Оқушының өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы:
Оқушының өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру

Мазмұны:

І.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

Бастауыш сыныптарда оқу үрдісіндегі оқушылардың өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстардың рөлі мен маңызы

1.1.Бастауыш сыныпта өздігінен орындайтын және шығармашылық
жұмыстардың жалпы оқу үрдісіндегі
маңыздылығы ... ... ... ... ... ... .7

1.2.Оқушылардың өздігінен орындайтын және шығармашылық
жұмыстарының ерекшелігі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11

1.3. Бастауыш сыныпта оқушылардың өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру мәселелері ... ... ... ... ... 14

ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Бастауыш сыныпта математика пәнін оқыту жүйесіндегі оқушылардың өздігінен
орындайтын және шығармашылық жұмыстарды ұйымдастыру мен сабақта
қолданудың әдістемесі

2.1.Математика пәнін оқытуда өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстарды ұйымдастырудың педагогикалық
шарттары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .17

2.2. Бастауыш сыныпта оқушылардың өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстарды ұйымдастыру мен басқаруды
дамыту
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .20

2.3.Бастауыш сыныпта математика пәнін оқыту үрдісінде
оқушылардың өздігінен орындайтын және шығармашылық
жұмыстарын ұйымдастыру әдістері мен
тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ..24

ІІІ.
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .28

КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Назарбаевтың қазақстандықтарға
Жолдауында Ғасырдағы экономикалық және әлеуметтік ұмтылыстағы негізгі
жетекші күш – адамдар, олардың еркі, жігері, табандылығы, білімі делінген.
Олай болса, алға қойылған мақсаттарды орындау үшін еліміздегі оқушы
жастарымыздың шығармашылық әлеуетін жан-жақты өсіруге ден қою қажеттілігі
туындайды.
Қазақстанның орта білім жүйесінің алдына бүкіладамзаттық құндылықтар,
ұлттық рухани мұралар, адамгершілік пен ізгілік, елжандылық тұғырнамасында
қалыптасқан, тәні және жаны сұлу, өзіне өзі сенімді, ғылыми-теориялық
білімділігі мен тәжірибелік қабілеттері арқылы күрделі әлемдік, өмірлік әрі
әлеуметтік кеңістікке еркін ене алатын қасиеттерге ие дарында тұлға
тәрбиелеу міндеті қойылып отыр.
Әрбір оқушының еркін дамып, оның ішкі даралық және дарындылық
мүмкіндіктерінің ашылуын және педагогтарының шығармашылықпен нәтижелі жұмыс
істеуін қамтамасыз ету үшін мектепті басқару жүйесінің демократиялық пен
ізгілік негізде құрылуының маңызы зор.
Оқушыны шығармашылыққа баулу, өз еңбегінің нәтижесін көруге , оны
бағалауға бағыттау - өте күрделі үрдіс. Оқушының шығармашылық мүмкіндігі,
оның жеке тұлға ретінде қалыптасуы үрдісінде пайда болады. Шығармашылық
оқушының жас кезінде бағалы бағдар болып қалыптасса, онда болашақта оның
қалыптасуы екіталай. Сондықтан да оқушының шығармашылық әрекеті өнімді
әрекетпен ұштасыпжатуы тиіс. Өнімді әрекет мақсаты –оқушылардың оқу
үрдісінде мүмкіндіктерін көрсетуіне жағдай жасау. Бұған қол жеткізу үшін
келесімақсаттардың дамуын бағытқа алады: жеке өсу және даму; жеке тұлғалар
арасындағы дағдылар; өз бағытын айқындау.
Мұндай шараларымызды іске асыру мақсатында оқушы, мектеп, ата-ананың
байланысын нығайту және ғылымның жекеленген салаларына тереңдеу арқылы
арнайы оқу орындарымен байланыс жасап, жүйелі жұмыс жүргізуді көздейміз.
Өйткені, егемен еліміздің дүние жүзі елдерімен терезесі тең болуы үшін
оның негізгі тұтқасын ұстайтын, дүние әлемін шарлайтын біздің дарынды да
қабілетті ұландарымыз. Халқымыз Басында бұлағы бар өзен ұзақ ағады деп
бекер айтпаған.
Болашақ ұрпақтың дамуы ұстаздарының, өндіріс оқу-шеберлерінің
адамгершілігіне, белсенділігіне, білім деңгейіне, шығармашылық іс-

әрекетіне
байланысты болмақ. Сол себептен бізді қоғамға аса қажет мамандарды кім
оқытып тәрбиелеп жүргені, оның кәсіби шеберлігінің қандай дәрежеде екендігі
қай-қайсымызды да бейжай қалдыра алмайды. Сондықтан болашақ ұстаздар мен
өндіріс-оқу шеберлерінің бойында осы сұраққа жауап бере алатындай білім,
жоғары мәдениеттілік, дағды, іскерлік, өз ісіне деген сенімділік, тез шешім
қабылдай алатын ұйымдастыру қабілеті жоғары болмағы ләзім.
Курстық жұмыстың мақсаты: бастауыш сынып оқушыларын өздігінен
орындайтын және шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі: бастауыш сынып оқушыларын
математика сабағында өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын
қалыптастыру мәселелері.
Курстық жұмыстың зерттеу пәні: бастауыш сынып оқушыларын математика
сабағында өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын қалыптастырудың
тиімді жолдарын анықтау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Бастауыш сыныпта өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстардың
жалпы оқу үрдісіндегі маңыздылығы;
- Оқушылардың өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыс-тарының
ерекшелігі;
- Бастауыш сыныпта оқушылардың өздігінен орындайтын және шығармашылық
жұмыстарын ұйымдастыру мәселелері;
- Математика пәнін оқытуда өздігінен орындайтын және шығарма-шылық
жұмыстарды ұйымдастырудың педагогикалық шарттары;
- Бастауыш сыныпта оқушылардың өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстарды ұйымдастыру мен басқаруды дамыту жолдары;
-Бастауыш сыныпта математика пәнін оқыту үрдісінде оқушылардың
өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру әдістері
мен тәсілдері.
Зерттеу көздері: Зерттеу мәселесі бойынша математика, педагогика
ғалымдардың, әлеуметтанушылардың, психологтардың еңбектері; ҚР Білім беру
туралы Заңы; Елбасшысының халыққа жолдаған Қазақстан - 2030 үндеуі;
Кәусар бұлақ бағдарламасы; Атамекен бағдарламасы; Қазақстан
Республикасында жалпы орта білім беру тұжырымдамасы; ҚР 2015 жылға дейінгі
білім беруді дамыту тұжырымдамасының педагогикалық және жас ерекшелігі
психологиясы теориялары, ұлттық тәлім-тәрбие туралы ғылыми зерттеулер мен
теориялық әдебиеттері негіздеріне сүйеніп жасалған.
Зерттеу әдістері: тақырыпты зерттеу барысында қолданылған
педагогикалық және психологиялық әдебиеттерге, ғылыми мерзімді басылымдарға
ғылыми талдау жасау, педагогикалық эксперимент өткізу, анкета және интервью
әдістері қолданылды.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен,
қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспе бөлімінде осы тақырыптың көкейкестілігі, бастауыш мектепте
оқушыларын өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру
мәселелері және оқу-тәрбие процесінің бірізділігі, оны зерттеуге ат
салысқан ғалымдардың еңбектерінің құндылығы қарастырылды. Зерттеу жұмысының
ғылыми аппараты, мақсаты, міндеттері әдістері объектісі мен пәні
көрсетілді.
Бастауыш сыныптарда оқу үрдісіндегі оқушылардың өздігінен орындайтын
және шығармашылық жұмыстардың рөлі мен маңызы деп аталатын бөлімде
бастауыш сыныпта өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстардың жалпы
оқу үрдісіндегі маңыздылығы және оқушылардың өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыс-тарының ерекшелігі мен бастауыш сыныпта оқушылардың
өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру мәселелері
қарастырылады.
Бастауыш сыныпта математика пәнін оқыту жүйесіндегі оқушылардың
өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарды ұйымдастыру мен
сабақта қолданудың әдістемесі деп аталатын бөлімде математика пәнін
оқытуда өздігінен орындайтын және шығарма-шылық жұмыстарды ұйымдастырудың
педагогикалық шарттары мен бастауыш сыныпта оқушылардың өздігінен
орындайтын және шығармашылық жұмыстарды ұйымдастыру мен басқаруды дамыту
жолдары және бастауыш сыныпта математика пәнін оқыту үрдісінде оқушылардың
өздігінен орындайтын және шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру әдістері
мен тәсілдері қарастырылады.

Бастауыш сыныптарда оқу үрдісіндегі оқушылардың өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстардың рөлі мен маңызы

1.1. Бастауыш сыныпта өздігінен орындайтын және шығармашылық
жұмыстардың жалпы оқу үрдісіндегі маңыздылығы

Болашақ ұрпақтың дамуы ұстаздарының, өндіріс оқу-шеберлерінің
адамгершілігіне, белсенділігіне, білім деңгейіне, шығармашылық іс-

әрекетіне
байланысты болмақ. Сол себептен бізді қоғамға аса қажет мамандарды кім
оқытып тәрбиелеп жүргені, оның кәсіби шеберлігінің қандай дәрежеде екендігі
қай-қайсымызды да бейжай қалдыра алмайды. Сондықтан болашақ ұстаздар мен
өндіріс-оқу шеберлерінің бойында осы сұраққа жауап бере алатындай білім,
жоғары мәдениеттілік, дағды, іскерлік, өз ісіне деген сенімділік, тез шешім
қабылдай алатын ұйымдастыру қабілеті жоғары болмағы ләзім.
Өздігінен орындайтын жұмыстар – оқушылардың білім, іскерліктерін
тәжірибеде қолдану тәсілдерін меңгеруге бағытталған оқытушы көмегінсіз
өткізілетін іс-әрекеті. Өздігінен орындайтын жұмыстар балалардың
белсенділігін дамытып, зейінді шоғырландыра жұмыс істеуге, өзгені
байқамауға үйретеді.
Өздігінен орындайтын жұмыстар сынып-комлектінде сабақтың барлық
кезеңдерінде ұйымдастырылып, бекіту және қайталауға 60%, 20% жаңа
материалды меңгеруге, 20% бақылауға беріледі.
Әр сабақта балаларға тексеретін, дайындайтын, оқытатын тапсырмалар
беріледі. Тексеретін өздігінен орындайтын жұмыстар білім, іскерлік оларды
қолдануды тексеру үшін керек. Тексере – оқытамыз деген ережемен өздігінен
орындайтын жұмыстар тексеріледі. Тірек білімдер, іскерліктер жаңа оқу
атериалын қабылдап түсіну үшін керек, сондықтан балаларға фактілерді
салыстыруға, ережелерді, іс-әрекет тәсілдерін, қайталауға, алдын ала оқуға
және бақылауға, әшекейлі сурет қарауға, көргендерін жазуға, мәліметтер
табуға тапсырмалар беріледі.
Оқушылардың шығармашылық белсенділігін, іздемпаздығын қалыптастыруда
сыныптан тыс, жеке, ұжымдық жұмыстар ұйымдастыруда шығармашылық ой, пәндік
апталықтар мен ғылыми-шығармашылық апталық, жобалар, пәндік үйірмелер мен
факультативтік сабақтардың маңызы зор. Барлық жұмыстарда оқушылардың
қалауы, таңдауы мен ұсыныстарын ескеру қажет. Оқушылардың танымдық
ізденімпаздығы мен белсенділігін, шығармашылық бағыттылығына негізделген
жұмыс түрлерін пайдалау – олардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыра
алады. Сондай-ақ, мектептегі пәндік олимпиадалар, сайыстар, көркемөнер және
техникалық көрмелер, түрлі шығармашылық кештер оқушылардың ізденіс
қабілетін ұштап, дербес оң нәтижеге жетуге ықпал етеді.
Сонымен қатар, оқушылардың шығармашылық белсенділігін және
ізденімпаздығын қалыптастыруда мұғалімнің педагогикалық шеберлігі қажет.
Мұғалім оқушыларға шығармашылық іс-әрекетін ұйымдастыру мақсатында
түрлі танымдық тапсырмалар дайындауда мынадай талаптар қойылады:
- шығармашылық тапсырмалар дайындауда оқылатын пәннің жеке сипатын,
мазмұнын ескеру;
- шығармашылық тапсырмалар түрлі деңгейде болуы;
- кезекті тапсырма бұрын берілген тапсырмамен байланыста және бір
жүйеде берілуі;
- білімі мен біліктерін жетілдіретіндей болуы;
- тапсырмалардың қарапайымнан күрделіге өзгеруі;
-оқушының жеке қабілеттерін ашатындай болуы және шығармашылық
белсенділігін дамытантындай дәрежеде болуы керек.
Сонымен, оқушылардың дербес, шығармашылықпен жұмыс істей алу әрекеті
мейлінше белсенділікті, ынталықты, ізденімпаздылықты, өзеркімен жүйелі
жұмыс істеуді талап етеді, оны оңтайландыру, оқушының күнделікті рухани
қажетіне айналдыру орта мектептің қазіргі кезеңдегі маңызды міндеті.
Шығармашылық – оқушының танымдық қабілеттеріне мотивациялық тұрғыда
басшылық жасау нәтижесінде туындайды.
Шығармашылық белсенділік әртүрлі сапада көрінуі мүмкін. Оның күрделі
табиғатының өзі оның жеке адам дамуының түрткісі, қозғаушы күші екендігін
көрсетеді. Оқушының шығармашылық белсенділігін қалыптастырудың мәні мынада
деген тұжырымға келуге болады:
- қоғамда болып жатқан өзгерістерді танып білуге, ғылым жаңалықтарына
тұрақты қызғушылықтың пайда болуыңа;
- оқу-танымдық міндеттер мен мақсаттарын орындауға талпыну;
- білім алуға, шығармашылық жұмыстарға тұрақты қызығушылық;
- оқушының танымдық ойлау белсенділігінің дамуы;
- жеке тұлғалық сапалық көрсеткіші ретінде көрінетін қабілеті мен
қасиеттернің дамуына;
- тұрақты ізденімпаздық шығармашылық іс-әрекетінің нәтижелі дамуына
әсер етеді.
Мектеп пен университет көлемінде әдеби-шығармашылық, тарихи-тағлымдық
кездесу кештері оқушыларды әбден қызықтырады. Мұндай жағдайларда мәдени
шаралардың өскелең жастардың халқымыздың тарихы мен салт-дәстүрлерін,
тарихи тұлғаларды,яғни, өнер мен әдебиет, мемлекет және мәдениет
қайраткерлерін, ғылым мен білім ғұламаларын танып білуде болатын өмірге,
әдемілікке, әсемділікке, ұқыптылыққа баулумен қатар рухани байлық пен
танымдық қызығу қорын бойына сіңіруіне үлесі мол. Оқушылар жас
ерекшеліктеріне қарай іс-шараларды ұйымдастырып, тән тазалығын дарытып,
ақыл-ойын дамытып, танымдық қызғуын арттыру үшін мектеп пен университет
арасындағы сабақтастық мәселесін жетілдіру қажет.
Еліміздің мектепрінде барлық оқушыларды жоғары оқу орындарына түсуі
үшін болашақ мамандық иесі баулу жұмыстары жүргізіледі. Оқушылыра өздерінің
қабілеттері мен мүмкіндіктеріне байланысты икемделелінеді. Оқушыларға бағыт-
бағдар беруде келеңсіздіктерге жол бермеу үшін орта білім беретін және
жоғары оқу орындарының бірлесіп атқаратын жұмыстары көп-ақ. Сондықтан
оқушылар мен олардың ата-аналарымен өндірістік бағдар беру мұқтаждығын
анықтап, мектеп бітірушілер, өз орнын осы мамандықтардың ішінен іздеуге
бағыттау керек. Содан кейін барып кәсіптік бағдар жұмысын жүргізген абзал.
Кәсіптік бағалау кезінде оқушылырдың мүмкіндіктерін, қабілетін ескерген
дұрыс.

1.2. Оқушылардың өздігінен орындайтын және шығармашылық
жұмыстарының ерекшелігі

Педагогика ғылыми мектеп пен жоғары оқу орындарының алдына жеке
тұлғаны қалыптастыру міндетін әлдеқашан-ақ қойғанымен, шын мәнінде оның
жүзеге асуында әлі де толық шешімін таба алмай отырған мәселелер
жеткілікті. Қоғамның даму деңгейі мен әлеуметтік сұраным талаптарына үндес
жүйеленген білім көлемі оқыту мен тәрбиелеудің басты ұстанымдарына сәйкес
іріктеліп, оны меңгерту үрдісі педагогикалық психологияың жаңа бағыттарын
басшылыққа ала отырып ұйымдастырылған жағдайда көзделген мақсатқа қол
жететі аян. Ол үшін оқушылардың даму деңгейіне сай білім беріп қана қоймай,
сонымен бірге олардың белгілі ғылым саласына қызығуын, қабілетін дамытуға,
өз ортасындағы өзгерістнргн сай сабақтан тыс уақытта өз бетінше дамыту
жолдарын қолдана білуге дағдыландыру қажет.
Оқыту, білім беру деген сөзден нені қалай оқыту керек? деген сұрақ
туады. Осы сұраққа алдымен Абай тілімен жауап беріп көрейік. Абай білімді
меңгерту, қабылдау, тану жайында педагогикалық теорияға үйлесімді даналық
пікірлерді дәл ұсынған: қабылдау, ұғыну, ойлану, пайымдау, игеру, бекіту,
жүзеге асыру, қолдану, іздену.
Халқымыздың ұлы ойшылы, ақын Абай он бесінші қара сөзінде: Әуелі –
пенде адам болып жаратылған соң дүниеде ешбір нәрсені қызық көрмей жүре
алмайды екен, сол қызықты нәрсесін іздеген кезі өмірінің ең қызықты уақыты
болып ойында қалады. Сонда есті адам орынды іске қызығып, құмарланып,
іздейді екен-дағы, күнінде айтсақ құлақ, ойласа көңіл сүйгендей болады
екен... деп, орынды іске қызығу құмарлану адамның қалаған мақсатына
жетуіне негіз болатынына арнайы тоқталады.
Сонымен қатар Қызығу мәселенің өнер-білімді жаңғыртуда жетекші мәнге
ие екендігі Ж.Аймауытов, А. Байтұрсынова, М.Жұмабаев еңбектерінде де
қарастырылады.
Осы орайда материалдық, әлеуметтік, рухани қажеттіліктерден түрткі
туындайды. Ал танымдық қасиеттердің әрекеттері қалыптасады. Танымдық
қызығудың сабақтастығына орай тұлғаны бағдарлау жолы төмендегі сызбада
берілген.

Сабақтастыққа орай тұлғаны бағдарлау жолы

әрекет

Қажеттілік

Қажеттілік

Материалдық

Әлеуметтік
Рухани

Ж. Баширова Ж. өз еңбегінде мектеп пен арнайы оқу орындарындағы
байланыстың болуы бірден-бір маңызды жағдай екенін, еңбекке деген
белсенділік көзқарастарын дамыту мәселесін қарастырған. Олай болса, адам
бойында қажеттілі, түрткі ниет, тілек, ынта, ықылас, т.б. қаситтер танымдық
қызығуды құрайды. Танымдық қызығушылық шығармашылық белсенділіктің
бастамасы. Шығармашылық белсенділік оқушыны білімге, кәсіпке, іскерлікке,
әрекеттілікке, т.б. итермелейді. Танымдық қызығушылықтың туындау
көрсеткіштері төмендегідей бөліктерге бөлінеді:
- мотивациялық құндылықтары;
- оқу объектісіне бағыттау;
- технологиялық;
- шығармашылық.
Соның ішіндегі шығармашылық – шығармашылық ептілікті, шығармашылық
белсенділікті, оқушының шығармашылық-ізденушілік бағыттылығын дамыту.
Оқушылардың танымдық қызушылығын қалыптастыруда шығармашылық
жұмыстарды ұйымдастырудың маңызы зор. Шығармашылық жұмыстар арқылы
оқушылардың бойында еңбекқорлық, шыншылдық, қанағатшылдық, қамқорлық,
өтірік айтып алдамау, әдептілік пен сыпайылықты бейнелеуі көрінеді.
Шығармашылық өлшемдеріне шығармашылық ептілікті, шығармашылық
белсенділікті, болашақ маманның шығармашылық –ізденушілік бағыттылығын
дамыту кіреді. Оған болашақ маманның ғылыми-зерттеу жұмыстарына өзіндік
талдау жасай алуы, өз білімін көтеруге, жетілдіруге талпыныстың болуы мен
инновациялық әдіс-тәсілдерді қолдануға өзіндік (авторлық) жаңалықтар,
өзгерістер енгізумен және жаңалықты шығармашылықпен қолдана алуымен
сипатталады.
Оқушыларда жаңа педагогикалық технологияларды қолдануға даярлықты
қалыптастыру мына көрсеткіштері қамтиды: мотивациялық құндылықтар,
мазмұндық, бейімділік, танымдық, іс-әрекеттілік, технологиялық,
шығармашылық. Осы талған көрсеткіштердің әсерінен білім, кәсіп, іскерлік,
іс-әрекет, игер, нәтиже құралады.
Бір сабақтағы өздігінен орындайтын жұмыстар санының регламенті
болмағандықтан, оқушылардың мүмкіндігін ескеру керек. Оқу материалынан
өздігінен орындайтын жұмыстарға оқушылардың оқу мүмкіндігі сәйкес келетін
материалдар іріктеледі. Іс-әрекет түрін жиі ауыстыру нәтижені нашарлатып,
көп уақыт алады.

1.3. Бастауыш сыныпта оқушылардың өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыру
мәселелері

Оқушылардың шығармашылық белсенділігін қалыптастыру жұмыстарының
мазмұны дегеніміз – жеке тұлға қалыптастырудағы адамның шығармашылық іс-
әрекет тәсілдерін меңгеру мен жүйелі білім алуы, іскерлік пен дағдыны
игеру, ақыл –ойы мен сезімін дамыту, интеллектуалдық ой-өрісін кеңейту.
Нағыз білімді адам деп өзінің ақыл-ойы жетілген, қабілетті, ізденімпаз, өз
пікірін дәлелдей алатын, шығармашылықпен іс-әрекет жасайтын дербес, білімді
жеке тұлғаны айтамыз.
Ал, өздігінен орындайтын жұмыстар – оқушылардың білім, іскерліктерін
тәжірибеде қолдану тәсілдерін меңгеруге бағытталған оқытушы көмегінсіз
өткізілетін іс-әрекеті. Өздігінен орындайтын жұмыстар балалардың
белсенділігін дамытып, зейінді шоғырландыра жұмыс істеуге, өзгені
байқамауға үйретеді.
Жеке тұлғаның жан-жақты дамуын қалыптастыру И.Я.Лернер мен М.Н.Скаткин
білім беру мазмұнының теориялық тұрғыда білім, іскерлік, дағды жүйесін
түсіндіруде, шығармашылық іс-әрекет пен ерікті сезімтәжірибесін меңгеруді
ұсынады.
Қазіргі кезде әлемдік білім деңгейіне жетуге талпыныстар, ауыл
мектебінің дамуына көңіл бөлу т.б. жаңа талаптарға сай міндеттердің
күрделенуіне байланысы білім мазмұны да өзгеруде. Оқушының жеке тұлғалық
дамуындағы шығармашылық іс-әрекеттің мәні мен мазмұнынан көп көңіл бөлініп
отыр. Қоғамның әлеуметтік тапсырысы білім мазмұнының жеке тұлғаны жан-жақты
қалыптастыруда терең білімді, саналы, кез келген іс-әрекетті
шығармашылықпен шешетін азамат тәрбиелеу болып отыр.
А.В.Хуторский, В.А.Сластенин еңбектерінде талдау жасай отырып,
айтылған тұжырымдар негізінде ауыл мектептерінде оқушылардың шығармашылық
белсенділігін қалыптастыруға ықпал ететін шығармашылық сабақ түрлерін 4-ке
бөліп қарастырамыз: 1) танымдық; 2) эвристикалық; 3) әдіснамалықь; 4)
коммуникативтік.
Танымдық:
- объектіні зерттеу сабағы;
- философиялық қорыту сабағы;
- түпнұсқамен жұмыс сабағы;
- практикалық сабақ;
- лабороториялық сабақ;
- сындарлы түсінік сабағы (ереже, заңдылық, болжау);
- кіркітіру сабағы;
- проблемалық сабақ.
Эвристикалық:
- диалог сабақ:
- өнертапқыш сабақ;
- саяхат-сабақ;
- қиял сабақ;
- эвристикалықситуация сабағы;
- жаңалық ашу сабағы;
- болашаққа бағдар сабағы;
- олимпиада сабағы;
- шығармашылық жалпылау сабағы т.б.
Әдіснамалық:
- жеке бағдарламалық сабақ;
- ізденістер сабағы;
- топтық сабақ;
- жобалау сабағы;
- пікір алысу сабағы;
- бағалау сабағы;
- сынақ сабақ;
- рефлекциялық сабақ;
- жалпы қорыту сабағы т.б.
Коммуникативтік:
- бинарлық сабақ;
- пікірлесу сабағы;
- көрме-сабақ;
- аукцион – сабақ;
- конференция сабақ;
- сайыс-сабақ;
- КВН-сабақ;
- дөңгелек үстел сабақ;
- спектакль- сабақ;
- шығармашылық есеп сабағы, т.б.
Мұғалімнің қызметі де әр алуан педагогикалық міндетті шешуді
қарастырады. Педагогикалық міндеттерді дұрыс шешуді үйрену болашақ жастарға
оңайға түспегенімен өте қажетті.Өйткені мұндай әрбір шешімнің өзі күрделі
көп кезеңді шығармашылық процесс.
Шығармашылық дегеніміз не?.. Сөздікте бұл сұраққа былайша жауап
береді: Шығармашылық – бұл іс-әрекет, соның нәтижесінде жаңа материалдық
немесе рухани байлықтар жасалады. Педагогикалық еңбектің шығармашылық
сипаты туралы не айтуға болады?! Бүгінгі оқушылар – ертеңгі жаңа қоғамның
құрылысшылары. Өмірінің алдына енді ғана қойылатын дер отырған міндеттерді
шешетін адамды бүкіл даярлау – мұғалімдердің жауапты міндеті. Ол жедел
дамып келе жатқан қоғам қажеттігін алдын ала көре білуі, бүгінгі мектеп
партасында отырғандарға қоятын талабын көре білуі тиіс.

Бастауыш сыныпта математика пәнін оқыту жүйесіндегі оқушылардың өздігінен
орындайтын және шығармашылық жұмыстарды ұйымдастыру мен сабақта
қолданудың әдістемесі

2.1. Математика пәнін оқытуда өздігінен орындайтын және
шығармашылық жұмыстарды ұйымдастырудың педагогикалық шарттары

Оқушылардың шығармашылық белсенділігін қалыптастыру мазмұны,
қажеттілігі маңыздылық бағыты мен жеке тұлғаның қызығушылығына,
ізденімпаздылығына байланысты болу керек.
Оқушылардың шығармашылық белсенділігін қалыптастыру әдістемесі жеке
тұлғаның ерікті-құндылық, интеллектуалдық жағынан жетілген азамат
қалыптастыруға негізгі құрал болып табылады.
Шығармашылық ізденушілік әрекет қоғамда пайда болған жаңа
проблемаларды шешуде іске асады. Бұрыннан белгілі іс-әркеттерді
қалыптастырудың жаңа әдістері алған білімін-іскерлігін қазіргі жағдайда іс-
әрекеттің жаңа тәсілдерін өздігінен іске асыруды талап етеді.
Бастауыш сынып оқушылардың шығармашылық белсенділігін қалыптастыруды
мазмұндық жағынан қамтамасыздандыру мынандай принциптерге сүйенеді:
- шығармашылық белсенділігін мазмұнының элементтері мен барлық
құрастыру деңгейлерінде қазіргі ғылым, өндірістің даму дәрежесі мен
гуманистік демократиялық қоғамның негізгі талаптарына сәйкес келеу
принципі;
- оқу материалының мазмұнын құрастыруда оқытудың мазмұндық және
шығармашылық іс-әрекетін есепке алу принципі. Бұл принципті жүзеге асыру
барлық іс-әрекет түрлерінің өзара байланысы оқу жоспарына енген барлық оқу
пәндерінде көрініс табуын көздейді;
- білім мазмұнының, біліктерінің қалыптасу деңгейінде құрылымдық
жағынан бірлігі принципі. Ол шығармашылық іс-әрекет компоненттерінің өзара
қалыпты, тепе-теңдікте және үйлесімді болуын көздейді.
Шығармашылық сабақ тапсырмаларының орындалуы түрліше болуы үшін,
мысалы, Өз жан-дүниенің әлемін бейнеле деген сияқты орындалу варианттары
бір-біріне ұқсамайтын тапсырма дайындалуы қажет:
- тапсырманы орындаудағы мүмкін болатын нәтижелері;
- ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.