Керамикалық кірпішті алудағы созымталдық әдіс

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Аннотация.

Аталған курстық жобада керамикалық кеуекті кірпіштерді
созымталдық әдіспен өндіру процесі оның тиімділігі яғни шикізат
материалдары, өндіру барысында өтетін үрдістер (майдалау, массаны дайындау,
қалыптау, кептіру, күйдіру және т.б.), өнімге қосылатын қосымша қоспалар
және олардың материалға әсері, кірпіш өндіретін зауыттың өнімділігі оның
материалдық балансы, қолданылатын қондырғылар, оларды есептеу туралы
мәліметтер бар. Курстық жобада көрсетілген сынау әдістері МемСт талаптарына
сай келеді және тауардың сапалық қасиеттерін анықтау үшін қолданылады.
Сонымен қатар өнім өндіру кезіндегі жұмысшылардың техника қауіпсіздік
ережелерін сақтау және қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы жазылған.

Курстық жұмыстың жалпы көлемі: 41 бет
Кестелер саны: 5
Сурет саны: 4
Қолданылған әдебиеттер саны: 5

Нормативтік сілтемелер.

1. МемСт 530-95 Керамикалық кірпіштер және тастар.

2. МемСт 7025-91 Керамикалық және силикаттық кірпіштер мен тастар.

Анықтамалар.

Кәдімгі кірпіш деп қоспасы бар, не қоспасыз саздан жасалынған немесе
жоғарғы температурада өртелінген жасанды тас
материалдарын атайды.

Кеуекті кірпіш деп құрамында кеуектендіруге арналған жанғыш немесе
басқа қоспалар бар, белгілі температурада өңделген керамикалық тас
материалдары.

Саздар деп кұрамы өте майда түйіршікті шөгінді тау жыныстарын айтады.

Дегидратталған саз деп 450-6000С температурада күйдірілген және
күйдіру барысында химиялық байланыс пен гигроскопиялық судың жартысын
жоғалтқан сазды атайды.

Кептіру дегеніміз – ылғал керамикалық жартылай фабрикаттан немесе
шикізаттан булау арқылы судың мөлшерін кеміту.

Күйдіру дегеніміз белгілі температурада бұйымдар тас тәрізді күйіне
көшіп, төзімділік көрсеткіштерін жетерліктей жоғарылатып, керекті
құрылыстық қасиеттеріне ие болуын айтады.

Қысқартылған сөздер.

КСЖ – күйдірілгендегі салмақ жоғалтуы
МемСт – Мемлекеттік стандарт
кг – килограмм
г – грамм
м – метр
см – сантиметр
мм – милиметр
ТББ- техникалық бақылау бөлімі
сағ. – сағат

Кіріспе.

Керамика біздің ерте заманнан бері қолданылып келе жатқан өте көне
материалдың бірі. Керамикалық деп әр алуан ылғалдыктағы, көпшілігінде
минералдық немесе органикалық қоспалары бар, саздық біркелкі массадан түрлі
тәсілдермен қалыпталып және жоғарғы температурада күйдіріліп жасалатын
жасанды тас материалдары мен бұйымдарын айтады. Керамикалық материалдар мен
бұйымдар өнеркәсібінің ең басты өндіріс процесі - қалыпталынып кептірілген
шикі материалдар мен бұйымдарды пештерде жоғарғы температурада белгілі
режимде өртеу. Сондықтан, бұл өндірісте шығарылатын өнімдер күйдірілген
материалдар мен бұйымдар деп аталады. Жақсылап дайындалған сапалы
шикізаттардан технологиялық нақтылы режимде жасалынып күйдірілген
материалдар мәңгілік жетерліктей басым және де түсі, фактурасы бойынша
сырты ешбір қосымша өңдеуді қажет етпейтіндей болып шығады. Керамикалық
құрылыс материалдары мен бұйымдары арналулары бойынша былайша топталынады:
қабырғалық материалдар – кәдімгі құрылыс кірпіші, қуыс денелі кірпіш және
тас, кеуекті және жеңіл кірпіш; керамикалық кірпіштен және тастан
жасалынған қабырғалық блоктар мен панельдер; үй фасадын (үй қас маңдайын)
қаптаушы материалдар мен бұйымдар-беттік кірпіш және тастар, плиткалар;
іштей қаптаушы керамика материалдары -қабырғалар және едендер үшін плиталар
мен плиткалар; санитарлық-техникалық бұйымдар; жол және жерасты
коммуникациясы үшін -жол кірпіштері, құбырлар; жылу айырушы материалдары -
жеңіл кірпіш және фасонды бұйымдар; қышқылға төзімді керамика -кірпіш,
плитка, құбыр және т.б.; отка төзімді керамикалық материалдар және
толтырушылар - түрлі керамикалық бұйымдар, керамзит, алгопорит, перлит,
вермикулит және т.б.
Керамикалық материалдар мен бұйымдардын сапаларының оңдылығы және
едәуір арзандығы, жасауға қажет шикізат корының жан-жақты таралуы және
технологиясының карапайымдылығы көне заманнан бастап олардың құрылыста
көлемі жағынан көрнекті орын алуына себепкер болды. Мысалы, өнеркәсіптерде
жасалынатын жалпы кабырға материалдар көлемінің жартысы керамикалық
материалдар мен бұйымдар үлесіне келеді. Соның ішінде толық денелі кәдімгі
керамикалық кірпіш, қуыс денелі кәдімгі керамикалық кірпіш, кеуекті жеңіл
кірпіш, қуыс денелі блоктар, толық немесе қуыс денелі кірпіштерден зауыттық
жагдайда шығарылатын панельдер мен блоктар және т.б. бұйымдар тұрғын,
әкімшілік-қоғамдық және өндірістік үйлер үшін кең қолданады.
Кәдімгі толық денелі кірпішпен салыстырғанда, кеуекті керамикалық
кірпіш материалдарының тығыздығы аздау және жылу өткізгіштігі төмен болады.
Сонымен катар, олардың беріктілігі жетерліктей келеді. Тиімді бұйымдарды
пайдалану арқылы қоршаулаушы конструкция қалыңдығын, массасын және
керамикалық материалдар мен оларды қалауға жұмсалатын ерітінді араласы
шығыңын азайтуға, осының нәтижесінде құрылыс құнын төмендетуге мүмкіндік
туады.
Кеуекті кірпіш алу үшін түрлі жанғыш және басқа да қоспалар қосамыз.
Бұл қоспалар кірпіштің кеуектілігін арттырумен қатар, экономикалық тиімді
және кірпішті өндіру барысында өтетін кейбір процестердің оңай, тез өтуіне
үлесін қосады.

2.Өнім номенклатурасы.

Кәдімгі кеуекті керамикалық кірпіш. Кәдімгі кеуекті кірпіш деп қоспасы
бар, саздан жасалынған немесе жоғарғы температурада
өртелінген жасанды тас материалдарын атайды. Кірпіш тура
кырлы және тік бұрышты параллелепипед пішінде жасалынады. Оның
сызыктық мөлшері 250 х 120 х 65 мм, кейде - 250 х 120 х 88 мм. Кәдімгі
кірпіш көбінде созымталдық кейде шала құрғақтық тәсілдерімен
қалыпаталынады. Оны жасау үшін құрамында 50-75% кремнезем бар оңай
балқығыш саздар және құнарсыздандырғыш материалдар ретінде ұнтақталған
күйінде жарамсыз деп саналған керамикалық бұйымдар, кварцтік кұм,
майдаланған көмір және сусыздандырылған (дегидратталынған) саз қолданады.
Қабырғалық керамика материалдары кеуектігі бойынша сипатталынып, онысы
су сіңіргіштігімен бағаланады (мемлекеттік стандарт бойынша керамикалық
қабырға материалдарының түріне және маркасына байланысты су сіңіргіштіктері
ылғал массасы бойынша 6-20 %, ал көлемі бойынша 12-40% . Бұл талаптың бұлай
қойылуының мәнісі мынада: керамикалық материалдардың су сіңіргіштігі
келтірілген шамадан кем болганы - олардың кеуектігінің кемдігімен және жылу
өткізгіштігінің жоғарылығымен сипатталады. Сондықтан, мұндай материалдардың
қабырға үшін тиімділігінің төмендігін көрсетеді.
Керамикалық бұйымдардың беріктігі керамикалық сүйектің фазалық
құрамына, кеуектілігіне және жарықсыздығына байланысты. Қабырғалық
бұйымдардың беріктігі бойынша маркасы олардың қысқандағы беріктігі
шектерін сипаттайды, бірақта конструкциялық бұйымдардың маркасын анытауда
қысқандағы беріктік шегімен қатар игендегі беріктік шегінде ескереді. Оның
себебі, кірпіш үй қабырғаларында ию күш әсерін де қабылдайды. Пайдаланатын
жеріне байланысты керамикалык бұйымдар, мысалы, кәдімгі кірпіштер 75-тен
300-ге дейінгі маркада болады.
Керамикалық бұйымдардың сумен каныққан күйінде байқалардықтай бұзылу
белгісінсіз (қабаттану, шетінеу, мүжілу, бояулану) ауыспалы мұздау және еру
циклдар әсерінің нақтылы рет қайталану санына жылдамдылығымен сипатталады.
Аязға төзімділік көрсіткіші ретінде маркасы алынған. Ол МемСт бойынша
керамикалық бұйымдардың төзімділігіне сай ауыспалы мұздану және еру
циклдарының ең көп санымен анықталады.
Ауыспалы мұздану және еру циклының сол ең көп саны бойынша
керамикалық бұйымдардың структураларына байланысты мынандай маркалары
болады: 15, 25, 35, 50, 75, 100.
Керамикалык бұйымдардың жылу өткізгіштігі кеуектілігі мен қуыстығына
байланысты. Кеуектігі мен куыстығы ұлғайған сайын, керамикалық бұйымдардың
тығыздығы мен жылу өткізгіштігі едәуір төмендейді, мысалы қабырғалық
материалдардьң 1800-700 кгм аралығындағы тығыздықтарына сәйкес, жылу
өткізгіштік коэффициенттері 0,8-ден 0,21 вт(м-°С) дейін төмендейді, Осыған
сай, сыртқы қабырғаның қалыңдығы және қоршаулаушы конструкциялардың
материал сыйымдылығы азаяды.

Кесте-1 Кірпіш маркасын анықтау.

Кіпрпіш Қысқандағы мықтылық шегі, Игендегі мықтылық шегі, МПа
маркасы МПа
50 5,0 1,0
75 7,5 1,8
100 10,0 2,2
125 12,5 2,5
150 15,0 2,8
200 20,0 3,4
250 25,0 4,0
300 30,0 4,4

Кесте-2 Мемлекеттік стандарт талаптары

Кәдімгі керамикалық кірпіш
аязға L B h γ m W λ
төзімділігі
15 цикл≤ 250мм 120мм 88мм 1600-1900к3-4кг 6-20% 0.8-0.21
гм3 вт(м-0С)

3.Шикізат материалдарының сипаттамасы.

Керамикалық бұйымдарды жасарда саздық массаны, әдетте илеуі, жұмсақ
саздан, каолиннен және жұмсақтылығы жоқ қоспалардан (ширақтандырушы және
жанып кетуші қоспалардан, оңай балқитындардан) тұратын құрамалардан
дайындайды. Саздар мен каолиндерді керамикалық өндірісте саздық материалдар
деп біріктіре атайды. Кейбір керамикалық бұйымдарды өндірерде
диатомиттерді, трепельдерді және таза немесе саз косылған сланцыларды,
кеуектендірушілерді және т.б. қоспаларды пайдаланады.
3.1.Саздық материалдар. Саздар деп кұрамы өте майда түйіршікті шөгінді
тау жыныстарын айтады. Оны сумен араластырып илегенде созымталды, жұмсақ
балшық береді. Балшықтан қалыпталынған бұйымдар жоғарғы температурада
өртелуі нәтижесінде мықты және суға берілмейтін жасанды тасқа
айналады.Көпшілігінде дала шпаттарының мүжіле бұзылуынан пайда
болған саздың химиялық құрамы, әдетте, түрлі оксидтердің
проценттік мөлшерімен, ал минералдық құрамы кристалдық
структурасы бар сулы алюмосиликаттар шамасымен сипатталады. Түрлі
саздардың, қандай болғанда да, құрамдарында міндетті түрде мынадай
оксидтер болады: кремнезем SіО2 (40 %-дан 70% аралығында
болады); глинозем А12О3 (15-35%); К2О + Nа2О (1-5 % шамасында болады) және
химиялық байланыстағы су Н2О - 5-15 %. Бұлардан басқа саздарда тағы
басқа оксидтер кездесіп тұрады, мысалы, ТiO, Мg0, СаСО3
және МgСОз. Алюмосиликаттық минералдардың ішінен ең көп тарағандары -
каолинттік (каоллинит - А12О3 2SіО2-2Н2О және галлуазит
- А12О3-2SiO24Н2О монтмориллонит - А12О3-4SіО24Н2О),
монтмориллониттік (монтмориллонит - А12О3-4SіО2nН2О, бейделлит - А12Оз-
ЗSіО2 nН2О) минералдар және слюданың түрлі дәрежедегі
гидратациялану өнімдері - гидрослюдалары. Саздар кұрамалайтын айтылған
минералдардан басқа саздарда кездесетін кварцтер, дала шпаты, темір
тотықтарының гидраттары және т.б. қосындылар міндетті түрде керамикалық
материалдар технологиясына да, олардың негізгі қасиеттеріне де әсерлерін
тигізеді. Мысалы, аз да болса кальций және магний карбонаттары саздардың
отқа төзімділіктерін төмендетеді және де СаСО3 ірі кесектері болса, онда
қыш материалдарын өртеген кезде кәдімгі әк қосындысы пайда болады. Ал, ол
ауада көлемін үлкейте гидратталынып, жасалынған керамикалық материалдардың
өзінен-өзі жарықтанып кетуіне себеп болады. Саздағы құмдық қосындылар
кремнезем мөлшерінің көбейіп кетуіне әкеліп соғады, осыған байланысты
саздың созымталдығы төмендейді, өртелген бұйымның кеуектілігі жоғарылап,
мықтылығы төмендейді. Глиноземнің мөлшері басымдау болған сайын саздардың
созымталдығы және отқа төзімділігі жоғарылай түседі. Сілтілік және сілтілік
жер металдарының болуы бұйымдардың қалыпталуын нашарлатады, отқа
төзімділігін төмендетеді, және бұйымдар бетінде ақ дақтар тудырады.
Саздарда болатын айтылған қосымшалар желдің және судың ағымымен саздар
пайда болған жерлерінен екінші бір жерлерге айдалынып кешірілу нәтижесінде
қосылады. Сондықтан, мұндай саздарды екінші рет кұралған қосымшалары бар
саздар деп атайды. Бұлардың өртелініп жасалынған материалдардың түстері әр
алуан болуы мүмкін. Химиялык кұрамы бойынша ең таза, көпшілігінде
каолиниттен кұралған саздарды каолиндер деп атайды. Каолиндік бағалы
саздарды негізгі құрама ретінде фаянстық және фарфорлық бұйымдарды
жасағанда қолданады. Каолиндік саздар дала шпаттарынын мүжілініп бұзылуынан
пайда болған жерінде құрылып жататындықтан бірінші саздар деп аталады.
Қосындысыз таза болғандықтан, олар ақ түсті, созымталдығы және отқа
төзімділігі жоғары болады.
3.2.Дегидратталған саз. 450-6000С температурада күйдірілген және
күйдіру барысында химиялық байланыс пен гигроскопиялық судың жартысын
жоғалтқан сазды – дегидратталған саз деп атайды. Бұл үрдіс барысында
дегидратация деңгейі 40-80%-ды құрайды, ал саздың созымталдығы нөлге дейін
түседі. Оның нағыз тығыздығы 2,41; ал көлемдік тығыздығы – 1000-1100 кгм3.
3.3.Майдаланған көмір. Құрылыс керамикалық бұйымдарды өндіру барысында
саз құрамына майда ұнтақталған көмірді аз көлемде қосады, бұл майдаланған
көмір бір жағынан технолгиялық отын, пеште жану процесіне үстеме болады, ал
екінші жағынан бу түзгіш ретінде болады. Әр түрлі көмірлер қолданылуы
мүмкін. Аязға төзімді кірпіш алу үшін сазбен жоғары калоридті көмір, яғни
антрацитті араластырады, көмір жанып болған соң, жабық кеуектер ішінде
сұйылтылған бет қалыптастырады, соның арқасында алынатын бұйымның, яғни
кірпіштің беріктігі артып, суды сіңіруі төмендейді. Антрациттің нағыз
тығыздығы (гсм3) 1,66, таскөмірдікі 1,58. Үймелі тығыздығы 1700-1620
кгм3. Майдаланған таскөмірдің көлемдік салмағы 860-570 кгм3.

4.Өндірісті әдісті таңдау.

Шикізатты өңдеу және массаны дайындаудың негізгі 3 тәсілі бар:
жартылай құрғақ (масса ылғалдылығы 8-13%), созымталдық (масса ылғалдылығы
18-26%) және шликерлік (масса ылғалдылығы 45-60%). Әдістер шикізат
материалдырың қасиеттері мен алынатын бұйым сапасына байланысты
тағайындалады. Бұл жобада кірпішті өндіру әдісі созымталдық таңдалаған.

1.4.-сурет. Созымталдық әдіспен алынатын кірпіш өндірісінің технологиясы.
1-автосамосвал, 2-жәшікті жібергіш, 3-ленталы конвейер, 4-тас бөлгіш
вальцтар, 5-ұсақ майдалау вальцтері, 6-сазды араластырғыш, 7-ленталы пресс,
8-кескіш автомат, 9,13-төмендеткіш, 10- сөрелі вагонетка, 11-тасымалдағыш
арба, 12-кептіргіш камерасы, 14-вагонетка, 15-туннельді пеш, 16-күйдірілген
кірпіш қоймасы.
Керамикалық кірпішті алудағы созымталдық әдіс. Бұл әдіс өте тиімді
әдіс болып саналады. Себебі саз массасын созымталдық әдіспен дайындау
жұмысы мынандай процестерді қамтиды: сазды карьерден шығаруды, оны және
құнарсыздандырғыш қоспаларды майдалауды, оларды алдын-ала араластырып
ылғалдауды, шихтаны ұлпа етіп майдалауды және саз массасын дайындауды. Осы
аталған процестерді тек мұқият орындағанда ғана, жақсы сапалы керамикалық
бұйымдар алуға мүмкіндік туады.
Алдын-ала араластыру үшін шихта араластырғышқа ұсакталған сазды және
құнарсыздандырғыштарды өлшемдеп салады. Керек болған жағдайда ғана суды
немесе буды береді. Созымтал саз массасын толық ұнтақтауды тегіс немесе
тісті бетті жанышқыларда (вальцаларда), жүгіртпелерде және басқа
жабдықтарда орындайды. Уқалай араластыру және майдалау нәтижесінде саздық
массасының қалыптану және кұрғау қасиеттері жақсара түседі. Ең жақсы
нәтиже, әсіресе, ылғалдылығы қалыптау үшін кажет шамадағы саз массасын
илегенде алынады.
Егерде саздық массада суды біртіндеп өзіне тартып алатын созымталды кою
саз араласқан болса, онда оларды, саз араластырғышта, сумен немесе бумен
ылғалдандыра қосымша өңдейді. Әсіресе, бумен қыздырылған масса аздаған
ылғалдылық шамада өте ыңғайлы қалыпталынып, престің өнімділігін 8-10 %-ға
көбейтеді және шала фабрикаттың құрғату ұзақтыгы 40-50 %-ға қысқарылады.
Қалыпталынған шала фабрикаттардың біркелкі ылғалдылықта
болатындығынан, олардың беріктігі жоғарылау болып, бүлінгендер саны аз
шығады.
Шликерлік әдіспен дайындау ылғалдылығы тым жоғары, суда оңай-ақ
езіліп кететін, тас түйірлері араласқан шикізат қорын немесе көп құрамалы
массаны пайданаларда қолданған тиімді. Бұл технологиялық схема мынандай
операцияларды қамтиды: сазды шығару, ірілеу, майдалау, сазды суда ыдырату,
кесек тастарды ажырату мақсатымен саздық сұйық ерітіндіні елек торы арқылы
өткізу және сұйық ерітінді сусыздандыру. (масса ылғалдылығы 45-60%).
Алынған шликерден тікелей құю тәсілімен бұйымдар қалыптауға болады.Бірақ
көпшілігінде шликерді шашыратұыш мұнара кептіргішінде құрғатып барып
пайдаланады. Майда тамшыларға мембрандық сораппен 1,2-2,5 МПа қысымда
шашыратылған шликер ыстық газдар ағымында өте тез, небәрі 3 с ішінде,
берілген ылғалдық дәрежеде кеуіп бітеді. Бұйымдардың үсті тегіс, түзік
қырлы және механикалық төзімді болып қалыптан шығады.
Жартылай құрғақ әдіспен дайындалатын материалдар алдын-ала
жанышқаларда майдаланған соң, кептіргіш барабанда ылғалдылығын 6-8%-ға
жеткізе кептіріледі, одан кейін ұнтақтағышта тағы да майдаланады, еленеді,
8-12%-ға дейін суланады және жақсылап араласттырылады. Майда саз ұлпасын
сумен немесе бумен суландыруды екібілікті саз араластырғышта немесе
шахталық бумен суландырғышта үдемелі араластыра отырып,
жүргізіледі.Нәтижеде сумен біркелкі араласқан саз массасы аланады.Алынған
массаны гидравликалық немесе механикалық пресстерде қалыптайды.
2.Пластикалық әдіспен дайындағанда саз біркелкі масса алынғанша өңделеді.
Ол үшін шикізат алдымен жанышқыларда, одан кейін айнала жүгірмелерде
майдаланудан өтеді. Одан эрі шикізат сазараластырғышка түсіп 18-25%-ға
дейін суланып созымталды біркелкі масса алынганша иленеді. Содан кейін
таспалы (ленталы) пресске түсіріледі. Пресстен үзіліссіз шығатын кескін
(брус) автомат арқылы қірпіш қышқа кесілініп, камералық немесе туннельдік
кептіргіш пеш вагонеткаларына тиеледі. Алдын-ала кептірілген қыштар
үздіксіз істейтін сақиналық немесе туннельдік пештерінде
күйдіріледі.

5.Құрал-жабдықтар сипаттамасы.

Туннельдік пеш деп – сурет 1.6. көрсетілгендей, ұзындығы 160 м дейін,
биіктігі 1,7 м, ені 3,1 м дейін болатын күйдіргіш каналды айтады.
Суретте көрсетілгендей, бұл каналдың ішімен алдын-ала кептірілген
күйдірілетін шикі бұйымдар тиелген вагонеткалар рельспен ыстық
газдың бағытына карсы журеді. Ұзындығы бойынша пеш туннелі қыздыру, күйдіру
және суыту зоналарына бөлінген. Вагонетка пештің бас жағынан кіріп ыстық
газ агымы бар бөлігінен өтеді, одан кейін газдық желдеткішпен
(вентилятормен) пештің аяқ жағынан баса топталып, пешке

1.6. Туннельдік пештің ұзындығы бойынша кесінді көрінісі.

айдалатын суық ауа зонасы арқылы өтіп 5(Н80°С дейін суыйды. Мұнымен қабат
қыздыру зонасының басталар жерінде орналасқан түтін тартқыш күйдіру
зонасына ыстық газдың үзіліссіз тартылып тұруын қамтамасыз етеді. Сөйтіп,
пеш туннелінде қарама-қарсы тасқын ағымы пайда болады. Шикі бұйым тиелген
вагонетка пеш туннелінің басынан кіріп, дайын керамикалық бұйымдармен
екінші жағынан тоқтаусыз шығып жатады. Туннельдік пештерде эр алуан отындар
(қатты, сұйық жэне газ тәрізді) пайдалануы мүмкін.
Туннельдік пештерде, сақина пештерімен салыстырғанда, күйдіру процесі
айтарлықтай тезірек жүреді. Қалыпталынған өнімді вагонеткаға қалау және
дайын керамикалық бұйымдарды пісіру процестері толық механикаланған, пеш
жұмысының режимі автоматталынған жэне шығарылатын бұйымдар сапасы жоғары
болып келеді.
Пышақты саз кескіш (стругач) - нәзік, пластикалық тұтқыр, бірақ
құрылысы бойынша тығыз саздың ірі бөлшектерін алдын-ала пайдалануға
арналаған. Машинаның негізгі бөлшектері: бункер, айналмалы пышақты диск,
және сүйреуші.
Саз пышақпен ені 50мм және қалыңдығы 1-5 мм түріндегі талщыққа
бөлінеді.

1.7.-сурет. Пышақты саз кескіш (стругач).
1-тиеп алатын конус, 2-башмаки, 3-сақиналы кожух, 4-кронштейндер, 5- шкив,
6-алып келетін валдың подшипниктері, 7-алып келетін вал, 8-коническая
шестерня, 9-тіреуіш стакан, 10-ось, 11-тіреуіш шарикті подшипник, 12-рама,
13-14-лақтырғыш тостақ, 15-скребок, 16-басы, 17-кесетін диск, 18-
қабырғалар, 19-кезекті пышақтар.

Пышақты саз кескіштің техникалық сипаттамасы.
Өндіру қуаттылығы
м3сағ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..12-дейін
Электрқозғалтқыш қуаттылығы квт ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
Кескіш доңғалағының диаметрі
мм ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 2000
Пышақтар
саны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
36
Доңғалақтың айналу саны 1
мин ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12,5
Өлшемдері мм:

ұзындығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..3605

ені ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 2500

биіктігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .1950
Салмағы
кг ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..7160

Таспалық (ленталық) вакуум – пресс - илеме масса пресстің бірінші
коробасына түскен мезгілде калақты винтпен езгіленіп торлы тасау арқылы
жекеленген желілер тәрізді вакуум-камераға сығылып өтеді. Вакуум - камерада
саздық желілер пышақпен кесіліп майдаланады және ондағы ауа сорылады.
Вакуумдалынған массаны шнектік білік қамтып алып оны пресстің пресстейтін
басына қарай жылжыта тығыздайды. Сонда пресс мундштугі аркылы саз массасы
сурет 6.10 көрсетілгендей шексіз брус тәрізді болып шыға береді. Саздық
массаның созымталдығы жоғары болган сайын, солғұрлым вакуум шамасы жоғары
және вакуум-камерада масса ұзағырақ болу керек. Вакуумдалынған массадан
жасалынып кептірілген қыштың мықтылығы вакуумдалынбаған массадан
жасалынғаннан 1,6 есе жоғары. Күйдірілген бұйымдардың тығыздығы 3-4 %-ға,
мықтылығы 2 есеге жоғарылап, сусіңіргіштігі 10-15 %-ға төмендейді.
Пресс мундштугінен шығатын саз брусынан кірпіш-қыштары жэне
керамикалық тастарды берілген ұзындыкта кескілеу автоматикалық әсердеп
керілген сымы бар аспаппен орындалады.
Күрделі профильді бұйымдарды жасарда таптау (штамптау) тәсілін
қолданады. Бұл тәсіл бойынша алдын-ала таспалық (ленталык) пресстерде
қалыптапынып белгілі мөлшермен кесілген дайындықтардан револьверлік немесе
басқа конструкциялы пресстерде бұйымдарды гаптайды (штамптайды).

1.8.-сурет. Таспалық (ленталық) вакуум – пресстің схемасы:1-пышақ; 2-
герметикалық қақпағы бар вакуум-камера; 3-тесіктелінген торлы тасау; 4- саз
езгіш; 5- пресстің шнектік оіліп; 6-пресстейтін басы; 7- торлы тасау; 4-
саз езгіш; 5- пресстің шнектік біліп; 6- пресстейтін оасы; 7- мундштук; 8-
саздык кескіы (брус).

Таспалық вакуум-престің техникалық сипаттамасы (СМ-58).

Өнімділік,
тсағ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20

Цилиндрдің диаметрі,
мм ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 450
Шнекті біліктің айналым саны 1мин ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25-35
Электродвигательдің қуаттылығы, кВт ... ... ... ... ... ... ... ...5 5
Габариттік өлшемдері, мм:

Ұзындығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .3650

Ені ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .1400

Биіктігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...1600
Салмағы,
кг ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
400

6.Өндірістің жұмыс істеу режимі.

Өнеркәсіптің жұмыс режимі жылдың жұмыс күні санымен, тәуліктегі
сменалар санымен және жұмыс сменасындағы жұмыс сағатымен анықталады.
Зауыттағы негізгі агрегаттардың жұмыс түрін, сменалық жұмысты, құрал-
жабдықтардың өтпелі және жобалық жөндеу үшін қажетті уақыт резервін және де
керамика бұйымдарын өндіретін өнеркәсіптерді техникалық жобалау нормаларын
ескере отырып, келесі жұмыс тәртібін қабылдаймыз:

1.Жылдағы тәулік саны
- 365
2.Мейрам күндері мен демалыс күндерінің саны - 60
3.Жылдық есептік тәуліктер саны -
305
4.Апталық жұмыстың ұзақтығы, тәулік - 6
5.Тәуліктегі жұмыс сменасының саны - 2
6.Жұмыс сменасының ұзақтығы, сағат -8

Жұмыс уақытының жылдық қоры: Ек = K – T

Ек – жұмыс уақытының жылдық қоры, сағ.
K – жұмыстың күнтізбелік уақыты, сағ. (305х24)
T – негізгі қондырғылардың (пештің) жобаланған тоқтатылуы, сағ. (15х24)
Ек = (305х24) – (15х24) = 6960

Кесте-3
Жұмыс уақытының жұмыс істеу тәртібі және жылдық қоры.
Көрсеткіш атауыӨлшем бірлігі Жұмыстың тәулікті
тәртібі
Сменаның жұмыс уақыты Сағат 8
Жұмысшының 1 аптадағы жұмыс Сағат 48
уақыты
1 жылдағы жұмыс күндердің саны 305
Жұмыс уақытының жылдық қоры Сағат 6960
Қондырғыларды уақытша пайдалану 0,9
коэффициенті
Қондырғылардың толық жұмыс Сағат 6264
уақытының жылдық қоры

7.Өндірістік бағдарлама және жобалық қуаттылық

Өндірістік қуат – бұл берілген бұйым түрлерін максималды шығарудың
мүмкінділігі.
Өндірістік бағдарлама – нормаланған уақыттағы бұйымның әрбір түрін
шығарудағы өндірістік қуат.
1. Жылдық өнімділікті санын м3-қа айналдырамыз:
25 000 000 × 0,25 × 0,12 × 0,088 = 67320 м3

2. Өнімді жылдық жұмыс күні санына бөлеміз:
25 000 000 ÷ 305 = 81 967, 2 дана
67320 ÷ 305 = 220, 7 м3

3. Жұмыс күні шыққаннан ауысымын табамыз:
81 967, 2 ÷ 2 = 40 983, 6 дана
220, 7 ÷ 2 = 110, 35 м3

4. Енді ауысым сағатын табамыз:
40 983, 6 ÷ 8 = 5122, 95 дана
110, 35 ÷ 8 = 13, 8 м3

Кесте-4 Бұйымның шығарылымы

Атауы Бұйымның шығарылымы
жылдық тәуліктік сменалық сағаттық
м3
жылына күніне ауысымда сағатына

кг м3 кг м3 кг м3 кг м3 Саз 40876704 24045 134022 78,8
67011 39,4 8376,4 5 Дег. саз 20438352 20438,4 67011 67 33505,5
33,5 4188 4,2 Майд. көмір 40876704 51096 134022 167,5 67011
83,75 8376,4 10,5 Барлығы 102191760 95579,4 335055 313,3
167527,5 156,65 20940,8 19,7

10.Технологиялық процестер.

Созымталдық әдіспен өндіретін технологиялық процестің схемасы.

Сазды сақтау (сазды сақтау орны)

Сазды ұсақтау (дезлитегряторлы валикті, жұқа майдалайтын валикті)

Массаны дайындау(қосындыларды дайындау, қосындылар су 18-25% сазды
араластырғыш)

Бұйымды қалыптау(ленталы қысқыш)

Кептіру(камерлі, тунельді кептіргіш)

Күйдіру (тунельді пеш, шеңбер пеш )

Дайын бұйымдар қоймасы

10.1.Сазды механикалық өңдеу. Сазды механикалық өңдеудегі
мақсат – оның структурасын бұзып, ірі қосындыларын майдалау немесе
бөлектеу және арнаулы қоспалармен араластырып суландыру. Ол үшін түрлі
технологиялық жабдықтар қолданады.
Жәшіктік қорландырушы берілген пропорцияға саздан және түрлі
ширатқыштардан шихтаны құрамалау үшін және шихтаны технологиялық созындының
келесі механизміне үздіксіз бірқалыпта бұлжытпай беріп тұру үшін және шикі
заттың ірі кесектерін бірлі-жарым ұсақтау үшін пайдаланады.
Жәшіктік беріп тұрушының тұла бойы металдан жасалған. Оның түбі
шарнирлі жалғасқан металл тіліктерінен (пластинкаларынын) құралған
транспортерлер болады. Беріп тұрушыны электромотордан белдіктік червяктік
және тістік жүйе қимылдарымен қозғалысқа келтіреді. Шихтаның құрама
бөлшектерін жылжымалы таспалармен өлшемдейді.
Бұл таспалар жәшікті беріп тұрушы корпусын бөліктерге бөліп тұрады.
Транспортердің қозғалысы бойынша бірінші бөлік әруақытта ширатқыш
қоспалармен тиелуі керек. Олай болмаған жағдайда, транспортер лентасының
бетіне лай қабаттаса жабысып, механизмдер жұмысын қиындатады.
Барлық технологиялық агрегаттың дұрыс жұмыс істеуіне шихтаның
бірқалыпта беріліп тұрылуы өте манызды. Шихта жеткіліксіз
берілетін жағдайда агрегат мүмкіншілігі толық
пайдаланбайтындықтан өнім төмендеп кетеді, ал тым көп берілсе әрбір
технологиялық қондырғылардың жұмыстары шектен тыс күштеніп кетеді
де, агрегаттың жиі тоқтап кала беретінін тудырады.
Шихтаға енгізетін қоспа мөлшері және пресске берілетін шихта көлемі
шиберді төмендеу немесе жоғарылау көтеру арқылы реттелінеді.
Алдыңғы шибердің көтерілу биіктігі темір пластинкалы транспортердің
жылдамдыгы мен агрегаттың өнімділігіне сәйкес болу керек. Сондықтан,
шибердің кетерілу биіктігін былайша есептейді. Ауыспалық (сменалық)
өнімділігін шикізат шығынына (м ) көбейтіп, ауысу минут санына бөледі.
Осыдан шыкқан шаманы транспортердің жылдамдығына (ммин) және
жәшіктік беріп тұрушының еніне бөледі. Мысалы, айталық кірпіш
жасайтын агрегаттағы престің өнімділігі сағат сайын 3000 дана немесе
ауыспа сайын 21000 дана деп алсак, сонда әрбір 1000 дана қышқа кететін
түрлі шикізаттың мөлшері - 3,1 м , транспортердің жылжу жылдамдығы - 1,2
ммин, беріп тұрушы жәшіктің ені - 0,7 м. Олай болса, жәшіктегі
алдыңғы шибердің көтерілу биіктігі 0,182 м болатынын есептеп табу қиьгн
емес.
Іс жүзінде шибер бірер шама көбірек көтеріледі, себебі суланған саз
кесектеніп түсетіндіктен жәшіктен бірқалыпты кескінде шықпайды.
Берілген шамада өлшемделініп алынған саздық шихта 6.6 -суретте
келтірілгендей, түрлі типті машиналарда майдалану процесінен өтеді. Кұрғақ
тығыз саздар сүргіштерде, балғалы ұсақтағыштарда, майдалағыштарда және
жүгіртпелерде (бегундерде) ұсақталынады. Қатты коспасы жоқ ылғалды саздарды
жанышқыларда (вальцаларда) жаншып үйкелейді. Қатты кесек тастары бар саздар
майдалағыштарда, жүгіртпелерде немесе тас бөлшектейтін жанышқыларда
өнделінеді. Қалай болғанда да, жүгіртпелер арқылы өиделініп дайындалған
саздың масса сапасы жағынан жоғарылау болады да, одан қалыпталынып
күйдірілген бұйымдардың мықтылығы 25-30 %-ға жоғары болып шығады. Бірақ
жүгіртпелердің өнімділігі төмендеу, электрлік энергия шығыны жоғары және
металсыйымдылығы көп болатындығын ескерген жөн.
Саз массасын дайындауда, әсіресе, түрлі типтегі жанышқылар кең қолданылып
келеді. Олар, жүгіртпелерге карағанда 1,5 есе өнімділеу, металсыйымдылыгы 4
есе аз және электроэнергия шығыны бойынша 1,8 есе үнемді. Және де массаны
сатылап майдалағанда (2-3 қос жанышқылар колданғанда) ұнтақтылығы тұрақты
өнім алынады.
Бастапкы шикізаттың физикалық күйіне және шығарылатын керамикалық
бұйымдардың түріне байланысты керамикалық масса үш тәсілмен дайындалуы
мүмкін: дымқылдық, созымталдық және құймалық (шликерлік). Шала құрғақ
тәсілі бойынша сазды майдалап 8-12% ылғалдылығымен қалыптауға беріледі.
Созымталдық тәсілмен дайындарда сазды саз араластырғышта ширақтандырушы мен
суды қоса араластыру арқылы ылғалдылыгы 20-25% біртекті созымтал масса
алуды қамтамасыз етеді. Құймалық тәсілде майдаланған саз 45-60 %
мөлшеріндей сумен біркелкі масса алынғанша араластырады. Соның нәтижесінде
қою ағатын кұйма (шликер) алынады.
10.2.Сазды қалыптауға дайындау. Әдетте, саздар табиғи күйінде
жақсы сапалы керамикалық материалдар мен бұйымдар жасауға жарамсыз.
Оның себебі жүздеген жылдар бойы дала шпаттарының ыдырауынан пайда болған
саздық жыныстар өздерінің салмақтарымен тығыздала келе, нашар
ірі түйіршіктерден тұратын масса кұрайды. Міне, сондықтан, ең
алдымен, саздардың осы табиғаттық структурасын бұзып, майдалап және зиянды
қоспаларынан ажыратып барып, біртекті және біркелкі етіп араластыра
суланған, қалыптауға оңды керамикалық масса дайындайды. Бұл
керамика өндірістегі өте маңызды технологиялық процесс.
Шығарылатын керамикалық материалдар мен бұйымдарға сәйкес керамикалық
масса дайындарда саздың қалыптасқан структурасын бұзуды табиғи жолмен
немесе механикалық өндеу тәсілдерімен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.