Жеті жарғы заңдары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы:

Орындаған: Мешітбаева А.

Тексерген: Молдрахметова Р.К.

Арқалық 2004 ж.

Жоспар:
1. Тәуке хан.

2. Тәуке ханның жүргізген саясаты.

3. Жеті жарғы заңдары.

Тәуке хан тұсындағы биліктің нығаюы Жеті жарғы

Қазақ хандығының билігі 1680 жылы Жәңгірдің ұлы Тәукеге көшті. Жаңа
билеуші көрген саясаткер, арқылы дипломат, құдыретті хан болды. Тәуке
ханның өзіне дейнгілерден айырмашылығы – хандықтағы ерекше әлеуметтік топты
құрайтын, дала ақсүйектерінің өкілі билердің көмегімен өзінің үстемдігін
нығайтуға тырысты. Дәстүрлі қазақ қоғамында билерге ерекше маңыз берілді.
Билердің шаруашылық, әдетті-құқық, әскери және идиологиялық міндеттерді
атқаруда ерекше ролі болды.
Тәуке хан даулы істерді шешуде билер сотының беделін арттырып, билер
кеңесін кесімді үкім шығаруда ерекше органға айналдырылды. Осыдан бастап
билер кеңесі Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саясатындағы аса маңызды
мәселелерді шешетін тұрақты жүйеге айналды.
Тәуке хан билігінің бір бөлігін беру жолымен ықпалды билерді
мемлекеттік істерге тартуға бағытталған саясат ұстанды. Ол қазақтың үш
жүзінің ең беделді билердің қатысумен билер кеңесін сәтті ұйымдастырып
отырады. Ұлы жүзде Төле бидің, Орта жүзде Қазыбек бидің, Кіші жүзде Әйтеке
бидің беделі ерекше болды. Олардың даналығы мен кемеңгерлігі ойрат жаулап
алушыларына қарсы қазақ халқының күшін біріктіруде, сондай-ақ хандықты ауыр
сындардан аман алып өтуге бағытталды.
Тәуке хан орыс-қазақ қатынастарнының жақындасуына табандылықпен қол
жеткізді. Ол 1686-1693 жылдары Сібірге бес елшілік жіберді. Мұнда Тәуке
орыс-қазақ қатынастарының өзара тең дәрежеде дамуын нығайтуға айқын
мүдделілігін танытты. Ресей мен Қазақ хандығы арасындағы бейбіт келісім-
қатынастар сақтала берді. 1698 жылан ойраттар мен қазақ әміршілері
арасындағы қарулы қақтығыстардын жаңа кезеңі басталды. Жонғардың әскери
шонжарлары манызды сауда жолдары өтетін және ірі сауда орталықтары
орналасқан Оңтүстік Қазақстанның аумағын басып алуды көкседі. Қазақтың
Сығанақ, Түркістан, Отырар, Сайрам, әсіресе Созақ қалалары жоңғарлармен
күресте өзіндік стратегиялар тірек бекетіне айналды. Тәуке ханның
ойратармен күрестегі кейбір сәттіліктері оған үлкен жеңіс әкелмеді, соғыс
белсенділігі ойраттардын жағына болды. Қалмақ-қазақ қырқыстары толассыз
жүргізілді. Олардын 1711-12,1714,1717 жылдардағылары ерекше еді. Жоңғария
қазақтарға аса қатерлі кауіп төндірді.
1718 жылы қазақтын барлық үш жүзіне билігі толық тараған қазақ
хандарының сонғысы Тәуке қайтыс болды. Тәуке ханның тұсында қазақ хандығы
бір орталыққа бағанған мемлекет еді.
Тәуке хан билік құрып тұрған кезінде қазақтардынәдеттегі құқық нормалары
бір жүйеге келтіріп, толықтырады. Тұжырымдалған зандар Жеті жарғы деген
атпен мәлім, мұның өзі сөзбе-сөз алғанда жіті ереже деген сөз.Жеті
жарғыға әкімшілік, қылмысты істер, азаматтық құқық нориалары, сондай-ақ
салықтар, діни көзқарастар туралы ережелер енгізілген, яғни онда қазақ
қоғамы өмірінің барлық жақтары қамтылған.
Әкімшілік –құқық нормалары мен қылмысты іс құқығы. Жеті жарғы
бойынша, жоғарғы билік ханның қолында шығарлануға тиіс болды. Зандардын
жекелеген ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.