Қазақстан Республикасының Парламенті депутатының өкілеттігі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ

1 Мемлекеттік басқару қызметінің әлеуметтік - экономикалық тиімділігі мәселелері

1. 1 Мемлекеттік басқарудың әлеуметтік-экономикалық тиімділігі: түсінігі мен бағалау әдістері

1. 2 Мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыруда есепке алынатын факторлар

2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАСҚАРУШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

2. 1 Заң шығарушы билік органдарының басқару тәртібі

2. 2 Атқарушы билік органдардың басқару тәртібі

2. 3 Сот билігі

3 Қазақстан жағдайында мемлекеттік басқаруды жетілдіру мәселелері

3. 1 Қазақстандағы мемлекеттік басқарудың ерекшеліктері

3. 2 Мемлекеттік басқаруды демократияландыру оның қарқынды дамуының кепілі.

КIРIСПЕ

Жергiлiктi өзiн-өзi басқарудың негiзгi мәнi туралы қысқаша түрде мынаны айтуға болады: мұндай басқарудың жолға қойылуы елiмiзде жеке тұлға мен мемлекеттiң мүдделерiмен бiрге жергiлiктi (муниципалды) мүдделер де мойындалады және кепiл берiледi. Оның өзi әрбiр тұрғылықты нысан мен елдi мекен тұрғындарының өмiр сүру жағдайын қамтамасыз етуге байланысты көптеген мәселелердi шеше алады.

Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк билiктiң толық кестесiн қарастыра келiп, қазiргi күнi «жергiлiктi өзiн-өзi басқару» бiзде мүлде жоқ деген тұжырым жасауға болады. Неге екенiн түсiндiрiп көрелiк. Бүгiнгi күнi қызмет етiп отырған өкiлеттi органдар - мәслихаттар дәл қазiр жергiлiктi атқару органдарын жасақтай алмайды; жергiлiктi әкiмшiлiктiң басшысы (жергiлiктi өзiн-өзi басқарудағы) әкiм болып табылады, оның өзi жергiлiктi тұрғындардың өкiлi емес, Президенттiң өкiлi болып саналады. Бiзде өкiлеттi органдар аудандық деңгейге дейiн ғана жасақталады және ауылдық (селолық) елдi мекендерде құрыла алмайды; жалпымемлекеттiк мүдделердi есепке ала отырып сәйкес әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк тұрғындарының сұраныстарын бiлдiруге және оны жүзеге асыруға тиiс өкiлеттi органдар ретiнде саналса да, аталмыш өкiлеттi органдар жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары деп аталмайды. Сондықтан да осы курстық жұмыстың тақырыбы болып табылатын мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқарудың өзара әрекетiн қарастыра отырып, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарын танытатын жүйенiң жоқтығы проблемасына назар аудармауға болмайды.

Осы курстық жұмыстың мақсаты мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары арасындағы өзара бiрлескен қимыл-әрекеттiң қазiргi механизмдерi төңiрегiндегi мәселелердi айқындауға бағытталды.

Бүгiнгi күнi бiздiң республикамызға жергiлiктi өзiн-өзi басқару жүйесi мемлекеттiк басқаруды оңтайландырудың әдiсi, құралы және азаматтың саяси құқығы мен бостандығын жүзеге асырушы бiрден-бiр форма ретiнде аса қажет.

Дәл қазiр мемлекеттiк органдар мен азаматтық қоғам институттарының арасында өзара бiрлескен, жүйелi әрекеттiң жоқтығы демократиялық процестердiң тежелуiне себеп болып отыр.

Жергiлiктi өзiн-өзi басқару тек заманауи мемлекеттiк құрылымның ажырамас элементi ретiнде ғана тиiмдi жұмыс жүргiзе алатынын атап өту маңызды. Оның өзi билiк деңгейлерi арасындағы iс жүргiзу және өкiлеттiктi шектеудi нақты қарастыра алар едi. Бұл ретте нақ сол деңгейде мемлекет пен қоғамның алдында тұрған мiндеттердiң белгiлi-бiр көлемiн шешу тиiмдiлiгi бұқаралық билiктiң әр деңгейiнiң құзырын жасақтаудың негiзi болып табылады. Азаматтардың өздерiнiң жеке өмiрiне қатысты мәселелер бойынша шешiм қабылдау мүмкiндiктерi жергiлiктi өзiн-өзi басқарудың ең маңызды тетiгi болып саналады. Билiктi заң шығарушы (парламент), атқарушы (үкiмет), соттық (жоғарғы сот) деп бөлу. Қазақстан Республикасы Конституциясының 89 бабына сәйкес жергiлiктi жерлерде билiк жергiлiктi мемлекеттiк басқару және жергiлiктi өзiн-өзi басқару деп бөлiнедi. Бүгiнгi күнi жергiлiктi өзiн-өзi басқару тәуелсiз болуы және өз жауапкершiлiгi шеңберiнде қызмет етуi керек.

Осы көзқарастар арқылы Қазақстан Республикасындағы жергiлiктi өзiн-өзi басқаруды қалыптастырудың алғашқы кезеңiндегi басым мiндеттердi және оны жүзеге асырудың механизмдерiн айқындап алу керек.

Жүзеге асырудың негiзгi механизмдерi төмендегiдей болуы керек:

- қабылдануы жергiлiктi өзiн-өзi басқарудың қызметiн заңнамалық тұрғыда қамтамасыз ету үшiн аса қажет заңнамалар мен нормативтiк актiлердi түзiлетiн заң шығарушы блок;

- жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының өз өкiлеттiктерiн тиiмдi iске асыруы үшiн олардың қаржылық және экономикалық жағдайын қамтамасыз ететiн тетiк - қаржылық-экномикалық блок;

- ұйымдастыру блогы, мұнда республикадағы жергiлiктi өзiн-өзi басқарудың қалыптасуы мен даму процесiн басқару бойынша нақты шаралар құрастыру қарастырылады.

Мемлекеттік басқарудың тиімділік мәселесі қазіргі кездегі ғылым пен тәжірибенің басты назарындағы мәселелердің бірі болып табылады. Бұл мәселеге шетел және ресей ғалымдары да өздерінің ғылыми еңбектерін арнағаны белгілі.

«Қызмет тиімділігі» түсінігі кез келген қызмет түріне, оның ішінде басқарушылық қызметте де қолданылады. Экономикалық ғылымда экономикалық тиімділік категориясы және оны бағалаудың тиісті өлшемдері енгізілген. Нарықтық бәсекелестік жағдайында фирманы басқару процесінде қатысты қазіргі заманғы менеджментге де осы категория пайдаланылады. Оларды бірқатар өзгертулер енгізе отырып, мемлекеттік басқарудың тиімділігі түсінігін анықтау барысында қолдануға болады.

1 Мемлекеттік басқару қызметінің әлеуметтік - экономикалық тиімділігі мәселелері

1. 1 Мемлекеттік басқарудың әлеуметтік-экономикалық тиімділігі: түсінігі мен бағалау әдістері

« Қызмет тиімділігі » түсінігі мемлекеттік басқару теориясында жеткілікті деңгейде қаралмаған және іс жүзінде толыққанды қолданылмаған ұғымдардың біріне жатады. Ал жалпы қоғамның, әрбір басқарушының, басқарылатындардың басқаруға және оның шешімдерін жүзеге асыруға жұмсалған шығындардың қандай нәтиже бергенін білуі қажет. Сондықтан басқару тиімділігі жайлы толық ақпаратқа ие болмай және оны өлшеуге ұмтылыс жасамай басқаруды бақылау мен оны жетілдіру жолдарын анықтау мүмкін емес. Көптеген деректер осындай жағдайдың жетілмеген, жүзеге аспаған мемлекеттік басқарудың басты себебі болып табылатындығын дәлелдейді. Саясаткерлер барлық игіліктерге қол жеткіземіз десе де, көбіне мақсаттар мен жоспарлар орындалмай қалады, күш-жігер орынсыз жұмсалып, маңызды қоғамдық және жеке кұндылықтарға қол жетпей жатады. Сондықтан басқару тиімділігінің мәселесі аса маңызды, мемлекеттік басқардың объективтідігімен тікелей байланысты.

Жалпы тиімділік екі жағдайда: біріншіден, қол жеткен нәтиже мен шыққан шығындар арасындағы айырмашылық «оң» сальдо яғни адам еңбегінің әкелген пайдасын көрсеткенде, екіншіден осы айырмашылық қоғамның, адамдардың нақты қажеттілігін қанағаттандыруға қабілетті болған кезде көрініс табады. Кез келген қызметтің нәтижесінде рухани және материалдық өнімнін өсуі болмаса, әлеуметтік жағдай жақсармаса, онда ол қызмет түрі тиімді деп саналмайды. Сонымен бірге өнімнің өсуіне қол жеткізілген бірақ ол адамдардың мұқтаждықтарына, олардың шешуге қояданылмаған жағдайда да тиімділік жоқ есептеледі. Әр түрлі мемлекеттік органдар және жергілікті өзін- өзі органдары көптеген объект түрлерін басқарады және әрқайсысының басқару тиімділігі де әрқилы болады. Мысалы, қандай да бір басқарылатын объект белгілі бір өнім өндірісі немесе әлеуметтік қызмет көрсеткен кезде туындайтын өндірістік тиімділік. Басқарылатын объектілердің қызметінің нәтижесінде көрініс табатын басқарудың мұндай тиімділігі өндірілген өнім мен оны өндіруге кеткен шығындар арасындағы арақатынасты білдіреді. Ол басқарылатын объект шеңберінде еңбекті ұйымдастыруға байланысты, технологиялық сипатқа ие және нормативтік құндық шығын көрсеткіштері бойынша өлшенеді.

Орталықтандырылған жоспарлы экономикада өндірістік тиімділікке қатты көңіл аударылды. Кәсіпорындар (ұйымдар) номенклатуралық-натуралдық көрсеткіштерге міндетті қол жеткізуі керек еді. Өндірілген өнімнің қоғам мүшелері талаптарын қанағаттандыруы өндірушілер мен оларды басқаруға мемлекеттік органға да аса қажет болмады. Өндірістік тиімділікке бағытталу нәтижесінде қоғамда - инфляция, сапалы тауар тапшылығы, жартылай бос нарық орын алып, ал өндіріс саласында ешкімге керегі жоқ өнім өндіретін кәсіпорындардың өзінде жоғары көрсеткіштер мен жақсы табысқа қол жеткізілді.

Нарықтық қатынастарға өту аталған жағдайды өзгертеді, бірақ басқарылатын объектілердің барлығы үшін емес. Олардың бірқатары - өндіріс кезеңінде де, әлеуметтік қызмет көрсету саласында да өндірістік тиімділікке бағыт-бағдар жасайды. Сондықтан оған салыстырмалы экономикалық және әлеуметтік сипат беретін белгілер мен көрсеткіштерді үнемі жетілдіріп отырған жөн.

Нарықтық экономикасы дамыған елдерде өнімді өндіру жеткіліксіз, оны айналым кезеңіне (бөлу және айырбастау) өткізіп, сатып алушыларға сату қажет. Кептеген өндірушілер үшін ұдайы өндірістік кезең сауда - саттық әрекетін жасаумен аяқталады. Осы кезде өнім тұтынушыға жетіп, басқару тиімділігінің екінші түрі - экономикалық тиімділік туындайды. Экономикалық тиімділіктің өндірістік тиімділікке қарағанда көпқырлы және терең мағынасы бар. Ең бастысы ол қоғамдағы қандай да бір өнімге деген қажеттілікті білдіреді, сұраныс пен ұсыныс арақатынасын сипаттайды, өндірушіге ұдайы өндірістік процестің барлық кезеңдерін анықтап, белгілейді. Өндіруші өндірілген өнім үшін нақты ақысын алады, ал бұл жаңа және ұлғаймалы өндірісті бастауға мүмкіндік беретін шығындалған ресурстарды қайтаруға және табыс табуға жағдай жасайды. Осындай тура және кері байланыс салдарынан экономика өзіне қажетті серпінділікке және өзін-өзі басқаруға ие болады. Нарықтық экономикадағы барлық өндірушілердің негізгі мақсаты экономикалық тиімділікке қолжеткізу және баскару субъектілерінің, оның ішінде мемлекеттік басқару субъектілерінің де күш-қайраты осыған бағытталған. Экономикалық тиімділіктің басқарылатын объектілердегі және басқарушы кіші жүйелердегі басқару тиімділігін талдау мен бағалау үшін маңызы зор. Оның шындыққа жанасуы өндіруші-монополистер, бағаны жасанды түрде көтеру, нақты экономикалық процестерге тән тағы басқа құбылыстар орын алатын нарықтық экономиканың оңтайлылығымен байланысты. Сондықтан мемлекет экономикалық іс-әрекеттің ұтымды ережелерін жасап қоймай, басқарудың экономикалық тиімділігін анықтау арқылы олардың орындалуын бақылап отыруы қажет.

Қоғам үшін өндіріс, бөлу және айырбас кезеңдерімен қатар экономикалық, әлеуметтік керсеткіштері бар тұтыну кезеңінің де маңызы зор. Өнімді алу жеткіліксіз, оны тиісті қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін қолдану керек. Өнім кейде сапасыз болуы, істен тез шығуы, үлкен шығындарды қажет етуі мүмкін. Кейде қымбат өнімнің өзі өзіне барабар қажеттілікті қанағаттандыра алмайды. Нәтижелі тұтыну ұғымы өндіріс құралдарын пайдалану деңгейін сипаттайды. Өсім беретін, еңбек өнімділігін арттыратын, ұлттық табысты құрайтын осы нәтижелі тұтыну. Сондықтан тұтыну кезеңінде өнімнің қоғамға, адамдарға қандай пайда әкелетінін білген жөн. Оны біз басқару тиімділігінің үшінші түрі - әлеуметтік тиімділікті қарастыру барысында анықтай аламыз.

Әлеуметтік тиімділік - бұл қоғамның қандай да бір өнімді қолдану немесе нақты жұмыс түрін атқару барысында, сонымен қатар тиісті материалдық, әлеуметтік және рухани құндылықтарды пайдалануда жалпы оң нәтижелерге қол жеткізуі. Егер оны «өндіріс-бөлу-айырбас-тұтыну» жүйесіне қолданатын болсақ, ол тек өндіріс кезеңінде ғана емес, басқа да кезеңдерде орын алып, жүйе үшін ортақ болып, жалпы оның жағдайын сипаттайды.

Әлеуметтік тиімділік кез келген еңбектің маңыздылығын, ұтымдылығын және тиімділігін көрсетеді. Егер өнімге кеткен шикізаттық, энергетикалық және басқа да материалдық шығындарды «шегеріп тастасақ», онда адамдардың еңбегі және таланты, білімі мен тәжірибесі, біліктілігі мен ар-ұяты толығымен әлеуметтік тиімділікте көрініс табады. Әлеуметтік тиімділіктің көлемі қоғам-дық құрылымдар мен реттеуіштердің ұтымдылығын сипаттайды. Егер экономикалық немесе өндірістік тиімділікке табиғатқа және қоғамдық өмірдің басқа жағдайлары мен факторларына (әлеуметтік инфрақұрылымға, адамдардың денсаулығына және т. б) зиян келтіру есебінен қол жеткізілсе, онда мұндай жағдайларды әлеуметтік тиімділік деп айта алмаймыз. Сонымен қатар тапқан табыстарға сай келмейтін қорларды қолдану арқылы уақытша, қысқа мерзімді қол жеткізген жетістіктер әлеуметтік тиімділікті білдірмейді.

Әлеуметтік тиімділік жоғары сапа мен қазіргі заманғы технико-технологиялық көрсеткіштерге негізделген. Онда ғылыми-техникалық революцияның жетіктіктері толық көрініс табады.

Ол тек басқару субъектілерін, ең алдымен мемлекеттік билік пен жергілікті басқару органдарын ұтымды ұйымдастыру, басқарылатын объектілердің оңтайлы қызмет жасауы, олардың белсенділігінің қоғам заңдылықтарымен және мүдделерімен сәйкес үйлесуінің нәтижесінде пайда болады. Әлеуметтік тиімділіктің мәні оның тұрақты, өндіруші, прогрессивті болуында, жүзеге асқан қызметтің қолданған нәтижесі ғана емес, сонымен қатар болашақта дамудың қайнар көзі мен құралына айналып, коғамдық өмірдің ұдайы өндірісінде берік және тұрақты буыны ретінде көрініс табуында.

Мемлекеттік басқару жайлы жоғарыда айтылғандар онымен атқарылатын іс-әрекеттің барлығы басқарудың әлеуметтік тиімділігімен өлшеніп, бағалануы керек деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Мемлекетке қоғамның нысаны ретінде барлық қоғам үшін, онда болып жатқан құбылыстар, қарым-қатынастар мен процестер жүйесі үшін жауапкершілік жүктеледі. Ол адам-дардың құқықтары мен бостандықтарын заң жүзінде анықтап және қорғай отырып, сонымен бірге олардың ұтымдылық пен тиімділік тұрғысынан пайдалануын қадағалайды. Адамдардың тек ұлтына, адал ниетіне, адамгершілік қылықтарына ғана сенім білдіру жеткіліксіз. Тек қана заңға, мінез-құлық пен іс-әрекет нормаларының орындалу міндеттілігіне ғана сенім артуға болады. Ал олардың нақты орындалу деңгейі қоғамға, адамдарға белгілі пайда әкелетін, оларды материалдық және рухани аспектіде дамытатын әлеуметтік тиімділікпен анықталуы қажет.

Мемлекеттік басқару қызмет түрі ретінде басқа басқару түрлерінен ең алдымен, мемлекеттік билік және мемлекеттік органдар арқылы жүзеге асырылатындығымен, әлеуметтік топтар мен азаматтардың қоғамдық мүддесін білдіретін саяси басшылықтың, саясаттың басым рөлге ие болатындығымен ерекшеленеді. Сондықтан «мемлекеттік басқарудың тиімділігі» түсінігінің және оның өлшемдерінің (критерий) мазмұнды анықтамасы «шығындар-өнім шығару» моделі бойынша технологиялық операцияларды емес, бірқатар саяси аспектіден тұратын саяси субъектінің басқару қызметінің элементі болып табылады.

Мемлекеттік басқарудың тиімділігі қабылданған шешімдердің іске асырылуының «шығындар-өнім шығару» немесе «шығындар-нәтиже» іспетті объективті көрсеткіштерімен емес, саяси жүйенің стратегиялық мақсаттарына жету және жалпы мемлекеттік мүдделерді жүзеге асырудың нәтижелері мен қолданылған әр түрлі ресурстардың арақатынасы арқылы анықталады. Шығындар мен нәтижелердің арақатынасының өлшемі жеке, нақты шешімдердің тиімділігінің шартты көрсеткіші ретінде қолданылады, бірақ экономикалық талдауларға қарағанда аталған терминдердің мағынасы кең ауқымда қолданылады. Қызмет (минималды шығындар тұрғысынан алғанда) тиімді-үнемді болуы мүмкін, бірақ алға қойылған әлеуметтік-саяси мақсаттарға жету жағынан тіпті тиімді болмауы мүмкін. Тиімді қызмет әлеуметтік-саяси аспектіде нәтижелі болғанымен де үнемі үнемді, әсіресе ұтымды бола бермейді.

Жоғарыда айтылғандарды қорытындылайтын болсақ, мемлекеттік басқару тиімділігінің түсінігіне оның мақсатты бағытталған және мақсатқа сай қызмет ретінде өзіндік мәні көрініс табатын анықтамасы тән. Мемлекеттік басқарудың тиімділігі нәтижелер мен қол жеткізген коғамдық мақсаттардың және пайдаланылған мемлекеттік ресурстардың арақатынасын білдіретін ұғым. Тиімді басқару - қоғамдық қажеттіліктер мен мүдделерді қанағаттандыру барысында оң нәтижелерге қол жеткізетін қызмет түрі. Тиімділік - басқарушы субъектінің және қоғамның алдыға қойылған мәселелерді шешу үшін жұмсаған күш-жігерінің (ресурстар) қаншалықты әлеуметтік маңызы зор нәтижелерде іске асқанын (көрініс тапқанын) білдіретін көрсеткіш.

Сонымен «мемлекеттік басқарудың тиімділігінің» категориясы келесідей түсініктер арқьшы анықталады: «қоғамдық мақсаттар», «нәтижелер», «қоғамдық қажеттіліктер мен мүдделер». Олардың әрқайсысы мемлекеттік басқарудың саяси астарымен бірге өзіндік белгілерін анықтайды. «Қоғамдық мақсаттар» - түптеп келгенде - бұл саяси мәнді мақсаттар; «нәтижелер» - (саясатта көрініс тапқан) қоғамдық қажеттіліктер мен мүдделерді қанағаттандырумен байланысты болатын объектілер, қызметтер, үрдістер; «мемлекеттік ресурстар» - қоғамдық мақсатгарға сай болу тұрғысынан да, құқықтық негізделуі жағынан да мемлекетпен белгіленетін экономикалық, әлеуметтік, саяси, идеологиялық, ақпараттық капиталдар.

1. 2 Мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыруда есепке алынатын факторлар

Мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру мәселесі бүгінгі тандағы өзекті тақырыптардың біріне жатады. Ғалымдар арасында бұл мәселені зерттеу барысында әр түрлі көзкарастан қалыптасқан және оны шешу жолдары туралы да ортақ пікір жоқ. Аталған мәселені тиімділіктің жалпы жүйелік факторларын талдау негізінде қарастыру мемлекеттік саяси-идеялық және стратегиялық факторларды ескеруді ұйғарады. Басқару тиімділігін талдауда экономикалық, әлеуметтік, саяси, құқықтық және республика субъектілерінің кіші жүйелері деңгейіңде жалпы мемлекеттік факторлар негізгі фактор ретінде қарастырылады. Кіші жүйелер мен деңгейлерде билік пен басқаруды ұйымдастыру мақсаттарының және стратегияларының, құрылымдық нысандарының өзіндік ерекшеліктерімен байланысты факторлар тікелей талдау объектісі болып табылады. Ұйымдарды басқарудың тиімділігін талдау барысында басқарушылық қызметтің нақты тәсілдерінің, әдістері мен құралдарының тиімділікке тигізетін әсері түсіндіріледі. Жалпы жүйелік және аймақтық факторлардың рөлі корпоративтік масштабтағы басқару жағдайлары мең механизмдерін талдау арқылы айқындалады.

Мемлекеттік басқарудың тиімділігінің жалпы жүйелік факторлары келесі факторлар тобын анықтайды:

- мемлекеттің стратегиялық мақсаттары, негізгі құндылық-тары, қоғамдық жүйенің даму моделдері мен легитимдік тркырымдамалары (концепциялары) ; саяси бағыт;

- мемлекеттік билік пен басқару жүйесін ұйымдастыру және оның біртұгас организм ретінде қызмет етуі; біртүгас саяси және қүдықтық кеңістік;

- мемлекеттік аппаратгың жағдайы, оның басымды нысан-дары, басқарушылық қызмет әдістері мен стилі; кәсіби біліктілік; халықгың билікке сенім арту және мемлекетті басқаруға қатысу деңгейі;

- қоғамның экономикалық, саяси, әлеуметтік тұрақтылығы (немесе тұрақсыздық) .

Әрбір саяси жүйеге өзінің құндылықтар жүйесі тән екені белгілі. Қүндылықтар - бұл мемлекетгің жинақталған мақсаттары: олар жалпымемлекеттік мүдделер мен саяси стратегияның рухани негізін құрайды, мемлекеттік басқару жұйесінің идеологиясы мен тұжырымдамасында көрініс табады. Бұл - мақсатты құндылықтар. Негізгі қүлдылықтарға қоғамның қолдауына ие болған, мақсаттарға жету куралдарын білідіретін қолданбалы құндылықтар да жатады. Негізгі құндылықтардың белгілі болуы және оларды нормативтік-қүдықтық механизмдермен қатар қызмет пен тәртіптің негізгі реттеушілері ретінде қоғамның мойындауы - билік пен басқару институттарының тиімді қызмет атқаруының негізгі шарты болып табылады. Кеңестік мемлекет пен қоғамға белгілі бір кезеңге дейін халықтың мүддесін білдіретін саяси-идеялық және адамгершілік құндылықтар тән болды. Олар тарихтың қиын (елді индустриализациялау, Ұлы Отан соғысы, және т. б) кезендерінде қоғамның өз еміршендігі үшін күресі жағдайында қоғамдық-саяси құрылыстың салыстырмалы тиімділігін қамтамасыз етгі. Басқарушы партиямен ресми белгіленетін социалистік құндылықтардың дискредитациялануына қарай кеңестік режимнің рухани негізі элсірей бастады. Бұл оның құлдырауын алдын ала анықтаған еді.

Кеңестік қүндылықтарды артқатастап, жаңа саяси режим батыс европалық үлгідегі либералдық-демократиялық құндылықтарды мойындайтынын жария етті. Қазакстан Республикасының Конституциясында қоғамның түпкі нормаларын (демократиялық құқықгар мен бостандықтар және т. б. ) білдіретін негізгі мемлекеттік қүлдылықтар зандастырылған.

Мемлекеттік билік пен басқару аппаратының қызметін ұйым-дастыру және олардың кадрларын қалыптастыру үшін 1999 жылғы 23 шілдеде қабылданған және 2001 жылы 4 маусымда толықтырылған Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы» заңының маңызы зор. Ол елдің мемлекеттік қызметін ұйымдастырудың құқықтық негіздері мен Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметкерлерінің құқықтық жағ-дайын белгілейді.

Заңда мемлекеттік қызметкерлердің санаты көрсетілген, мем-лекеттік қызметті атқару мен оған кіру тәртібі, конкурстарды өткізу қажетгілігі, мемлекеттік қызметкерлерлі атгестациялау тәртібі, олардың құқықтары мен міндеттері белгіленген. Сонымен бірге мемлекеттік қызметтің конституциялық нормаларға сай келетін төмендегі принциптері қамтылған: азаматтардың қүқыктары мен бостандықтарын мойындау, сақтау және қорғау, мемлекеттік билік жүйесінің тұтастығы, қабілеті мен кэсіби даярлығына сәйкес мемлекеттік қызметке азаматгардың бәрі бірдей тең құқылығы, мемлекеттік қызметкерлердің кэсібилігі мен өкілеттігі.

Дегенмен де мемлекеттік қызметті ұйымдастыру мен кадр мәселесі элі де болса өз шешімін толықтай таппай отыр жэ-не қайта қарауды талап етеді. Бүгінгі таңда орын алып отырған жағдайлар мемлекеттік қызметкерлерді тиімді қызмет ат-қаруға ынталандырмайды, сапасыз атқарған жұмыстар үшін, шешімдердің орындалмағаны үшін жауапқа тарту шараларын колдану мәселелерін шешпейді. Осының бәрі билік пен басқару органдарыныңқызметін қиындатады, көбінесе заңғақарама-қайшы әрекет етуге алып келеді, олардың қызметіне қоғам тарапынан бақылау орнатуды қамтамасыз етпейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.