Ұсыныс қисық сызығы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе

І бөлім. СҰРАНЫС ПЕН ҰСЫНЫСТЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЗАҢЫ МЕН МОДЕЛІ
1.1 Сұраныс заңы. Сұраныс қисығы
1.2 Ұсыныс заңы. Ұсыныс қисығы
1.3 Нарықтың тепе-теңдік моделі

2 СҰРАНЫС ПЕН ҰСЫНЫС ИКЕМДІЛІГІ
2.1 Табыс - тұтыну қисық сызығы және Энгельдің қисық сызығы. Баға - тұтыну қисық сызығы
2.2 Табыс әсері және ауысу әсері. Слуцкойдың теңдеуі
2.3 Игілікті тұрмыстың, әл-ауқаттың өзгеруі. Нақты табыс индекстері

ІІІ бөлім. РЫНОКТЫҚ МЕХАНИЗМДЕГІ СҰРАНЫС ПЕН ҰСЫНЫС
3.1 Сұраным мен ұсыным өндіруші мен тұтынушы арасындағы қатынастардың рыноктық түрі
3.2 Жетілген бәсеке жағдайындағы сұраныс және ұсыныс механизмдері

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

3

5
5
6
9

12

12
14

16

18

18

19

24
25

Кіріспе

Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан -- 2030 Бағдарламасында Қазақстан Республикасының әлеуметтік - экономикалық дамуында тұрақты экономикалық өсуге, халықтың өмір сүру деңгейін, әл -- ауқат жағдайын көтеруге, жоғары индустриалды қоғамды қалыптастыруға қол жеткізу мақсаттары көрсетілген. [3]
Тауар өндірісі жағдайында рыноктық байланыстар экономикалық қатынастардың барлық жүйесін және барлық субъектілерін қамтиды. Рыноктың құрамына өз жұмыс күшін сатушы кәсіпкерлер де, еңбеккерлер де, соңғы тұтынушылар да, қарыз капиталының және бағалы қағаздардың иелері де т.б. кіреді.
Сұраныс пен ұсыныс. Сұраныс төлем мүмкіндігі бар қажеттілік, яғни тұтынушылардың керекті тауарларға төлей алатынг ақша солмасы. Ұсыныс дегеніміз берілген бағада сатуға арналған тауардың саны. Сұраныс пен ұсыныстың арақатынасының өзгеруі бағаның құн төңірегіндегі тербелуін тудырады. Осы тербеулер арқылы сұраныс пен ұсыныстың тепе - теңдігін, ал түбінде өндіріс пен тұтынудың теп - теңдігін қамтамасыз ететін деңгей қалыптасады.
Рыноктағы тепе - теңдікті орнататын экономикалық құралдар болады. Салыстырмалы бағалардың өзгеруі өндірушіге өндіріс көлемін өзгерту қажеттігін анықтау технологиясын таңдауға әсерін тигізеді. Бағалар ақыр соңында табыстардың берілген бір деңгейінде өнімді кімдер тұтынатын да алдын ала анықтайды.
Әрбір кәсіпкердің мақсаты пайданы барынша ұлғайту, сондықтан да, шаруашылық қызметінің көлемін ұлғайту. Ал бұның өзі өндірістің аса қолайлы жағдайлары үшін кәсіпкерлердің өзара күресіне әкеліп соғады да, олар бір біріне деген қатынасы қарсыластар немесе бәсекелестер ретінде көрінеді. Егер қандайда бір тауардың ұсыныс сұранысынан көп болса, онда сатушылардың арасындағы бәсекелік күрес күшейеді. Олардың әрқайсысы өз тауарын сату үшін бағасын төмендетуге жиі барады, ал ол өз кезегінде осы тауарды өндіруді азайтады. Егер сұраныс ұсыныстан көп болса, онда бір - бірімен бәсекеге сатып алушылар түседі. Тапшы тауарды алу мүмкіндігіне ие болу үшін, әрбір сатып алушы өз қарсыласына қарағанда жоғары баға ұсынуға тырысады. Баға өседі, ол осы тауарға ұсынысты ұлғайтады.
Тақырыптың өзектілігі. Сұраныс пен ұсыныс заңдарының мәнін аша отырып,оларға әсер ететін факторларды талдау. Нарық моделінің көмегімен, экономикалық ортаның өзгерістері баға мен сатып алатын тауар санына әсер етеді деген болжауды әрі қарай дамыту. Сұраныс пен ұсыныс теориясының негізінде нарықтық тепе-теңдіктің қалыптасуы мен өзгеруінің себептерін түсіндіру.
Курстық жұмыстың мақсаты- бір-бірімен бәсекелес көптеген сатушылар мен сатып алушылар болатын нарықтың қызмет істеу механизмін талдау.

Курстық жұмыстың міндеттері:
- Сұраныс пен ұсыныс ұғымдарына теориялық сипаттама беру;
- Нарықтық тепе-теңдікті, сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекетін анықтау;
- Ұсыныс пен сұраныстың нарықтық экономикадағы рөлін талдау.
Курстық жұмыстың зерттеу пәні-сұраныс пен ұсыныстың белгілі бір факторлардың әсерінен өзгерісін,икемділігін анықтау,нарықтық тепе-теңдікке жету жолдарын талдау.
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі ретінде микроэкономикалық теориядағы сұраныс пен ұсыныстың икемділік концепциясы теориялық және практикалық маңыздылығы алынған.
Мен Сұраныс пен ұсыныстың экономикалық заңы атты курстық жұмысымда еліміздің экономикалық өсу барысындағы сұраныс пен ұсыныстың қажеттілігін, байланысын және пайдалылығын қарастырамын.

1 СҰРАНЫС ПЕН ҰСЫНЫСТЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЗАҢЫ МЕН МОДЕЛІ

1.1 Сұраныс заңы. Сұраныс қисығы

Сұраныс - нарықтың ұсынатын бағасының әрбір шамасымен тұтынушылардың сатып ала алатын немесе сатып алуға дайый тауарларының санын көрсетеді.
Сұраныстың өзгерісіне бағалық және бағалық емес факторлар әсер етеді:
1. Зерттеп отырған тауардың бағасы (Р).
2. Басқа тауарлардың бағасы (субституттар мен комплементтер) (Рs, Рc).
3. Тұтынушылардың ағымдағы табыстары (I).
4. Тұтынушылардың талғамы мен қалаулары (Z).
5. Тұтынудың объективті (сыртқы) жағдайлары (N).
6. Тұтынушылардың күтуі (Е).
Сұраныстың осы көрсетілген факторларға тәуелділігі - сұраныс функциясы деп аталады:

Мұндағы Qd -- сұраныс көлемі.
Сұраныстың бағалық функциясы: Qd = f(Р).
Тауардың бағасы мен сұраныс көлемінің арасындағы тәуелділікті график арқылы көрсетуге де болады:

1-сурет. Сұраныс қисығы

Сұраныс қисығы - қарастырып отырған тауардың нарықтық бағасы мен сұраныс көлемінің арасындағы тәуелділікті көрсетеді. Сұраныс қисығының бойымен жылжу баға өзгергендегі сұраныс көлемінің өзгерісін білдіреді.
Сұраныс заңы - сұраныс шамасының баға деңгейіне тәуелділігінің заңы: тауардың бағасы неғұрлым төмен болған сайын, оны сатып алу көлемі соғұрлым көп болады және керісінше.
Сұраныс өзгерісінің баға деңгейіне кері тәуелділігі үш себеппен анықталады: бағаның төмендеуі сатып алушылардың санын көбейтеді, олардың сатып алу қабілетін жоғарылатады, арзандаған тауардың қосымша бірліктерін сатып алуды тиімді қылады.
Сұраныс қисығының бойымен қозғалу - сұраныс көлемінің өзгерісі деп аталады. Ол бағаның өзгеруіне байланысты сатып алынатын тауар көлемінің өзгеруін анықтайды.
Бағалық емес факторлар өзгергенде қарастырып отырған затқа сұраныс қисығы түгелімен не оңға, не солға жылжиды, оны сұраныстың өзгеруі деп атаймыз.
Р мен В-ның өзара әрекеттесуін кері бағытта қарастыруға да болады: Р = f(Р) - бұл сұраныстың кері функциясы. Сұраныстың кері функциясының экономикалық мағынасы: тауардың көп мөлшерін тек қана төменгі бағамен сатуға болады.

1.2 Ұсыныс заңы. Ұсыныс қисығы

Ұсыныс - сатушылардың берілген уақытта белгілі бір бағамен сатқысы келетін немесе сатуға дайын тауарларының саны.
Ұсыныс көлемінің қалыптасуы кезіндегі жағдайларды ұсыныс факторлары деп атайды.
Ұсыныс факторлары:
1. Қарастырып отырған тауардың бағасы (Р).
2. Басқа тауарлардың бағасы (субституттар мен комплементтер) (Рs, Рс).
3. Өндіріс шығындары мен технология деңгейі (С).
4. Салықтар мен субсидиялар (Т).
5. Өндірістің объективті (сыртқы) жағдайлары (N).
6. Өндірушілердің күтуі (Е).
Ұсыныс функциясы - S шамасының оны анықтайтын факторларға тәуелділігін көрсетеді:

мұндағы Qs-ұсыныс көлемі.
Ұсыныстың бағалық функциясы:

Qs= f(Р)

Ұсыныс қисығы -- тауардың бағасы мен оның нарықтағы ұсыныс көлемінің арасындағы тәуелділіктің график түріндегі көрінісі.

2-сурет. Ұсыныс қисығы

Ұсыныс қисығының бойымен жылжу - баға өзгергендегі ұсыныс көлемінің өзгерісін білдіреді.
Ұсыныс заңы - тауардың бағасы неғұрлым жоғары болған сайын, оны ұсыну көлемі де соғұрлым көп болады.
Ұсыныстың баға өзгеруіне реакциясы төмендегілермен түсіндіріледі:
1) өндіріс саласындағы фирмалар баға жоғарылаған кез-де резервтегі және тез іске қосылатын жаңа өндіріс қуаттарын пайдаланады, ал бұл өз кезегінде ұсынысты жоғарылатады;
2) бағаның тұрақты түрде жоғарылауы байқалса, онда басқа өндірушілер осы өндіріс саласына кіруге ұмтылады, ал бұл жағдай тауар өндірісін және оның ұсынысын одан сайын жоғарылатады.
Ұсыныстың өзгеруі - бағалық емес фактордың әсерінен ұсыныс қисығының не жоғары солға, не төмен оңға жылжуын білдіреді.
Тауар бағасы мен оған ұсыныс шамасы арасындағы тура тәуелділік ұсыныс заңы деп аталады да графикалық - ұсыныстың қисық сызығы түрінде бейнеленеді. Ұсыныс қисық сызығының оңды ылдиі, еңкіштігі бар. (3 сурет)
P S

Q
3-сурет. Ұсыныс қисық сызығы

Ұсыныс көлемінің өзгеруі ұсыныстың бағалық емес детерминаттары ықпалымен болып жатады - өзара ауысатын және өзара бір-бірін толықтыратын тауарлардың бағасы, ресурстарға (қорлар) және өндіріс факторларына қойылған бағалар, технологиялар, салықтар мен жәрдемақылар, нарықтағы сатушылар саны, бұл графикта ұсыныс қисық сызығының жылжуымен бейнеленеді. (4 сурет).
Ұсыныстың бағалық емес факторларының кез келген өзгерістері (соңғыны санамағанда), экономикалық мағынада өндіріс шығындарының өзгеруінін білдіреді, яғни тауар өндірісінің арзандауын немесе қымбаттауын. Сонымен, нарықтық ұсынысының қисық сызығы ұсыныс бағасының қисық сызығы болып келеді - сатушылар тауардың осы санын сатуға дайын ең төмен бағасы. Ұсыныс бағасы тауарды өндіру шығындарын жабуға тиісті, сондықтан, неғұрлым ол төмен болса, нарықта тауардың соғұрлым аз саны сатылады және керісінше.
S2
P S
S1

Q
4 сурет. Ұсыныс қисық сызығының жылжуы.

Ұсыныс қисық сызығы нарық сұранысының сипатына байланысты өз кескінін, пішінін өзгертеді. Қисық сызықтың ең көп таралған түрі 5 суретте көрсетілген: алдында ұсыныс шамасы өседі, бірақ белгіленген шектен кейін ұсыныс қисық сызығы тік болып кетеді. Бұл өндірістік ресурстар (қорлар) таусылып, өндірістің өсуіне мүмкіндіктің жоқ екендігін білдіреді.
P S

Q
5 сурет. Ұсыныс қисық сызығының кескіні (пішіні) - (конфигурация).

Кей жағдайларда ұсыныс қисық сызығы кері еңкішті болуы мүмкін: бағаның өсуіне қарай ұсыныс белгіленген деңгейге дейін өседі, ал оған жеткенде - қысқарады. (6 сурет). Қисық сызықтың мұндай пішіні ауысу әсерімен (А1 нүктесінен В нүктесіне дейінгі аралықтағы) және де табыс әсерінің кейінгі әрекетімен (А1 нүктесіне дейінгі аралықтағы) түсіндіріледі.
P
А1
В 6 сурет. Ұсыныс қисық
сызығының пішіні
А
S
Q
Мысал ретінде еңбек нарығындағы ахуалды (жағдайды) келтіруге болады: күнделікті қажеттіліктерді қанағаттандыруға жеткілікті еңбекақының деңгейіне жеткеннен кейін, жалдамалы жұмысшы жалақының өсіруін талап етеді. Ауысу әсерінің әрекеті бос уақыттың баламалы құны - жалақының өсу жағдайында бос уақытты жұмыспен ауыстыруда тұрады. Табыс әсерінің әрекеті табыс өскен сайын жұмысшы көбірек бос уақытқа ие болуға тырысады. Бұл ахуалды біз келесі тақырыптарда толық және тыңғылықты қарастырамыз. 6 сурет. - ұсыныс қисық сызығының кері еңкіштігі (ылдиі). Ұсыныс қисық сызығы сонымен бірге уақытша аралықпен де себептелуі мүмкін. Ағымдағы кезеңде (IR - immediate run) өндіріс факторларының бәрі тұрақты, өзгеріссіз тұрғанда, ұсыныс қисық сызығы тік болады.
Қысқа мерзімді кезеңде (SR - short run), кейбір факторлардың өзгермелі (құбылмалы) жағдайында сұраныстың қисық сызығы жайпақтау болып келеді. Ұзақ мерзімді кезеңде (LR - long run) өндіріс факторлары құбылмалы, айнымалы жағдайында ұсыныс қисық сызығы одан сайын жайпақ болады. (7 сурет)
P S P S P

S

Q Q Q
7 сурет. Ағымдағы қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдердегі ұсыныстың қисық сызығы.

1.3 Нарықтың тепе-теңдік моделі

Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеттесуі және олардың үйлесімі баға механизмі мен бәсеке негізінде іске асады. Бұлар нарықтағы тепе-теңдік пен теңдестік бағаның құрылуына зор ықпалын тигізеді.
Нарықтық тепе-теңдік - бұл нарықтағы тауарларға сұраныс пен олардың ұсынысы тең болатын жағдай.
Тепе-теңдік баға (Р) - бәсекелестік күштердің әсер етуі нәтижесінде сұраныс пен ұсынысты теңестіретін баға.

8-сурет. Нарықтық тепе-теңдік

Нарықтағы тепе-теңдік жағдай сұраныс пен ұсыныстың көмегімен орнатылады.
Тепе-теңдік бағаның орнатылуын талдау екі тұрғыдан қарастырылады: Леон Вальрас және Альфред Маршалл көзқарастары.
1. Л. Вальрас әдістемесінде ең бастысы - сұраныс пен ұсыныс көлемдерінің арасындағы айырма болып есептеледі.

9-сурет. Л. Вальрас бойынша нарықтық тепе-теңдік

Егер нарықта ұсыныс артықшылығы (Р1 бағасында) болса, онда сатушылар арасындағы бәсеке нәтижесінде баға төмендеуі (Р-ге дейін) болады да, соның салдарынан артықшылық жойылады.
Егер нарықта сұраныс артықшылығы немесе тапшылық (Р2 бағасына сәйкес) болса, онда сатып алушылар арасындағы өзара бәсеке бағаны жоғарылатып, тапшылықты жоюға алып келеді.

10-сурет. А. Маршалл бойынша нарықтық тепе-теңдік

А. Маршалл әдістемесінде ең бастысы - бағалар (Р1 мен Р2 ) арасындағы айырма болып табылады. А. Маршалл сатушылар бәрінен бұрын сұраныс бағасы мен ұсыныс бағасының арасындағы айырмаға көңіл аударады деп тұжырымдаған. Осы алшақтық неғұрлым көп болған сайын, ол соғұрлым ұсыныстың жоғарылауына (немесе төмендеуіне) себепші болады.
Ұсыныс көлемінің жоғарылауы (немесе төмендеуі) осы айырманы азайтады және соның арқасында тепе-теңдік бағаның орнауына себепші болады.
Л. Вальрас болжамы бойынша тапшылық жағдайында сатып алушылар, ал тауарлар артықшылығы жағдайында сатушылар бел-сенді іс-әрекет жасайды. А. Маршалл болжамы бойынша барлық уақьггта нарықтық конъюнктураның қалыптасуындағы басым күш - кәсіпкерлер болады.

2 СҰРАНЫС ПЕН ҰСЫНЫС ИКЕМДІЛІГІ

2.1 Табыс - тұтыну қисық сызығы және Энгельдің қисық сызығы. Баға - тұтыну қисық сызығы

Өткен тақырыпта біз тұтынушылық таңдаудың моделін (үлгісін) қарадық: берілген бюджеттік шектеуде пайдалылықтың көбеюі (жоғары деңгейі) оңтайлы таңдау тудырады. Енді бағаның өзгеру барысында тауарға деген сұраныстың өзгеруін зерттейік. Бұл үшін салыстырмалы статика пайдаланады. Статика - 2 тепе-теңдік жағдайды салыстыру процесі. Салыстыру үшін 2 статикалық тепе-теңдік алынады. Енді тұтынушының тепе-теңдік үлгі графигі бойынша табыс өзгерген жағдайда қандай өзгерістер болатынын көрейік. Тұтынушының табысы өскенде, бюджеттік сызық жоғарыға және оңға жылжиды, яғни тұтынушы талғаусыздықтың ең алыстау қисық сызығына көшеді. Табыс өскен сайын тұтынушы тепе-теңдігі жылжып тұрады: 11 - 12 , 12 - 13 , 13 (тең) - 14 (ке) және т.б. тұтынушының тепе-теңдік нүктелерін қосып, біз табыс - тұтыну қисық сызығын, тұрмыс жағдайының (өмір сүру деңгейінің) қисық сызығын саламыз. Ол табыстың әр түрлі (кез келген) деңгейлерінде сұранысқа ие болатын тауар жиынтықтары. Егер Х және Y тауарларының сапасы дұрыс, жақсы болса, табыс - тұтыну қисық сызығында оң еңкіштік пайда болады, сапасыз тауарлар үшін еңкіштік теріс.
Y

I4
I3
I2
I1

X

11 сурет. Табыс - тұтыну қисық сызығын салу.

Табыс - тұтыну қисық сызығының негізінде Энгельдің жеке тұтыну қисық сызығын салуға болады (Энгель қисық сызығы) (32 сурет). Ол тұтынушының табыс деңгейінің өзгеруіне байланысты тауарлардың әр түрлі топтарын тұтыну тәуелділігін талдауға мүмкіндік береді. ХІХ ғасырда неміс статистигі Э.Энгель табыс деңгейі өзгеруінің тұтыну құрылымына тигізетін ықпалын зерттей отыра, бір заңдылықты тапты, ол кейін Энгельдің тұтыну заңы деп аталды. Энгель заңы: халықтың тамақ өнімдеріне шығындар үлесі бойынша жоғары дәрежедегі дәлдікпен халықтың әл-ауқатының деңгейі жөнінде айтуға болады: ол неғұрлым жоғары, соғұрлым халық кедей. Табысы жоғары болған сайын адамның сұраныстары да жоғарылайды. 33 суретте Энгель заңы жақсы көрсетілген: ең алдымен азық-түлік (тамақ) өнімдерімен қанығу орын алады, сонан соң өнеркәсіп тауарларымен (стандартқа сай сапасы бар), ең соңында - жоғары сапалы тауарлар мен қызмет көрсетулер.

Y
I3

I2

I1 U3
U2
U1

X

I
H

I3
I2
I1

X1 X2 X3 X

12 сурет. Табыс - тұтыну қисық сызығы және Энгельдің қисық сызығы

Q
Жоғары сапалы тауарлар мен қызметтер

Стандартты тұтыну сапасы бар өндіріс тауарлары

Азық-түлік тауарлары

І

13 сурет. Энгельдің қисық сызықтары

Енді тұтынушы табысының өзгеруі емес, тауар бағасының өзгеруіндегі ахуалды қарайық (34 сурет). Тауар бағасының өзгеруі нақты табыстың өзгеруін білдіреді. Х тауары бағасының РХ2 деңгейден РХ1 деңгейге дейін төмендеуі бюджеттік сызықты сағат тіліне қарсы бұрып, оны Х2 күйінен Х1 күйге жылжытады. Бұл сатып алушының Х тауардың көптеген санын сатып алуына мүмкіндігі бар екендігін білдіреді, соған сәйкес оның талғаусыздық қисық сызығы мен тепе-теңдігі жылжиды. Тепе-теңдік нүктелерін қосып баға - тұтыну қисық сызығын аламыз, оның негізінде жеке сұраныстың қисық сызығын сызып салуға болады. Сұраныс функциясы пайдалылық пен бюджеттік шектеуден шығарылады.

Y

PX1

а)
PX1 PX2 PX3 X

PX1
PX2
PX3

D

б) X1 X2 X3
X
14 сурет Баға - тұтыну қисық сызығы мен сұраныс қисық сызығы

2.2 Табыс әсері және ауысу әсері. Слуцкойдың теңдеуі

Табыс әсері мен ауысу әсері бұрын сұраныс заңын талдауымен байланыста қаралған. Енді осы 2 заңдылықты бағаның өзгеруімен байланысты сұраныстың өзгеруіне олардың ықпалын (әсерін) талдау тұрғысынан толық қарастырайық. Х тауарына бағаның төмендеуі тұтынушыға бюджеттің жартысын Х және Y тауарлардың қосымша тұтынуына жіберуге мүмкіндік береді. Табыс әсері осында тұрады. 2-ші нұсқа: бағаның түсуіне байланысты тұтыну құрылымы өзгереді, яғни тұтынушы салыстырмалы түрде қымбаттаған тауарды сатып алудан бас тартып, арзандауын алады. Х тауарға бағаның төмендеуі пайдалылық жалпы деңгейінің өсуіне әкеледі де, Х тауардың тұтынуын көбейтеді. (Х1ден - Х2 дейін) (15а суреті).
Y Y

E1 E1
E2
E3 E2

а) X1 X2 б) X1 X3 X2

15 сурет. Табыс әсері мен ауысу әсері.

Қосымша (көмекші) бюджеттік сызығын салайық (сызайық), оның еңкіштігі пайдалылықтың бұрынғы деңгейіне жеткендегі бағалардың жаңа ара қатыстығына сәйкес келеді. Ауысу әсері Х1 Х3 кесіндіде көрсетілген (15-б суреті), өйткені тұтынушы арзандаған тауарды көбірек сатып алады, басқа тауарлардан бас тартып, оның тепе-теңдік нүктесі Е1 - Е3 (ке) ауысады. Ауысу әсері әрқашан теріс болады, себебі тауар бағасының түсуі тұтынуды өсіреді. Табыс әсері Х3 Х2 бөлігінде көрінеді: тұтынушының тепе-теңдігі Е2 нүктесіне ауысып, сонымен жалпы пайдалылығын көбейтеді. Табыс әсері стандартқа сай, жақсы тауарлар үшін теріс (бағаның төмендеуі тұтынуды көбейтеді), ал сапасыз тауарлар үшін оң (бағаның төмендеуі тұтынуын азайтады). Көптеген сапасыз тауарлар үшін ауысудың теріс әсері оң табыс әсерінен асып түседі, сондықтан жалпы әсер оңсыз болып шығады. Тек қана Гиффен тауарлары үшін табыстың оң әсері ауысудың теріс әсерінен асып түседі. Табыс әсері мен ауысу әсері әрекеттерін жеке талдау үшін біріншісін талдағанда екіншісін есепке алмау керек. Осындай талдаудың 2 тәсілі бар: 1 - ағылшын экономисті Дж. Хикс ұсынған, екіншісін - орыс математигі әрі экономисті Е.Слуцкой. Бұл тәсілдердің негізгі айырмасы нақты табысты қалай анықтауында жатыр.
Y
U2 U3
U1

E0
E3
E2
E1

X0 X1 X2 X3 X

Хикстің әсері

Слуцкойдің әсері

16 сурет. Хикс пен Слуцкой бойынша табыс әсері мен ауысу әсері

Хикс тәсілі бойынша бағалардың өзгеруінен тұтынушы қажеттіліктерді қанағаттандырудың бұрыңғы деңгейін сақтап қалуға тырысады, яғни нақты табыс тұрақты шама ретінде қаралады (16 сурет). Сонымен, тұтынушы талғаусыздықтың бұрынғы қисық сызығында қалады да, тепе-теңдік Е0 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.