Аудиттің заңдылықтары
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім:
1 Қазақстан Республикасында нарықтық экономика жағдайындағы
аудиттің мәні мен маңызы
1.1 Аудиттің мақсаты мен міндеті
1.2 Аудиттің заңдылықтары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастың дамуы шаруашылық
әдістерін және формаларын қайта өзгертудің объективті қажеттілігін тудырды.
Нарық жағдайына бейімделудің
қиындығына қарамастан, елде ғылыми-техникалық саясат, маңызды теориялық
және іс-тәжірибелік білім саласына айналатын нақты ғылыми әзірлемелерді
жинақтаумен әлеуметтік-экономикалық қызметтің жаңа әрі озық нарықтық
бағытын түбегейлі және қолданбалы зерттеу белсенділікпен жүргізілуде.
Бухгалтерлік есепті реформалау және аудитті ұйымдастырудың озық
тәжірибесі Халықаралық валюталық қордың (ХВҚ), Бүкіләлемдік банктің,
Халықаралық даму бойынша Америка агенттігінің (ЮСАИД), Еуропалық одақтың
(ЕО) және Британдық кеңестің белседі қатысуымен өткізілгендіктен, оны
құраудың ағылшын-американдық үлгісі негіз етіп алынды. Бухгалтерлік есеп
пен аудитті жетілдіру бойынша ұсыныс Конституция, Азаматтық кодекс, Бюджет
кодексі; Салық кодексі, Банкрот туралы, Акционерлік қоғамдар туралы,
Шетелдік инвестициялар туралы, Ақша аударымдары мен төлемдері туралы
заңдардың және компания, фирма мен коммерциялық ұйымдардың қызметін
реттейтін Қазақстан Республикасының басқа да нормативті-құқықтық актілер
талаптарын ескеру арқылы әзірленді.
Сонымен бірге ақпаратты жасаушылар мен пайдаланушылар арасындағы
мүдделердің қабыспауы, меншік түрлері және нарық жағдайында пайда болатын
басқа міндеттемелер бойынша бақылау объектілерін шектеу белгілі бір бизнес
саласындағы қалыптасқан жағдайда тиянақты аудит жүргізуді талап етеді.
1.1 Аудиттің мақсаты мен міндеті
Аудит нарықтық экономика жағдайында барлық шаруашылық процесіне
қатысушылардың қызметінде маңызды рөл ойнайды. Ол анық қапаратпен
қамтамасыз етеді, серіктестер арасындағы сенімділікті қалыптастыруға
септігін тигізеді, оңтайлы басқарушылық шешімдерді іріктеу мен
кемшіліктердіжою бойынша ұсыныстарды әзірлейді, сондай-ақ қаржылық жағдайды
тұрақтандыруға, мекеме қызметінің тиімділігін арттыруға және тұтастай
қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайын жаөсартуға ықпал етеді.
Аудитті қаржылық, экономикалық, техникалық, заңдық және басқа да өызмет
салаларында жүргізуге болады. Аудиттің ең негізгі мақсаттарының бірі –
мекемелердің қаржылық есеп берулерінің нақты екендігін анықтау болып
табылады.
Бұл арада клиенттің нормативті-құқықтық актілердегі талаптарды сақтауын
бақылауда үлкен мән беріледі. Компаниялардың қызмет нәтижелері және олардың
заңды сақтауы туралы ақпараттың тәуелсіз расталуы мемлекетке, меншік
иелеріне, акционерлерге, инвесторларға, кредиторларға және олардың бизнес
бойынша серіктестеріне қажет. Негізгі есеп тұжырымдамасы бойынша Америкалық
бухгалтерлер ассоциациясы аудиттің мазмұнын барынша қамтып жинақтаған
анықтамасында былай делінген: Аудит – бұл экономикалық әрекеттер мен
оқиғалар, олардың белгіленген деңгейінің нақты өлшемдерге қаншалықты
сәйкестігі туралы ақпаратты алу мен бағалаудың және нәтижелерді мүдделілік
танытқан пайдаланушыларға беретін жүйелі процесс.
ҚР Аудиторлық қызмет туралы Заңында мынадай анықтама берілген: Аудит
Қазақстан Республикасының заңында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық
есептіліктің дұрыс және объективті жасалғаны туралы тәуелсіз пікір білдіру
мақсатында заңды тұлғалардың қаржылық есептілігін тексеру болып табылады.
Таным теориясынына орай, бір ғылым ғана зерделейтін объективті
шындықтың қандай да бір бөлігін немесе кез келген ғылымның (оныі әшәнде
аудит те бар) мазмұны деп ұғынуға болады. Органикалық тұрғыдағы өндірістік
қатынастардың нарықтық экономикадағы объективті экономика заңы экономикалық
теорияның пәні болып табылатыны белгілі. Салалық экономикалық ғылым
салалардың, өзіндік ерекшелігіндегі бұл заңдардың әрекетін, өндіруші
күштермен, техникалар және технологиялармен өзара байланысындағы жекелеген
салалардың өндірістік қатынасының даму ерекшеліктерін зерделейді.
Пән анықтамасы осы ғылымның басқа ғылымдардан айырмашылығын көрсететін
ерекшкліктерді қамтуы керек. Оның ішінде:
1) Ғылымның мақсаты мен мазмұны;
2) Өзіндік ерекшелігі бар зерттеу принциптері;
3) Зерделеу объектісі;
4) Ақпарат көздері.
Осылайша аудит мазмұнын қалыптастырамыз, өйткені арнайы әдебиеттерде
оның әзірге айтарлықтай нақты әрі дәл анықтамасы жоқ. Біздің пікіріміз
бойынша, аудит пәні қоғамның мүддесін білдіретін экономикалық құбылыстар
мен оқиғалар және процестер, сондай-ақ мәліметтері нақтылық пен
анықтылығына қарай тексерілетін, зерттелетін және объективті бағасын алатын
әр түрлі мақсаттарды көздейтін заңды және жеке тұлғалар, басқаруды
оңтайландыру, экономикалық қызметтердің тиімділігін арттыру, кеңес
берушілік, бақылаушы-талдамалы және басқа да кәсіби аудиторлық қызмет
көрсету жатады.
Аудит қаржылық көрсеткіштердің анық екендігін тексеруді ғана
қамтамасыз етпейді, ол сонымен бірге, кемшіліктерді жою мен мекеме қызметін
оңтайландыру жөніндегі ұсыныстарды әзірлейді. Осыған орай, ол аудит
анықтамасында бизнестің өзінше бір сараптамасы ретінде баяндалады.
Кәсіби аудиттің осы заманғы даму кезеңінде аудит және аудиторлық
қызмет ұғымдары ажыратылып көрсетіледі.
Аудиторлық қызмет бұған қоса есепті ұйымдастыруды, ішкі бақылауды, әр
түрлі тәуекелдікті бәсеңдетуді, менеджментті, маркетингті жетілдіруді,басқа
да заңдық, техникалық, әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуді жақсарту,
жүзеге асыру, қалыптастыру бойынша әр түрлі кеңес беру мен кәсіби қызмет
көрсетулерді қамтиды.
Аудитор, адвокат, дәрігер, музыкант, суретші және шығармашылықтың
адамдары сияқты еркін кәсіптің өкілі болып табылады, ал аудиттің
кәсіпкерлік қызметтің түрі ретінде дамыған елдерде беделі (рейтингісі)
жоғары. Шетелдік сарапшы ұйымдар жиі өткізетін қоғамдық сұрау салудың
қорытындысы бойынша бухгалтер-аудитор кәсібі адвокат және дәрігер
кәсіптерімен тең бәсекелесіп, алғашқы үш орынның бірін тұрақты иеленеді
екен. XX ғасырдың 80-інші жылдарының соңында біздің елімізде пайда болған
аудиторлық кәсіп бухгалтерлік есеп, қаржы, бақылау, құқық, менеджмент,
стратегиялық және ағымдық жоспарлау, ұлттық экономиканың әр түрлі салаларын
басқаруды ұйымдастыру салаларындағы жоғары білікті мамандар үшін келешегі
зор әрі абыройлы қызмет түріне айналып үлгерді.
1.2 Аудитті құқықтық реттеу және аудиттің заңдылықтары
Аудиттік қызметті жүзеге асырумен байланысты құқықтық және этикалық
нормалардың өзара қарым-қатынасын мемлекеттік және кәсіби тәуелсіз қаржылық
бақылау органдары әзірлейді. Біздің елімізде аудитті нормативті-құқықтық
реттеудің мемлекеттік жүйесі құрылған. Тәуелсіз қаржылық бақылау ұйымының
заңды базасының негізгі элементтеріне кіретіндер:
➢ ҚР ... жалғасы
Кіріспе
Негізгі бөлім:
1 Қазақстан Республикасында нарықтық экономика жағдайындағы
аудиттің мәні мен маңызы
1.1 Аудиттің мақсаты мен міндеті
1.2 Аудиттің заңдылықтары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастың дамуы шаруашылық
әдістерін және формаларын қайта өзгертудің объективті қажеттілігін тудырды.
Нарық жағдайына бейімделудің
қиындығына қарамастан, елде ғылыми-техникалық саясат, маңызды теориялық
және іс-тәжірибелік білім саласына айналатын нақты ғылыми әзірлемелерді
жинақтаумен әлеуметтік-экономикалық қызметтің жаңа әрі озық нарықтық
бағытын түбегейлі және қолданбалы зерттеу белсенділікпен жүргізілуде.
Бухгалтерлік есепті реформалау және аудитті ұйымдастырудың озық
тәжірибесі Халықаралық валюталық қордың (ХВҚ), Бүкіләлемдік банктің,
Халықаралық даму бойынша Америка агенттігінің (ЮСАИД), Еуропалық одақтың
(ЕО) және Британдық кеңестің белседі қатысуымен өткізілгендіктен, оны
құраудың ағылшын-американдық үлгісі негіз етіп алынды. Бухгалтерлік есеп
пен аудитті жетілдіру бойынша ұсыныс Конституция, Азаматтық кодекс, Бюджет
кодексі; Салық кодексі, Банкрот туралы, Акционерлік қоғамдар туралы,
Шетелдік инвестициялар туралы, Ақша аударымдары мен төлемдері туралы
заңдардың және компания, фирма мен коммерциялық ұйымдардың қызметін
реттейтін Қазақстан Республикасының басқа да нормативті-құқықтық актілер
талаптарын ескеру арқылы әзірленді.
Сонымен бірге ақпаратты жасаушылар мен пайдаланушылар арасындағы
мүдделердің қабыспауы, меншік түрлері және нарық жағдайында пайда болатын
басқа міндеттемелер бойынша бақылау объектілерін шектеу белгілі бір бизнес
саласындағы қалыптасқан жағдайда тиянақты аудит жүргізуді талап етеді.
1.1 Аудиттің мақсаты мен міндеті
Аудит нарықтық экономика жағдайында барлық шаруашылық процесіне
қатысушылардың қызметінде маңызды рөл ойнайды. Ол анық қапаратпен
қамтамасыз етеді, серіктестер арасындағы сенімділікті қалыптастыруға
септігін тигізеді, оңтайлы басқарушылық шешімдерді іріктеу мен
кемшіліктердіжою бойынша ұсыныстарды әзірлейді, сондай-ақ қаржылық жағдайды
тұрақтандыруға, мекеме қызметінің тиімділігін арттыруға және тұтастай
қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайын жаөсартуға ықпал етеді.
Аудитті қаржылық, экономикалық, техникалық, заңдық және басқа да өызмет
салаларында жүргізуге болады. Аудиттің ең негізгі мақсаттарының бірі –
мекемелердің қаржылық есеп берулерінің нақты екендігін анықтау болып
табылады.
Бұл арада клиенттің нормативті-құқықтық актілердегі талаптарды сақтауын
бақылауда үлкен мән беріледі. Компаниялардың қызмет нәтижелері және олардың
заңды сақтауы туралы ақпараттың тәуелсіз расталуы мемлекетке, меншік
иелеріне, акционерлерге, инвесторларға, кредиторларға және олардың бизнес
бойынша серіктестеріне қажет. Негізгі есеп тұжырымдамасы бойынша Америкалық
бухгалтерлер ассоциациясы аудиттің мазмұнын барынша қамтып жинақтаған
анықтамасында былай делінген: Аудит – бұл экономикалық әрекеттер мен
оқиғалар, олардың белгіленген деңгейінің нақты өлшемдерге қаншалықты
сәйкестігі туралы ақпаратты алу мен бағалаудың және нәтижелерді мүдделілік
танытқан пайдаланушыларға беретін жүйелі процесс.
ҚР Аудиторлық қызмет туралы Заңында мынадай анықтама берілген: Аудит
Қазақстан Республикасының заңында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық
есептіліктің дұрыс және объективті жасалғаны туралы тәуелсіз пікір білдіру
мақсатында заңды тұлғалардың қаржылық есептілігін тексеру болып табылады.
Таным теориясынына орай, бір ғылым ғана зерделейтін объективті
шындықтың қандай да бір бөлігін немесе кез келген ғылымның (оныі әшәнде
аудит те бар) мазмұны деп ұғынуға болады. Органикалық тұрғыдағы өндірістік
қатынастардың нарықтық экономикадағы объективті экономика заңы экономикалық
теорияның пәні болып табылатыны белгілі. Салалық экономикалық ғылым
салалардың, өзіндік ерекшелігіндегі бұл заңдардың әрекетін, өндіруші
күштермен, техникалар және технологиялармен өзара байланысындағы жекелеген
салалардың өндірістік қатынасының даму ерекшеліктерін зерделейді.
Пән анықтамасы осы ғылымның басқа ғылымдардан айырмашылығын көрсететін
ерекшкліктерді қамтуы керек. Оның ішінде:
1) Ғылымның мақсаты мен мазмұны;
2) Өзіндік ерекшелігі бар зерттеу принциптері;
3) Зерделеу объектісі;
4) Ақпарат көздері.
Осылайша аудит мазмұнын қалыптастырамыз, өйткені арнайы әдебиеттерде
оның әзірге айтарлықтай нақты әрі дәл анықтамасы жоқ. Біздің пікіріміз
бойынша, аудит пәні қоғамның мүддесін білдіретін экономикалық құбылыстар
мен оқиғалар және процестер, сондай-ақ мәліметтері нақтылық пен
анықтылығына қарай тексерілетін, зерттелетін және объективті бағасын алатын
әр түрлі мақсаттарды көздейтін заңды және жеке тұлғалар, басқаруды
оңтайландыру, экономикалық қызметтердің тиімділігін арттыру, кеңес
берушілік, бақылаушы-талдамалы және басқа да кәсіби аудиторлық қызмет
көрсету жатады.
Аудит қаржылық көрсеткіштердің анық екендігін тексеруді ғана
қамтамасыз етпейді, ол сонымен бірге, кемшіліктерді жою мен мекеме қызметін
оңтайландыру жөніндегі ұсыныстарды әзірлейді. Осыған орай, ол аудит
анықтамасында бизнестің өзінше бір сараптамасы ретінде баяндалады.
Кәсіби аудиттің осы заманғы даму кезеңінде аудит және аудиторлық
қызмет ұғымдары ажыратылып көрсетіледі.
Аудиторлық қызмет бұған қоса есепті ұйымдастыруды, ішкі бақылауды, әр
түрлі тәуекелдікті бәсеңдетуді, менеджментті, маркетингті жетілдіруді,басқа
да заңдық, техникалық, әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуді жақсарту,
жүзеге асыру, қалыптастыру бойынша әр түрлі кеңес беру мен кәсіби қызмет
көрсетулерді қамтиды.
Аудитор, адвокат, дәрігер, музыкант, суретші және шығармашылықтың
адамдары сияқты еркін кәсіптің өкілі болып табылады, ал аудиттің
кәсіпкерлік қызметтің түрі ретінде дамыған елдерде беделі (рейтингісі)
жоғары. Шетелдік сарапшы ұйымдар жиі өткізетін қоғамдық сұрау салудың
қорытындысы бойынша бухгалтер-аудитор кәсібі адвокат және дәрігер
кәсіптерімен тең бәсекелесіп, алғашқы үш орынның бірін тұрақты иеленеді
екен. XX ғасырдың 80-інші жылдарының соңында біздің елімізде пайда болған
аудиторлық кәсіп бухгалтерлік есеп, қаржы, бақылау, құқық, менеджмент,
стратегиялық және ағымдық жоспарлау, ұлттық экономиканың әр түрлі салаларын
басқаруды ұйымдастыру салаларындағы жоғары білікті мамандар үшін келешегі
зор әрі абыройлы қызмет түріне айналып үлгерді.
1.2 Аудитті құқықтық реттеу және аудиттің заңдылықтары
Аудиттік қызметті жүзеге асырумен байланысты құқықтық және этикалық
нормалардың өзара қарым-қатынасын мемлекеттік және кәсіби тәуелсіз қаржылық
бақылау органдары әзірлейді. Біздің елімізде аудитті нормативті-құқықтық
реттеудің мемлекеттік жүйесі құрылған. Тәуелсіз қаржылық бақылау ұйымының
заңды базасының негізгі элементтеріне кіретіндер:
➢ ҚР ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz