Оқушылар ұжымының даму кезеңдері мен ерекшеліктері



Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:   
Сынып ұжымына диагностика жасау
Мазмұны

Кіріспе

Негізгі бөлім

1.Ұжым-тәрбие құралы
2.Оқушылар ұжымының даму кезеңдері мен ерекшеліктері
3.Сынып ұжымының даму кезеңдері мен олардың сабақтастығы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Елбасы Н.Ә.Назарбаев өзінің Қазақстан халқына Жолдауында болашақ,
келесі ғасырға, жаңа мыңжылдыққа, қашық болашаққа өтетін құндылықтар туралы
айтты: "Біз өзіміздің болашағымызды және балаларымыздың болашағын қандай
күйде көргіміз келеді, осыны айқындап алатын уақыт жетті. Біз ненің іргесін
тұрғызғымыз келетінін, таңдап алған мақсатымызға алып келетін өз
дамуымыздың траекториясы, даңғылы қандай болуға тиіс екенін анық білуге
және ұғынуға тиіспіз".
Білім беру- бұл қоғам мүшелерінің адамгершілік, интелектуальдық, мәдени
дамуыныі жоғары деңгейін және кәсіби біліктігін қамтамасыз етуге
бағытталған тәрбие беру мен оқытудың үздіксіз процесі. Білім беру жүйесінің
басты міндеті- ұлттық және жалпы адамзаттық қазыналар, ғылым мен
практиканың жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыру және дамыту
үшін қажетті жағдайлар жасау. Мемлекет білім беру жүйесін басым дамытуға ,
білім беру мекемелерін дүнмежүзілік деңгейге бағдарланған нормативтер
бойынша қаржыландыру және материальдық техникалық жағынан жабдықтау жолымен
білімділік мәртебесін арттыруға кепілдік береді.
1999 жылы 7 маусымда ҚР “Білім туралы” заңы қабылданды. Заң білім беру
саласындағы мемлекеттік саясаттың төмендегідей негізгі қағидаларын орнатты.

1. Қазақстан Республикасының азаматтары – білім алуға тең құқылы.
2. Әрбір азамат үшін интелектуальдық дамуы мен психо-физиологиялық және
жеке бастарының қажеттілігіне сәйкес, білімнің барлық саласының қол
жетерлік болуы.
3. Білімнің зайырлылығы.
4. Жеке тұлғаның білімінің және дарынының дамуына жағдай жасау.
5. Оқыту мен тәрбиелеудің бірлігі, білім алу жүйесінің үздіксіздігі.
6. Білім беру ұйымдарының меншік түріне, оқыту мен тәрбиелеу түріне,
бағыттарына байланысты әртүрлі болуы.
7. Білім беру ұйымдарының өкілеттігі және оны басқарудың демократиялық
бағытта болуы.
8. Білім беру ізгілікті, әрі дамыту бағытын ұстану керек.
9. Білімнің ғылыммен, өндіріспен байланысы.
10. Оқушыларды кәсіптік бағытқа бейімдеу.
11. Білім беру саласының ақпараттандырылуы.
ҚР Білім беру жүйесі өзара іс-қимыл жасайтын.

1. Ұжым- тәрбие құралы

Сынып ұжымы - бастауыш ұжымның бір түрі. Мектептегі бастауыш ұжымның
негізгі түрі - класс, оқушылар ұйымы, оқушылардың өндірістік бригадалары,
әртүрлі спорт және көркемөнерпаздар ұйымы.
Бастауыш ұжымның ерекшелігі - ондағы барлық мүшелердің жеке байланысы,
олардың арасындағы күнделікті істер және жолдастық өзара қарым-қатынас.
8 Мектепте педагогикалық тұрғыда ойластырылып шешілген оқу-тәрбие процесін
шебер жүзеге асыру үшін әрбір мұғалімнің, тәрбиешінің, мектеп директорының,
кластан тыс және мектептен тыс жұмысты ұйымдасты-рушылардың мектеп
коллективінің тәрбиесі жөніндегі негізгі принциптерді практикалық қызметте
басшылыққа алатын ғылыми негіздерді табуы керек.
Көп жылғы практика мектеп коллективінің тәрбиесі негізіне мыналар
жататындығына көз жеткізеді:
Коммунистік идеялық. Сан қырлы қарым-қатынастарда, еңбекте, ой-пікірде
мектеп коллективі коммунистік мұраттарды бейнелеуге, совет халқымен бірге
тыныстауға тиіс. Коммунистік идеялық бірлік болғанда ғана, іс-әрекет, ой-
пікір, сана-сөзім орынды үйлескенде ғана коллективтің қозғаушы күшіне
айналады. Осы бірлік — коллективтің және әрбір адамның табанды идеялық
сенімдерін қалыптастырудың түп негізі және ең маңызды ұйтқысы.
Мектеп коллективгніц идеялың және ұйымдық негіздерінің бірлігі. Бұл мектеп
коллективі жұмысының мазмұны мен формаларын айқындаудағы комсомол және
пионер ұйымдарының бірлескен қызметі, партия ұйымының, коммунистердің
басшылық ролі. Мектеп коллективін тәрбиелеу, шын мәнінде, мынадан тұрады:
мектепте идеялық жағынан табанды, рухани бай, өмір тәжірибесі арқылы
көреген болған адамдар — аға ұрпақтың өкілдері, сенімі жағынан коммунистер-
жас ұрпаңты өмір сүруге үйретеді. Өмір сүруге үйрету - бұл өте күрделі
және өте нәзік ғылым. Оның әліппелік ақиқаты: әрбір тәрбиеленуші күні ертең
ғана емес, сонымен бірге бір жылдан кейін, бес жылдан кейін не істейтін
болады; адам мен адамның араласуының негізінде не жатқанын, адамның
коллективте қандай рухани байлық алатынын және коллективке қандай рухани
байлың әкелетінін білу.
Коммунист-педагогтың басшылық ролі. Коллектив, өз ішінде аға жолдастардың
бағыттаушы, басшылық етуші — коммунистік ізгі мұраттармен рухтанған кө-
регендігі болғандықтан ғана тәрбиелеуші күш ретінде өмір сүреді. Егер
коллектив мектеп басшысы — директордың моральдық байлығымен,
интеллектуалдық көп қырлы қасиетімен, тұрмыстың көрегендігімен, комму-
нистік сеніммен рухтанған жағдайда ғана, міне осындай жағдайда ғана ол
тәрбиелеуші күшке айналады. Директор мектепте бір-екі-ақ жыл істеген жерде
коллективті тәрбиелеуші күш ретінде әңгіме етуге де болмайды. Педагогика
мәдениетінің, бүкіл оқу және тәрбие жұмысының дәрежесі төмен болған жерде
де коллективтің болуы мүмкін емес. Коллективке басшылық ету үшін және оның
жұмысына дұрыс бағыт беру үшін мектеп басшысы және барлық тәрбиешілер әрбір
баланың психикалық, рухани, интеллектуалдык, ерекшелік-терін жақсы білуге
міндетті.
Оқушылар мен педагогтардың арасындағы, оқушылардың өз арасыпдағы,
педагогтардың өз арасындағы қарым-қатынастардың байлығы. Тәрбиешілер мен
тәрбиеленушілердің араласып жатқан мүдделерінің сан алуандығы, бірлігі,
рухани қажеттіліктердің ортақ қанағаттандырылуы, рухани байлықтарды өзара
байыту және үнемі алмасу — мектеп коллективінің міндетті белгілері міне
осылар. Мектепте баланың тек оқып қана қоймайтынын ұмытпау керек. Мектепте
ол өмір сүреді. Егер тәрбиешілер осы ақиқатты ұмытса, оқушы үшін оқу ауыр
азапқа айналады. Оқу — сан қырлы рухани өмірдің тек бір ғана құрамды бөлегі
болған жерде — оқу бала үшін жақсы да тартымды болады. Коллектив ішінде
идеялық, азаматтық, интеллектуалдық, еңбектік, эстетикалық қарым-қатынастар
болған жағдайда, коллектив бай, толық мәнді рухани өмір сүреді. Қайталап
айтамын: қарым-қатынастар. Мектеп өзінің қызғылықты, мазмұнды өмірімен
оқушыларды магнитше тартуға тиісті. Тек осындай жағдайда оқу магнитше тарта
алады.
Тәрбиеленушілер мен тәрбиешілердің рухани өмірінің айқын білінген азаматтың
өрісі. Мұғалім мен оқушылар тек класта ғана кездесіп қоймауы тиіс: оқушы —
партада (ол білім алады, мұғалімнің сұрақтарына жауап береді, баға алады),
педагог — мұғалім стол басында (ол білім береді, оқушыға сұрақ қояды, баға
қояды). Егер қарым-қатынастардың өрісі осы ғана болатын болса, онда мектеп
коллективі тәрбиелеуші күш бола алмайды. Мұғалім мен оқушы екі азамат
ретінде де бір-біріне әсер етуі тиіс, міне сонда ғана олар тәрбиеші және
тәрбиеленуші бола алады. Мектеп өмірі мынадай болуға тиіс, онда адам үшін
адамның жауапкершілік, адамның қоғам алдындағы жауапкершілік жүйесі әрдайым
болуға тиіс. Адам - коллектив - қоғам - өзара қарым-қатынастардың жүйесі
міне осы, осының арқасында коллектив қоғамның белсенді қайраткерін,
азаматтың, қоғамдық проблемаларға өте сергек қарайтын, ел мүддесімен, ел
тілегімен өмір сүретін азаматты тәрбиелейтін күшке айналады. Дұрыс
ұйымдастырылған азаматтық қарым-қатынастар жақсы коллективке тән белгі, бұл
бар жерде жеке адам, өзін қоғаммен бетпе-бет тұрғандай сөзінеді, қоғамдық
мүдделердің, проблемалардың нақты, айқын көрінісін көреді, сөйтіп сол
мүдделерді жүзеге асыру үшін күрес жолын саналы түрде таңдап алады. Нақ
осындай күрес қоғамдық қызметтің өзі болып табылады, бұл қызмет тәрбиеші
мен тәрбиеленушінің арасындағы жоғарғы, ерекше өзара қарым-қатынастарды —
идеялың бірыңғай ой-пікір қатынасын, одақтастар мен туысқандардың ортақ
күрестегі қатынасын тудырады.
Өзіндік ынта, творчество, инициатива коллектив мүшелері арасындағы әр түрлі
қарым-қатынаетар көрінісінің ерекше қырлары іспетті. Былайша түсіндірейік:
өзіндік ынта — стихия емес. Мақсатқа бағытталған, идеялық педагогикалық,
ата-аналар басшылығы болмайынша, коллективте нағыз өзіндік ынта болуы
мүмкін емес. Өзіндік ынтаның мәні басқа адамға ықпал ету үшін өзіне
идеялық, рухани, моральдың интеллектуалдық байлық жинақтауда. Коллективтің
әрбір мүшесі тәрбие процесіне белсенді қатысқанда ғана нағыз өзіндік ынта,
творчество, инициатива мүмкін болады.
Рухани байлықтарды, әсіресе идеялық және интеллектуалдық байлықтарды үнемі
көбейте беру керек. Бұл, біздің пікірімізше, жалпы оқу мен тәрбие ұштасқан
тәрбие жұмысы саласының ең нәзік проблемаларының бірі.
Ойдың, сенімнің байлығы, затында, оқу көзінде алған білім мөлшеріне
байланысты болады. Ал егер бұл байлық оқушының сабақ пен оқулықтан алған
білімімен ғана шектелсе, оның рухани дүниесі мол болмайды. Ол ең алдымен
коллектив пен жеке адамның қоғамдық белсенді қызметіне араласқанда ғана
идеялық жағынан байиды. Идеялық өресі білім өресінен олқы түспеуге тиіс,
қайта, керісінше, әрдайым одан асып түсуі тиіс.
Басқаша айтқанда, интеллектуалдық байлықтарды үздіксіз молайта беру мектеп
коллективін баулудың маңызды шарты болып табылады. Түлектердің ой-арма-ны,
оларды толғантатын мүдделер, білімге деген құштарлықтың бекіп, жетілуі,
коллектив өмірінде интеллектуалдық байланысқа негізделген қарым-қаты-
настардың алатын орны — мектеп өмірінің рухы, коллективтің тәрбиелік күші
міне осыған байланысты. Өйткені, мектеп өмірінің бүкіл мәні — бұл өздігінен
ойлау, ойлану қабілетін баулу. Үнемі терең интеллектуалдық, рухани өмір
сүру, сенім күшіне берік болу, өзін-өзі білімді құрметтеу рухында баулу —
міне осының бәрі адамнан үлкен күш-жігерді талап етеді. Бұл күш-жігердің
қайнар көзі коллективтің интеллектуалдық өмірі екендігіне, оқушылар мен
оқушылардың арасындағы, мұғалімдер мен оқушылардың арасындағы қарым-
қатынастарда, сабақтардың, оқулықтардың шеңберінен шығатын қарым-
қатынастарда ақыл-ой байлығын үздіксіз молайта беру екендігіне тәжірибе көз
жеткізеді.
Асқақ, ізгі мүдделердің, қажеттіліктің, тілек-ниеттің үйлесімі.
Коллективтің тәрбиелік күші көп ретте мектеп оқушыларының қандай мүдделері
мен талап-талғамының қалыптасуына және осылар мектеп оқушыларының тілек-
ниеттерімен, әсіресе жас өспірімдер мен жоғары кластағы жеткіншектердің
тілек-ниеттерімен қалай үйлесетініне байланысты. Кластарда, үйірмелерде,
пионер отрядтары мен комсомол ұйымдарында оқушылардың ынтасы мен қажетін
баулуға бағытталған, жеке адамның жан-жақты жетілуіне қажетті қажырлы жұмыс
жүргізу керек, тілектің қанағаттандырылуы бұл адамды да, қоғамды да бақытты
етеді.
Жалпы мектеп коллективі — бұл ондаған бастауыш коллективтер, олар мейлінше
әр түрлі қарым-қатынастар арқылы, рухани өмірдің, тұтынудың, мүдденің
мейлінше бай сарындары арқылы құрылады.
Тәжірибе жалпы мектеп коллективінің рухани байлығы едәуір дәрежеде кластар
коллективтерінің арасындағы өзара байланыстың қаншалыңты әр түрлі және сан
қырлы екендігіне байланысты болатындығын көрсетеді. Жоғары кластарда
тәрбиеленушілер мен төменгі класс оқушылары коллективтерінің арасындағы
өзара қарым-қатынастар адамның адамға деген азаматтық жауапкершілігінің
бастапқы мектебі болып табылады.
Мектеп практикасында азаматтың жауапкершілікті дамытушы және орнықтырушы
мынадай әр түрлі өзара қарым-қатынастар болады:
Интеллектуалдъщ өзара қарым-қатынастар. Сегізінші-тоғызыншы (кейде тіпті
алтыншы және жетінші) кластардың оқушылары пәндік үйірмелерді басқарады,
бұларда екінші-бесінші кластардың оқушылары оқиды. Балаларды бәрінен гөрі
әдеби-творчестволық, жас өлке танушылар, көркем сөз үйірмелері, ертек
үйренуі үйірмесі қызықтырады. Жекелеген жоғары класс оқушыларына, жас
математиктер, жас тарихшылар, жас натуралистер үйірмелерін басқаруды
тапсыруға болады.
Интеллектуалдың өзара қарым-қатынастар — жоғары және төменгі класс
оқушылары арасындағы нағыз берік, нағыз ұзақ мерзімдік қарым-қатынастар.
Осындай қарым-қатынаетардың арңасында коллективтің рухани өмірі байытылады,
ақыл-ой мүдделері достың, жолдастаң мүдделерімен ұштастырылады. Біздің
пікірімізше, оқудың, ғылымның коллективтік өзара қарым-қатынастардың,
мүдделердің, байланыстардың негізіне айналуы — тәрбие жұмысының ең қиын
салаларының бірі болып табылады. Танып білуге аңыл-ой жұмсамайынша, ақылмен
ынталанбайынша, талпынбайынша коллективтік бай өзара қарым-қатынастар болуы
мүмкін емес. Біз тәрбие шеберлігі мынада — әрбір жоғары класс оқушысын,
әрбір жас өспірімді өз білімін кіші жолдастарына беруге, сөйтіп өздерінің
интеллектуалдың баюына үйретуде деп білеміз. Тек осының арқасында ғана
білімге нағыз құштарлық, танып білуге қажеттілік қалыптасады.

2. Оқушылар ұжымының даму кезеңдері мен ерекшеліктері.

Оқушылар ұжымы немесе қарапайым балар мен жасөспірімдердің өз
еріктерімен және алдында белгілі мақсат қойып, білім дағдыларын игеруге
ұжымды түрде арнайы топқа біріккен жасөспірімдердің шығармашылық
әрекеттерінің үрдісі деуімізге болады. Оқушылар ұжымы деген атау- ұжым,
оқушы, бала, оқушы балалар ұйымы, мектеп, тәрбие атауларымен тығыз
байланыса отырып, педагогикалық зерттеулерде жиі қолданылады.
Бірінші кезеңде- мұғалім сынып өмірін ұйымдастыру үшін жұмысты талап қоюдан
бастайды. Талап қою арқылы балаларды мінез-құлық нормасына үйретіп
әлеуметтік тәжірибеге тартады.
Екінші кезеңде ұжым өзін-өзі басқаруға көшеді. Бұл кезеңде тұлғаға талап
қою ұжым арқылы жүзеге асырылады.
Үшінші кезең- бұдан былай белсенді топтың және ұжым іс-әрекетінің дамуымен
сипатталады. Онда қоғамдық өмірдегі деректерді құбылыстарды бағалауда
қоғамдық, ұжымдық пікір пайдаланылады- атты тұжырымдар арқылы
А.С.Макаренконың оқушылар ұжымын ұжымында тәлім-тәрбие ұйымдастыру
барысындағы педагогикалық мәселелер жөніндегі құнды идеяларын байқаймыз.
Ұжымдық топтасуды балалар мен оқушылар қарым-қатынастарымен шығармашылық
әрекеттерінің жиынтығы десек ұйымдық құрылымды-ұжым жетістіктерімен
мәртебесін анағұрлым жоғарғы деңгейге бағытталған әлеуметтік құбылыс
демекпіз. Белгілі ұжымның озық дәстүрлерін немесе шығармашылық
жетістіктерімен бастамаларын жинақтау, тарату, насихаттау үшін және ол
жетістіктердің қоғам қажеттілігіне айналуы үшін бір емес, бірнеше ұжымдық
топтарды біріктірген ұйымдық бірлестіктің әрекеті мен талабы анағұрлым
тиімдірек болады деп санаймыз. Оның тиімділігінің тағы бір ерекшелігі- ұжым
мен ұйымның педагогикалдық тұтастығында олардың тұтастығы оқушылар
арасындағы қарым-қатынастарды реттеуге , мектеп пен қоғамға пайдасы тиетін
ауқымды тәлім-тәрбиелік іс-шараларды өзара ынтымақтаса отырып жүргізуге
оқушылар ұжымында өзін-өзі басқару жұмыстарын оңтайлы үйлестіруде және
мектептегі педагогикалық қауымдастық пен бірлесе отырып мазмұнды , мақсатты
жұмыстар жүргізуге зор мүмкіндік тудыратыны сөзсіз. Әр ұжымда қалыптасқан
дәстүрлердің уақыт өткен сайын солайып, кейін ол дәстүрлердің бірнеше ұжым
топтарының қажеттілігіне айналуы-мақсаты мен ой арманы бір ұжымдардың бір
ұйымдарға бірігуіне себепші болады. Демек, ұжым әрекеттерінің айрықша
белсенділік танытуы-олардыңұйымдық құрылымының қалыптасуына негіз болмақ.
Бүгінгі таңда мектептегі оқушылар ұжымы бірнеше ұйымдарға бөлініп, өз
беттерімен стихиялы түрде әрекет етуде. Ол ұйымдарға “Атамкен”, “Жұлдыз”,
“Болашақ” және басқа ұйымдар жатады. Сынып жетекшісінің оқушылармен
атқаратын тәрбие жұмысының негізгі формасы-сынып жиналысы. Онда оқушылар
демократия, ашық қарым қатынас, ынтымақтастық, дербестік және жауапкершілік
принциптерін меңгереді. Сынып жиналысы – ол оқушылар ұжымында өзін-өзі
басқарудың жоғары органы болып есептеледі. Оның негізгі міндеті-ұым өмірін
ұйымдастыру барысындаоған қатысты негізгі мәселелерді талқылау. Соған орай
, оның негізгі қызметі ұйымдастырушылық және ынталандырушылық. Оның
жұмысының нәтижелі болуы- ұжымды оң өзгерістерге бағыттайтын нақтылы шешім
қабылдау. Сынып жиналысы ұжым мүшелеріне тапсырма береді, белсенділерді
тағайындайды, мектеп оқушылар ұжымының өзін-өзі басқару ұйымына өкілдік
сайлайды, сыныптағы оқу, мәдени, спорт, тазалық т.б секторларының жұмыс
жоспарын талқылар, оның барысы жайында есептерін тыңдайды. Сонымен бірге
сынып өміріне қатысты ұйымдық шараларды белгілеп және оның орындалу
нәтижесін талқылап отырады (сынып немесе мектеп көлемінде кезекшілікті
атқару, сынып немесе мектеп ауласын тарзарту жұмыстарында т.б) Сынып
жиналысы- бір мәселе жөнінде (тақырыптық) болмаса бірнеше мәселені талқылау
жайында (сыныптың оқу-тәрбие жоспарын бекіту, сайлау ұйымдастыру, есеп беру
жұмыстарын немесе жаңа мағлұматтарды талқылау, атқарылған жұмыстардың
нәтижесін талқылау т.с.с) өткізуі мүмкін.
Ұжым- әрбір мұғалім үшін ойдың, шығармашылық ізденістің қайнар көзіне
айналуы тиіс. Ең алдымен тәрбие күшіне терең сенім қажет. Сенім әрбір
мұғалімнің ұжданынына айналуы тиіс. Тәрбие күшіне сену дегеніміз - өз
жұмысына сену өз шәкіртінің ой мен сөзімнің әміршісіне айнала аламын, ең
“қиын” оқушыны да адам ете аламын,- дегенге сену. Тәрбиеге нағыз сенім бар
жерде ғана, нағыз талапшылдық еңбек тәртібі бар. Әрбір педагог тәрбиеші
болумен қатар өз пәнінің жақсы маманы болуы тиіс, шәкіртінің идеалы бола
білген ұстаз ғана өз еңбегінің нәтижесін көреді. Адам – ұжым- қоғам өзара
қарым-қатынас жүйесі, міне, осы осының арқасындаұжым қоғамының белсенді
қайраткерін, азаматтық, қоғамдық проблемаларға өте сергек қарайтын, ел
мүддесімен, ел тілегімен өмір сүретін жауапкершілігі мол, саналы азаматты
тәрбиелейтін күшке саналады.
Ұжымдық өмірдің эмоциялық байлығы дегенде жеке адамның еңбек жетістігін тек
өзі ған емес, өзгелерде сөзінетінін, адамдардың бірін-бірі бағалай білетін,
құрметтей білуін, жан дүниесімен сөзінуін түсінуге болады. Ұжымдық өз
мүшесін толықтай бағалай білуі, тұлғалық қасиеттерін саралап, көрсете
білетін орта білуі тиіс. Педагогикалық шеберліктің қырының бірі ұжым ішінде
адам өзіне-өзі талап қоя біліп, қоғам алдындағы жауапкершілігін жете
түсінуі керек, ұжымның абройын ардақтай білуі керек. Тәрбиеге нағыз сенім
бар жерде ғана, нағыз талапшылдық еңбек тәртібі бар. Әрбір педагог тәрбиеші
болумен қатар өз пәнінің жақсы маманы болуы тиіс, шәкіртінің идеалы бола
білген ұстаз ған өз еңбегінің нәтижесін көреді.
Көп жылғы тәжірибе көрсеткендей педагогикалық ұжымның оқу-тәжірибе
үрдісіндегі нәтижелі еңбегінің көрінуі, оны ұстаздардың сөзінуі де ұжым
жетекшісіне, басшысына, ұйытқысына байланысты. Әрбір ұстаз еңбегін
теориялық және методикалық тұрғыдан ұйымдастыра білсе, ұстаздар бірлігі мен
ұйымшылдығын қамтамасыз ете алса, тәртіп пен биік талап межесін қоюды
заңдылықтар негізінде жүргізсе басшы мектеп жұмысының рухани нәтижелі
болуын қамтамасыз ете алады. Мектеп тәжірибе мен білім ошағына айналғысы
келсе оның өмірінің өзегі болуға тиіс ең басты нәрсені-оқушылар ұжымындағы
ой өмірін, ұдайы интелектік байлық алмасу ісін тек білімге құштарлық
билеген педагогикалық ұжым ғана қамтамасыз ете алады.
53 Аамның бойында адамдық қасиеттері тек мына себептен ғана қалыптасады, өз
өмірінде тұңғыш рет тыныс алған кезден бастап ол — қоғамдық зат. Адам-ның
қоғамдың мәні оның басқа адамдармен қатынас-тарында, байланыстарын-да,
өзара қарым-қатынастарында көрінеді. Дүниені және өзін әлемнің шағын бір
бөлігі ретінде тани келе, адамдармен әр түрлі қатынастарда, оның
материалдық және рухани тұтыну қажеттерін өтейтін қатынастарда бола келе,
бала қоғамға кіреді, оның мүшесі болады. Жеке адамның қоғамға осылайша
араласу процесін, демек, жеке адамның қалыптасу процесін ғалымдар
социализация деп атайды. Өкінішке қарай, социализацияның педагогикалық
аспектісі тиісінше жете егжей-тегжейлі зерттелмей келуі былай тұрсын, тіпті
қаралмай да келеді.
Ал былай алғанда нақ социализация процесі коллективтің тәрбиелеуші күшін
қалыптастыруда аса маңызды алғышарттардың бірі болып табылады, кол-
лективтің осынау тәрбие күші туралы педагогикалық әдебиетте көбінесе ол
бейне бір дайын күйінде берілетіндей түсінікті оқуға тура келеді.
Коллективтің әлде-қандай фантастикалық күшіне осылай аңғалдықпен сенушілік
мұғалім-дерді көбінесе торығуға әкеліп соқтырады. Бір жағынан, коллективтің
жеке адамға ықпал ету қабілетінің қалыптасуы, өкінші жағынан, жеке адамның
басқа адамдардың ықпалына берілу қабілетінің қалыптасуы әрбір
индивидуумның, кейін юоллек-тив мүшесі болған индивидуумның қоғамға қалай
кіруіне байланысты болады. Тәжірибе адамның қоғамға теріс, жарымжан кейіпте
(өкінішке қарай, кейде осылай да болады) кіруі мынаған әкеліп соқтыратынын
дәлелдейді: ол басқа адамдардың тәрбие ықпалына оңай бейімделе қоймайтын
болады, ал кейде басқа балалар үшін қалыпты, тиімді ықпал ету тәсілдеріне
бейімделу қабілетін мүлдем жоғалтады.
Кішкентай нәрестенің өмірінде оның өзі үшін төтенше жақалық ашатын
мынадай кезең де болады: сірә, өзіңнің айқайлаған даусыңмен, жылауыңмен,
аяқ-қолыңды тырбаңдатуыңмен тілегің мен тұтыну қажетіңді өтейтін адамдарға
— анаңа, күтушіңе, әкеңе, әжеңе ыңпал етуге болады екен. Анаң мен әкеңді ең
шұғыл жұмысын қоя тұрғызып, өзіңе жүгіріп келтіруге болады екен. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мұғалім мен балалардың педагогикалық процестегі ынтымақтастығы
Ұжым алдындағы мақсатты - перспективаны тандау
Ұжымның даму кезеңдері
Оқушылар ұжымын зерделеу әдісі
Педагогикалық үрдістегі балалар ұжымы
Оқушылар ұжымы балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеудің маңызды құралы
Мектептегі тәрбие жұмысын жетілдіруде оқушылар ұжымын диагностикалау
Оқушылар ұжымы туралы түсінік
Мектепте оқушылар ұжымын ұйымдастыру арқылы тәрбиелеу ерекшеліктері
Оқушылар ұжымы және оның ерекшеліктері
Пәндер