Биоәртүрліліктi сақтау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Биоәртүрліліктi сақтау

Қазақстанның экожүйесi Орталық Азияда және тұтастай алғанда континентте
биологиялық әртүрлiлiк бiрегейлiгiмен ерекшелiнедi.
Өсiмдiктер мен жануарлар түрлерiнiң жоғалуы генетикалық деңгейдегi
әртүрлiлiктi жоғалтуға және экожүйелердегi тиiстi өзгерiстерге әкеледi.
Биоәртүрлiлiктi ic жүзiнде жоғалтудың негiзгi себебi өмiр сүру ортасының
жойылуы және тозуы, ең бастысы, ормандарды жою, топырақтың эрозиясы, iшкi
және теңiз су айдындарының ластануы, өсiмдiктер мен жануарлар түрлерiн тым
көп тұтыну болып табылады. Таяуда ғана өсiмдiктер мен жануарлардың бөгде
түрлердiң жерсiнуi де биоәртүрлiлiктi жоғалтудың алаңдатар жәйi деп
танылды.
Биоәртүрлiлiктi сақтау үшiн Қазақстан Республикасы 1994 жылы
Биоәртүрлiлiк жөнiндегi конвенцияны бекiттi, биологиялық әртүрлiлiктi
сақтау және теңгермелi пайдалану жөнiндегi ұлттық стратегия мен iс-қимыл
жоспарын әзiрледi.
Биоәртүрлiлiктi сақтаудың неғұрлым тиiмдi шарасы ерекше қорғалатын
табиғи аумақтар құру болып табылады. Республиканың ерекше қорғалатын табиғи
аумақтарының ауданы 13,5 млн. гектарды немесе барлық аумақтың 4,9%-iн
құрайды, бұл биологиялық әртүрлiлiктiң экологиялық теңгерiмiн сақтау үшiн
тым жеткiлiксiз және 10%-тi құрайтын әлемдiк стандарттардан төмен.
Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын дамыту
мен орналастыру тұжырымдамасына сәйкес 2030 жылға дейiн олардың алаңын 17,5
млн. гектарға дейiн ұлғайту көзделген, бұл республика аумағының 6,4%-iн
құрайды.
Қазақстанда биологиялық әртүрлiлiктi сақтау мақсатында биоәртүрлiлiк
объектiлерiнiң жай-күйiн бағалау және түгендеу, ерекше қорғалатын табиғи
аумақтардың желiсiн ұлғайту және қазiргi табиғи және антропогендiк
процестердi ескере отырып, оларды жасанды молықтыру және бұзылған
аумақтарда қалпына келтiру жолымен табиғи популяциялардың сирек түрлерiн
сақтау, елдiң ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын ЮНЕСКО-ның Дүниежүзiлiк
табиғи және мәдени мұрасы және "Адам және биосфера" бағдарламасы
шеңберiндегi биосфералық аумақтар тiзiмiне енгiзу жөнiндегi шараларды iске
асыру қажет.
Республика аумағының небәрi 4,2%-iн алатын Қазақстанның барлық
ормандарының ерекше экологиялық, ғылыми, рекреациялық, эстетикалық және
мәдени мәнiн, сондай-ақ биологиялық әртүрлiлiктiң табиғи резерваттары
ретiндегi олардың орасан рөлiн ескере отырып, оларды ерекше қорғалатын
табиғи аумақтар жүйесiне көшiру жөнiндегi шұғыл шаралар қабылдау қажет. Бұл
үшiн 2006 жылға дейiн мемлекеттiк биосфералық резерваттардың желiсiн
қалыптастыру бағдарламасын әзiрлеу қажет.
Соңғы уақытта, әлемде кең таралған генетикалық өзгерген организмдер мен
өнiмдердi әкелу Қазақстан үшiн елеулi сыртқы қатер болып отыр. Бүкiл әлем
бойынша генетикалық өзгерген организмдер мен өнiмдердiң кең таралу
қауiптiлiгiн ескере отырып, Биоәртүрлiлiк жөнiндегi конвенцияның
Биоқауiпсiздiк жөнiндегi Картахена хаттамасы қол қоюға алынды. Қазақстанның
Картахена хаттамасына қол қоюы өзге елдердiң бiздiң елiмiздiң аумағында
генетикалық өзгерген организмдер мен өнiмдердi трансшекаралық өткiзуiмен
байланысты қызметтi жүзеге асырудағы жауапкершiлiктерiн арттыруға, оларды
елге әкелуге жол бермеу жөнiнде шаралар қабылдауға, зерттеулер мен ғылыми-
техникалық әзiрлемелер iсiнде өзара көмектi, сондай-ақ биотехнологиялар
саласындағы ақпарат алмасуды қоса, халықаралық тығыз ынтымақтастықты
қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
Осы Тұжырымдаманың айтылған ережелерiн iске асыру қоршаған орта
объектiлерiн сақтауды, оны белгiлi бiр тұрақтылық деңгейiнде ұстап тұруды,
өзiн-өзi реттеу қабiлетi мен жанды және жансыз табиғат түрлерiнiң, оның
ішінде жойылу қаупі төнген тіpi организмдер геноқорының көптүрлілігін
сақтауды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.

Жердiң шөлейттенуi және тозуы
Қазақстанның көп бөлiгi қуаң аймақта орналасқан және оның аумағының
шамамен 66%-i түрлi деңгейде шөлейттену процестерiне бейiм. Алдын ала
есептер бойынша жайылымның тозуынан залал, егiстiк эрозиясынан, қайталама
тұзданудан және басқа да себептен алынбаған кiрiс шамамен 300 миллиард
теңгенi құрайды.
Қазақстан үшiн елеулi iшкi қатердi бiлдiретiн жердiң шөлейттенуi мен
тозу проблемасы шаң-тұз дауылының пайда болуы және ауа массаларының
ластаушы заттарды алыс қашықтыққа жеткiзуi нәтижесiнде бiртiндеп
трансшекаралық проблемаға айналуы мүмкiн.
2004 жылдың барысында шөлейттенудiң көлемi мен құрғақшылықтың терiс
әсерiнiң алдын алуға және қысқартуға, тозған жерлердi және топырақтың
құнарлылығын қалпына келтiруге, ресурстық базаны сақтауды жәненемесе
қалпына келтiрудi қамтамасыз ететiн, халықтың экологиялық қауiпсiздiгiн
нығайтатын тұрақты жер пайдаланудың экономикалық тетiктерiн әзiрлеу мен
енгiзуге, сондай-ақ шөлейттенумен күрес процесiнде халықтың кең қауымының
хабардар болуы мен қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған шөлейттенумен
күрес жөнiнде бағдарлама әзiрлеу және бекiту қажет.
Бағдарламаның негiзгi нәтижелерi шөлейттену процестерiн болдырмау және
жердiң тозу ауқымын қысқарту, шөлейттенумен күрестiң экономикалық
тетiктерiн енгiзу, ауыл шаруашылығы жерлерiнiң өнiмдiлiгiн арттыру болмақ.

Су ресурстарының сарқылуы және ластануы
Қазақстан су ресурстарының үлкен жетiспеушiлiгi елдерiнiң санатына
жатады. Қазiргi уақытта су объектiлерiн тау-кен өндiру, металлургия және
химия өнеркәсiбi кәсiпорындары, қалалардың коммуналдық қызметтерi қарқынды
ластауда және ол нақты экологиялық қатер төндiредi. Ертiс, Нұра, Сырдария,
Iле өзендерi, Балқаш көлi неғұрлым ластанған. Халықты ауыз сумен қамтамасыз
етудiң негiзгi көзi болып табылатын жер асты сулары да ластануға ұшыраған.
Су объектiлерiне антропогендiк салмақ пен олардың қалпына келу
қабiлетiнiң арасындағы теңгерiмсiздiк экологиялық қолайсыздықты iс-жүзiнде
барлық iрi өзен бассейндерiне тән еттi, ал су шаруашылығының мұқтаждарын
жеткiлiктi қаржыландырмау су шаруашылық объектiлерiнiң барынша
қанағаттанғысыз (кей жерде апаттық) техникалық жай-күйiне және халықты ауыз
сумен қамтамасыз ету проблемаларының тым шиеленiсуiне себеп болды.
Бұл проблемаларды шешу үшiн Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002
жылғы 21 қаңтардағы N 71 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.