Платинаның комплесті қосылыстары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ
І. 1. 2,3 - димеркоптопропансульфонат және оның
қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
І. 2. Платинаның комплесті
қосылыстары ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
І. 3. Платинаның фотоколориметриялық әдіспен

анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...8

ІІ. ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬДЫҚ БӨЛІМ
ІІ. 1. Негізгі заттардың
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
ІІ. 2. Эксперимент методикасы.
ІІ.2.1 Ерітіндідегі платина (ІІ) - 2,3 - димеркоптопропансульфонат

системасын спектрофотометриялық әдіспен зерттеу ... ... ... .10
ІІ.2.2. Платина (ІІ) унитиол әрекеттесуінің

мольдік қатынасын
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
ІІ. 3. Эксперимент нәтижелері және оларды талдау ... ... ... ... 15
II.4. Спектрофотометриялық әдіспен унитиол
арқылы платинаның сандық мөлшерін анықтау

әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .17

АНЫҚТАУ
БАРЫСЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... 19

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ...20

КІРІСПЕ

Бұл дипломдық жұмыс – 2,3 - димеркоптопропансульфонат натрий
металдардың әртүрлі қоспаларымен әрекеттесу заңдылықтарын зерттеуге
негізделген [1]. Унитиолдың аналитикалық қасиеттері өте кеңінен
тараған, атап айтқанда сезімталдығымен, талғампаздығымен, металдардың
кейбір катиондарымен берік комплексті қосылыстар түзу қабілетімен ерекше,
оның тотығу – тотықсыздану қасиеті аналитикалық мақсаттарда пайдалануға
мүмкіншілік береді. [2]. Басқаша айтқанда тиолдармен әрекеттесу нәтижесінде
түзілген (унитиол тиолдарға жатады) комплексті қосылыстар өте активті
ісіктерге қарсы препарат болып есептеледі [3]. Осыған байланысты
зерттелген биологиялық активті (ісікке қарсы) қосылыстардың басым көпшілігі
(1500 ден аса) платинаның цис-диамин комплексті қосылыстары болып табылған.
Бұрын платинаның унитиолмен мынадай қосылысы PtHUn * 3H2O, PtHUn * 2H2O
зерттеліп, ісікке қарсы жақсы нәтиже көрсеткен [4]. Бірақ қосылыстың
фармакологиялық активтілігін арттырып, оның кері әсерлерін (побочные
явления) азайту платинаның унитиолатты қосылыстарындағы лиганды ауыстыру
арқылы іске асырылады деген пікір бар [5]. Осындай қосылыстардың қасиеттері
зерттелмеген.
Бұл жұмыстың мақсаты платинаның ерітіндідегі комплекс түзілуін
зерттеу.
Диплом жұмысының өзектілігі – бұл синтез деп алынған қосылыстар
аппробациядан өткен, қатерлі іскке қарсы биологиялық активтілігі зерттеліп
анықталған.
Диплом жұмысы кіріспе, екі тарау анықтау барысы, қорытынды,
қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспеде тақырып бойынша ғылыми ақпарат беріледі. Олар зерттеу
жұмысында көрсетілген өзекті мәселе, зерттеу орны, мақсаты, міндеттері
анықталған.

І. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ

І. 1. 2,3 - димеркоптопропансульфонат және оның қасиеттері

Химияның көп салаларында, әсіресе комплексті қосылыстар химиясы
саласында, құрамында сульфгидрлі тобы бар - тиолдар (меркаптандар)
органикалық реагенттер аса маңызды орын алады. Бұндай реагенттер өте
сезімтал және берік комплексті қосылыстар түзуге бейім боп келеді.
Әсіресе өте берік комплексті қосылыстар түзетін дитиолдар. Оларға
жататындар 2,3 - димеркоптопропансульфонат натрий , оны бірінші рет
Петрунькин 1950 жылы (Украина) атты ғалым тапқан [1].
Унитиолдың синтезі алты стадиядан тұрады:
1. Натрийдің алкилсульфатын алу.
2. Оны натрийдің дибромпропансульфонатына айналдыру.
3. Дибромидті КSН – пен өңдеу.
4. Реакциялық ортадан дитиолды бөліп алу.
5. Бұл тұздан суда немесе спиртте күкіртті сутекпен ыдырату.
6. Түзілген дитиолсульфоқышқылды содамен бейтараптау.

Унитиолдың структуралық формуласы:

Унитиол – майда кристалды структуралы ақ порошок, суда жақсы ериді;
Органикалық еріткіштерде (спирттен басқаларында; эфир, бензол,
хлороформ) ерімейді. Азот қышқылы мен аммиакта жақсы ериді. Ерігіштігі мына
қатар бойынша төмендейді:

НNО3 H2SO4HCl

Сулы ерітіндіде унитиол әлсіз екі негізді қышқылдық қасиет көрсетеді
(рН=5) күшті қышқылыды ортада (рН=1) 2,3 - димеркоптопропансульфон қышқыл
түрінде болады

CH2 – SH

CH – SH

CH2 - SO3H
рН артқанда протондар рет-ретімен бөлінеді:

Сулы ерітінділердегі диссоцациялану константалары

К1= К2=(1,44+0,18)*10-9 К3=(6,35+2,30)*10-14

Унитиолдың құрғақ препараты атмосфералық әсерлерге тұрақты, көп
жылдарға дейін сақтауға болады. Бес жылда SН-тың құрамы 1%-ғана төмендейді
екен[6]. Сілтілік ортадағы сулы ерітінділері тұрақсыздану болады. Унитиол
тек үшінші суткада (сөткеде) тотыға бастайды. Тотықтырғыштарымен
әрекеттескенде унитиолдың тотығуы бірнеше сатыда өтеді.

Тотығу процесінің схемасы:
унитиолди сульфид тетрасульфид
сульфакислота сульфат

ионы

Унитиолдың тотықтырғыштармен әрекеттесуі аса маңызды орын алады [2].
Стандартты тотығу-тотықсыздандыру потенциалы + 0,5В және одан жоғары болса,
унитиолмен төменгі тотығу дәрежесіне дейін тотықсызданады.
Сульфгидрлі топтағы күкірттің бөлінбеген жұп электрондарының
қатысуымен унитиол берік хелатты комплекс түзеді. Осыған байланысты
унитиолдың ауыспалы топ элементтерімен әрекеттесіп, қосылыс түзуі ғылым
мен техникада аса маңызды орын алады.

І. 2. Платинаның комплесті қосылыстары

Платинаның заряды жоғары, иондық радиусы кіші және толмаған d
-орбиталі бар, сол себепті күшті комплекстүзгіш металл боп саналады.
Платинаның (0), (ІІ), (VІ), (V) комплексті қосылыстар белгілі, ал
платина (ІІІ) қосылысы белгісіз деп айтуға болады. Бүгінгі таңда немесе көп
зерттелген платинаның комплексті қосылыстары Рt(ІІ) және Рt(ІV). Платинаның
(ІІ) комплексті қосылысының құрылысы квадрат боп келеді, ал Рt(V) және
Pt(IV) сирек кездеседі және оның құшрылысы туралы айту қиын. Бірақ
платинаның кейбір қосылыстары әлсіз байланыстар арқылы октаэдр
конфигурациясын түзеді деген жорамал – мәліметтер бар. Ерітіндіде бұлардың
орнына еріткіш молекуласы ауысуы – мүмкін [7]. Лигандтармен орын басу
реакцияларында атакаға (өзгеріске) осы октаэдр құрылысы ұшырайды. Қазіргі
уақытта металлдардың көптеген лигандтары оксиальды күйімен (положения)
әрекетттесетіні дәлелденіп отыр [8].
Атом лигандтарының байланыспайтын электрондармен әрекеттесуі
[Pt(NH3)2Cl2]сияқты комплекстердегі N–Н тобының валенттік және
деформациялық тербелістері нәтижесінде іске асады. Бұл (аномалия) ауытқуды
ғалымдар [7] dxy несеме dxz металл орбитальдарымен Н атомдары арасындағы
сутектік байланыс арқылы деп жорамалдап түсіндіреді. Pt(ІІ) комплекстері
кинетикалық және термодинамикалық тұрғыдан қарағанда инертті, оларды Pt(IV)
комплексіне дейін тотықтыруға болады (бастапқы конфигурациясын сақтай
отырып ).

Төртмүшелі циклді мұндай комплексті қосылыстардағы электрондар
металл атомының толтырылған dxy және dxz орбитальдарының лигандаларының
осындай толтырылмаған орбитальдарымен бүркесуі нәтижесінде тұрақты бола
алмайды.
Тотығу дәрежесі төртке тең платинаның қосылысы оңай түзіледі. Pt(ІV)
комплексінің құрылысы октаэдр пішінді екені белгілі. Платинаның (ІV)
зерттелген қосылыстарының ішіндегі ең көп тараған түрі аминдермен орын
алмасқан [PtAm6]Xx типтес комплекстері. Бұл комплекстердің құрамына түрлі
аминдер (аммиак, гидрзин, гидроксиламин және этилендиамин) және кейбір
топтар (галогендер, тиоцинаттар, гидроксилдер, нитротоптар) да кіреді.
Әртүрлі бірядролы комплекстер де белгілі, атап айтқанда: [ML4]2+ ,
[ML3X]+ цис – және транс -[ML2X2]; [MLX3]- бұл жерде M-Pt(II), L - бейтарап
лиганд, X - бір зарядты анион. Pt(ІІ) азотқа, галаогендерге, цианидтерге,
фосфарға, күкіртке үлкен тартымдылық (сродство) білдіретіні белгілі. Оттегі
мен фторға тартымдылығы онша үлкен емес.
Металл атомдары мен донор атомдарының арасындағы байланыстың
мықтылығы толтырылған dπ – орбитальдарының (dxy, dxz , dyz) бүркелуі
нәтижесінде түзілгендіктен.
Бір ядролы комплекстерден Pt (ІІ) басқа, екі ядролы комплекстер де
белгілі:

Мұндағы Х – СІ-, Br-, CNS-
Pt (ІV) қосылысының типтік координациясы октаэдр, координациялық саны 6.
Pt (ІV) кинетикалық инертті тұрақты комплекс түзеді.
Тотықсыздандырғыштардың (SO, N2H4 т.с.с.) қатысуымен Pt (ІV)
молекуласының конфигурациясы өзгермей, платина (ІІ) дейін тотықсызданады.
Мұнда октаэдрлі құрылыстағы Pt(ІV) комплекстің үш координатасының тек
біреуіндегі ғана лиганд бөлініп қалады.

Металл лигандтары мен унитиол арасындағы координация нәтижесінде
түзілген Pt(ІІ) де, Pt(ІV) де циклді (хелатты) комплексті қосылыс болып
табылады.
Ертеректе [9-11] платинаның хлоридті комплекстерінің унитиолмен
әрекеттесуі зерттелген. Зерттеу нәтижесінде платинаның унитиолмен комлекс
түзуі күрделі екені және ол ортаның қышқылдығына тәуелді екені, метал:
лиганд қатынасына тәуелді екені анықталған.
Спектрофатометриялық зерттеулердің қорытындысы бойынша қышқыл ортада
комплексті қосылыстың құрамы мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.