Бадамша бездер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Тыныс жүйесі –ұрықта 3-ші апта мен 4 –ші аптаның басында пайда бола
бастайды. Тыныс мүшелері алдыңғы ішектің каудальді үзігінің ішкі томпағы
ретінде пайда болады. Ол алғашқы өңеш пен кеңірдектен тұрады. Жақын арада
кеңірдек өңештен мезенхимальды қабық түрінде бөлектенеді, содан соң терең
қырындағы сала пайда болады , тыныс және ас түтіктері бір- бірінен мүлдем
бөлектеніп екіге айырылады. Аз уақыттан соң кеңірдектің эндодермасы
кеңірдек пен бронхтың эпителиальды қабығына айналады.

Кеңірдек түтігі төменнен тез өсіп, екі эндодермальды бұтақша бере
бастайды. Басты бронхтардың мезенхимада орналасқан негізі құралады. Даму
барысында одан шеміршек, ткань жалғастырушы элементтер, тыныс жүйесінің
тамырлары өсіп шығады.

Алғашқы бронх нүктелері тез бөліне бастайды да , 5-6 жетіде 2-ші қатарлы
бронхтардың тарамдары , өкпенің үш бөлігі мен сол жақ өкпенің екі бөлігі
пайда болатыны айқындалады. Ұрықтың іште дамуының барлық кезеңінде екі
өкпенің бірдей өспейтіндігі, яғни оң өкпе сол өкпеден тезірек жетілетіндігі
дәлелденген. Бұл мезгілде өкпенің беті бұдырлы болады, одан әрі бұдырлар
бірігіп, өкпенің бөлік аралық салаларын айқындап, бөліктерге бөледі.

Кеңірдек пен бронх қабырғалары алғашқы кезде куб тәріздес клеткалардың
бір қабатынан тұрады. Содан базальды мембрана мен эпителий пайда болады.
Олар бірігіп цилиндрлі қабатқа айналады. Бронхтың алғашқы бұтақтары тез
қуыстанып, қағанақ суына айналады.

3-ші ай бойына бронх бұтағы тез өсіп, жетіле бастайды, сегментті және
субсегментті бронхтар пайда болады. 16-ші аптадан бастап респираторлы
бронхиольдар қалыптаса бастайды.

Өкпеде строманың алғашқы белгілері білінеді: бронх бойы мен түбінде
агрофильды талшықтар пайда болып, өкпенің клеткалық –синцитиальды стромасын
құрай бастайды. Өкпеде 11-12 аптада паренхимада әртүрлі үшбұрышты кішкене
аймақтар анық көрінеді. Оның дәл ортасында сегментті бронх және артерия ,
ал жанында өкпе веналары орналасады.

Ұрықта 10-12 аптада бронх артериясының негізі қаланып, үлкен айналу
шеңберінің туындысы пайда болады. Бронхтың әрбір жаңа генерациясы пайда
болған сайын , онымен қатар өкпе артериясының ,венасының, соған байланысты
тарамы қалыптасып отырады. 18-22-ші аптада терминальды бронхиольдар мен
респираторлы бронхиолдардың деңгейінде артериялармен бөлік ішіндегі веналар
пайда болады.

8-9 айда бронх бұтағы толық топографиялы белгіленеді және өкпенің соңғы
тармақтарының жіктелуі шапшаң жүре бастайды. Терминальды және респираторлы
бронхиольдар, альвеолдық жолдармен қатар өкпенің функциональды бірлігі-
ацинустар пайда болады. Дұрыс жетілген ұрықтың өкпеінің құрлысы жұмысқа
,сыртқы дем алуға және газ алмасуға дайын болады. Өкпенің функциональды
бірлігі жетілу сатысында болады. Дем алмаған ұрықтың респираторлы бөлігінің
қуысы 1,2,3 қатарлы жіңішке респираторлы бронхиолдар мен альвеолдар жолынын
тұрады. Альвеолдар қаптары ұсақ , жалпақ , қабырғалары клеткалық
элементтерге бай болып келеді. Сондықтан өкпенің альвеоларлы беті бұл
кезеңде бішама кең болады .

Балалардың тыныс мүшелерінің жеке-жеке анатомиялық ерекшеліктері

Мұрын кішірек, үлкендерге және ересек балаларға қарағанда түрі
өзгешелеу. Төменгі мұрын жолы болмайды, ол 4 жасқа таман пайда болады.
Кілегей қабаты нәзік, қан тамырларына бай, сондықтан оның сәл қызаруы мұрын
жолының бітелуі баланың емуі қиындап, ентігу пайда болуына әкеп соқтырады.
Кілегей асты қабатының үңгірлі ткані нәрестелерде дұрыс жетілмеген,
сондықтан оларда мұрыннан қан кету ирек кездеседі немесе мүлдем болмайды.

Қосымша қуыстар

Этмоидальды , гайморов , сфеноидальды қуыстар ұрықтың іште даму кезеңінде
жетіле бастайды. Бірақ, бала дүниеге келгенде олардың тек ізі ғана білініп
тұрады. Этмоидальды қуыс үш айдан бастап көрінеді де, 7-12 жасқа келгенде
толық жетіледі. Мұрын маңы қуысы да , үш айдан бастап білініп, 7 жасқа
келгенде толық жетіледі. Маңдай қуысы бала дүниеге келгенде тіптен жоқ
болады, жәй жетіліп ,7- ші жылда ғана дамиды. Толық жетілу 15-20 жаста
байқалады. Сфеноидальды қуыс ұрықтың даму кезеңінде пайда бола бастайды.
Рентген сәулесі арқылы тек бала 7 жасқа келгенде ғана анықтауға болады. Ал
15 жаста толық жетіліп бітеді.

Жас мұрын каналы қысқа болады, оның сыртқы тесігі қабықтың бұрышына жақын
орналасқан, қақпақтары дұрыс жетілмеген, сол себепті мұрыннан инфекция
коньюктивальды қалтаға жеңіл тарайды.

Жұтқыншақ

Біршама жіңішке және тікелеу орналасқан. Вольдейер сақинасына 7 без
кіреді. Жаңа туған нәрестеде әлсіз дамыған бадамша без тамақты қарағанда
дұрыс көрінбейді, тек бала жастан асқанда ғана оны көруге болады. Бадамша
бездеріндегі крипталар әлсіз дамыған . сондықтан 1 жасқа дейінгі балаларда
баспа сирек кездеседі. Одан әрі лимфоидты ткань мен бадамша бездер
шоғырланып қалыптан тыс біраз ұлғаяды. 4 жас пен 10 жас арасында ұлғаю
шегіне жетеді, сондықтан олардың гипертрофиясы жеңіл пайда болады.

Пубертатты кезеңде бадамша бездер қайтадан кішірейе бастайды және жыныс
мүшелерінің қалыптасуы тоқтағаннан кейін бадамша бездердің ұлғаюы өте
сирек кездеседі.

Тамақ жоғарыдан жұмсақ таңдаймен , төменнен тілдің түбірімен және жан-
жағынан алдыңғы және артқы таңдай иіндерімен шектелген. Жұмсақ таңдайдың
ұзынша үскін түріндегі бос ұшы – тілшік деп аталады, ол ортаңғы сызық
бойымен ілініп тұрады

Бадамша бездер

1. Тілдің түбіріндегі бадамша без .

2. Таңдай иіндері арасындағы таңдай бадамша бездері екі жақта бір –бірден
болады.

3. Жұтқыншақ бадамша безі мұрын – жұтқыншақ күмбезінде орналасады.

4. Түтікше бадамша бездер – есту түтіктерінің мұрын жұтқыншақ тесігінде ,
екі жағынан бір – бірден орналасқан .

5. Көмей бадамша бездер көмей сағасы маңындағы алмұрт тәріздес үңгірінде
, жалған дауыс желбезегінде және көмей қарыншаларында , жұтқыншақтың
артқы қабырғасының екі жақ бүйір бөлігінде орналасқан . барлық
лимфоидты тканьдардың шоғырлануы Вальдейердің тамақтағы лимфоидті
сақинасы деп аталады.

Есту түтігі қысқа және жалпақ . ересек балалармен үлкендерге қарағанда
жас нәрестелерде оның тесігі хоанаға , мұрын қуысына , жақын және одан
төмен орналасқан . осы себепті мұрын жұтқыншақтағы инфекциялы сөлініс есту
түтігіне жеп –жеңіл түседі де , жас нәрестелерде жиі кездесетін ортаңғы
құлақтың қабынуының негізгі себебі болады

Көмей

Жас нәрестелерде оймыш тәрізді , кейін цилиндр тәріздес болады.
Үлкендерге қарағанда біршама жоғары орналасқан , жаңа туған сәбиде оның
төменгі ұшы -4-ші мойын омыртқасының тұсына сәйкес келеді. Көмейдің
алдыңғы –артқы , көлденең қатты өсуі бір жаста және 14-16 жаста байқалады.
Баланың көмейі үлкендердікінен ұзын . Шеміршегі нәзік ,тілшік 12-13 жасқа
дейін жіңішкелеу болады. Оны жас нәрестелердің тамағын қарағанда оңай
қөруге болады. Тілшік көмей сағасын толық жауып тұрмайды. 3 жастағы ер
балаларда қалқанша пластинкаларының бұрыштары үшкірлі болады да , 7 жаста
біраз білініп тұрады. Ал он жастағы ер баланың көмейі үлкендердікіне өте
ұқсас болады. Көмейдің кілегей қабаты нәзік. Ол қан және лимфа тамырларына
бай ,серпінді тканьі әлсіз жетілген.

7 жасқа дейін дауыс саңлауы енсіз , тар болып қалады .жас нәрестелердің
шын дауыс желбезегі қысқа .12 жастан бастап қыз балаларға қарағанда ер
балалардың дауыс желбезегі ұзара бастайды. Балалардың көмейінің
ерекшеліктеріне байланысты оның қабынуы жиі кездесіп тұрады.

Кеңірдек

Жаңа туған баланың кеңірдегі оймыш тәріздес және енсіз тар болады.
Шеміршегі жұмсақ болып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.