Күрделі дамуында ауытқуы бар балалар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .4-5

I Тарау. Арнайы педагогика пәні.

1.1 Арнайы педагогиканың шығу
тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .6-8
1.2 Арнайы педагогиканың негізгі
ұғымы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ..9-11
1.3 Арнайы педагогиканың
салалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

II Тарау. Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы мүмкіндігі шектеулі
балаға арнайы білім беру жүйесі

2.1 Мектепке дейінгі білім беру
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ...13-21
2.2 Мектеп жасындағы арнайы білім беру жүйесі ... ... ... ..21-31

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 32
Пайдалынған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...33

Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: Арнайы педагогика педагогика
ғылымының бір саласы. Арнайы педагогика – дефектология түзету
педагогикасы. Арнайы педагогика, қалыпты педагогика жағдайда,
әдісімен құралдардың көмегімен, оқытуда қиын және мүмкін емес,
яғни оқытуда арнайы әдістерді талап ететін физиологиялық,
психологиялық дамында ауытқуы бар баланы оқытудың арнайы
теориясымен тәжірибесі.
Курстық жұмыстың мақсаты: Мектепке дейінгі және мектеп
жасындағы мүмкіндігі шектеулі балаға арнайы білім беру жүйесі және
оның ерекшеліктері.
Курстық жұмыстың міндеті:
1. Осы аталған мәселе бойынша
шетелдік, отандық әдебиеттерге
терең теориялық мәлімет жасау.
2. Мектеп жасына дейінгі және
мектеп жасындағы балаларға
берілетін арнайы білім жүйесі.

Курстық жұмыстың зерттеу болжамы: Арнаулы мектепке дейінгі
және мектеп мекемелер желісінің орнауы мен даму барысында ғалымдар
мен тәжірибешілер балалардың дамуында ауытқуларды коррекциялаумен
профилактика жасаудың, табудың принциптерін, әдістерін және
тәсілдерін жасап шығарғанын, мектепке дейінгі және мектеп жасындағы
балаларды коррекциялық оқыту мен тәрбиелеуді зерттеу.
Курстық жұмыстың практикалық құндылығы: Мектеп жасындағы және
мектепке дейінгі балаларды тексерудің обьективті және субьективті
әдістері арасындағы тәрбие қағидалары мен заңдылықтарының
ерекшелігін, бақылауға арналған әдістемелік көмекші құрал ретінде
қолдана алады.
Курстық жұмыстың зерттеу әдісі:
1. И.П. Иванов әдістемесі
2. Н.К. Крупская әдістемесі.
Курстық жұмыстың құрылымы: Кіріспеден, екі бөлімнен,
қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Жұмыстың көлемі - 33 бет.

I Тарау. Арнайы педагогика пәні
1.1 Арнайы педагогиканың шығу тарихы
Ерте кезде де аномальды балаларға әлеуметтік проблема ретінде
қарап, көңіл бөлген. Балалардың қоғамдық орнын белгілейтін барлық
заң ережелерінде, Рим правосында, Юстициан кодексінде аномльды
балалар жөнінде айтылып, олардың қоғамдық жағдайы белгіленеді. Киев
Русінің негізі (мемлекеттік қағидалар жинағы) кітаптарында, Москва
мемлекетінің жүз тарауында аномальды балалардың қоғамдық жағдайды
ерекше бұйрықтармен шектелді. Мұндай жағдай Россияда Ұлы Октябрь
социалистік револциясы жеңгенге дейін орындалып келді. Кейінгі
капиталистік елдерде аномальды балалардың қоғамдық жағдайын арнайы
түрде белгілеп қою күні бүгінге дейін бар. Онда аномальды балаға
әділетсіздікпен қарап келді.
Аномальды балалар қай кезде де философиялық ойға негіз болып
келеді. Сондықтан да философтар, егер баланың құлағы есітпесе, көзі
көрмесе, дұрыс сөйлемесе оның дүниені, өзін қоршаған ортаны танып
– білуі қалай өтеді деген мәселемен шұғылданды.
Аристотель аномальды балаларға арналған екі трактат жазды.
Кардано, Гольвеций, Дидро және басқалар аномальды балалар туралы
арнайы кітаптар жазды.
А. И. Радищев өзінің атақты трактатында аномальды балалар
дамудың кейбір заңдылықтарын анықтады. Неміс философтары кант және
Бауэр аномальды балалардың даму ерешеліктері жөнінде жазған.
Организімнің аномальдық тұрғыда бұзыл механизмі қандай деген
мәселе өте ерте кезден көңіл бөлінді. Бір немесе екі орган жұмыс
істемей қалғанда, басқалары өзара қандай қарым – қатынаста болады?
Бала естімегенде оның өзі қандай күйде болады? Көрмеген кезде
құлақ қандай қалыпта болады? Баланың орталық жүйке жүйесі
бұзылғанда, сезім органдары қандай күйде болады? Атап айтқанда,
мұндай мәселелерімен Дарвин және жаратылыс ғылымының басқа да
өкілдері айналысты. Қазіргі уақытта дамунда ауытқуы бар балалардың
ішкі процестері мен механизмдерін танып білуге білуге үлкен көңіл
бөлінуде.
Аномальды балаларды зерттеу жүйесінде ғылымның жаңа бөлімі
пайда болды. Оның көру мен есту түйсіктерін тікелей зерттеумен
айналысқан және ақыл – ой кемдігінің клиникасын зерттеген саласы
бөлініп шықты. Аномальды балаларды зерттеудің қажеттілігінен
дәрігерлер, физиологтар және медицина – биология ғылымының басқа да
өкілдері күш біріктіріп жұмыс істеуде.
Педагогтар аномальды балаларды оқытудың әр түрлі жүйесін
қолданып, бар күш – жігерін жұмсап бақты. Буржуазиялық әлем мұндай
бастама атаулының барлығына дерлік салқын қарады. Сондықтан да
аномальды балаларды оқыту процесі өте кеш – XVIII ғасырдың соңы мен
XIX ғасырдың басында басталды. Бұл уақытта аномальды баланы жеке
оқыту тәсілі орын алады. Бұлай оқыту мен оны эксперимент түрінде
жүргізілген кейбір ғылымның өкілдері айналысты. Ал капиталистік
қоғамда осы уақытқа дейін аномальды балаларды мемлекет тарапынан,
шіркеулік және әлденеше мемлекеттік оқу орындары ғана бар болды.
Міндетті түрде жалпыға бірдей оқу жүйесі де жоқ еді.
Капиталистік дүние аномальды балаларға шын мәнісінде өте
әділетсіздікпен қарады. Алайда өмір өз талабы орындатуда. Сондықтан
да соңғы 20-30 жылдарда кемістігі бар балаларды оқыту жүйесі
кеңейтілді, осы категориядағы балаларды зерттеу жұмыстарын қолға
алынып, көптеген лабораториялар құрылды. Халықаралық конгрестер мен
кеңестер тағы басқа жиі өткізіліп жүрді. Осы жылдарда әлденеше рет
мылқаулық жөнінде және көрудің бұзылуына байланысты халықаралық
конгрестер өткізілді. Бала тілінің бұзылуы жөніндегі 16- Конгреске
даярлық жұмыстар жүріп жатты.
Совет құрылысы аномальды балаларға қатысты капиталистік құрылыс
тудырған бөгеттердің барлығын да жойды. В.И.Ленин 1918 жылдың өзінде
– ақ аномальды балаларды тәрбиелеудегі және оқудағы барлық
шектеулікті жою жөнінде дереке қол қойды. М.И. Калинин 1931 жылы
міндет тітүрде жалпығы бірдей оқуды енгізу туралы декретке қол
қойды.
Социалистік қоғамның аса ірі қайраткерлері А.В. Луначарский, А.М.
Горкий, Н.К. Крупская өз еңбектерінде аномальды балаларды оқыту және
тәрбиелеу жөнінде әлденеше рет мәселе көтерді.
Біздің елімізде аномальды балаларды тәрбиелеп, оқудың мемлекеттік
негізі құрылған, арнаулы мекемелердің жүйесі бар. Бұл жүйе бойынша
бастауыш білім беретін кластар ғана жұмыс істеп қоймады, сонымен
қатар орталау және орта білім беретін кластар да жұмыс істейді.
Арнаулы мекемелердің құрылумен бірге совет дефектологиясы дами
берді. Совет дефектологтары алдына аномальды балаларға кімдерді
жатқызуға болады? – деген басты проблема тұрды. Мұндай балалардың
даму ерекшеліктері қандай? Олардың типологиясы қандай болуы тиіс?
Капиталистік елдердің өкілдері аномальды балаларға кімдерді
жатқызуға болады деген мәселе төңірегінде әлденеше идеалистік
теориялар ұсынды. Буржуазиялық дефектология ғылымы өкілдеріне
біріншіден мынадай пайымдаулар тән болатын: қайсыбір органның
бұзылуы қызметі бұзылған соның өзін ғана қамтиды деп есептеді.
Мысалы, дұрыс естімеу тек кереңдікке ғана байланысты, соқырлық тек
көздің зақымдауына ғана байланысты деді. Қайсы- бір органның немесе
жүйенің бұзылуы бала дамуының осы жағына ғана қатысты болады деп
жорамалдады. Шын мәнісінде мұның бәрі де әлде қайда қиындығы мол
мәселе болып шықты. Сондықтан совет дефектологтары алдына аномальды
балалардың даму ерекшеліктерін ашу міндетті тұрды.

1.2 Арнайы педагогиканың негізгі ұғымы
Арнайы педагогика педагогика ғылымының бір саласы. Арнайы
педагогика – дефектология түзету педагогикасы. Арнайы педагогика,
қалыпты педагогика жағдайда, әдісімен құралдардың көмегімен, оқытуда
қиын және мүмкін емес, яғни оқытуда арнайы әдістерді талап ететін
физиологиялық, психологиялық дамында ауытқуы бар баланы оқытудың
арнайы теориясымен тәжірибесі. Арнайы педагогиканы әлемдік білім
беру жүйесін, қазіргі заманғы гуманитарлық бағытымен сәйкес
қабылданған халқаралық термин АҚШ- арнайы білім беру қалыпты дамудан
айырмашылығы бар балаларды қамтиды Батыс Еуропада тек қандайда бір
дамуында бұзылысы бар бала, ауытқуы бар оқытуда жүргізіледі,
арнайы педагогика өмір сүру әрекетінде мүмкіндіктері шектелген
адамды, олардың барлық өмірін сүру әрекетінде мүмкіндіктері
шектелген адамды, олардың барлық өмірін циклін қамтиды. Арнаы
педагогика, жалпы педагогикалық терминдермен бірге өзіне тән ғылыми
терминалогиясы бар, ол ДМШ- даму мүмкіншілігі шектелген баланы
оқыту, тәрбиелеудің ұзақ ауқыттың процесінде қалыптасады.

1. Жартылай қабылданған медециналық терминалогиясын қамтиды, яғни
дамуында ауытқуы бар баланың патологиялық, анатомиялық,
физиологиядлық ерекшеліктері сипатталады. Деффект – бұзылу.
2. Психологиялық даму кезінде. Психикалық тұрақсыздық, психикасы
тежелген – ЗПР, психикасы және сөйлеуі тежелген ЗПРР.
Қазіргі арнайы педагогика негізінен жалпыға бірдей әлеуметтік
қалыпқа сай сәйкес емес және мектептегі білім алу деңгейіне
сәйкес емес мәселені зерттейді. Соған орай арнайы педагогика
мынадай терминдерді қолданады:
1. Өмір сүру әрекетінің мүмкіндігі шектелген адам.
2. дәстүрлі оқыту процесінде қатыса алмайтын арнайы оқыту процесін
қажет ететін адамдар.
3. Риабилитация – яғни жеке адамның қабілетін жетілдіру және
медециналық әлеуметтік білім берушілік кәсіби білім беру
бағытында жүргізілетін жұмыстың кешені. Бұл сөз Абилитация
деген сөзден шыққан. Абилитация – ауытқуы бар баланың жасырақ
кезіндегі, кез- келген қабілеттің алғашқы қалыптасуы деген ұғымды
білдіреді. Арнайы педагогика үнемі терминдері:
1. Арнайы білім беру - бұл арнайы оқуда қажет ететін баланың
денсаулығына байланысты құрылған, мектепке дейінгі жалпы және
кәсіби білім беру.
2. ДМШ- бұл арнайы оқыту жағдайларсыз оқу білмейтін физиологиялық
және психологилық ақаулары бар баланы оқыту.
3. Жеткіліксіздік – бұл кінәрәт, ақау ММК-ң дәрігерінің, әлеуметтік,
экспорттың бекіткен физиологиялық және психологиялық ауытқуы.
4. ПДТ – психикалық дамуы тежелген. Психикасы және сөйлеу дамы
тежелген. Оқуда қиындық тудыратын баланың уақытша немесе нақты
жеткіліксіздігі.
5. Физиологиялық кемістік – ұзақ уақыттың аурудың салдарынан немесе
инфекциялық аурулардан ағза қызметінің дамуындағы ауытқуы.
6. Күрделі кеміс – физикалық, психологиялық кемістіктін қосылысы.
Ауыр кемістіктің бұл физиологиялық, психологиялық және
жеткіліксіздіктін қосылысы. Арнайы педагогика, арнайы білім беру
мекемесінің стандартына сүйеніп қызмет етеді. Арнайы білім
беру мекемесі дамуында және денсаулығы шектелген баланы оқытып
тәрбиелеу мекемесі.
Жіктеу жасауға негіз болатын басты белгі. Дамуында ауытқуы бар
балалардың түрлері:
1. Саңыраулар
2. Нашар еститіндер
3. Кейінірек саңылау болғандар
4. Зағиптар
5. Нашар көретіндер
6. Тірек қимыл аппараты бұзылғандар
7. Эмоционалдық ерік – жігері бұзылғандар
8. Ой - өрісі қабілеті бұзылғандар
9. ПДТ балалар
10. ТАБ – тілі ауыр бұзылған балалар
11. Күрделі дамуында ауытқуы бар балалар
Жалпылайша бұзылғандарды сипаттайтын негізгі 3 класификациясы бар:
1. Дене бұзылулары (тірек – қимыл апараты түрлі аурудың зардабынан)
2. Сенсорлық бұзылулар (көру, есту, сөйлеу жатады)
3. Ми жұмысының бұзылулары (кемақылдық, психологиялық бұзылыстар,
тілдің бұзылулары, қимыл – қозғалыс бұзылулары)
Әлеуметтік қорғау және оны жіктеу құқықтық саласында ауытқулар мен
бұзылулар пайда болатын тегінен байланысты ажыратылады
1. Туа біткен бұзылулары
2. Бақытсыз, оқыс жағдайдағы табиғат апаты
3. Өндірістік зақымдану
4. Мүмкіндігі шектелуіне әкеліп соғатын, өндірістік уланулар
5. Жол, көлік апаты
6. Әскери істерге қатымты ақаулар
7. Экологиялық апаттар
8. Аурулардың салдарынан
9. Басқа да жағдайлар

1.3 Арнайы педагогиканың салалары
Тифлопедагогика – бұл зағиптар мен нашар көретіндерді оқыту
Сурдопедагогика – саңыраулар, нашар еститіндер, кейін саңырау
болғандарды оқытатын сала.
Тифлосурдопедагогика – көрмейтін, естімейтіндерді оқыту саласы.
Олигрофенопедагогика - интелектісі бұзылған, кемақылдарды оқыту.
Логопедия – тілдік бұзылу бар балаларды оқыту.
Тірекқимыл аппараты – қызметіне ДЦП бұзылуы бар балаларды
оқытатын сала.
Эмоционалдық - ерік – жігер бұзылысы бар балаларды оқытатын
сала.
Қазіргі кезде ұзақ уақыттық кемтар болған және бірнеше түрлі
бұзылулары бар, баланы қарастыратын екі сала дамып келеді.
1. Арнайы педагогика
2. Статистика

Арнайы педагогика – оның саласы басқа ғылыммен тығыз байланысты.
Олар зерттеу іс – дәреже жұмыстарында арнайы білім беру, технолоияны
жасауда, арнайы оқытудың технологиялық құралдарын жасауда
қолданылады. Олар философия, тарих, педагогик, психология, клиникалық
психология. Медициналық, физиологиялық, әлеуметтік психология, арнайы
психология, лингвистика, әлеуметтану, психолингвистика, әлеуметтік
педагогика, физиа, информатика, жаратылыстану ғылымдары.
Статистика – халқаралық ұйымдар даму бұзылысының түрлерімен,
жиелігі жөнінде мәліметтерді жинақтаудың жүйелігінің жұмысын атқарады.

II Тарау. Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы мүмкіндігі шектеулі
балаға арнайы білім беру жүйесі
1. Мектепке дейінгі білім беру жүйесі
70 жылдардың басында келесі түрде арнаулы бастапқы мектепке
дейінгі білім беру мекемелерінің, кең түрдегі, дифферинциалды жүйесі
қалыптасты:
- ясли – бақшалар
- балалар бақшасы
- мектепке дейінгі балалар үйі
- ясли – бақшалар, балалар бақшасы мен жалпы арнаудағы балалар
үйлері, сондай – ақ арнаулы мектептер мен мектеп – интернаттар ішінде
мектепке дейінгі топтар.
Арнаулы мектепке дейінгі мекемелер желісінің орнауы мен даму
барысында ғалымдар мен тәжірибешілер балалардың дамуында ауытқуларды
коррекциялаумен профилактика жасаудың, табудың принциптерін, әдістерін
және тәсілдерін жасап шығарды, мектепке дейінгі жастағы балаларды
коррекциялық оқыту мен тәрбиелеуге көптеген үрдістер жатқызылды.
Олардың негізінде қазіргі кезеңге дейін арнаулы мектепке дейінгі
білім беру жүйелері құрылды. Арнаулы мектепке дейінгі оқуды құрудың
келесі ұйымдастырулышылық ұстанымдары өміре келді.
Дамуында басты ауытқудың ұстанымы бойынша мекемелердің жинақтау.
Осылайша келесі балалар категориясына арналған мектепке дейінгі
білім беру мекемелері құрылды:
- есту қабілеті бұзылған (керең, нашар еститін)
- көру қабілеті бұзылған (зығип, нашар көру, қийлы көзді
және амблиопиясы бар балалар)
- сөйлеу қабілеті бұзылған (тұтығу, тілдің толық дамымаған,
фонетико – фонематикасы жетік дамымаған балалар үшін)
- ақыл – ой өрісі бұзылға (ой – санасы жетілмеген)
- тірек – қозғалыс аппараты бұзылған
Жалпы балалар бақшасымен салыстырғанда топтарда 15 баладан аспау
тиіс.
Арнаулы мектепке дейінгі мекемелер штатына олигрофенопедагогтар,
сурдопедагогтар, тифлопедагогтар, логопеттер және қосымша дәігерлер
ғана құрау тиіс.
Арнаулы мектепке дейінгі мекемелердегі білім беру процесі
ауытқуға ие мектепке дейінгі жастағы балалардың әрбір категориясы
үшін жасап шығарылып, Қ.Р. білім беру мен тәрбиелеудің арнаулы
кешендік бағдарламаларында сәйкес жүзеге асырылады.
Тәрбиелеушілер мен дефектологтар арасында сабақ түрлерін қайта
орналастыру. Кейбір арнаулы мектепке дейіні білім беру
мекемелеріндегі тілді дамыту, элементарлы математикалық пайымдаулары
қалыптастыру, конструкциялау, ойын іскерлігін дамыту бойынша
сабақтарды тәрбие берушілер емес, оқытушы – дефектологтар өткізеді.
Естуді қабылдауды және дыбыстық сөйлеудің коррекциясын дамыту,
көруді қабылдау, емдік денешынықтыруды дамыту секілді, сабақтардың
арнаулы түрлерін ұйымдастыру. Жұмыс жүргізудің мұндай бағыттары
кәдімгі балалар бақшаларында да орын алған, онда олар жалпы
дамытушы сабақтар құрамына енгізілді, және ережеге сәйкес құрлымды
түрде сабақ ауқымына бөлінбейді.
Төлем ақы жағына келетін болсақ, ата- аналар балалары кәдімгі
балалар бақшасында тәрбиеленгені үшін кейібір төлем ақы енгізетін
болса, дамуында ауытқуы бар балалар үшін мұның қажеті жоқ – олардың
ата – аналарынан ешқандай төлем ақы алынбайды. Өйткені Қазақстан
Республикасының бекітен заңы бойынша мұндай балалар мектепке дейінгі
және мектеп жасында барлық әлеуметтік – педагогикалық және
медециналық көмекті тегін ала – алады.
Арнауы мектепке дейінгі білім беру мекемелеріндегі бүкіл жұмыс
бір ғана мақсатқа жұмылдырылған – потенциалды мүмкіндіктерін
максималды дамыта отырып, балаларға тәрбие беру, отбасына көмектесу,
қол ұшын беру.
Білім берудің кеңістік жүйесінің сипаттамалық белгісі дамуында
ауытқуы бар балаларды мектепке дейінгі мекемелерге қабылдаудың
жеткілікті қатаң ережелері болып саналады. Біріншіден, мұндай балалр
жалпы балалар бақшасына қабылданбайды, егер жалпы білім беретін
мекемелердің тәрбиеленушісінен дамуында ауытқу кешірек, білім беру
барысында анықталса, онда оны мекеме құрамынан шығару және арнаулы
білім беру мекемесіне ауыстыру жеткілікті қатаң түрде өз шешімін
табатын болған.
Нәтижесінде мамандар, оның ішінде кеңістік білім беруге баға
беруші шетелдік бақылаушылар дамуында ауытқуы бар балаларды оқытуға
арналған мекемелердің аса жасырындылығын, оқшаулығын,
тәрбиеленушілердің бірқалыпты дамушы құрдастарынан және тұтастай
қоғамнан жасанды түрдегі жаттылығын атап көрсетеді.
Екіншіден, қоғамдық мектепке дейінгі білім алу мүмкіншілігін
жоққа шығаратын диагноздарын жеткілікті кең ауқымы орнатылды. Осыған
орай, арнаулы мектепке деінгі білім беру мекемелерінен дамуында
комбинациялы, кешенді ауытқулары бар балаларды қабылдамады. Мәселен,
есту қабілеті бүлінген балаларға арналған мектепке дейінгі оқыту
мекемелеріне зағип әрі еститін, ой – санасы жетілмеген балалар
қабылданбады. Сонымен бірге, көру қабілеті мен интелектісі бұзылған
балаларға арналған арнаулы білім беру мекемелері керең және әлсіз
еститін балаларды өз қатарларына алмады. Мұндай балаларға көмек
білім берудің бірліктік мекемелерінде ғана жүзеге асырылды. Сонымен
қатар, эпилепсиядан, шизофрениядан, психопаттық жүрі – тұрыстан зардап
шегетін, имбецильдік және идиотиялық дәрежедегі саналық
жетіспеушілікке ие балалар, жеке күтімді қажет ететін тірек тік –
қозғалыстық аппараттардың бұзылуынан ие балаларға қабылдануға
жатпады. Мұндай балаға тәрбие беруші отбасылар, оларға білім беру
қатынасында өз кұш – жігеріне арқа сүйеуге мәжбүр болды және
медициналық іс – шаралармен шектенуге тура келді.
Сондай – ақ айта кетерлік бір жайт, баланы ясли бақшасында
беруге тек 2 жастан, ал бала бақшаға 3 жастан беруге ғана
мүмкіндік болды. Ерте жастағы балалар денсаулық сақтау бөлімінің
назарындағы объектісі болып табылады және психолого - педагогикалық
көмекке ие бола алады.
Осыған байланысты арнаулы мектепке дйінгі білім беру мекемелерінің
құрылған желісі жалпы мектепке дейінгі білім беру жүйесін
ұйымдастыруды орасан зор оң салым енгізді, алайда бұл мекемелердің
таңдау нормасы мен жинақтауына түспейтін, арнаулы қажеттіліктерге ие
балаларды үлкен топтары қатынасында жеткілікті иілімді бола алады.
Соңғы жылдары қабылданып, бекітілген әрбір әрекет етуші әрі жаңа
білім беру мекемелеріне арналған сәйкес типтік жағдайлар мектепке
дейінгі жастағы балалар, сондай – ақ олардың қажетті психолого –
педагогикалық және медициналық - әлеуметтік көмек алатын білім беру
мекемелерінің кең желісін қалыптастыру үшін жаңа мүмкіндіктерді
ашты.
Бірқалыпты дамушы баланың ата - аналары үшін бала бақша – бұл ол
қарым – қатынас жасауға, өзге балалармен ойнауға, ата – анасы
жұмыста болғанда уақытын қызықты өткізуге, жаңаны білуге арналған
орын. Дамуында ауытқуы бар баланы тәрбиелеуші отбасы үшін, бала
бақша мұндай балалардың толыққанды дамуы үшін барлық жағдайлар
жасалған біріңға жалғыз ғана орынға айналды.
Дамуында ауытқуы бар көптеген балалар компенсациялаушы түрдегі
балалар бақшасында және комбинациялық түрдегі балалар бақшасының
компенсациялаушы топтарында тәрбие алады. Мұндай мектепке дейінгі
білім беру мекемелерінде оқыту және тәрбиелеу дамуында ауытқуы бар
балалардың әрбір категориясы үшін жаспа шығарылған арнаулы
корекциялық дамытушы бағдарламаларға сәйкес жүзеге асырылады.
Топтардың бөліну түріне және жас ерекшелігіне байланысты
орнатылады (екі жас аралық және 3 жастан жоғары) және келесі
түрдегі балалар үшін мына сан аралық шаманы құрайды:
-сөйлеу қабілетінің ауыр бұзылуына ие балалар – 6 дан 10 адамға
дейін:
- 3 жастан бастап кездесетін тілдің фонетико – фонематикалық
бүлінулеріне ие – 12 балаға дейін
-кереңдер – екі жас аралық топтар үшінде 6 балаға дейін;
-әлсіз еститіндер – 6 дан 8 балаға дейін;
-зағиптар – екі жас аралық топтар үшін де 6 адамға дейін
-амблиопияси, қитарлығы бар балалар үшін, әлсіз еститіндерге – 6 дан
10 балаға дейін;
-тірек – қозғалыстың аппараттарының бүлуіне ие балалар – 6 дан 8 балаға
дейін;
-интелектісі бұзылған балалар үшін - 6 дан 10 балаға дейін;
-психикалық дамуы артта қалған балалар – 6 дан 10 адамға дейінгі;
-3 жастан жоғары жаста ғана ой – санасының терең артта қалуына ие
балалар – 8 балаға дейін;
-туберкулездік интоксикацияға ие балалар - 10 нан 15 балаға дейін;
-жиі ауыратындар – 10 нан 15 балаға дейін;
-күрделі дефектілері бар балалар – 5 баладан аспайды;
- дамуында өзге де ауытқулары бар – 10 нан 15 балаға дейін;
Түрлі себептерге байланысты кәдімгі режимде мектепке дейінгі
мекемелерге бара алмайтын, дамуында ауытқуы бар балалар үшін, МДББМ-
де қысқа мерзімге келіп – кетуге арналған топтар ұйымдастырылады.
Мұндай топтардың мақсаты осындай балаларға дер кезінде психолого –
педагогикалық көмек көрсету, баланы оқыту мен тәрбиелеуді
ұймдастыруда олардың ата-аналарына консультативтік - методикалық
қолдау көрсету, балаларды әлеуметтік бейімдеу және оқу әдістемелері
қалыптастыру болып табылады. Мұндай топтарда сабақтар ата-аналардың
қатысумен, оларға ыңғайлы уақытта, жеке немесе азғана топтармен (2-3
бала) жүргізіледі. Мұндай жаңа ұйымдастырушының форма МДББН түрлі
мамандармен сабақтар өткізуді қарастырады, олардың жалпы ұзақтығы
аптасына бес сағатпен шектеледі.
Отандық білім беру сферасындағы көптеген өзгерістер шетелдік
тәжірибенің ықпалы әсерінен жүреді. Осынған орай, дамыған елдерде
арнаушы қажеттіліктерге ие балаларды бірқалыпты дамушы балалар
ортасы интеграциялаудың түрлі модельдері пайдаланылады. Ресейлік
мектепке дейінгі білім беру жағдайында интеграцияланған түрдегі білім
беру тәжірибеге бояу, әрі мұқият енгізілуде, өйткені оны жүзеге
асыру үшін жлпы дамытушылық түрдегі балалар бақшалары жалпы
жағдайларға ие болуы тиіс, яғни олар корекциялық – педагогикалық
және емдік – сауықтыру жұмыстарын жүргізу үшін арнаулы кадрлық және
материалдық – техникалық қамтуы қажет. Интеграциялық идеяларды
таратушы мамандар қазіргі таңда келесілерде мұндай жағдайлар
орнату оңай деп жорамалдайды: а)компенсациялық таптар да ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.