Сараптау жүйесі сарапшы мүмкіндіктерін компьютер мүмкіндіктерімен біріктіретін жүйе
Қазақстан Республикасының білім және ғылым
Министрлігі
Т. Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
Қолданбалы информатика кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы :
Сараптау жүйелерін тұрғызудағы құрал-жабдықтар
Тексерген: Кузембекова Р.А.
Орындаған: Сопбекова А.К.
АЖ – 302 топ студенті
Алматы 2008 ж
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Сараптаудың
түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
2.2 Сараптау жүйелері дегеніміз
не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
2.3 Сараптау жүйелерін тұрғызу және оларды қолдануға
қатысатын мамандар
... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Сараптау жүйелерінің пайда болуының алғы шарттары өткен ғасырдың 70
жылдарын қамтиды. Бұл уақыт кезеңінде мәліметтер базасымен қатар білім
базаларын қолдану мәселесі пайда болды. Яғни білімді ұсыну бойыншы бір
қатар модель түрлері құрылады. Мысалы Нью Эл және Саймон атты ғалымдар
білімді ұсынудың продукциондық моделін, ал 75 жылы Минский білімнің
фрэймдық моделін ұсынды. Сонымен қатар логикалық есептеулер үшін бір қатар
сараптау жүйелері құрылды. Жалпы сараптау жүйелерінің бірнеше анықтамалары
бар:
1.Сараптау жүйесі белгілі бір қолдану саласы мәселесін шешу барысындағы
мамандардың іс-қимылын модельдеуге және имитациялауға арналған
интелектуалды есептеу жүйесі.
2.Сараптау жүйесі кез-келген қолдану саласында пайда болған мәселені
сарапшы маман жүзеге асырғандай етіп орындайтын жасанды интелектуалды
есептеу жүйесі.
3.Сараптау жүйесі сарапшы мүмкіндіктерін компьютер мүмкіндіктерімен
біріктіретін жүйе.
4.Сараптау жүйесі өте күрделі программалық кешен, себебі мұнда қолдану
салаларының мамандарының барлық білімдері қамтылған және олар тәжірибиеде
басқа деңгейдегі пайдаланушыға таратылады.
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Сараптаудың түсініктері
Сараптау жүйелері технологиясы зерттеу саласының жаңа бір бағыты болып
саналады. Ол жасанды интеллект (Artificial Intelligence — AI) деген басқаша
атауға да ие. Бұл саладағы зертеулердің бағыты компьютерлік программаларды
өңдеу мен ендіру болып табылады. Ол программалар мүмкіндіктері кең –
эмульденген, имитирленген, қайта жаңартылған немесе қайта өңделген. Яғни
адамға қатысты сондай өндірістер: ойлауды қажет ететін, өз ісінде мастер
болу мен белгілі бір дәрежеде білімін жинақтау. Оларға шешім қабылдаудың
барлық есептік әдіс-тәсілдері арналады, бейнелерді тану мен адам тілін
түсіну деген сияқты. Бұл технология сәтті түрде кейбір техникалық салаларда
көптеп пайдаланылуда, сонымен қатар қоғам өмірінде де – органикалық химия,
пайдалы қазба байлықтарын іздестіру мен дәрігерлік диагностика да кең
таралған. Сараптау жүйелерінің типтік есептемелерін шешілу түрлеріне
жататындар:
алғашқы деректемелерден ақпарат алу, мысалы гидролокатордан түсетін
сигналдарды қабылдау;
түзетілмейтін диагностика, адам ағзасындағы сияқты техникалық жүйеде
де сондай болады;
ауыр обьектілердің сараптау структурасы, мысалы химиялық бірігу;
күрделі көп компоненттік жүйе конфигурациясын таңдау, мысалы
компьютерлік жүйелерді орналастыру ;
үрдістің орындалу реттілігін жоспарлау, ол арқылы көздеген
мақсаттарыңа жетуге болады, мысалы, орындалатын өндірістік жұмыстар.
Техникалық салада “жай” ғана программалар бар. Олар арнайы бір
анықталған есептеулерге пайдаланылады. Бірақ олар жасанды интеллект
кеңістігіндегі сараптау жүйелері тәріздес бөлек бір жақсы ажыратылатын
программалар классын құра алмайды. Міне айырмашылығы осында жатыр.
Сараптау жүйелерінің барлығын бірдей қанағаттандырарлықтай нақты формальді
анықтылығы жоқ болып табылады. Яғни жоғарыда аталғандардың барлығы дерлік
Тынық Мұхитындағы толқындар тәріздес. Дегенмен де көптеген маңызды
белгілері бар, ол белгілер қайсыбір деңгейдегі болмасын сараптау жүйелеріне
қатысты болады.
2.2 Сараптау жүйелері дегеніміз не?
Арнайы бір немесе бірнеше сараптаушының білімдерін пайдаланатын,
ұсынылуы кейбір формальді түрде болатын және де сараптаушы адамның
логикалық ойлауы мен ауыр немесе формальді емес түрдегі есептеулерге шешім
қабылдауын компьютерлік жүйе пайдаланады. Сараптау жүйелері ауыр
жағдайларда, уақыт жетіспенеде, ақпарат пен білім дәрежесі6 тәжірибесі
жеткіліксіз болғанда квалификациялық консультация мен кеңес беру, кішкене
кеңес берулері мүмкін. Бұл мүмкіндіктер менеджерлер мен арнайы дайындалған
мамандарға негізделініп, бекітілген шешім қабылдауына жәрдемдеседі. Бұл
жүйелердің негізгі идеясы жоғары квалификациялы мамандардың белгіленген
пәндік саласында өз білімдері мен мүмкіндіктерін, деңгейлері мен
дәрежелерін, ақауларды шешудің дұрыс жолдарын таба білу білгірліктерін
пайдалана алуы. Бұл идея сонымен қатар, орташа немесе төмен дәрежедегі
квалификациялық мамандарға қатысты болады. Яғни олардың белгіленген пәндік
саласында өз білімдері мен мүмкіндіктерін, деңгейлері мен дәрежелерін,
ақауларды шешудің дұрыс жолдарын таба білу білгірліктерін пайдалана алуы.
Әдете сараптау жүйелері кең емес көлемдегі пәндік кеңістіктерде
құрылады. Алғашқы модельдер 70-жылдардың орта тұсында пайда бола бастады:
MYCIN жүйесі – дәрігерлік саласында сырқаттанудың диагностикасында
пайдаланылды, DENDRAL жүйесі – пайдалы қазбалардың ... жалғасы
Министрлігі
Т. Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
Қолданбалы информатика кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы :
Сараптау жүйелерін тұрғызудағы құрал-жабдықтар
Тексерген: Кузембекова Р.А.
Орындаған: Сопбекова А.К.
АЖ – 302 топ студенті
Алматы 2008 ж
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Сараптаудың
түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
2.2 Сараптау жүйелері дегеніміз
не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
2.3 Сараптау жүйелерін тұрғызу және оларды қолдануға
қатысатын мамандар
... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Сараптау жүйелерінің пайда болуының алғы шарттары өткен ғасырдың 70
жылдарын қамтиды. Бұл уақыт кезеңінде мәліметтер базасымен қатар білім
базаларын қолдану мәселесі пайда болды. Яғни білімді ұсыну бойыншы бір
қатар модель түрлері құрылады. Мысалы Нью Эл және Саймон атты ғалымдар
білімді ұсынудың продукциондық моделін, ал 75 жылы Минский білімнің
фрэймдық моделін ұсынды. Сонымен қатар логикалық есептеулер үшін бір қатар
сараптау жүйелері құрылды. Жалпы сараптау жүйелерінің бірнеше анықтамалары
бар:
1.Сараптау жүйесі белгілі бір қолдану саласы мәселесін шешу барысындағы
мамандардың іс-қимылын модельдеуге және имитациялауға арналған
интелектуалды есептеу жүйесі.
2.Сараптау жүйесі кез-келген қолдану саласында пайда болған мәселені
сарапшы маман жүзеге асырғандай етіп орындайтын жасанды интелектуалды
есептеу жүйесі.
3.Сараптау жүйесі сарапшы мүмкіндіктерін компьютер мүмкіндіктерімен
біріктіретін жүйе.
4.Сараптау жүйесі өте күрделі программалық кешен, себебі мұнда қолдану
салаларының мамандарының барлық білімдері қамтылған және олар тәжірибиеде
басқа деңгейдегі пайдаланушыға таратылады.
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Сараптаудың түсініктері
Сараптау жүйелері технологиясы зерттеу саласының жаңа бір бағыты болып
саналады. Ол жасанды интеллект (Artificial Intelligence — AI) деген басқаша
атауға да ие. Бұл саладағы зертеулердің бағыты компьютерлік программаларды
өңдеу мен ендіру болып табылады. Ол программалар мүмкіндіктері кең –
эмульденген, имитирленген, қайта жаңартылған немесе қайта өңделген. Яғни
адамға қатысты сондай өндірістер: ойлауды қажет ететін, өз ісінде мастер
болу мен белгілі бір дәрежеде білімін жинақтау. Оларға шешім қабылдаудың
барлық есептік әдіс-тәсілдері арналады, бейнелерді тану мен адам тілін
түсіну деген сияқты. Бұл технология сәтті түрде кейбір техникалық салаларда
көптеп пайдаланылуда, сонымен қатар қоғам өмірінде де – органикалық химия,
пайдалы қазба байлықтарын іздестіру мен дәрігерлік диагностика да кең
таралған. Сараптау жүйелерінің типтік есептемелерін шешілу түрлеріне
жататындар:
алғашқы деректемелерден ақпарат алу, мысалы гидролокатордан түсетін
сигналдарды қабылдау;
түзетілмейтін диагностика, адам ағзасындағы сияқты техникалық жүйеде
де сондай болады;
ауыр обьектілердің сараптау структурасы, мысалы химиялық бірігу;
күрделі көп компоненттік жүйе конфигурациясын таңдау, мысалы
компьютерлік жүйелерді орналастыру ;
үрдістің орындалу реттілігін жоспарлау, ол арқылы көздеген
мақсаттарыңа жетуге болады, мысалы, орындалатын өндірістік жұмыстар.
Техникалық салада “жай” ғана программалар бар. Олар арнайы бір
анықталған есептеулерге пайдаланылады. Бірақ олар жасанды интеллект
кеңістігіндегі сараптау жүйелері тәріздес бөлек бір жақсы ажыратылатын
программалар классын құра алмайды. Міне айырмашылығы осында жатыр.
Сараптау жүйелерінің барлығын бірдей қанағаттандырарлықтай нақты формальді
анықтылығы жоқ болып табылады. Яғни жоғарыда аталғандардың барлығы дерлік
Тынық Мұхитындағы толқындар тәріздес. Дегенмен де көптеген маңызды
белгілері бар, ол белгілер қайсыбір деңгейдегі болмасын сараптау жүйелеріне
қатысты болады.
2.2 Сараптау жүйелері дегеніміз не?
Арнайы бір немесе бірнеше сараптаушының білімдерін пайдаланатын,
ұсынылуы кейбір формальді түрде болатын және де сараптаушы адамның
логикалық ойлауы мен ауыр немесе формальді емес түрдегі есептеулерге шешім
қабылдауын компьютерлік жүйе пайдаланады. Сараптау жүйелері ауыр
жағдайларда, уақыт жетіспенеде, ақпарат пен білім дәрежесі6 тәжірибесі
жеткіліксіз болғанда квалификациялық консультация мен кеңес беру, кішкене
кеңес берулері мүмкін. Бұл мүмкіндіктер менеджерлер мен арнайы дайындалған
мамандарға негізделініп, бекітілген шешім қабылдауына жәрдемдеседі. Бұл
жүйелердің негізгі идеясы жоғары квалификациялы мамандардың белгіленген
пәндік саласында өз білімдері мен мүмкіндіктерін, деңгейлері мен
дәрежелерін, ақауларды шешудің дұрыс жолдарын таба білу білгірліктерін
пайдалана алуы. Бұл идея сонымен қатар, орташа немесе төмен дәрежедегі
квалификациялық мамандарға қатысты болады. Яғни олардың белгіленген пәндік
саласында өз білімдері мен мүмкіндіктерін, деңгейлері мен дәрежелерін,
ақауларды шешудің дұрыс жолдарын таба білу білгірліктерін пайдалана алуы.
Әдете сараптау жүйелері кең емес көлемдегі пәндік кеңістіктерде
құрылады. Алғашқы модельдер 70-жылдардың орта тұсында пайда бола бастады:
MYCIN жүйесі – дәрігерлік саласында сырқаттанудың диагностикасында
пайдаланылды, DENDRAL жүйесі – пайдалы қазбалардың ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz