Эндоплазмалық тордың түрі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Эндоплазмалық тор
Эндоплазмалық торды 1945 жылы К.Портер электронды
микроскоптың көмегімен тауық балапандарының фибробластарынан тапты .
Фирбобластарды бояп және бекітіп барып , жарық микорскопымен
қарағанда бояуды жақсы қабылдайтыны анықталды . Ал , эндоплазма
аумағының қуыстары мен түтіктерден тұратынын және олар бір
–бірімен байланысып барып , күрделі тор түзетіні анықталды . 1950
жылдары өте жұқа кесіндіні жасау әдісі жетілгеннен кейін
эндоплазманың құрылысы толық анықталды . 1953 жылы К Порте р
оған эндоплазмалық тор деген ат берді . Эндоплазмалық тор
негізінде барлық эукариоттарда жақсы жетілген . Бұлшықет
жасушаларындағы эндоплазмалық торды саркоплазмалық тор деп атайды
.
Эндоплазмалық тор - оргоноид цитоплазманың ішінде бір
–бірімен тығыз байланысқан түтіктердің , көпіршіктердің қапщықтардың
жиынтығынан тұратын күрделі жарғақшалар жүйесі .
Эндоплазмалық тор екі түрге бөлінеді: 1 . түйіршікті немесе
гранулалық эндоплазмалық тор . 2. тегіс немесе агранулалық
эндоплазмалық тор.
Әрбір жасушада эндоплазмалық тордың екі түрі бірдей кездеседі
.
Түйіршікті немесе грануларлы эндоплазмалық тор - ұзынша келген
түтіктер мен қуыстардан тұрады . Қуыстардың ені -20 нм , кейінде
олардың диаметрі бірнеше мкм дейін барады . Бұл құбылыс эндоплазмалық
тордың қызметіне сәйкес өзгеріп отырады .
Ғалымдардың дәлелдеуі бойынша эндоплазмалық тордың
шұрықтары ядроның жарғақшаларымен тікелей байланысқан . Сондықтн
ядроның қабықшасы эндоплазмалық тордың бір бөлігі болып
саналады .
Түйіршікті эндоплазмалық тор жарғақшасының гиалоплазмаға
қарағанда бетінде тығыз түйіршіктер орналасды, оның екіншісінен
айырмашылығы да осында . Бұл түйіршіктерді зерттегенде оның
рибонуклеопротеидтерден тұратыны анықталды. Сондықтан бұл тордың
жарғақшасы протеолиттік ферменттер мен қуыз синтезделу әрекетіне
қатысады . Түйіршікті эндоплазмалық тор ақуыз синтездейтін
жасушаларда жақсы жетілген , себебі рибосомлар ақуыз синтездеу
процесіне қатысады . Рибосомада синтезделген ақуыз малекулалары
эндоплазмалық тордың қуысына түсіп , ол арқылы ақуыз малекуласын
жасушаның қажетті жеріне тасиды . Негізгі бездік және эмбриондық
жасушаларда кездеседі . Жетілген эритроциттерде , көк жасыл
балдырларда эндоплазмалық тор болмайды . Эндоплазмалық тордың
құрылысы мен даму ерекшеліктері жасушаның түріне байланысты .

Мысалы , эндоплазмалық тор секрет бөлеті , әсіресе ,
ақуыз синтездейтін жасушаларда жақсы дамиды . Түйіршікті
эндоплазмалық тор кейбір жасушаларда шашыраңқы мембрана түрінде ,
ал кейбіреулерінде шоғырлар түзіп кездеседі . Мысалы , бауыр
жасушаларында эндоплазмалық тордың шоғырланған аймағы Берг и денешігі ,
ал нерв жасушаларындағы эндоплазмалық тордың шоғырланған аймағын
Ниссель енешіктері деп атайды. Электронды микроскоп арқылы
осы аймақтың эндоплазмалық тор түйіршіктері мен түтіктерден
тұратыны анықталды .
Эндоплазмалық тордың қабырғасы плазмалық және басқа
жасушалық мембраналар сияқты липопротейттік мембранадан тұрады.
Бірақта эндоплазмалық тордың мембранасы жұқа , тегіс және
өзгергіштігі түрліше болады, бір қабаттағы фосфолипиттердің құрылысы
өзгеше , ал олармен байланысты холестерин жоқ және ақуыздар да өзгеше

Биохимииялық әдістерді қолдна отырып ,
эндоплазмалық тордың негізгі компоненттерін жсушадан бөліп алуға
болады. Ол үшін жасушаны дифференциялды центрифуг арқылы
фракцияға бөледі . Одан алынған жасуша гамогенатты басынан
ядро макрасома және микросома фракциялары алынады. Осф микросома
фракциясында ақуыз биосинтезі жүретіні толық анықталды ,
себебі миросома фракциясында эндоплазмалық тордың көпіршііктері
және рибосомалары орналасқан , ал егер сол фракциядағы
эндоплазмалық тордың фракциясын ерітсе , онда таза рибосомалар
бөлінеді .

Митоз . Карикоинез немесе тікелей емес бөліну жасушалар
бөлінуінің кең тараған тәсілі . Жасушалардың митоздық бөлінуі
жөнінде көптеген жұмыстар жарияланды . Мұндай жасушаның ьөліну
жолдары көбею барысының маңызды кезеңі болып табылады . Тұқым
қуалаушылықтың негізгі қызметін ядро жиынтығы атқаратын
болғандықтан , митоздық бөлінуге кеңінен тоқталамыз .
Митоздың бөлінуі кезінде жасушалардың барлығында ,
әсіресе хромосомаларда , күрделі өзгеріс болады.
Митоз екі кезеңнен тұрады : 1. Митозды бөлінуге дайындық
кезеңі – оны интерфаза деп атайды . 2. Бөліну кезеңі ( митоз )
Жасуша ядросының бөліну процесі митоз бірінен кейін бірі
реттесіп отыратын төрт фазадан тұрады : профаза , метафаза ,
анафаза және телофаза .
Профаза –митоздың бірінші фазасы . Мұнда ядроның торлы
құрылысы хромосома ширатылады , осыған байланысты ДНК –ның жіпшесі
біренше есе қысқарады және жуандайды , оны жарықтың көмегімен
көрсететін микроскоппен көруге болады .
Профаза –хромосомалардың конденсациялануы мен митоздық
аппараттың қалыптасу кезеңі деп қарастырылады. Профазаның бастапқы
кезеңі ядрода жіңішке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.