Жұмыссыздықты топқа бөліп қарастыру және циклдік, құрылымдық жұмыссыздық
Жоспар
Кіріспе
1.Жалпы жұмыссыздық
1.1 Жұмыссыздық түсінігі
1.2 Жұмыссыздықты топқа бөліп қарастыру және циклдік, құрылымдық
жұмыссыздық.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Мәселенің өзектілігі. 30-шы жылдардан бастап Гэллап ұйымы мемлекет
үшін қандай мәселе күрделі екендігі туралы қоғамдық пікірді білу мақсатында
сұрақ-жауап жүргізе бастаған болатын. Экономикамен шектелмей қалған
жауаптар қатарында нашақорлық, қылмыстылық, қоршаған ортаның ластануы және
ядролық соғыстар болды. Ал 1981 жылы құнсызданудың өсуіне көпшілік оны
мемлекет алдында тұрған маңызды мәселе деп есептеді. Арадан екі жыл
өткеннен кейін жұмыссыздық көрсеткіші өсіп, көпшілік жұмыссыздықты маңызды
мәселеге айналдырды. Адамдарға көптеген себептерге байланысты жұмыссыз
қалулары мүмкін. Мұндай себептер қатарына олардың алғаш рет жұмыс іздеуі,
адамдардың жағдайы жақсы жұмыс табу мақсатында бұрынғы жұмыс орындарын
тастап кетулері, уақытша жұмыстан босағандық және де фирмалардың жабылып
қалуларына байланысты жұмыстан босаулар жатады. Жұмыссыздықтың осы соңғы
түрі мәжбүри жұмыссыздық деп аталады.
Көптеген елдердерде жұмыссыздықпен күресу жолында бірқанша шаралар
жүзеге асырылуда. Мұндай шаралар қатарына жұмыссыздарды жұмыс күші ретінде
тіркеуге алу, жұмыспен қамтамасыз ету агенттіктері, жасөспірімдер
арасындағы жұмыссыздықпен күресетін жастар ұйымдары құрылуда. Сонымен қатар
жұмыссыз ретінде тіркеліп, соңғы төрт аптада жұмыс іздеу шаралары нәтижесіз
аяқталған тұлғаларға көмек ақы төлеу жұмыстары да алып барылады. Бірақ
соңғы кездері жүргізіліп жүрген ғылыми зерттеулер нәтижелері бойынша көмек
ақы төлеу шарасы ел бойынша жұмыссыздық коэффицентін өсіруге себеп болып
жатқандығы туралы айтылуда. Осындай кемшіліктеріне қарамастан
жұмыссыздықпен күрес бүкіл ел бойынша жүргізіледі. Себебі жұмыссыздық
мәселесі қазіргі таңда бүкіл дүние жүзі бойынша кең көлемдегі маңызды
мәселеге айналып отыр. Сондықтан да жұмыссыздық мәселесі қазіргі таңда
кезек күттірмес өзекті мәселелердің бірі болып табылады.
Мәселенің тарихнамасы. Курстық жұмысты жазу барысында біз көптеген
ғылыми зерттеулерді пайдаландық. Мысалы, Р. Дорнбуш пен С. Фишердің 1996
жылы Мәскеуде жарық көрген “Макроэкономика”, Д. Ж. Сакс және Ф. Б.
Ларреннің “Макроэкономика. Глобальный подход”, А. М. Гальпериннің 1997 жылы
жарыққа шыққан “Макроэкономика”, Эдвин Дж. Доланның “Макроэкономика”,
сондай-ақ 1994 жылы шыққан “Микро-макроэкономика. Практикум”, 2000 жылы
жарық көрген “Экономическая теория. Микроэкономика. Макроэкономика.
Мегаэкономика” сияқты ұжымдық еңбектерді де пайдаландық.
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеті. Курстық жұмысты жазудағы негізгі
мақсатымыз қазіргі таңда дүние жүзі бойынша ауқымды мәселеге айналып
отырған жұмыссыздық мәселесін жан-жақты және терең зерттеу болып табылады.
Осы мақсаттан мынадай міндет туындайды, яғни жұмыссыздық мәселесін әлемдік
дәрежедегі зерттеушілер еңбегін пайдалана отырып, оқырман қауымға жеткізе
білу.
Курстық жұмыстың құрылысы. Курстық жұмысты біз екі тарауға бөліп
қарастырдық. Бірінші тарауда жалпы жұмыссыздық мәселесіне тоқталып, онда
жұмыссыздықтың жалпы түсінігі мен жұмыссыздықты топқа бөліп қарастырдық
және циклдік және құрылымдық жұмыссыздыққа тоқталдық. Демек, жұмыссыздық
дегеніміз белгілі бір себептерге байланысты жұмыстан босаған немесе алғаш
рет жұмыс іздеу барысында сәтсіздіктерге ұшыраған тұлғалар. Жұмыссыздықтың
себептері әр түрлі болып, ол негізінен жұмысшылардың нәсіліне, жасына және
жынысына қарай топтар арасында әр түрлі болып келеді. Әсіресе түрлі түсті
нәсілдер арасындағы жұмыссыздық көрсеткіші ақ түсті нәсілдер арасындағы
жұмыссыздық көрсеткішіне қарағанда әлдеқайда жоғары болады.
Курстық жұмыстың екінші тарауында экономикадағы толық жұмылдыру
мәселесіне тоқталып, онда жұмыссыздық дәрежесіне баға бердік және де оны
анықтаушы жакторларға жан-жақты тоқталдық. Сонымен қатар жұмыссыздық
дәрежесін төмендету мен жұмыссыздық бойынша көмек ақы мәселелерін
қарастырдық. Экономиканың қандай кезде толық жұмылдыру жағдайында
болатындығын анықтау экономикалық саясаттың шешуші мәселелері болып
табылады. Ал жұмыссыздықтың табиғи дәрежесін анықтаушы факторлар
жұмыссыздықтың жалғасуы және жиілігі болып келеді. Жұмыссыздық дәрежесін
түсіру жолында дүние жүзі бойынша маңызды шаралар жүзеге асырылуда.
Солардың бірі жастардың жұмыссыздығымен күресу. Сонымен қатар жұмыссыздарға
көмек ақы төлеу шаралары да алып барылады.
1. ЖАЛПЫ ЖҰМЫССЫЗДЫҚ
1.1 ЖҰМЫССЫЗДЫҚ ТҮСІНІГІ
Америкалық еңбек базарында жүргізілген көптеген зерттеулер
жұмыссыздықтың бес негізгі мінездемелерін анықтады:
1. Жасы, жынысы және еңбек тәжрибелеріне байланысты жұмыссыз топтар
арасында үлкен айырмашылықтар бар;
2. Еңбек базарында үлкен ағым байқалады. Жұмылдыру мен жұмыссыздықты
өсіруші және де кемітуші қарсы ағымдар жұмысты және жұмыссыз адамдармен
салыстырғанда үлкен көрсеткіштерді көрсетеді;
3. Осы ағымның маңызды басым бөлігі циклдік сипатта болады, яғни
жұмыстан босату мен еңбек келісім-шарттарын бұзу төмендеу кезінде үлкен
мөлшерге жетсе, ал өз еркімен жұмыстан босау жоғарылау кезінде үлкен
мөлшерге жетеді;
4. Кез келген айда жұмыссыз қалған тұлғалардың көпшілігі тек қана
қысқа мерзім аралығында жұмыссыз болады;
5. АҚШ-тағы жұмыссыздық басым бөлігі ұзақ уақыт бойына жұмыссыз
отырғандардың үлесіне тиесілі болып келеді.
Бұл фактілер жұмыссыздықтың не екендігі туралы және сонымен қатар
онымен не істеуге болатыны немесе болмайтындығы туралы маңызды түсінік
береді.1, 534б.
Кесте 1 - АҚШ-тағы 1988 жылғы Жұмыс күші мен жұмыссыздық.
(16 жас және одан жоғарғы адам, млн.)
Еңбекке қабілетті жастағы тұрғындар 186,3
Жұмыс күші
123,4
Жұмыстылар
116,7
Жұмыссыздар
6,7
Жұмыс күшіне енбейтіндер 62,9
Жоғарыдағы 1- кестеде жұмыссыздық туралы мәліметтер көрсетілген.
Жұмысқа қабілетті жастағы АҚШ тұрғындары 186 млн адам болып, олардың 66,2
пайызы жұмыс күші құрамына енді. Жұмыс күші мөлшері сайлаулы зерттеулер
жолымен айқындалады. Жұмыс күшіне өз жауаптарында жұмысы бар деп және де
жұмыссызбын деп көрсететін адамдар енгізіледі. Осы тексерулерде жұмыссыз
деп жұмысы жоқ және соңғы төрт аптада белсенді түрде жұмыс іздеген, немесе
жұмыстан босатылғаннан кейін бұрынғы орнына қайтуды күтіп жүрген, немесе
төрт апта ішінде жаңа жұмысқа өтуге келісімін беру мүмкіндігін күтіп жүрген
адамдар есептеледі. 2, 532б.
Соңғы төрт апта ішінде жұмыс іздеу шарты адамның жай ғана жалаған
жүрісі немесе жұмыстың өздігінен пайда болуын күтіп жүргендігін емес, оның
шынымен жұмыс істеуге мүдделі екендігіне дәлел болады.
Еңбекке қабілетті жаста болуына қарамастан жұмыс күшіне енбейтіндер
кәрі адамдар, үй шаруасымен айналысатын ерлі-зайыптылар немесе жұмыс
істегілері келетін, бірақ жұмыс табуда сәтсіздікке ұшырағандар болуы
мүмкін. Біз негізгі назарымызды жұмысы жоқ топқа аударайық. Уақыттың әр бір
сәтінде адамдар ағысының жұмыссыздық резервуарына енуші және шығушы нақты
күн немесе резервуар болады.
Адам төрт себепке байланысты жұмыссыз қалуы мүмкін: (1)ол жұмыс күшіне
жаңадан енгендер, яғни жұмысты алғаш іздеп жатқандар, жұмыс іздегеніне төрт
апта болған ұзілістен кейін жұмыс күші құрамына қайтушылар болуы мүмкін.
(2) адам басқа жұмыс іздеу үшін жұмыстан босауы және іздеу барысында
жұмыссыз ретінде тіркелуі мүмкін. (3) адам уақытша жұмыстан босатылуы
мүмкін. Анықтама бойынша уақытша босату дегеніміз - бұл ақысыз белгілі
мөлшерге босату. (4) жұмысшы қайта оралуы мүмкіндігінсіз жұмыс орнынан
босауы немесе фирма жабылуына байланысты жұмыстан айырылуы мүмкін.
Жұмыссыздықтың осы соңғы жолы мәжбүрлі кету немесе жұмыстан айырылуды
білдіреді.
Жұмыссыздық резервуарына түсудің бұл жолдары жұмыссыздықтан шығудың
өзіндік бейнесін көрсетеді. Жұмыссыздық резервуарынан шығудың жалпы үш жолы
бар: 1. тұлға жаңа жұмыс орнына қабылдануы ... жалғасы
Кіріспе
1.Жалпы жұмыссыздық
1.1 Жұмыссыздық түсінігі
1.2 Жұмыссыздықты топқа бөліп қарастыру және циклдік, құрылымдық
жұмыссыздық.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Мәселенің өзектілігі. 30-шы жылдардан бастап Гэллап ұйымы мемлекет
үшін қандай мәселе күрделі екендігі туралы қоғамдық пікірді білу мақсатында
сұрақ-жауап жүргізе бастаған болатын. Экономикамен шектелмей қалған
жауаптар қатарында нашақорлық, қылмыстылық, қоршаған ортаның ластануы және
ядролық соғыстар болды. Ал 1981 жылы құнсызданудың өсуіне көпшілік оны
мемлекет алдында тұрған маңызды мәселе деп есептеді. Арадан екі жыл
өткеннен кейін жұмыссыздық көрсеткіші өсіп, көпшілік жұмыссыздықты маңызды
мәселеге айналдырды. Адамдарға көптеген себептерге байланысты жұмыссыз
қалулары мүмкін. Мұндай себептер қатарына олардың алғаш рет жұмыс іздеуі,
адамдардың жағдайы жақсы жұмыс табу мақсатында бұрынғы жұмыс орындарын
тастап кетулері, уақытша жұмыстан босағандық және де фирмалардың жабылып
қалуларына байланысты жұмыстан босаулар жатады. Жұмыссыздықтың осы соңғы
түрі мәжбүри жұмыссыздық деп аталады.
Көптеген елдердерде жұмыссыздықпен күресу жолында бірқанша шаралар
жүзеге асырылуда. Мұндай шаралар қатарына жұмыссыздарды жұмыс күші ретінде
тіркеуге алу, жұмыспен қамтамасыз ету агенттіктері, жасөспірімдер
арасындағы жұмыссыздықпен күресетін жастар ұйымдары құрылуда. Сонымен қатар
жұмыссыз ретінде тіркеліп, соңғы төрт аптада жұмыс іздеу шаралары нәтижесіз
аяқталған тұлғаларға көмек ақы төлеу жұмыстары да алып барылады. Бірақ
соңғы кездері жүргізіліп жүрген ғылыми зерттеулер нәтижелері бойынша көмек
ақы төлеу шарасы ел бойынша жұмыссыздық коэффицентін өсіруге себеп болып
жатқандығы туралы айтылуда. Осындай кемшіліктеріне қарамастан
жұмыссыздықпен күрес бүкіл ел бойынша жүргізіледі. Себебі жұмыссыздық
мәселесі қазіргі таңда бүкіл дүние жүзі бойынша кең көлемдегі маңызды
мәселеге айналып отыр. Сондықтан да жұмыссыздық мәселесі қазіргі таңда
кезек күттірмес өзекті мәселелердің бірі болып табылады.
Мәселенің тарихнамасы. Курстық жұмысты жазу барысында біз көптеген
ғылыми зерттеулерді пайдаландық. Мысалы, Р. Дорнбуш пен С. Фишердің 1996
жылы Мәскеуде жарық көрген “Макроэкономика”, Д. Ж. Сакс және Ф. Б.
Ларреннің “Макроэкономика. Глобальный подход”, А. М. Гальпериннің 1997 жылы
жарыққа шыққан “Макроэкономика”, Эдвин Дж. Доланның “Макроэкономика”,
сондай-ақ 1994 жылы шыққан “Микро-макроэкономика. Практикум”, 2000 жылы
жарық көрген “Экономическая теория. Микроэкономика. Макроэкономика.
Мегаэкономика” сияқты ұжымдық еңбектерді де пайдаландық.
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеті. Курстық жұмысты жазудағы негізгі
мақсатымыз қазіргі таңда дүние жүзі бойынша ауқымды мәселеге айналып
отырған жұмыссыздық мәселесін жан-жақты және терең зерттеу болып табылады.
Осы мақсаттан мынадай міндет туындайды, яғни жұмыссыздық мәселесін әлемдік
дәрежедегі зерттеушілер еңбегін пайдалана отырып, оқырман қауымға жеткізе
білу.
Курстық жұмыстың құрылысы. Курстық жұмысты біз екі тарауға бөліп
қарастырдық. Бірінші тарауда жалпы жұмыссыздық мәселесіне тоқталып, онда
жұмыссыздықтың жалпы түсінігі мен жұмыссыздықты топқа бөліп қарастырдық
және циклдік және құрылымдық жұмыссыздыққа тоқталдық. Демек, жұмыссыздық
дегеніміз белгілі бір себептерге байланысты жұмыстан босаған немесе алғаш
рет жұмыс іздеу барысында сәтсіздіктерге ұшыраған тұлғалар. Жұмыссыздықтың
себептері әр түрлі болып, ол негізінен жұмысшылардың нәсіліне, жасына және
жынысына қарай топтар арасында әр түрлі болып келеді. Әсіресе түрлі түсті
нәсілдер арасындағы жұмыссыздық көрсеткіші ақ түсті нәсілдер арасындағы
жұмыссыздық көрсеткішіне қарағанда әлдеқайда жоғары болады.
Курстық жұмыстың екінші тарауында экономикадағы толық жұмылдыру
мәселесіне тоқталып, онда жұмыссыздық дәрежесіне баға бердік және де оны
анықтаушы жакторларға жан-жақты тоқталдық. Сонымен қатар жұмыссыздық
дәрежесін төмендету мен жұмыссыздық бойынша көмек ақы мәселелерін
қарастырдық. Экономиканың қандай кезде толық жұмылдыру жағдайында
болатындығын анықтау экономикалық саясаттың шешуші мәселелері болып
табылады. Ал жұмыссыздықтың табиғи дәрежесін анықтаушы факторлар
жұмыссыздықтың жалғасуы және жиілігі болып келеді. Жұмыссыздық дәрежесін
түсіру жолында дүние жүзі бойынша маңызды шаралар жүзеге асырылуда.
Солардың бірі жастардың жұмыссыздығымен күресу. Сонымен қатар жұмыссыздарға
көмек ақы төлеу шаралары да алып барылады.
1. ЖАЛПЫ ЖҰМЫССЫЗДЫҚ
1.1 ЖҰМЫССЫЗДЫҚ ТҮСІНІГІ
Америкалық еңбек базарында жүргізілген көптеген зерттеулер
жұмыссыздықтың бес негізгі мінездемелерін анықтады:
1. Жасы, жынысы және еңбек тәжрибелеріне байланысты жұмыссыз топтар
арасында үлкен айырмашылықтар бар;
2. Еңбек базарында үлкен ағым байқалады. Жұмылдыру мен жұмыссыздықты
өсіруші және де кемітуші қарсы ағымдар жұмысты және жұмыссыз адамдармен
салыстырғанда үлкен көрсеткіштерді көрсетеді;
3. Осы ағымның маңызды басым бөлігі циклдік сипатта болады, яғни
жұмыстан босату мен еңбек келісім-шарттарын бұзу төмендеу кезінде үлкен
мөлшерге жетсе, ал өз еркімен жұмыстан босау жоғарылау кезінде үлкен
мөлшерге жетеді;
4. Кез келген айда жұмыссыз қалған тұлғалардың көпшілігі тек қана
қысқа мерзім аралығында жұмыссыз болады;
5. АҚШ-тағы жұмыссыздық басым бөлігі ұзақ уақыт бойына жұмыссыз
отырғандардың үлесіне тиесілі болып келеді.
Бұл фактілер жұмыссыздықтың не екендігі туралы және сонымен қатар
онымен не істеуге болатыны немесе болмайтындығы туралы маңызды түсінік
береді.1, 534б.
Кесте 1 - АҚШ-тағы 1988 жылғы Жұмыс күші мен жұмыссыздық.
(16 жас және одан жоғарғы адам, млн.)
Еңбекке қабілетті жастағы тұрғындар 186,3
Жұмыс күші
123,4
Жұмыстылар
116,7
Жұмыссыздар
6,7
Жұмыс күшіне енбейтіндер 62,9
Жоғарыдағы 1- кестеде жұмыссыздық туралы мәліметтер көрсетілген.
Жұмысқа қабілетті жастағы АҚШ тұрғындары 186 млн адам болып, олардың 66,2
пайызы жұмыс күші құрамына енді. Жұмыс күші мөлшері сайлаулы зерттеулер
жолымен айқындалады. Жұмыс күшіне өз жауаптарында жұмысы бар деп және де
жұмыссызбын деп көрсететін адамдар енгізіледі. Осы тексерулерде жұмыссыз
деп жұмысы жоқ және соңғы төрт аптада белсенді түрде жұмыс іздеген, немесе
жұмыстан босатылғаннан кейін бұрынғы орнына қайтуды күтіп жүрген, немесе
төрт апта ішінде жаңа жұмысқа өтуге келісімін беру мүмкіндігін күтіп жүрген
адамдар есептеледі. 2, 532б.
Соңғы төрт апта ішінде жұмыс іздеу шарты адамның жай ғана жалаған
жүрісі немесе жұмыстың өздігінен пайда болуын күтіп жүргендігін емес, оның
шынымен жұмыс істеуге мүдделі екендігіне дәлел болады.
Еңбекке қабілетті жаста болуына қарамастан жұмыс күшіне енбейтіндер
кәрі адамдар, үй шаруасымен айналысатын ерлі-зайыптылар немесе жұмыс
істегілері келетін, бірақ жұмыс табуда сәтсіздікке ұшырағандар болуы
мүмкін. Біз негізгі назарымызды жұмысы жоқ топқа аударайық. Уақыттың әр бір
сәтінде адамдар ағысының жұмыссыздық резервуарына енуші және шығушы нақты
күн немесе резервуар болады.
Адам төрт себепке байланысты жұмыссыз қалуы мүмкін: (1)ол жұмыс күшіне
жаңадан енгендер, яғни жұмысты алғаш іздеп жатқандар, жұмыс іздегеніне төрт
апта болған ұзілістен кейін жұмыс күші құрамына қайтушылар болуы мүмкін.
(2) адам басқа жұмыс іздеу үшін жұмыстан босауы және іздеу барысында
жұмыссыз ретінде тіркелуі мүмкін. (3) адам уақытша жұмыстан босатылуы
мүмкін. Анықтама бойынша уақытша босату дегеніміз - бұл ақысыз белгілі
мөлшерге босату. (4) жұмысшы қайта оралуы мүмкіндігінсіз жұмыс орнынан
босауы немесе фирма жабылуына байланысты жұмыстан айырылуы мүмкін.
Жұмыссыздықтың осы соңғы жолы мәжбүрлі кету немесе жұмыстан айырылуды
білдіреді.
Жұмыссыздық резервуарына түсудің бұл жолдары жұмыссыздықтан шығудың
өзіндік бейнесін көрсетеді. Жұмыссыздық резервуарынан шығудың жалпы үш жолы
бар: 1. тұлға жаңа жұмыс орнына қабылдануы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz