүмкіндігін береді.
1.2.3 Сыйымдылығы. Клиенттік жақ Windows 2000, XP операциялық
жүйелердің басқаруымен жұмыс жасауы қажет. Серверлік жақ 1C
Предприятие тілдерін енгізуге болатын, операциялық жүйенің басқаруымен
жұмыс жасайды. Программада алғашқы мәліметтерді, текстік файл түрінде
басқа программалардан тасымалдау үшін, импорттау және 1C Предприятие
форматында құжаттарды экспорттау мүмкіншіліктерін қарастыру керек.
1.2.4 Сынау.
Сынау мақсаты
-
құрылған жүйені, техникалық
тапсырманың мазмұнымен сәйкес екендігін тексеру.
Барлық сындар жабдықтардың минималды көрсеткіштері арқылы
жүргізілу керек. Сынауды жүргізу, келесі жабдықтар комплексінен, яғни
жергілікті желімен байланысқан екі компьютер, оның біреуі серверлік жақ
болуы керек. Бұл компьютерге Windows (32) оперциялық жүйесі, Сервер
Windows Server 2003, 1C Предприятие тілі, ал клиенттік машинаға Windows
(32) оперциялық жүйесін орнату қажет.
1.3 1С Предприятие ортасын сипатау
1С Предприятие жүйесі кәсіпорынның экономикалық ұйымдық
қызметінің автоматтандырудын универсалдық жүйесі болып табылады.
Сондықтанда бұл қызмет әр түрлі. 1С Предприятие жүйесі нақты бір қызмет
облыстарында икемдену мүмкіндігі зор. Осындай қабілеттіліктерді белгілеуге
арналған термин конфигурируемость қолданылады, яғни шешілетін мақсаттар
тобы мен нақты кәсіпорынның ерекшелігін жүйеге келтіреді [4].
1С Предприятие жүйесі өзгертілмеген файлдар түріндегі қарапайым
бағдарлама емес, ал пайдаланушылар мен өндеушілер әр түрлі программалық
сипаттың жиынтығымен жұмыс істейді. Барлық логикалық жүйелерді 2 үлкен
топқа бөлуге болады конфигурация және платформа. Конфигурация және
платформа бір-бірімен тығыз байланысты және оларды конфигурация
жұмысымен басқарады [5].
Платформа - пластина ойнатқышқа ал конфигурацияны компакт дискіге
тән. Платформа конфигурацияға жұмыс қамтамассыз етеді конфигурацияға
өзгеріс енгізеді немесе өзіндік конфигурация жасауға мүмкіндік туғызады.
Жүйеде бір ғана платформа (1С Предприятие 8.0) және көптеген
конфигурация кездеседі.
Қандай болмасын қолданбалы шешімді функциялау үшін платформа
мен кез - келген бір конфигурация қажет. Платформа өзінен - өзі
автоматтандырудың ешқандай мақсаттарын орындай алмайды, сондықтанда
ол қандай да бір конфигурацияға жұмысты қамтамассыз ету үшін арналған.
13
Егер өндірушінің ісі туралы болса онда оған конфигурация термині
қолданылады. Жүйе пайдаланушыларына арналған танымал және мәлім
термин бұл - қолданбалы шешім.
1.1 сурет − Платформаны сурет ретінде түсіндіру
Сондықтан да автаматтандырудың мақсаты әртүрлі болғандықтан, 1С
фирмасымен серіктестіктер қолданбалы шешімді шығарады. Әрбір
қолданбалы шешім адамзат қызметінде автаматтандырудың нақты бір
облысына арналады.
Қолданбалы шешімнің мысалы ретінде Саудамен басқаруды келтіруге
болады. Ол шапшан және басқаратын есеп мақсатының автаматтандыру,
Қызметкерлерді басқару, Өндірістік кәсіп орындарды басқару немесе
саясатшы кадрларын өндеу, өндірістік кәсіп орындарды басқару және
мақсаттың негізгі нұсқауларын қамту үшін қолданылады.
Қолданбалы шешім мүмкіндігі бойынша универсалды, ол әр түрлі
кәсіпорындардың қажеттілігін және бір облыстағы қызметіндегі
жұмысшылардың қажеттілігін қанағаттандырады. Басқа жағынан, мұндай
универсалдық нақты кәсіпорында қолданбалы шешім толық қолданылмайды,
мұнда кейбір мүмкіншіліктер жетіспейді.
Сондықтада бірінші жоспарға жүйенің конфигурируемості шығады, ал
платформа конфигурацияның жұмысын басқару мен басқа конфигурацияға
өзгерістерді енгізуге мүмкіндік беретін құрал болып саналады. Платформа
егерде қандай да бір себептерге байланысты типтік конфигурацияны
пайдалану кезінде мақсатсыз деп танылса онда нольден бастап өзінің
конфигурациясын құрайды.
14
Қалай біз бір азат жолда қолданбалы шешімнен конфигурацияға өттік.
Егер пластина ойнатқышты компакт дискімен салыстырсақ, біз компакт
дискіде жазылған өлендерді өзгертуімізге болады, сондай ақ өзіміздің
музыкалық туындыларымызды құраймыз. Бірақ бізге музыкалық құрал
саймандар қажет емес, милодияны құру үшін барлық қажетті құралдар
компакт дискіде бар. Мұндай мүмкіндіктерді 1С Предприятие жүйесі
қамтамассыз ету үшін коптеген жұмыстын режимі бар: Предприятие және
Конфигуратор.
1С Предприятие жүйесі режимі: жүйедегі негізгі және жүйе
пайдаланушылардың жұмысы үшін қызмет
етеді. Бұл режимде
пайдаланушылар мәліметтерді енгізеді және өңдеп шығатын нәтижелерді
алады.
Конфигуратор режимі өндірушілер мен мәліметтер базасының
жетеккшілері қолданады. Міне осы режимде құрылған немесе жаңа құрылған
конфигурацияны модификациялау үшін құрал саймандарды пайдаланады.
Біздің мақсатымыз сіздерге өзіндік конфигурацияны құру үшін және құрылған
конфигурацияны өзгерту үшін жүйе конфигуратор режимінде жұмыс істейді.
Кейде біздің жұмысымыздың нәтижесін тексеру үшін 1С Предприятие
режимін қосамыз [6].
1С Предприятие жүйесін орнату үшін ешқандай қиындық болмайды.
Орнату процесін Руководство по установке и запуск құжатында толық
сипатталған.
1.2 сурет − Жаңа конфигурацияны құру этабының басы
1.3.1 Конфигуратор бұтағымен жұмыс жасау. Сонымен 1С Предприятие
жүйесін конфигуратор режимінде қосайық. Сіздің алдынызда конфигуратор
15
терезесі ашылады. Осы құрал сайман арқылы өзіміздің конфигурацияны
құраймыз.
Бірінші команданы орындайық, кез келген жұмыс конфигурациямен
басталады:
Конфигурация Конфигурацияны жабу (открыть конфигурацию)
Экранада конфигурацияның бұтағы ашылады.
Конфигурация бұтағы - негізгі құрал сайман, ол мен өндіруші жұмыс
жасайды. Конфигурация бұтағы конфигурация неден құралғаны туралы
барлық ақпараттарды сақтайды.
Сіздерде сұрақ туу мүмкін: егер біз ештене құрмасақта конфигурация
бұтағында қайдан мәліметтер болуы мүмкін? Себебі өңдеушінің жұмысын
жеңілдету үшін, конфигурацияның барлық компоненттері бірнеше бөлек
группаларда жиналған. Сондықтанда осы топтар жоғардағы суретте
корсетілген.
1.3 сурет − Конфигуратор бұтағы
Егер сіз бұтақтын (C) батырмасын бассаңыз барлық группалар бос
екенің көресіз. Бір ғана топ жалпы (общие) тілдер (языки) шығады. Онда біз
тек қана русский деген сөзді ғана көреміз. Ол русскийді платформа өзі
сіздерге құрды, себебі біз жұмыс істеп отырған платформа орыс тілінді
интерфейсті құрайды.
16
Әр кәсіпорында қызметшілердің тізімі болады, немесе номенклатура
мен тауардың анықтамасы болуы шартты. Конфигурацияда арнайы объектілер
анықтамалар болады.
Ең алдымен конфигураторда бастапқы объекті бастамастан бұрын
бірнеше конфигуратордын жұмысына мысалдардар қарастырып өтейік.
Конфигураторды ашып жабу үшін меню пунктідерін қолдану керек
Конфигурация Конфигурацияны ашу (открыть конфигурацию) , және
Конфигурация Конфигурацияны жабу (закрыть конфигурацию).
Конфигураторды ашқаннан кейін онда Конфигуратор бұтағы пайда
болады. Ол терезені басқа Windows терезелері сияқты. Бірақ ол алдағы
жұмыстарды қолдануға мүмкіндік бере береді. Терезені қайтадан ашу үшін
меню пунктінде
Конфигурация Конфигурация терезесі (Окно конфигурации).
Конфигурацияда жаңа объект құру үшін бірнеше тәсіл қаралған. Біз
өзімізге қандай тәсіл түсінікті және ыңғайлы сол объекті қолдана аламыз.
Бірінші тәсіл: Бізге керекті объектке курсорды міндетті түрде апарып
Действия Қосу (Добавить) батырмасын басу керек.
1.4 сурет − Жаңа мәлімет еңгізудің бірінші үлгісі
Екінші тәсілі: біз тышқанның он кнопкасын басу арқалы контекстік
менюін қолдана аламыз.
Бізге керекті объектке барып тышканның он жағын басып шыққан
терезеде Қосу (добавить) кнопкасын басу керек.
17
1.5 сурет − Жаңа мәлімет еңгізудің екінші үлгісі
1.3.2 Конфигуратор бұтағындағы объектілер.
1С Жүйесінде
қолданыланатын конфигурация объектісінің барлығы бірнеше түрлерді
құрайды. Олар:
Жалпы (Общие): Конфигуратордың қосымша объектісі. Оның
көмегімен қолданушының есептік мәліметтерін, және конфигурацияның
құруын іске асырады.
Тұрақтылар (константы):
Тұрақтылар
(постоянные)
(шартты-
тұрақтылар) - мекеменің атын, оның почталық адресін т.с.с ақпаратты
сақтауға арналған. Тұрақтылар өзгермейді, өзгерседе анда-санда өгереді.
Анықтамалар (спавочники): Бір типті элементтер жиынтығы.
Нормативті-ақпаратты сақтауға арналған.
Құжаттар (документы): жасалған шаруашылық операцияларды еңгізу
үшін қолданылады.
Құжаттардың журналы (журнал документов): Әр түрлі құжаттар тізімін
көрсету үшін пайдаланылады.
Қайта есептеу (перечисления): Конфигурация этабында берілетін
мағыналық тізім.
Есеп берулер (отчеты): Шығарылатын мәліметті алу үшін
қолданылады. Есеп берулерді құру және қажетті мәліметті алу үшін
құжаттар, анықтамалар (справочники),
регистрлер және тұрақтылар
(константа) сақталған мәліметтер қолданылады.
Өңдеу (обработки): Конфигуратордың бұл түрі ақпараттық базада
(информационная база) түрлі операцияларды орындауға арналған.
18
Сипаттама түрлерінің жоспарлары (планы видов характеристик):
Аналитикалық есепте көп деген бір типтті объектілерді жазу үшін
қолданылады.
Есептеу түрлерінің жоспарлары (планы видов расчетов): Есептеу
механизмі көп деген көп типті объектілерді жазу үшін қолданылады.
Есептің жоспарлары (планы счетов): Шаруашылық қызметінде
ақпаратты топтастыруға арналған.
Мәліметтер регистрлері (регистры сведений): Ақпаратты сақтау үшін
белгілі комбинация болып табылады.
Жинақтау регистрлері (регистры накопления): Ақпаратты жинақтау
үшін қолданылады.
Есептеу регистрлері (регистры расчетов): Есептеу мезгілі үшін
ақпаратты жинақтау объектісі.
Бухгалтерлік регистрлер (регистры
бухгалтерии): Шаруашылық
ақпаратты бухгалтерлік есепте қолдану үшін негізделген.
Осы атап өтілген объектілердін әр қайсысы өзіне тән жұмыстарды
атқарады, және бұл объектілер бір-бірімен тығыз байланыста болады.
Мысалы егер конфигуратор бұтағы мүлдем бос болса, біз 1С Жүйесінде
отчет құра алмаймыз. Документ құру үшін де бізге 1С Жүйесінде құрылған
справочниктер, регистерлердін түрлері, перечисление т.с.с объектілер қажет.
1.3.3 Объектілердің бағынышты топтары. Конфигурацияда объектке
байланысты, сол объектің әр түрлі бағынышты топтары болады. Оларға
мысалы: формалар, реквизиттер, өлшеуіштер (измерение), кестелік бөлім
(табличная часть) т.с.с жатқызуға болады. Бағынышты топтарды құру ол
объектің типіне байланысты болады [3].
Реквизиттер (реквизиты) - Объектінің қосымша ақпараты, ол тек сол
объектке бағынышты болады.
Кестелік бөлім (табличные части) - Кесте түрінде бейнеленген
объектінің қосымша ақпарат құралы.
Кестелік бөлімнің реквизиттері (реквизиты табличных частей) -
Объектінің қосымша ақпрат құралы, ол тек табличная часть объектісіне
бағыншты болады.
Формалар (формы) - Форма еңгізу құралы, конфигурация объектісінде
сақталған ақпаратты көру және түзету, сонымен қатар ол форма модулі - 1С
Жүйесіндегі программа тлін еңгізу орны.
Үлгіле (макеты) - Кестелік документ, объектің печатьтік формасын
құруға арналған бағынышты топтардың бірі.
Графтар (графы) - Документтер журналының графы.
Өлшемер (измерения) - Регистрлерге арналған конфигурация объектісі,
ол тек регистрдін мәліметтерін ескертеді.
Ресурстар (ресурсы) - Регистрдің мәліметтерін ескертеді.
Объектілердегі бағынышты топтар жойылмайды және түзетуге
келмейді. Бұл объектілер 1С Жүйесінде тұрақты қалыптасқан.
19
1.3.4 Анықтама конфигурация объектісі. Анықтама конфигурация
объектісі қолданбалы объект, мәліметтер тізімін сипаттау үшін қолданылады.
Анықтама конфигурациясының объектісі платформа мәліметтер базасында
ақпараттық құрылымды құру үшін пайдаланылады, мұнда қызметшілер тізімі
немесе жабдықтаушылардың тізімі туралы ақпараттар сақталады. Анықтама
конфигурацифның объектісінің ерекшелігі пайдаланушы жұмыс процессінде
анықтама жаңа элементтерді қосуға болады. Мысалы: пайдаланушы
анықтамаға жаңа қызметкерді, жаңа тауарды, жаңа клиентті қоса алады.
Анықтаманың әр элементі қосымша ақпараттардан тұрады, бұл
элементті толық сипаттайды. Мысалы: әр элемент Тауар анықтамасында
өндіруші сақтау жарамдылығы туралы қосымша ақпараттарды сақтайды.
Осындай ақпараттар анықтаманың барлық элементтеріне бірдей болады,
мұндай сипаттамаға конфигурацияның объектісіне реквизиттер қолданылады.
Сонымен бұл объектілер анықтама объектілермен байланысты, оларды
бағындырушы деп атайды. Анықтама конфигурацияның объектісін
реквизиттар өзгеруші құрайды, бірақ анықтама конфигурацияның
объектісінде екі өріс бар. Ол конфигуратор интерфейсінде тұрақты: коды мен
атауы.
Анықтаманың әрбір элементі бірнеше ақпараттан тұрады. Олар:
құрылымы бойынша бірдей, бірақ анықтамадағы элементтердің саны
бойынша әр түрлі. Мысалы: қызметші анықтамасында әр элемент
қызметкерлердің жеке отбасы құрамы бойынша ақпарат сақталуы мүмкін. Бір
қызметкер үшін бұл - әйелінен ғана, басқа отбасында - әйелі, баласы мен
қызы туралы ақпарат жиналуы мүмкін. Олар конфигурация объектінің
бағынушысы.
Анықтаманың элементтерін қолданушыға ыңғайлы болу үшін
пайдаланушы қандай да тәсілі бойынша топтастыруға болады. Мысалы:
тұрмыстық техника анықтамасында мынандай топтар болуы мүмкін:
мұздатқыштар, теледидарлар, кір жуу машиналары т.с.с. Анықтамада мұндай
топтар құру үшін анықтама конфигурациясының объектісі ретінде
иерархияның қасиетімен көрсетіледі. Мұндай жағдайда анықтаманың
элементі барлық ата - анасы болады. Мұндай иерархияның түрі иерархиялық
тобы және элементі деп аталады.
Иерархияның басқа бір түрі - иерархияның элементі. Мұндай жағдайда
ата - ана ретінде анықтаманың элементінің тобы болмайды, ал бір анықтама
элементіне байланысты болады. Мысалы: мұндай иерархияның түрі
Бөлімшелер(подразделения) анықтамасын келтіруге болады. Бір
анықтаманың элементі келесі анықтаманың топтық элементіне бағынышты
болады. Мысалы: Өлшемді өлшеу анықтамасы Тауар анықтамасына
тәуелді болады. Сондықтан Тауар анықтамасының әрбір элементіне біз
өлшем бірлігін көрсете аламыз. 1С Предприятие жүйесінде анықтама
конфигурацияның әр объектісінде анықтама иелерінің тізімін көрсетуге
болады.
20
Кейбір жағдайда анықтамада элементтер барлық уақытта сақталуы
пайдаланушылардың іс - әрекетіне байланысты. Мысалы: біріншіден барлық
тауарлар негізгі қоймаға түседі, содан кейін қажеттілігі бойынша басқа
қоймаларға ауысады. Мұндай жағдайда Қойма анықтамасын да Негізгі
қойманы құру керек, себебі тауардың келіп түсуі дұрыс толтырылмаған болып
саналады. Анықтама конфигурациясының объектісі анықтаманың осындай кез
- келген санын сипаттайды. Оларды анықтаманың анықталған элементі деп
атаймыз.
Анықтамада
істелетін қандайда бір іс әрекетке бағынышты
анықтаманың әр түрлі түрде құруымыз керек. Мысалы: анықтаманың
қандайда бір элементін тандай үшін анықтама тізімі ретінде, ал анықтаманын
қандай да бір элементін өзгерту үшін анықтаманың осы элементіне
байланысты келесі кесте конфигуратордың атын түсіндіреді.
1.1 кесте − Конфигурация мен анықтаманың негізгі элементтері
21 Конфигурацияның объектісі
Анықтама
Объектінің негізгі формасы
Анықтама формасының элементі
Топтың негізгі формасы
Топтың элементтік формасы
Тізімнің негізгі формасы
Анықтама тізімінің формасы
Тандаудың негізгі формасы
Форма үшін тандаған элементтік
анықтама тобы
Топты таңдау үшін негізгі форма
Форма үшін таңдаған анықтаманың
топтық элементі
2 Жобалық бөлiм
2.1 Пәндік облысты модельдеу
Пәндік ауданды модельдеу кәсіпорын масштабында программалық
жүйені жобалау кезінің ең бір маңызды этаптары болып табылады.
Бүгінгі күні программалық өнім - нарығында пәндік ауданды модельдеу
мақсатында CASE - құралдарының кең спектрі ұсынылған. Біздің елдегі екі
белгілі CASE-құрылымдарын Rational Rose PPwin Silvenrun Process Analyst
жатады. Пәндік ауданды осы құралдарда модельдеудің айырмашылығынан
көрі ұқсастықтары көп. Бірақ біздің көзқарасымызда бір унифицирланған
натацияны қолдану және комплекстік қадам тек пәндік облысты
модельдеуде емес, программалық жүйені келесі этаптарында .CASE
Rational Rose орын алады [7].
Мысалдарды негізінен UML-ді қолданып унифицирланған
новацияларды қолданып пәндік облысты модельдеу қадамдарын
демонстрлайды және объекттік және құрылымдық жобалау әдістерінің
үлкен жетістігін жинаған CASE және Rational Rose . Сонымен пәндік
облысты модельдеу кезіндегі негізгі міндеттер:
а) кәсіпорының бизнес - процесстері ;
ә) бизнес - процестерге әсерлесетін тұлғалар және олардың
функциялары ;
б) бизнес - маңыздылық;
в) автоматтауға жататын бизенс - функция орындау сценарилары;
г) бизнес - маңыздылығының жағдайы;
ғ) бизнес - ереже.
Бизнес - процестердің сипаттамасы автоматтауға жататын өндірістік
есепті орындау технологиясының сипаты үшін қолданылады. Сипатталған
технологиясы негізінде автоматтау ( болашақ программалық жүйеге
қойылатын бизнес - талап) керек. әрекетінің түрі. Бизнес - процестері
сипаттамасы кезінде әртүрлі ішкі бөліктер арасында байланыс пайда болу
керек.
Кәсіпорының модель құрылымы бизнес - процестердің сипаттамасы
негізінде құрылады. Модельде тек мына бөлімдер көрінеді, автоматтайтын
әрекеттесуші тұлғалар мен олардың функциялары. Модельді құрудың
бизнес - процестер шарасымен этап бойынша құруға болады:
а) жүйенің қолданушы құруға болады;
ә) жүйенің деректер қорын жобалау.
Пәндік облысты модельдеу кезіндегі кейбір жағдайды бизнес
маңыздылығы жағдайында және бизнес маңыздылығымен әрекет етуші
тұлға сценарий функциялары болашақ жүйемен қолданушы жұмысын
сценарилерін жобалау кезінде қолдануы мүмкін , программалық ДҚ мен
қолданушы интерфейсінің (бизнес - маңыздылық жағдайын анықтау)
жобалау үшін бизнес - маңыздылық жағдайын сипаттау.
22
Сонымен қатар бизнес - функциялардың модельдеуінің болуы жүйеге
деген функциялардың талаптарын
анықтауға мүмкіндік береді. Пәндік
облысты сипаттау кезінде бизнес - ережені модельдеуді ұмытпау керек
пәндік облыстың. Бизнес ереже модельдері программалық жүйе ережесін
модельдеудің негізі болып табылады. Бизнес - ережені модельдеу үшін
әрекет (activity diagram) диаграммасы және кластар диаграммасы (class
diagram). Әрекет диаграммасы (activity diagram) модельдеу үшін қолдану
мүмкін, мысалы алгоритмдік сипаттамасын ереже, кластар диаграммасы
(class diagram) - құрылымдық ережелерді модельдеу үшін.
UML-ді қолданып пәндік облысты сипаттау эксперттік пәндік
облыста нақты қабылданады және олардан ешқандай арнайы дайындықты
талап етпейді [8].
Пәндік облысты модельдеу модельдің негізгі статикалық бөлімі
болып табылады. Пәндік облыстың моделін құру жүйеде
кезігетін
концептуальді объектілердің нақты өмірдегі абстракциялардың пайда
болуынан басталады. Объекті бағыталған программалық қамтаманы
жобалау кезінде программаны былай есеп кеңістігінен дәл осы
объектілері ортасында бөлуін жоба талап етеді. Өйткені нақты өмірге
қарағанда программаға деген талап тезірек өзгереді. Объектілік модельдеу
және статикалық модельдеудің негізгі пәндік облыстан осы
абстракциялардың моделін құру болып табылады. Пәндік облысты моделі
әрі қарай жүйе прецеденттерін сипаттау және бөлу үшін қолданылатын
терминдер сөздігін ұсынады.
Пәндік облыстан объекттердің пайда болу қадамында олардың
арасындағы қандай байланыс бар екенін орнату қажет . Ең маңызды
байланыс болып
агрегация қатынасы ( бөлік пен мақсат арасындағы
байланыс) және жалпылау (ішкі кластар және супер кластар арасындағы
қатынау) болып табылады.
Нақты өмір абстракциясы негізінде программаны құру мақсаты
болып қайта қолдану табылады. Пәндік облыс моделін модельдеу кезінде
ішінен сыртына жобалау әдісі қолданады . Бұл дегеніміз жүйедегі
кілттік объекттерден басталады, содан қандай тағы объектілермен
әрекеттестікті зерттей отырып сыртқа қозғалады. Осылайша, жүйенің
прецеденттері немесе динамикалық бөлігі пайда болған кезде сыртынан
ішке қозғалысы жүреді, ал статикалық модельді құру кезінде - ішінен
сыртына.
Жүйенің статикалық моделін құру кезінде біріншіден , пәндік облыс
абстракциясында адаекватты көрінетін кластарды іздеу.
2.2 Прецеденттерді модельдеу
Жүйе тәртібі - ол сыртқы қолданушыға көрінеді - прецеденттер
түрінде бейнеленеді. Прецеденттер модельдерін абстракцияның әртүрлі
деңгейінде өңдеуге болады.Талдау этабында пренцеденттер өзіне жүйелік
23
талапты таңдайды, жүйе не істеу керек немесе не істеп жатқанын
крнцентрлайды.
прецедент өңдеу процессінде жеке тестілеу салдарына бөлу мүмкін
сыртқы бақыланатын субъектің бизнес функция орындайды.
Әрбір прецедент оқиғаның құжатты зафиксирлеген ағымы көмегімен
сипатталуы керек. Сәйкес текстік құжат актер прецедентті иницирлаған кезде
жүйе не істеу керек екенін анықтайды. Прецедент сипаттайтын құжат
құрылымы әртүрлі, бірақ көпшілігінде келесі бөлімдер болуы керек:
а) қысқышқа сипаттама;
ә) оқиға ағынының детальданған сипаттамасы;
б) негізгі ағым және альтернативтік ағындар.
2.1 сурет − Прецеденттер диаграммасы көрсетілген.
2.3 Тізбектер диаграммасы
Жарамдылықты талдау мақсаты (болжамды жобалау)- объектілерді
анықтау. Детальді жобалау кезеңінде жобалау осы объектілері арасындағы
программа функцияларды анықтау жүріледі. Тізбектік диаграммасы детальді
жобалаудың (объект модельдің динамикалық бөлімі) негізгі элменен болып
табылады.
Тізбектер диаграммасы жобалаудың негізгі жұмыс өнімі. Әрбір
прецедент үшін әрекеттің альтернативтік және негізгі тізбегін сипаттайтын
диаграмма құрады. Нәтижесінде динамикалық модель ядросы алынады, ол
орындау уақытындағы тәртібі және оның тәртібінің жүзеге ауысын
анықталған.
24
Тізбектеме диаграммасы 4 негізгі элементтен тұрады:
а) сол жағынан жоғарыдан төмен жазылатын прецеденттегі әрекеттің
тізбектік мәні;
ә) жарамдылық диаграммаларымен тура тасымалданған объект және
объект:класс форматында объект класының аты және объект парақтарының
нөмірі немесе аты жазылатын төртбұрыш түрінде ұсынылады;
б) бір объектіден басқасына бағадаршамен бағытталған хабарлар;
в) төртбұрыш түрінде ұсынылатын әдістер (операциялар). Олар
әдістерге жататын объектілерге сәйкес үздік сызықта орналасқан төртбұрыш
ұзындығын тізбектіліктің фокусын басқаруды көрсету үшін қолданылуы
мүмкін әдістер басқаруға төртбұрыш аяқталатын нүктеге дейін ие.
: Админ
Коймашы
с еаныс ы
Жу йе
Койма
Ес еп беру
Жуйеге киру
Енгизу-жою редакторлау
Тауар туралы малимет сурау
Малиметтерди беру
Есеп беруди куру
Баспага шыгару
Есеп беру
Форманы жабу
2.2 сурет − Тізбектілік диаграммасы
2.4 Кластар диаграммасы
Жүйе жағдайды құрайды. Жағдай берілген уақыт моментіндегі жүйелік
ақпаратты мазмұнның функциялары жүйе жағдайын кластар моделімен
анықтайды. Жүйе ақпаратын анықтайтын маңыздылық
- кластары
айырылады; GUL
-
объектілерін анықтайтын шекаралық кластар;
программалық логиканы басқару үшін басқарушы кластар бар.
Кластарды модельдеу интеративтік қадамдық процесс.
Программалық қамтама өңдеудің басында диаграммасында
қолданылатын объектілердің пайда болуы үшін қызмет ететін пәндік
облыстың моделін құрайды.
25
Кластарды модельдеу функциональды қадамға әкеледі, объекті
бағытталған қадамын жақтаушылар проблемалық бағытталған деп атайды.
Кластар диаграммасы көмегімен жүйенің ішкі құрылымы құрылады,
және бір-біріне салыстырмалы кластар жағдайы және мұрагерлігі
анықталады. Мұндай жүйенің логикалық ұсынылуы сипатталады, кластар -
бұл дайындама , оның негізінде содан кейін физикалық объектілері және
программаның тікелей коды анықталады.
Осылайша, кластар диаграммасы жүйе объектілерін ұсынған жүйенің
жалпы көрінісін сипаттайды. Кластар диаграммасы делдалдығымен кез-
келген кластың моменті мен оның байланыстарын өзгерту мүмкіндігі және
олармен қоса кластардың өзгерісімен байланысты диаграммалар және
спецификациялар автоматты түрде жаңартылады.
Кластар диаграммасы жаңа өңдеу кезінде және дайын жүйені талдау
кезінде қолданылуы мүмкін. Кластардың пайда болуы үшін әртүрлі әдістер
мен қадамдар қолданылады. Барами кластар пайда болуының негізгі төрт
қадамының ерекшеліктерін нақты атап көрсеткен:
а) атты топтар негізіне қадам ( сөйлемдегі зат есім атауы);
ә) кластар үшін жалпы шаблондарды қолдану негізіне қадам;
б)
CRC қадам (class-repository-collaborators-
міндеттеу-класс-
қызметкерлер
- спецификацияларын құру) 4.5-
суретте кластар
диаграммасы.
2.3 сурет − Кластар диаграммасы
26
Өңделетін жүйеде негізінен прецеденттерді қолданатын қадам
қолданылады. Бұл қадам RUP (Rational Unified Process) әдістемесі шегінде
қолданылады. Осындай қадамның ерекшелігі төменнен жоғары жобалау
болып табылады. Прецеденттер белгілі, ал жүйе туралы сәл анықталғаннан
кейін тізбектеу диаграммасы көмегімен осы диаграммада қолданылатын
объектілері кластар пайда болуына әкеледі. Кластарды модельдеу
функциональды қадамға әкеледі, объекті-бағытталған қадамды жақтаушылар
оны проблемалы-бағытталған деп атағанды жөн көреді [9].
27
3 Тәжірибелік бөлім
3.1 Программаның сипаттамасы
3.1.1 Жалпы мәліметтер. Программа атауы - "Alser" компьютерлік
компаниясының қоймасындағы ақпараттық жүйелердің бөліктерін
автоматтандыру.
Программаның белгіленуі - 1C Предприятие.
Дипломдық жобаның программасы 1C Предприятие 8.2 ортасында
өңделген. Ішкі жүйені тиімді функциялау үшін Windows 8 7 Server 2012
(x64) Server 2008 R2 (x64) Server 2008 Server 2003 Vista ХР
операциялық жүйелері болуы тиіс.
3.1.2 Функциялық белгілену. Өңдеудің функциялық белгіленуі деректер
қорына ( қосу, өшіру, жазбаны өзгерту, жұмысты ұйымдастыру және жұмыс
процестеріндегі қажет құжаттарды баспаға шығарудан ) тұрады.
Ішкі жүйені тиімді функция лау үшін Windows 8 7 Server 2012 (x64)
Server 2008 R2 (x64) Server 2008 Server 2003 Vista ХР операциялық
жүйелері мен Borland 1C Предприятие 8.2 бар болуы қажет. Техникалық
құралдардың параметріне және құрамына талап А қосымшасында сипатталған
(техникалық тапсырмада).
Программа компьютердің қатты дискісінде орналасқан және 54,7 мб
орын алады.
Жүйеде қолданылатын базалар 15кб-тан және одан да көп орын алады (
ол ақталатын ақпарат мөлшеріне тәуелді)
Жүйеде бухгалтердің келесі әрекеттері қарастырылған:
а) прайст беттерден келесі басқа қандайда бір құжаттар базаға түсетін
ақпататты енгізу және қабылдау;
ә) прайс-беттерден түскендерден құралған деректер қорын жөндеу және
қарау;
б) қажет құжатты баспаға шығару;
3.1.3 Қолданылатын техникалық құрал. Жүйенің нормальді функциялау
үшін келесі тиімді конфигурация қажет:
а) IBM компьютер;
ә) 2.4ГГц тактілік жиілікті немесе одан жоғары Intel Pentium IVXeon
процессоры;
б) 1024 Мб немесе одан жоғары оперативтік жады;
в) VGA монитор;
г) USB-порт;
ғ) тышқан манипулятор.
3.1.4 Шығару және жүктеу. Программаны шығару Win 32 операциялық
ортада жүзеге асады. Ішкі жүйені жүктеу 1cv8.exе файл атын тышқанның сол
28
жағын екі рет басу арқылы жүзеге асырылады.
Программа жүктелгеннен кейін экранда кіріс диалог терезесі пайда
болады, ол қолданушы қандай атпен кіру керек екенін таңдайды.
Администратор атымен (Шәріпбаев Е.Е (админ)) таңдаған жағдайда
парольді енгізу терезесі пайда болады.
Қолданушы атын таңдаған жағдайда негізгі форма пайда болады, онда
қолданушы барлық бар мәліметтерді өзгерту құқығынсыз қарап шыға алады.
Кесте жолы бойынша орналастыру үшін бағдаршам бағдарламасы бар
арнайы панелді қолданады. Әрбір батырма тышқан сілтегішін батырмаға
жақындатқанда бір секундтан кейін пайда болатын өз әрекетіне түсіндірме
шығады.
Ішкі жүйеде деректер қорын редактерлеуді жүзеге асыру үшін
батырмалы арнайы панельдер қолдану қаралған, олардың әрқайсысы
түсіндірмемен сілтенеді. Осындай панель көмегімен келесі мәліметтер
манипуляциясын ұйымдастыруға болады: бірінші жазбаға көшу, алдыңғы
жазбаға көшу, келесі және соңғы кесте жазбасына көшу, жаңасын қосу,
керексіз ді өшіру, жазбаны түзету, енгізілген өзгерістерді бекіту немесе
көшіру, модификцирланған кестені бейнелеу [17].
3.2 Программаны компьютерге орнату
1с предприятие 8.2 программасын компьютерге орнатамыз [16]:
1. Ең алдымен setup.exe орнату (установка) файлын орындауға
жібереміз. 1с қосымша орнату терезесі ашылады (3.1 сурет). Келесі (Далее)
батырмасын басамыз.
3.1 сурет − 1с предприятие 8.2 қосымша орнату терезесі
29
2. Бұл бөлімде 1ске орнатылатын компонеттерді және орнатылатын
папканы таңдауымыз қажет (3.2 сурет). Орнатылатын папканы өзгертпейміз.
Келесі компоненттерді танаймыз:
а) 1С:Предприятие
ә) 1С:Предприятие -- Жұқа клиент(тонкий клиент)
б) 1С:Предприятие -- Жұқа клиент(тонкий клиент), файлдық тәсіл
(файловый вариант)
в) Әртүрлі тілдегі интерфейстер (интерфейсы на различных языках)
(русский көрсетілуі қажет)
Келесі (Далее) батырмасын басамыз.
3.2 сурет − Компоненттерді таңдау терезесі
3. Келесі бөлімде интерфейстің тілін белгілейміз (3.3 сурет). Оны
өзгеріссіз калдырамыз, яғни, орыс тілін (русский) таңдаймыз. Келесі (Далее)
батырмасын басамыз.
3.3 сурет − Интерфейстің тілін орнату терезесі
30
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
В предложенном дипломном проекте представлена разработка
программного обеспечения информационной системы Материальный склад.
Целью данного дипломного проекта является создание программы с
удобными средствами ведения бухгалтерского учета товарно-материальных
запасов на предприятии.
В пояснительной записке рассмотрена организация учета товарно-
материальных запасов, определены требования к программе, ее назначение и
функции, описаны входные и выходные данные, описана методика
проектирование баз данных, построена модель базы данных, приведен расчет
экономической эффективности проекта, рассмотрены вопросы охрана труда.
В приложении представлены техническое задание, результаты работы
программы, текст программы.
Аңдатпа
Өнеркәсіпте қоймалық-материалдық қорлардың бухгалтерлік есебін
жүргізудің ыңғайлы құралдары бар программаны құру бұл дипломдық
жобаның мақсаты болып табылады.
Түсініктеме жазбада
қоймалық-материалдық қорлардың есебін
ұйымдастыру қарастырылған, программаға қойылған талаптар анықталған,
оның қызметі мен функциялары, кіріс және шығыс деректері сипатталған,
деректер қорының жобалануының әдістемесі сипатталған, деректер қорының
моделі құрылған, жобаның экономикалық тиімділігін есептеу келтірілген
және еңбекті қорғау мәселелері де қарастырылған.
Қосымша техникалық тапсырма, программаның жұмысының нәтижесі
және программаның мәтіні көрсетілген.
Annotation
In the offered degree project development of the software of information
system Material account is submitted.
The purpose of the given degree project is creation of the program with
convenient means of conducting book keeping commodity - material stocks at the
enterprise.
In an explanatory note the organization of the account of commodity -
material stocks is considered, requirements to the program, its purpose and
functions are determined, the entrance and target data are described, the technique
of designing of databases is described, the model of a database is constructed,
calculation of economic efficiency of the project is resulted, questions of a labors
safety are considered.
In the appendix the technical project, results of work of the program, the text
of the program are submitted.
Мазмұны
Кіріспе
1 Аналитикалық бөлiм
1.1 Қойма, ақпараттық жүйесінің сипаты
1.2 Бағдарлама сапасының көрсеткіштері
1.3 1С:Предприятие ортасын сипатау
2 Жобалық бөлiм
2.1 Пәндік облысты модельдеу
2.2 Прецеденттерді модельдеу
2.3 Тізбектер диаграммасы
2.5 Кластар диаграммасы
3 Тәжірибелік бөлім
3.1 Программаның сипаттамасы
3.2 Программаны компьютерге орнату
3.3 Программаны қолдану
3.4 Программа туралы(о программе)
4 Экономикалық бөлім
4.1 Жалпы жағдай
4.2 Бағдарламаны жобалау, жасау және енгізуге кететін шығындар
4.3 Бағдарламаны енгізуге байланысты шығындар
4.4 Бағдарламаны түзетуге байланысты шығындар
4.5 Жарнама
4.6 Бағдарламаны көшіру
4.7 Барлық шығындар
4.8 Оқу жоспарын құру және енгізу пайдасын есептеу
4.9 Жылғы жалпы пайда
4.10Тиімділік
4.11 Шығындарды өтеу мерзімі
5 Өмір тіршілік қауіпсіздігі бөлімі
5.1 Жалпы жағдайлар
5.2 ЭЕМ операторының жұмыс орнындағы негізгі қауіпті
факторларды талдау
5.3 Көздің шаршауынан сақтану
5.4 Микроклимат
5.5 Жұмыс орындары үшін жарықтандыру талаптары
5.6 Иондаушы емес сәулелер деңгейіне талаптар
5.7 Электр қауіпсіздігі
5.8 Өрт қауіпсіздігі
5.9 Жасанды жарықтандырудың есебі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
А қосымшасы Техникалық тапсырма
Б қосымшасы Программаның тексті
8
10
10
12
13
22
22
23
24
25
28
28
29
32
50
51
51
53
57
57
57
57
57
57
58
58
58
60
60
60
61
62
62
64
64
65
67
70
71
72
77
Кіріспе
Адамзат қоғамы дамып, осы бір өркениетті заманға аяқ басқан дәуірде
ақпарат алмасу мен жеткізу үздіксіз даму басқышын басынан кешірді. Әсіресе
соңғы жиырма жылда адам тіршілігінің барлық саласында ақпарат алмасу
және көлемі біршама өсті. Экономикалық қаржылық, саяси, әлеуметтік салада,
білімді алу, өңдеу және қолдану үнемі өсу үстінде. Ғалымдар әрбір он жылда
ақпарат мөлшері екі есе артып отыратынын дәлелдеуге. Осыған байланысты
жиналған мәліметтерді үлестіру және өңдеу, тиімді сақтауға мүмкіндік
беретін ақпараттық құралды қолданудың қажеттігі туындайды.
Компьютерлік есептің өз ерекшелігі бар және қарапайым есептен
радикалды айырмашылығы бар. Компьютер тек қана есептеуді жеңілдетпейді,
сонымен қатар сауда әрекеттерінің қадамын талдау үшін, оларды басқару
үшін қажетті жинақталған мәліметтерді, құжаттарды рәсімдеуге қажет
уақытты қысқартады. Сауда жағдайы туралы есеп беру, компьютер арқылы
алынатын - оларсыз алуға болатын - компьютерде ешқандай да бір ерекше
материалдар болмайды - есепке ештеңеге де жарамсыз аз уақыт кетеді; немесе
олардың есебіне нәтижесінде табыстың көп мөлшері есептеушілер
еңбекақысына кетеді. Осылайша, компьютерде қолдану кезінде сан сапаға
ауысады; есеп істеудің жылдамдығының артуы құрудың өз сұлбасын
сапасын арттыруы мүмкін.
Мәліметтер қорымен жұмыс үшін программамен қамтамасыз ету
деректер қорында бұрыннан қолданылады. Өкінішке орай, бұл программалар
мәліметтерді сақтаудың не элементар диспетчері немесе күрделі болды,
өйткені компьютерді жақсы білетін адамдардың өзі олармен жұмыс істеуден
осы күнге дейін қашуда, әзірше қолданушыларға бағытталған, толық қолданба
алмады.
Осы дипломдық жобаның мақсаты сауда сферасында жұмыс істейтін
кәсіпорындар үшін өнімді жүзеге асыру және қойма операциялар есебі
бойынша бухгалтерлердің жұмыс орнын автоматтандыру жүйесін өңдеу
болып табылады.
Автоматтаудың негізгі артықшылығы - бұл сақтаулы мәліметтерді
артықтығы қысқарту, ары қарай, қолданылатын жады көлемін үнемдеу, артық
көшірмелерді жаңартуды көп реттік операциясына шығынды азайту және
бірдей объектілерді әртүрлі жерге сақтаудан туатын қайшылықты болдырмау,
ақпаратты өңдеу жылдамдығын және сенімділік дәрежесін арттыру; ішкі
аралық құжаттар, әртүрлі журналдар, папкалар, заявкаларды және т.б әртүрлі
аралық бірдей құжаттарды, ақпараттарды артық, қайталап енгізілуі. Сонымен
қатар ізделетін объект параметрлерін көрсетіп, арнайы экрандық формада
жүргізілетін ақпаратты іздеуді автоматтандыру уақытты қысқартады. Берілген
жобаланатын жүйенің негізгі міндеті сыртқы орта үшін (шоттар, накладтар,
шот-фактур) стандартты құжаттарды дайындау, шаруашылық операторларды
оперативті реттеу және есеп болып табылатын. Шаруашылық процесстерді
оперативті басқару бір күннен бірнеше күнге дейін оқиғаны тіркеуді жүзеге
8
асырады. Мысалы, тапсырмаларды орындау мониторингі және рәсімдеу,
қоймадағы материалдық құндылықтардың кірісі және шығысы. Осы
есептердің интерактивті реттеуші сипаты бар, шаруашылық процесстерді
(жұмысшылар, кладовщиктермен, администраторлармен және т.б) тікелей
орындаушылармен орындалады және нақты анықталған алгоритмге сәйкес
құжаттарды қайта жіберу және рәсімдеу мен байланысты. Нәтижесінде
шаруашылық операциялар орындалады да сәйкес журналдарға тіркеледі.Осы
процесстерді автоматтау ақпаратты бір базаға сақтауға мүмкіндік береді.
Берілген ақпараттық жүйе блогында бухгалтерия бөлімінде жүзеге
асырылады. Осы жүйені қолдаушы қайта түскен тауарлады кіргізуге және
ағымды шығарумен шығындалған құжаттарды қоймада тауар есебімен
айналысатын адам.
9
1 Аналитикалық бөлiм
1.1 Қойма, ақпараттық жүйесінің сипаты
1.1.1 Қоймалық қор есебінің негізгі міндеті. Еңбек құралының
өндірістік наряд процесінде өндірістік қор ретінде қатысатын еңбек пәні
қатысады. Еңбек құралынан еңбек пәнінің айырмашылығы еңбек пәні өндіріс
процесіне тек бір рет қатысады, олардың құны өндірілетін өнімге толық
енгізіледі, оның материалдық негізін құрайды.
Қоймалық-материалдық қорға жатады:
а)
Шикізаттар және материалдар, сатылып алынған жартылай
фабрикаттар және коплектілік өнімдер, конструкциялар және детали,
жанармай, тара және таралық материалдар, запастық бөлшектер, басқада
материалдар, материалдар. өңдеуге берілген материалдар, құрылыс
материалдар және тағыда басқа;
ә) аяқталмаған құрылыс;
б) өткізуге арналған дайын өнімдер және тауарлар.
Қоймалы материалдық қорлар кез-келген касыпорынның
белсенділігінде маңызды орын алады, және материалдық құндылық болып
табыалды, өзіне ерекше талапты қажет етеді. Берілген бухгалтерлік есеп
материалдарды рационалды қолдану бөлімінде өнімнің өзіндік құнын
төмендетуге, шығын нормасын төмендету, материалдарды сақтауды
қамтамасыз ету болып табылады [1].
Материалдық қорларды есептеу алдында келесі негізгі бөлімдер бар:
а) ақталмаған өндіріс, жеке шикізат және материалдардың периодтық
өзгеретін нормаларына сәйкес қоймалы-материалды салымдарды бақылау;
ә)
сақтауды қамтамасыз ету, реттік есептерді енгізу, ұрықты
қақпайлауға көмектеседі, және басқа да қорладың жоғалуын болдырмайды,
сонымен қатар ұйымның қызметкерлерінің материалдық сәйкестік
шекарасын дәл анықтайды;
б) жүйеге синтетикалық және аналитикалық есепті орнату, ол тез алуды
және тауар-материалдық қорларды демалысын, басқа қазірге материалдарды
табу, олардың жаңа жағдаймен сәйкесуін жеңілдетеді;
в) кәсіпорынның айналымына түсетін тауар-материалдық қор бойынша
бағасын анықтау (өзіндік құны, бағасы);
г) қоймалық материалды қорлар баланстың активінде көрінетін оның
құрылу датасы бойынша құнын анықтау;
ғ) қоймалы-материалды қор оларды қолдануы, тұтынуы және сатылуы
нәтижесінде шығынға шығарылуы бойынша құнын анықтау.
Осының барлығы өз кезегінде талап етеді:
а) қорларды толық кіріске енгізу және өз уақытында бақылауды,
олардың жергілікті сақтауда дұрыс сақталуын ұйымдастыру;
ә) қорлардың жылжуы бойынша барлық операцияларды өз уақытында
және толық құж аттандыру;
10
б) дайындалған қорлардың фактілі құнын және тауарлы-транспорттық
шығындарды дұрыс және өз уақытында анықтау;
в) қоймадағы транспорттық шығындарды дұрыс және біркелкі өндіріс
шығынына шығаруды бақылауды ұйымдастыру;
г) ішкі ресурстарды жылжыту мақсатында тауарлық-материалдық
қордың керексіз субъектілерін өткізу және шығару;
ғ) сақтау жерлеріндегі қорлардың жылжуын және қалдық туралы дәл
ақпарат алу.
1.1.2 Қоймалық-материалды қордың есебін ұйымдастыру. олардың
өзіндік құны және ағымды есептегі бағалау. Міндетті табысты шешу үшін
қоймалық-материалды бухгалтерлік есеп алдындағы қажеттіліктер:
а) материалдардың номиклатурасы;
ә) құж аттандыру және құжат айналымының нақты жүйесін орнату;
б) материалдарды қалдығын оратылған ретте бақылай отырып таңдап
тексеру және инвентаризациясын тексеру;
в) есеп үшін қазіргі автомат талған есептеу құралдарын тексеру.
Материалдардың есебін дұрыс ұйымдастыру үшін өндірісте
қолданылатын материалдардың, жартылай фабрикаттар, қорлық бөлшектер,
жанармай және басқа материалдық құндылықтар атауларының жүйеленген-
номенклатурасының тізімі өңделеді. Материалдық құндылықтардың
номенклатурасы әрбір материал туралы келесі мәліметтерден тұрады:
техникалық дұрыс атауы, толық сипаттама (марка, сорт, өлшем, өлшем бірлік
және тағы да басқа), шартты белгілеудің-номенклатуралық нөмірі [2].
Материалдардың қозғалысын жазып алу кезінде ретте тек қана материал
атауы емес, оның номенклатуралық нөмірі жазылады, ол материалдарың
бухгалтерлік және қоймалық есебінен шығатын қателіктерді болдырмауға
мүмкіндік береді.
Құрама аналитикалық есепте белгілі бір цифрдің және кодтың көмегі
кезінде келесі позиция бойынша қоймалық-материалдық қорлар топтау
жеткізіледі:
а) қоймада;
ә) жолда;
б) есептік бағадан ауытқу.
Осы топтау келесі шоттар бойынша жүргізіледі:
Барлық қоймалық - материалдық қордың аналитикалық есебі жауапты
тұлғалармен жүргізіледі (қоймалар, цех тар, материалдық жауапты тұлғалар).
Әрбір жауапты тұлғаға қоймалық-материалды қорлар материалдардың
атауы бойынша жүргізіледі(марка, сорт, өлшемі, номенклатуралық нөмір
бойынша).
Материалдық қорлар екі өлшегішпен өлшенеді: натуралды және
ақшалай.
11
Берілген бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп берудің сенімділігін
қамтамасыз ету үшін мүліктің инвентаризациясы және ақша міндеттемесі бір
жылда бір реттен аз жүргізілмеуі керек.
Инвентаризация - бұл бухгалтерлік есептің мәліметтер міндеттемесі мен
бар факт ілік мүліктің сәйкестігін тексеру [3].
Есептік жылдағы инвентаризация саны, олардың жүргізілу датасы,
мүлік тізімі және міндеттеме, тексерілетін осының барлығы кәсіпорынның
өз бетімен орнатылады.
Инвентаризация келесі міндетті ретпен жүргізіледі:
а) материалдық-жауапты тұлғаны ауыстыру кезінде (қабылдау күні-істі
өткізу);
ә) ұрлау немесе қиянат ету фактілерін орнату кезінде, сонымен қатар
басқа тауарлы-материалды қорлар;
б)
бақытсыз жағдай, апаттар, өрт немесе басқа экстримальді
жағдайдағы төтенше жағдайда;
в) ликвидацияланған (разделительного) балансты және Қазақстан
Республикасы заңында қаралатын басқа жағдайында
құрудың алдында
кәсіпорынды ликвидация кезінде.
Қоймалық материалдық қордың өзіндік құнына кіреді:
а) қорларды алуға керек шығындар, оларға кіреді:
1) сатып алу бағасы
2) шеттен әкелуге баж салығы;
3) комиссиялық сыйақы берудің, делдалдық ұйымдар.
ә) осы уақытта оларды орналасқан орнына жеткізілуімен байланысты
транспорттық - дайындаулар шығындары;
б) қайта өңдеуге шығындар(арту-түсіру);
в) қоймалық-материалдық қорлардың құнынан артық төленулер мен
қайтарулар, саудалық жеңілдіктер есептеледі.
1.2 Бағдарлама сапасының көрсеткіштері
1.2.1 Құжаттылығы. Бағдарламамен бірге келесідегідей құжаттар болуы
керек:
а) Техникалық тапсырма;
ә) Қолданушыға бағыт. Ақпараттың мазмұны сұраққа-жауап ретінде
болуы керек. Баяндамада арнайы және профессионалдық терминдерді
қолданбау керек.
б) Программаның мәтіні;
в) Администраторға бағыт.
1.2.2 Тиімділік. Жүйенің тиімді жұмыс жасауы үшін, келесідегідей
шарттар орындалуы қажет:
а) Желіде жұмыс кезіндегі ақаулардан, мәліметтерді қайта келтіру
мүмкіндігі (транзакциямен қамтамасыз ету);
12
ә) ақпаратты топтық күйде базаға енгізудің мүмкіндігі;
б) cонымен қатар клиенттердің сервермен жақсы байланысы қажет, ол
ақпаратты жылдам уақытта жүктеу мүмкіндігін береді.
1.2.3 Сыйымдылығы. Клиенттік жақ Windows 2000, XP операциялық
жүйелердің басқаруымен жұмыс жасауы қажет. Серверлік жақ 1C
Предприятие тілдерін енгізуге болатын, операциялық жүйенің басқаруымен
жұмыс жасайды. Программада алғашқы мәліметтерді, текстік файл түрінде
басқа программалардан тасымалдау үшін, импорттау және 1C Предприятие
форматында құжаттарды экспорттау мүмкіншіліктерін қарастыру керек.
1.2.4 Сынау.
Сынау мақсаты
-
құрылған жүйені, техникалық
тапсырманың мазмұнымен сәйкес екендігін тексеру.
Барлық сындар жабдықтардың минималды көрсеткіштері арқылы
жүргізілу керек. Сынауды жүргізу, келесі жабдықтар комплексінен, яғни
жергілікті желімен байланысқан екі компьютер, оның біреуі серверлік жақ
болуы керек. Бұл компьютерге Windows (32) оперциялық жүйесі, Сервер
Windows Server 2003, 1C Предприятие тілі, ал клиенттік машинаға Windows
(32) оперциялық жүйесін орнату қажет.
1.3 1С Предприятие ортасын сипатау
1С Предприятие жүйесі кәсіпорынның экономикалық ұйымдық
қызметінің автоматтандырудын универсалдық жүйесі болып табылады.
Сондықтанда бұл қызмет әр түрлі. 1С Предприятие жүйесі нақты бір қызмет
облыстарында икемдену мүмкіндігі зор. Осындай қабілеттіліктерді белгілеуге
арналған термин конфигурируемость қолданылады, яғни шешілетін мақсаттар
тобы мен нақты кәсіпорынның ерекшелігін жүйеге келтіреді [4].
1С Предприятие жүйесі өзгертілмеген файлдар түріндегі қарапайым
бағдарлама емес, ал пайдаланушылар мен өндеушілер әр түрлі программалық
сипаттың жиынтығымен жұмыс істейді. Барлық логикалық жүйелерді 2 үлкен
топқа бөлуге болады конфигурация және платформа. Конфигурация және
платформа бір-бірімен тығыз байланысты және оларды конфигурация
жұмысымен басқарады [5].
Платформа - пластина ойнатқышқа ал конфигурацияны компакт дискіге
тән. Платформа конфигурацияға жұмыс қамтамассыз етеді конфигурацияға
өзгеріс енгізеді немесе өзіндік конфигурация жасауға мүмкіндік туғызады.
Жүйеде бір ғана платформа (1С Предприятие 8.0) және көптеген
конфигурация кездеседі.
Қандай болмасын қолданбалы шешімді функциялау үшін платформа
мен кез - келген бір конфигурация қажет. Платформа өзінен - өзі
автоматтандырудың ешқандай мақсаттарын орындай алмайды, сондықтанда
ол қандай да бір конфигурацияға жұмысты қамтамассыз ету үшін арналған.
13
Егер өндірушінің ісі туралы болса онда оған конфигурация термині
қолданылады. Жүйе пайдаланушыларына арналған танымал және мәлім
термин бұл - қолданбалы шешім.
1.1 сурет − Платформаны сурет ретінде түсіндіру
Сондықтан да автаматтандырудың мақсаты әртүрлі болғандықтан, 1С
фирмасымен серіктестіктер қолданбалы шешімді шығарады. Әрбір
қолданбалы шешім адамзат қызметінде автаматтандырудың нақты бір
облысына арналады.
Қолданбалы шешімнің мысалы ретінде Саудамен басқаруды келтіруге
болады. Ол шапшан және басқаратын есеп мақсатының автаматтандыру,
Қызметкерлерді басқару, Өндірістік кәсіп орындарды басқару немесе
саясатшы кадрларын өндеу, өндірістік кәсіп орындарды басқару және
мақсаттың негізгі нұсқауларын қамту үшін қолданылады.
Қолданбалы шешім мүмкіндігі бойынша универсалды, ол әр түрлі
кәсіпорындардың қажеттілігін және бір облыстағы қызметіндегі
жұмысшылардың қажеттілігін қанағаттандырады. Басқа жағынан, мұндай
универсалдық нақты кәсіпорында қолданбалы шешім толық қолданылмайды,
мұнда кейбір мүмкіншіліктер жетіспейді.
Сондықтада бірінші жоспарға жүйенің конфигурируемості шығады, ал
платформа конфигурацияның жұмысын басқару мен басқа конфигурацияға
өзгерістерді енгізуге мүмкіндік беретін құрал болып саналады. Платформа
егерде қандай да бір себептерге байланысты типтік конфигурацияны
пайдалану кезінде мақсатсыз деп танылса онда нольден бастап өзінің
конфигурациясын құрайды.
14
Қалай біз бір азат жолда қолданбалы шешімнен конфигурацияға өттік.
Егер пластина ойнатқышты компакт дискімен салыстырсақ, біз компакт
дискіде жазылған өлендерді өзгертуімізге болады, сондай ақ өзіміздің
музыкалық туындыларымызды құраймыз. Бірақ бізге музыкалық құрал
саймандар қажет емес, милодияны құру үшін барлық қажетті құралдар
компакт дискіде бар. Мұндай мүмкіндіктерді 1С Предприятие жүйесі
қамтамассыз ету үшін коптеген жұмыстын режимі бар: Предприятие және
Конфигуратор.
1С Предприятие жүйесі режимі: жүйедегі негізгі және жүйе
пайдаланушылардың жұмысы үшін қызмет
етеді. Бұл режимде
пайдаланушылар мәліметтерді енгізеді және өңдеп шығатын нәтижелерді
алады.
Конфигуратор режимі өндірушілер мен мәліметтер базасының
жетеккшілері қолданады. Міне осы режимде құрылған немесе жаңа құрылған
конфигурацияны модификациялау үшін құрал саймандарды пайдаланады.
Біздің мақсатымыз сіздерге өзіндік конфигурацияны құру үшін және құрылған
конфигурацияны өзгерту үшін жүйе конфигуратор режимінде жұмыс істейді.
Кейде біздің жұмысымыздың нәтижесін тексеру үшін 1С Предприятие
режимін қосамыз [6].
1С Предприятие жүйесін орнату үшін ешқандай қиындық болмайды.
Орнату процесін Руководство по установке и запуск құжатында толық
сипатталған.
1.2 сурет − Жаңа конфигурацияны құру этабының басы
1.3.1 Конфигуратор бұтағымен жұмыс жасау. Сонымен 1С Предприятие
жүйесін конфигуратор режимінде қосайық. Сіздің алдынызда конфигуратор
15
терезесі ашылады. Осы құрал сайман арқылы өзіміздің конфигурацияны
құраймыз.
Бірінші команданы орындайық, кез келген жұмыс конфигурациямен
басталады:
Конфигурация Конфигурацияны жабу (открыть конфигурацию)
Экранада конфигурацияның бұтағы ашылады.
Конфигурация бұтағы - негізгі құрал сайман, ол мен өндіруші жұмыс
жасайды. Конфигурация бұтағы конфигурация неден құралғаны туралы
барлық ақпараттарды сақтайды.
Сіздерде сұрақ туу мүмкін: егер біз ештене құрмасақта конфигурация
бұтағында қайдан мәліметтер болуы мүмкін? Себебі өңдеушінің жұмысын
жеңілдету үшін, конфигурацияның барлық компоненттері бірнеше бөлек
группаларда жиналған. Сондықтанда осы топтар жоғардағы суретте
корсетілген.
1.3 сурет − Конфигуратор бұтағы
Егер сіз бұтақтын (C) батырмасын бассаңыз барлық группалар бос
екенің көресіз. Бір ғана топ жалпы (общие) тілдер (языки) шығады. Онда біз
тек қана русский деген сөзді ғана көреміз. Ол русскийді платформа өзі
сіздерге құрды, себебі біз жұмыс істеп отырған платформа орыс тілінді
интерфейсті құрайды.
16
Әр кәсіпорында қызметшілердің тізімі болады, немесе номенклатура
мен тауардың анықтамасы болуы шартты. Конфигурацияда арнайы объектілер
анықтамалар болады.
Ең алдымен конфигураторда бастапқы объекті бастамастан бұрын
бірнеше конфигуратордын жұмысына мысалдардар қарастырып өтейік.
Конфигураторды ашып жабу үшін меню пунктідерін қолдану керек
Конфигурация Конфигурацияны ашу (открыть конфигурацию) , және
Конфигурация Конфигурацияны жабу (закрыть конфигурацию).
Конфигураторды ашқаннан кейін онда Конфигуратор бұтағы пайда
болады. Ол терезені басқа Windows терезелері сияқты. Бірақ ол алдағы
жұмыстарды қолдануға мүмкіндік бере береді. Терезені қайтадан ашу үшін
меню пунктінде
Конфигурация Конфигурация терезесі (Окно конфигурации).
Конфигурацияда жаңа объект құру үшін бірнеше тәсіл қаралған. Біз
өзімізге қандай тәсіл түсінікті және ыңғайлы сол объекті қолдана аламыз.
Бірінші тәсіл: Бізге керекті объектке курсорды міндетті түрде апарып
Действия Қосу (Добавить) батырмасын басу керек.
1.4 сурет − Жаңа мәлімет еңгізудің бірінші үлгісі
Екінші тәсілі: біз тышқанның он кнопкасын басу арқалы контекстік
менюін қолдана аламыз.
Бізге керекті объектке барып тышканның он жағын басып шыққан
терезеде Қосу (добавить) кнопкасын басу керек.
17
1.5 сурет − Жаңа мәлімет еңгізудің екінші үлгісі
1.3.2 Конфигуратор бұтағындағы объектілер.
1С Жүйесінде
қолданыланатын конфигурация объектісінің барлығы бірнеше түрлерді
құрайды. Олар:
Жалпы (Общие): Конфигуратордың қосымша объектісі. Оның
көмегімен қолданушының есептік мәліметтерін, және конфигурацияның
құруын іске асырады.
Тұрақтылар (константы):
Тұрақтылар
(постоянные)
(шартты-
тұрақтылар) - мекеменің атын, оның почталық адресін т.с.с ақпаратты
сақтауға арналған. Тұрақтылар өзгермейді, өзгерседе анда-санда өгереді.
Анықтамалар (спавочники): Бір типті элементтер жиынтығы.
Нормативті-ақпаратты сақтауға арналған.
Құжаттар (документы): жасалған шаруашылық операцияларды еңгізу
үшін қолданылады.
Құжаттардың журналы (журнал документов): Әр түрлі құжаттар тізімін
көрсету үшін пайдаланылады.
Қайта есептеу (перечисления): Конфигурация этабында берілетін
мағыналық тізім.
Есеп берулер (отчеты): Шығарылатын мәліметті алу үшін
қолданылады. Есеп берулерді құру және қажетті мәліметті алу үшін
құжаттар, анықтамалар (справочники),
регистрлер және тұрақтылар
(константа) сақталған мәліметтер қолданылады.
Өңдеу (обработки): Конфигуратордың бұл түрі ақпараттық базада
(информационная база) түрлі операцияларды орындауға арналған.
18
Сипаттама түрлерінің жоспарлары (планы видов характеристик):
Аналитикалық есепте көп деген бір типтті объектілерді жазу үшін
қолданылады.
Есептеу түрлерінің жоспарлары (планы видов расчетов): Есептеу
механизмі көп деген көп типті объектілерді жазу үшін қолданылады.
Есептің жоспарлары (планы счетов): Шаруашылық қызметінде
ақпаратты топтастыруға арналған.
Мәліметтер регистрлері (регистры сведений): Ақпаратты сақтау үшін
белгілі комбинация болып табылады.
Жинақтау регистрлері (регистры накопления): Ақпаратты жинақтау
үшін қолданылады.
Есептеу регистрлері (регистры расчетов): Есептеу мезгілі үшін
ақпаратты жинақтау объектісі.
Бухгалтерлік регистрлер (регистры
бухгалтерии): Шаруашылық
ақпаратты бухгалтерлік есепте қолдану үшін негізделген.
Осы атап өтілген объектілердін әр қайсысы өзіне тән жұмыстарды
атқарады, және бұл объектілер бір-бірімен тығыз байланыста болады.
Мысалы егер конфигуратор бұтағы мүлдем бос болса, біз 1С Жүйесінде
отчет құра алмаймыз. Документ құру үшін де бізге 1С Жүйесінде құрылған
справочниктер, регистерлердін түрлері, перечисление т.с.с объектілер қажет.
1.3.3 Объектілердің бағынышты топтары. Конфигурацияда объектке
байланысты, сол объектің әр түрлі бағынышты топтары болады. Оларға
мысалы: формалар, реквизиттер, өлшеуіштер (измерение), кестелік бөлім
(табличная часть) т.с.с жатқызуға болады. Бағынышты топтарды құру ол
объектің типіне байланысты болады [3].
Реквизиттер (реквизиты) - Объектінің қосымша ақпараты, ол тек сол
объектке бағынышты болады.
Кестелік бөлім (табличные части) - Кесте түрінде бейнеленген
объектінің қосымша ақпарат құралы.
Кестелік бөлімнің реквизиттері (реквизиты табличных частей) -
Объектінің қосымша ақпрат құралы, ол тек табличная часть объектісіне
бағыншты болады.
Формалар (формы) - Форма еңгізу құралы, конфигурация объектісінде
сақталған ақпаратты көру және түзету, сонымен қатар ол форма модулі - 1С
Жүйесіндегі программа тлін еңгізу орны.
Үлгіле (макеты) - Кестелік документ, объектің печатьтік формасын
құруға арналған бағынышты топтардың бірі.
Графтар (графы) - Документтер журналының графы.
Өлшемер (измерения) - Регистрлерге арналған конфигурация объектісі,
ол тек регистрдін мәліметтерін ескертеді.
Ресурстар (ресурсы) - Регистрдің мәліметтерін ескертеді.
Объектілердегі бағынышты топтар жойылмайды және түзетуге
келмейді. Бұл объектілер 1С Жүйесінде тұрақты қалыптасқан.
19
1.3.4 Анықтама конфигурация объектісі. Анықтама конфигурация
объектісі қолданбалы объект, мәліметтер тізімін сипаттау үшін қолданылады.
Анықтама конфигурациясының объектісі платформа мәліметтер базасында
ақпараттық құрылымды құру үшін пайдаланылады, мұнда қызметшілер тізімі
немесе жабдықтаушылардың тізімі туралы ақпараттар сақталады. Анықтама
конфигурацифның объектісінің ерекшелігі пайдаланушы жұмыс процессінде
анықтама жаңа элементтерді қосуға болады. Мысалы: пайдаланушы
анықтамаға жаңа қызметкерді, жаңа тауарды, жаңа клиентті қоса алады.
Анықтаманың әр элементі қосымша ақпараттардан тұрады, бұл
элементті толық сипаттайды. Мысалы: әр элемент Тауар анықтамасында
өндіруші сақтау жарамдылығы туралы қосымша ақпараттарды сақтайды.
Осындай ақпараттар анықтаманың барлық элементтеріне бірдей болады,
мұндай сипаттамаға конфигурацияның объектісіне реквизиттер қолданылады.
Сонымен бұл объектілер анықтама объектілермен байланысты, оларды
бағындырушы деп атайды. Анықтама конфигурацияның объектісін
реквизиттар өзгеруші құрайды, бірақ анықтама конфигурацияның
объектісінде екі өріс бар. Ол конфигуратор интерфейсінде тұрақты: коды мен
атауы.
Анықтаманың әрбір элементі бірнеше ақпараттан тұрады. Олар:
құрылымы бойынша бірдей, бірақ анықтамадағы элементтердің саны
бойынша әр түрлі. Мысалы: қызметші анықтамасында әр элемент
қызметкерлердің жеке отбасы құрамы бойынша ақпарат сақталуы мүмкін. Бір
қызметкер үшін бұл - әйелінен ғана, басқа отбасында - әйелі, баласы мен
қызы туралы ақпарат жиналуы мүмкін. Олар конфигурация объектінің
бағынушысы.
Анықтаманың элементтерін қолданушыға ыңғайлы болу үшін
пайдаланушы қандай да тәсілі бойынша топтастыруға болады. Мысалы:
тұрмыстық техника анықтамасында мынандай топтар болуы мүмкін:
мұздатқыштар, теледидарлар, кір жуу машиналары т.с.с. Анықтамада мұндай
топтар құру үшін анықтама конфигурациясының объектісі ретінде
иерархияның қасиетімен көрсетіледі. Мұндай жағдайда анықтаманың
элементі барлық ата - анасы болады. Мұндай иерархияның түрі иерархиялық
тобы және элементі деп аталады.
Иерархияның басқа бір түрі - иерархияның элементі. Мұндай жағдайда
ата - ана ретінде анықтаманың элементінің тобы болмайды, ал бір анықтама
элементіне байланысты болады. Мысалы: мұндай иерархияның түрі
Бөлімшелер(подразделения) анықтамасын келтіруге болады. Бір
анықтаманың элементі келесі анықтаманың топтық элементіне бағынышты
болады. Мысалы: Өлшемді өлшеу анықтамасы Тауар анықтамасына
тәуелді болады. Сондықтан Тауар анықтамасының әрбір элементіне біз
өлшем бірлігін көрсете аламыз. 1С Предприятие жүйесінде анықтама
конфигурацияның әр объектісінде анықтама иелерінің тізімін көрсетуге
болады.
20
Кейбір жағдайда анықтамада элементтер барлық уақытта сақталуы
пайдаланушылардың іс - әрекетіне байланысты. Мысалы: біріншіден барлық
тауарлар негізгі қоймаға түседі, содан кейін қажеттілігі бойынша басқа
қоймаларға ауысады. Мұндай жағдайда Қойма анықтамасын да Негізгі
қойманы құру керек, себебі тауардың келіп түсуі дұрыс толтырылмаған болып
саналады. Анықтама конфигурациясының объектісі анықтаманың осындай кез
- келген санын сипаттайды. Оларды анықтаманың анықталған элементі деп
атаймыз.
Анықтамада
істелетін қандайда бір іс әрекетке бағынышты
анықтаманың әр түрлі түрде құруымыз керек. Мысалы: анықтаманың
қандайда бір элементін тандай үшін анықтама тізімі ретінде, ал анықтаманын
қандай да бір элементін өзгерту үшін анықтаманың осы элементіне
байланысты келесі кесте конфигуратордың атын түсіндіреді.
1.1 кесте − Конфигурация мен анықтаманың негізгі элементтері
21 Конфигурацияның объектісі
Анықтама
Объектінің негізгі формасы
Анықтама формасының элементі
Топтың негізгі формасы
Топтың элементтік формасы
Тізімнің негізгі формасы
Анықтама тізімінің формасы
Тандаудың негізгі формасы
Форма үшін тандаған элементтік
анықтама тобы
Топты таңдау үшін негізгі форма
Форма үшін таңдаған анықтаманың
топтық элементі
2 Жобалық бөлiм
2.1 Пәндік облысты модельдеу
Пәндік ауданды модельдеу кәсіпорын масштабында программалық
жүйені жобалау кезінің ең бір маңызды этаптары болып табылады.
Бүгінгі күні программалық өнім - нарығында пәндік ауданды модельдеу
мақсатында CASE - құралдарының кең спектрі ұсынылған. Біздің елдегі екі
белгілі CASE-құрылымдарын Rational Rose PPwin Silvenrun Process Analyst
жатады. Пәндік ауданды осы құралдарда модельдеудің айырмашылығынан
көрі ұқсастықтары көп. Бірақ біздің көзқарасымызда бір унифицирланған
натацияны қолдану және комплекстік қадам тек пәндік облысты
модельдеуде емес, программалық жүйені келесі этаптарында .CASE
Rational Rose орын алады [7].
Мысалдарды негізінен UML-ді қолданып унифицирланған
новацияларды қолданып пәндік облысты модельдеу қадамдарын
демонстрлайды және объекттік және құрылымдық жобалау әдістерінің
үлкен жетістігін жинаған CASE және Rational Rose . Сонымен пәндік
облысты модельдеу кезіндегі негізгі міндеттер:
а) кәсіпорының бизнес - процесстері ;
ә) бизнес - процестерге әсерлесетін тұлғалар және олардың
функциялары ;
б) бизнес - маңыздылық;
в) автоматтауға жататын бизенс - функция орындау сценарилары;
г) бизнес - маңыздылығының жағдайы;
ғ) бизнес - ереже.
Бизнес - процестердің сипаттамасы автоматтауға жататын өндірістік
есепті орындау технологиясының сипаты үшін қолданылады. Сипатталған
технологиясы негізінде автоматтау ( болашақ программалық жүйеге
қойылатын бизнес - талап) керек. әрекетінің түрі. Бизнес - процестері
сипаттамасы кезінде әртүрлі ішкі бөліктер арасында байланыс пайда болу
керек.
Кәсіпорының модель құрылымы бизнес - процестердің сипаттамасы
негізінде құрылады. Модельде тек мына бөлімдер көрінеді, автоматтайтын
әрекеттесуші тұлғалар мен олардың функциялары. Модельді құрудың
бизнес - процестер шарасымен этап бойынша құруға болады:
а) жүйенің қолданушы құруға болады;
ә) жүйенің деректер қорын жобалау.
Пәндік облысты модельдеу кезіндегі кейбір жағдайды бизнес
маңыздылығы жағдайында және бизнес маңыздылығымен әрекет етуші
тұлға сценарий функциялары болашақ жүйемен қолданушы жұмысын
сценарилерін жобалау кезінде қолдануы мүмкін , программалық ДҚ мен
қолданушы интерфейсінің (бизнес - маңыздылық жағдайын анықтау)
жобалау үшін бизнес - маңыздылық жағдайын сипаттау.
22
Сонымен қатар бизнес - функциялардың модельдеуінің болуы жүйеге
деген функциялардың талаптарын
анықтауға мүмкіндік береді. Пәндік
облысты сипаттау кезінде бизнес - ережені модельдеуді ұмытпау керек
пәндік облыстың. Бизнес ереже модельдері программалық жүйе ережесін
модельдеудің негізі болып табылады. Бизнес - ережені модельдеу үшін
әрекет (activity diagram) диаграммасы және кластар диаграммасы (class
diagram). Әрекет диаграммасы (activity diagram) модельдеу үшін қолдану
мүмкін, мысалы алгоритмдік сипаттамасын ереже, кластар диаграммасы
(class diagram) - құрылымдық ережелерді модельдеу үшін.
UML-ді қолданып пәндік облысты сипаттау эксперттік пәндік
облыста нақты қабылданады және олардан ешқандай арнайы дайындықты
талап етпейді [8].
Пәндік облысты модельдеу модельдің негізгі статикалық бөлімі
болып табылады. Пәндік облыстың моделін құру жүйеде
кезігетін
концептуальді объектілердің нақты өмірдегі абстракциялардың пайда
болуынан басталады. Объекті бағыталған программалық қамтаманы
жобалау кезінде программаны былай есеп кеңістігінен дәл осы
объектілері ортасында бөлуін жоба талап етеді. Өйткені нақты өмірге
қарағанда программаға деген талап тезірек өзгереді. Объектілік модельдеу
және статикалық модельдеудің негізгі пәндік облыстан осы
абстракциялардың моделін құру болып табылады. Пәндік облысты моделі
әрі қарай жүйе прецеденттерін сипаттау және бөлу үшін қолданылатын
терминдер сөздігін ұсынады.
Пәндік облыстан объекттердің пайда болу қадамында олардың
арасындағы қандай байланыс бар екенін орнату қажет . Ең маңызды
байланыс болып
агрегация қатынасы ( бөлік пен мақсат арасындағы
байланыс) және жалпылау (ішкі кластар және супер кластар арасындағы
қатынау) болып табылады.
Нақты өмір абстракциясы негізінде программаны құру мақсаты
болып қайта қолдану табылады. Пәндік облыс моделін модельдеу кезінде
ішінен сыртына жобалау әдісі қолданады . Бұл дегеніміз жүйедегі
кілттік объекттерден басталады, содан қандай тағы объектілермен
әрекеттестікті зерттей отырып сыртқа қозғалады. Осылайша, жүйенің
прецеденттері немесе динамикалық бөлігі пайда болған кезде сыртынан
ішке қозғалысы жүреді, ал статикалық модельді құру кезінде - ішінен
сыртына.
Жүйенің статикалық моделін құру кезінде біріншіден , пәндік облыс
абстракциясында адаекватты көрінетін кластарды іздеу.
2.2 Прецеденттерді модельдеу
Жүйе тәртібі - ол сыртқы қолданушыға көрінеді - прецеденттер
түрінде бейнеленеді. Прецеденттер модельдерін абстракцияның әртүрлі
деңгейінде өңдеуге болады.Талдау этабында пренцеденттер өзіне жүйелік
23
талапты таңдайды, жүйе не істеу керек немесе не істеп жатқанын
крнцентрлайды.
прецедент өңдеу процессінде жеке тестілеу салдарына бөлу мүмкін
сыртқы бақыланатын субъектің бизнес функция орындайды.
Әрбір прецедент оқиғаның құжатты зафиксирлеген ағымы көмегімен
сипатталуы керек. Сәйкес текстік құжат актер прецедентті иницирлаған кезде
жүйе не істеу керек екенін анықтайды. Прецедент сипаттайтын құжат
құрылымы әртүрлі, бірақ көпшілігінде келесі бөлімдер болуы керек:
а) қысқышқа сипаттама;
ә) оқиға ағынының детальданған сипаттамасы;
б) негізгі ағым және альтернативтік ағындар.
2.1 сурет − Прецеденттер диаграммасы көрсетілген.
2.3 Тізбектер диаграммасы
Жарамдылықты талдау мақсаты (болжамды жобалау)- объектілерді
анықтау. Детальді жобалау кезеңінде жобалау осы объектілері арасындағы
программа функцияларды анықтау жүріледі. Тізбектік диаграммасы детальді
жобалаудың (объект модельдің динамикалық бөлімі) негізгі элменен болып
табылады.
Тізбектер диаграммасы жобалаудың негізгі жұмыс өнімі. Әрбір
прецедент үшін әрекеттің альтернативтік және негізгі тізбегін сипаттайтын
диаграмма құрады. Нәтижесінде динамикалық модель ядросы алынады, ол
орындау уақытындағы тәртібі және оның тәртібінің жүзеге ауысын
анықталған.
24
Тізбектеме диаграммасы 4 негізгі элементтен тұрады:
а) сол жағынан жоғарыдан төмен жазылатын прецеденттегі әрекеттің
тізбектік мәні;
ә) жарамдылық диаграммаларымен тура тасымалданған объект және
объект:класс форматында объект класының аты және объект парақтарының
нөмірі немесе аты жазылатын төртбұрыш түрінде ұсынылады;
б) бір объектіден басқасына бағадаршамен бағытталған хабарлар;
в) төртбұрыш түрінде ұсынылатын әдістер (операциялар). Олар
әдістерге жататын объектілерге сәйкес үздік сызықта орналасқан төртбұрыш
ұзындығын тізбектіліктің фокусын басқаруды көрсету үшін қолданылуы
мүмкін әдістер басқаруға төртбұрыш аяқталатын нүктеге дейін ие.
: Админ
Коймашы
с еаныс ы
Жу йе
Койма
Ес еп беру
Жуйеге киру
Енгизу-жою редакторлау
Тауар туралы малимет сурау
Малиметтерди беру
Есеп беруди куру
Баспага шыгару
Есеп беру
Форманы жабу
2.2 сурет − Тізбектілік диаграммасы
2.4 Кластар диаграммасы
Жүйе жағдайды құрайды. Жағдай берілген уақыт моментіндегі жүйелік
ақпаратты мазмұнның функциялары жүйе жағдайын кластар моделімен
анықтайды. Жүйе ақпаратын анықтайтын маңыздылық
- кластары
айырылады; GUL
-
объектілерін анықтайтын шекаралық кластар;
программалық логиканы басқару үшін басқарушы кластар бар.
Кластарды модельдеу интеративтік қадамдық процесс.
Программалық қамтама өңдеудің басында диаграммасында
қолданылатын объектілердің пайда болуы үшін қызмет ететін пәндік
облыстың моделін құрайды.
25
Кластарды модельдеу функциональды қадамға әкеледі, объекті
бағытталған қадамын жақтаушылар проблемалық бағытталған деп атайды.
Кластар диаграммасы көмегімен жүйенің ішкі құрылымы құрылады,
және бір-біріне салыстырмалы кластар жағдайы және мұрагерлігі
анықталады. Мұндай жүйенің логикалық ұсынылуы сипатталады, кластар -
бұл дайындама , оның негізінде содан кейін физикалық объектілері және
программаның тікелей коды анықталады.
Осылайша, кластар диаграммасы жүйе объектілерін ұсынған жүйенің
жалпы көрінісін сипаттайды. Кластар диаграммасы делдалдығымен кез-
келген кластың моменті мен оның байланыстарын өзгерту мүмкіндігі және
олармен қоса кластардың өзгерісімен байланысты диаграммалар және
спецификациялар автоматты түрде жаңартылады.
Кластар диаграммасы жаңа өңдеу кезінде және дайын жүйені талдау
кезінде қолданылуы мүмкін. Кластардың пайда болуы үшін әртүрлі әдістер
мен қадамдар қолданылады. Барами кластар пайда болуының негізгі төрт
қадамының ерекшеліктерін нақты атап көрсеткен:
а) атты топтар негізіне қадам ( сөйлемдегі зат есім атауы);
ә) кластар үшін жалпы шаблондарды қолдану негізіне қадам;
б)
CRC қадам (class-repository-collaborators-
міндеттеу-класс-
қызметкерлер
- спецификацияларын құру) 4.5-
суретте кластар
диаграммасы.
2.3 сурет − Кластар диаграммасы
26
Өңделетін жүйеде негізінен прецеденттерді қолданатын қадам
қолданылады. Бұл қадам RUP (Rational Unified Process) әдістемесі шегінде
қолданылады. Осындай қадамның ерекшелігі төменнен жоғары жобалау
болып табылады. Прецеденттер белгілі, ал жүйе туралы сәл анықталғаннан
кейін тізбектеу диаграммасы көмегімен осы диаграммада қолданылатын
объектілері кластар пайда болуына әкеледі. Кластарды модельдеу
функциональды қадамға әкеледі, объекті-бағытталған қадамды жақтаушылар
оны проблемалы-бағытталған деп атағанды жөн көреді [9].
27
3 Тәжірибелік бөлім
3.1 Программаның сипаттамасы
3.1.1 Жалпы мәліметтер. Программа атауы - "Alser" компьютерлік
компаниясының қоймасындағы ақпараттық жүйелердің бөліктерін
автоматтандыру.
Программаның белгіленуі - 1C Предприятие.
Дипломдық жобаның программасы 1C Предприятие 8.2 ортасында
өңделген. Ішкі жүйені тиімді функциялау үшін Windows 8 7 Server 2012
(x64) Server 2008 R2 (x64) Server 2008 Server 2003 Vista ХР
операциялық жүйелері болуы тиіс.
3.1.2 Функциялық белгілену. Өңдеудің функциялық белгіленуі деректер
қорына ( қосу, өшіру, жазбаны өзгерту, жұмысты ұйымдастыру және жұмыс
процестеріндегі қажет құжаттарды баспаға шығарудан ) тұрады.
Ішкі жүйені тиімді функция лау үшін Windows 8 7 Server 2012 (x64)
Server 2008 R2 (x64) Server 2008 Server 2003 Vista ХР операциялық
жүйелері мен Borland 1C Предприятие 8.2 бар болуы қажет. Техникалық
құралдардың параметріне және құрамына талап А қосымшасында сипатталған
(техникалық тапсырмада).
Программа компьютердің қатты дискісінде орналасқан және 54,7 мб
орын алады.
Жүйеде қолданылатын базалар 15кб-тан және одан да көп орын алады (
ол ақталатын ақпарат мөлшеріне тәуелді)
Жүйеде бухгалтердің келесі әрекеттері қарастырылған:
а) прайст беттерден келесі басқа қандайда бір құжаттар базаға түсетін
ақпататты енгізу және қабылдау;
ә) прайс-беттерден түскендерден құралған деректер қорын жөндеу және
қарау;
б) қажет құжатты баспаға шығару;
3.1.3 Қолданылатын техникалық құрал. Жүйенің нормальді функциялау
үшін келесі тиімді конфигурация қажет:
а) IBM компьютер;
ә) 2.4ГГц тактілік жиілікті немесе одан жоғары Intel Pentium IVXeon
процессоры;
б) 1024 Мб немесе одан жоғары оперативтік жады;
в) VGA монитор;
г) USB-порт;
ғ) тышқан манипулятор.
3.1.4 Шығару және жүктеу. Программаны шығару Win 32 операциялық
ортада жүзеге асады. Ішкі жүйені жүктеу 1cv8.exе файл атын тышқанның сол
28
жағын екі рет басу арқылы жүзеге асырылады.
Программа жүктелгеннен кейін экранда кіріс диалог терезесі пайда
болады, ол қолданушы қандай атпен кіру керек екенін таңдайды.
Администратор атымен (Шәріпбаев Е.Е (админ)) таңдаған жағдайда
парольді енгізу терезесі пайда болады.
Қолданушы атын таңдаған жағдайда негізгі форма пайда болады, онда
қолданушы барлық бар мәліметтерді өзгерту құқығынсыз қарап шыға алады.
Кесте жолы бойынша орналастыру үшін бағдаршам бағдарламасы бар
арнайы панелді қолданады. Әрбір батырма тышқан сілтегішін батырмаға
жақындатқанда бір секундтан кейін пайда болатын өз әрекетіне түсіндірме
шығады.
Ішкі жүйеде деректер қорын редактерлеуді жүзеге асыру үшін
батырмалы арнайы панельдер қолдану қаралған, олардың әрқайсысы
түсіндірмемен сілтенеді. Осындай панель көмегімен келесі мәліметтер
манипуляциясын ұйымдастыруға болады: бірінші жазбаға көшу, алдыңғы
жазбаға көшу, келесі және соңғы кесте жазбасына көшу, жаңасын қосу,
керексіз ді өшіру, жазбаны түзету, енгізілген өзгерістерді бекіту немесе
көшіру, модификцирланған кестені бейнелеу [17].
3.2 Программаны компьютерге орнату
1с предприятие 8.2 программасын компьютерге орнатамыз [16]:
1. Ең алдымен setup.exe орнату (установка) файлын орындауға
жібереміз. 1с қосымша орнату терезесі ашылады (3.1 сурет). Келесі (Далее)
батырмасын басамыз.
3.1 сурет − 1с предприятие 8.2 қосымша орнату терезесі
29
2. Бұл бөлімде 1ске орнатылатын компонеттерді және орнатылатын
папканы таңдауымыз қажет (3.2 сурет). Орнатылатын папканы өзгертпейміз.
Келесі компоненттерді танаймыз:
а) 1С:Предприятие
ә) 1С:Предприятие -- Жұқа клиент(тонкий клиент)
б) 1С:Предприятие -- Жұқа клиент(тонкий клиент), файлдық тәсіл
(файловый вариант)
в) Әртүрлі тілдегі интерфейстер (интерфейсы на различных языках)
(русский көрсетілуі қажет)
Келесі (Далее) батырмасын басамыз.
3.2 сурет − Компоненттерді таңдау терезесі
3. Келесі бөлімде интерфейстің тілін белгілейміз (3.3 сурет). Оны
өзгеріссіз калдырамыз, яғни, орыс тілін (русский) таңдаймыз. Келесі (Далее)
батырмасын басамыз.
3.3 сурет − Интерфейстің тілін орнату терезесі
30
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz