АУДИТТІ АҚПАРАТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе
1 АУДИТТІ АҚПАРАТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
1.1 Есептік талдамалы ғылымдарды саралау
1.2 Іскер ақпарат көздерін жіктеу
1.3 Аудиторлық қызметтің халықаралық тәжірибесі

2 АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУДЫҢ ПАРАДИГМАЛАРЫ
2.1 Аудиттің парадигмалары мен типтері
2.2 Аудиттің түрлері мен нұсқаларын жіктеу
2.3 Аудиттің жалпы және ерекше әдіснамасы

3 АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
3.1 Аудиттің компонентері, принциптері және концепциялары
3.1.1 Аудит компоненттері
3.1.2 Аудит принциптері
3.1.3 Аудит концепциялары
3.2 Аудиттің постулаттары, стандарттары және нормалары
3.3 Аудиторлық қызметтің жалпы қабылданған стандарттары
3.3.1 Негізгі постулаттар
3.4 Аудиторлардың кәсіби этикасы

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Қалыптасушы нарықтық тетік бизнестің жағдайы туралы мәліметтерді алу мен өңдеуді ұйымдастырудың қажеттілігін тудырады. Экономикалык ғылым мен оның н осы заман жіктеліміне сәйкес шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметін ақпараттық, есептік-талдамалы және бақылаушылық басқару міндетті істері (функциялары) бухгалтерлік есеп, экономикалық талдау және аудит үшеуінің аралас ғылыми пәндер түріндегі бірыңғай блокта беріледі. Бұл - тарихи, әдістемелік және ақпараттық аспектілерде өзін-өзі ақтаған ұғым. Нарыктық қайта өзгерулер терендеген сайын корпорация, компания және басқа да шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметінде бухгалтерлік есептің, аудиттің және экоиомикалық талдаудың рөлі мен маңызы арта түсуде.
Бүгінгі таңда басқарушылық құрылымды ақпараттық және бақылаушы-талдамалы міндетті істермен қамтамасыз етуді жүзеге асыру барысында еңбекті саралаудың объективті процесі жалғасын тауып отыр.
Мысалы, бухгалтерлік есеп пен экономикалық талдауды қаржылыққа және басқарушылыққа, ал аудитті - сәйкестікке орай, жалпыға, қаржылық есеп беруге, ішкіге, сыртқыға, операциондықка, функционалдыққа, технологиялыққа және т.б. бөлу. Бұл бухгалтерлік есептің, қаржылық-экономикалық талдаудың, аудиттің басқарушылық, талдамалы және бақылаушылық қызметтерін жүзеге асыру саласындағы дамыған елдердің алдыңғы қатарлы тәжірибелері мен озық тұжырымдамаларын әлдеқайда тиімді пайдалану қажетгілігінен туындады.
Кез келген бизнесті ойдағыдай сәтті ұйымдастыру қалыптасқан жағдайды жүйелі талдаусыз және бақылаусыз мағынасы болмайтын шешімдердің дұрыс қабылдануына байланысты.
Бизнесті жақсы ұйымдастырудың резервтерін анықтау үшін басқарушылық шешімге орай қаржылық ресурстарының қозғалысы туралы шындыққа жанасымды ақпарат аса қажет. Осының бәрі курстық жұмыстың өзектілігін сипаттайды.
Курстық жұмыстың мақсаты - аудитті ақпаратпен қамтамасыз ету ұғымын ашу. Осы мақсатқа сәйкес мынадай міндеттерді алға қойдым: аудитті ақпаратпен қамтамасыз ету нысандарын түсіндіру, есептік талдамалы ғылымдарды саралау, іскер ақпарат көздерін жіктеу, аудиторлық қызметтің халықаралық тәжірибесін зерттеу.

1 АУДИТТІ АҚПАРАТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
1.1 Есептік талдамалы ғылымдарды саралау

Құбылыстың мәні мен өзара байланысын түсіну, бизнестің жағдайы мен келешекте дамуын зерделеу аудит пен қаржылық - экономикалық талдаудың арнайы әдістерін кешенді пайдаланудың негізінде ғана мүмкін болады. Деректерді уақтылы бақылау саралап баға беруге (бағалауға) мүмкіндік береді және әр түрлі қатысушылардың, атап айтқанда, инвесторлардың, қарыз берушілердің, жабдықтаушылардың, тұтынушылардың, меншік иелерінің, әкімшілік пен кәсіпорын қызметкерлерінің мүдделерін қоса ескеру арқылы бизнестің тиімділігін арттырудың жолдарын анықтауға мүмкіндік береді. Кешенді аудит пен талдаудың қажетті әдісін тандау бизнесті басқаруда оңтайлы шешімдерді қабылдауды негіздеу және камтамасыз ету бойынша алға қойылған мақсаттарға жылдам қол жеткізуге мүмкіндік береді. Экономикалық акпараттың көптеген зерттеу әдістерімен кешенді аудит пен талдауды жүргізу негізінде қаралатын объектінің жағдайын шындықка жанасымды әрі объективті тұрғыдан бағалауға болады.
Экономикалық талдауды қаржылыкқа және басқарушылыққа бөлу бухгалтерлік есеп пен аудит бойынша халықаралық және қазакстандық стандартғардың талаптарына толық жауап береді. Мұнда қаржылық есептің деректері қаржылық талдаудың ақпараттық базасы ретінде қызмет етеді, ал басқарушылық есептің көрсеткіштері басқарушылық талдаудың аясында қызмет етеді. Қаржылық - экономикалық талдауды ұйымдастырудағы мұндай тәсілдеменің ұтымдылығын дамыған елдердің тәжірибесі көрсетіп берді және ол ғалымдардың, мамандардың, аудиторлардың, меншік иеленушілердің, инвесторлардың, бизнесмендердің, менеджерлердің және басқа да мүдделілік танытатын тұлғалардың терең ғылыми және іс - тәжірибелік мүдделерін білдіреді. Сонымен бірге сыртқы қаржылық талдау мен ішкі немесе басқарушылық талдаулардың арасында белгілі бір шеңбермен шектеліп қалатын, яғни нақты сызылған шекара жоқ, өйткені ішкі талдау сыртқы талдаудың жалғасы ретінде қарастырылады немесе осыған керісінше (64-68).

1.2 Іскер ақпарат көздерін жіктеу

Акпараттық базаларының құрылымы олардың мен және басқарудағы міндеттеріне байланысты. Бизнес жағдайы туралы мәліметтерді аудиттеу алға койылған максаттар мен міндеттерге қарай мынадай негізгі белгілері бойынша жіктелуі мүмкін:
1) функционалдық белгілеумен - жоспарлы, нормативті, есептік, есеп берушілік, есептен тыс және талдамалы;
2) көздері және өңдеу деңгейлері - бастапқы, аралық, нәтижелі деректі (құжаттамалы), көзбен (визуальді) бақылау;
3) қажетті мағлұматтардың мөлшерімен - кешенді, тақырыптық және жеке;
4) мазмұндылығы (насыщенность) және пайдалылық - жеткілікті, жеткіліксіз, артық, пайдалы және пайдасыз;
5) бейнелеу тәсілімен - мәтіндік, сандық, алфавиттік, алфавиттік-сандық, шартгы және графикалық;
6) өзгеру деңгейлерімен - тұрақты, шартты-тұрақты, өзгермелі және сәттік;
7) ұсыну формаларымен - ауызша, жазбаша, телефондық, машиналық, машиналық емес, магнит таспалары мен дискілер, дыбыс жазу (аудио-) және бейне жазу (видео) таспалары және т.б.
Дегенмен іріктелген мәліметтер ағымдагы бухгалтерлік есеп пен бастапқы құжаттамалардан алынатындықтан, олар есеп сипатындағы шығу көзі ретінде қарастырылса да, олар белгілі бір кестелердегі, графикалық және басқа формалы тәсілдермен алдын ала өңделген, дәл әзірленген ақпаратты білдіреді. Акпараттарды осылай талдамалы тұрғыдан ұсыну қаралатын объектінің кешендік және операциондық аудиттерді жургізу барысында алға қойылған мақсаттарға қол жеткізуге көп жағынан пайдалылығымен, жеделдігімен және анықтығымен көмектеседі.
Есептік акпарат экономикалық объектінің нақты жағдайын көрсетеді, болып өткен фактілер мен оқиғаларды сипаттайды. Онын көмегімен қызметтің ұйымдастырылу жағдайы мен оны басқару жүйесінің арасындағы кері байланысқа қол жеткізуге болады. Мұндай ақпарат басқарудың басқа міндетгі істерін, атап айтқанда, жоспарлауды, ұйымдастыруды, талдауды, бақылау мен реттеуді жүзеге асыруына мүмкіндік туғызады. Есептік ақпараттың толық әрі уақтылы болуы, аныктығы қабылданатын шешімдердің пәрменділігі мен негізділігіне себепші болады.
Мұның бәрі барлық есеп түрінің, ең алдымен кәсіпорын деңгейіндегі объектінің нақты басқарылу жағдайын бейнелейтін ақпараттармен қамтамасыз етудегі негізгі жабдықтаушы болып табылатын бухгалтерлік есептің әдіснамасы (методологиясы) мен ұйымдастырылуын ұдайы жетілдіріп отыруды талап етеді. Бухгалтерлік есеп микродеңгейдегі бизнестің ұйымдастырылу процесінің барысын үнемі қадағалауға мүмкіндік береді.
Нарықтық қатынастардың үстемдік етуіне қарай кәсіпорынның табысы мен шығыны, баға белгілеу саясаты сұраныс пен ұсынысқа орай қалыптасатыны белгілі. Міне, осындай жағдайда олардың негізделген қаржылық нәтижелерінің рөлі артады. Жоспарлауды орталықсыздандыру, меншіктерді мемлекет иелігінен алу, өскелең экономикалық процестердің қарқыны бухгалтерлік баланс пен қаржылық есеп берулердің формаларын өзгертгі. Есеп беру кәсіпорын қаржылық-шаруашылық кызметінін жинақтап қорытылған көрсеткіштерін сипаттайды.

1.3 Аудиторлық қызметтің халықаралық тәжірибесі

Кәсіби аудиттің халықаралық озық тәжірибесін зерделеуге кіріспес бұрын нарықтық экономикалық елдердегі әр түрлі бизнес-кұрылымның кызметін қаржылық бақылаудағы өзіндік ерекшелігі бар әрі тәуелсіз жүйесі ретінде оның қалыптасуының маңызды кезеңдеріне ерекше назар аударған жөн. Тәуелсіз аудиттің негізгі міндеті - көптеген компаниялар, банктер, биржалар, инвесторлар, кредиторлар, кәсіпкерлер, акционерлер және т.б пайдаланатын экономикалық ақпараттың анықтығын тексеріп, өзінің қорытындысын шығаруы болып табылады.
Дамыған елдерде аудиторлық кәсіптің әр түрлі атауы бар. Мысалы, АҚШ-та бухгалтер-аудитор қоғамдық немесе мамандандырылған бухгалтер деп аталады. Францияда - сараптаушы бухгалтер немесе есепшот бойынша комиссар, ал Германияда - шаруашылықты бақылаушы немесе кітапты бақылаушы, Ұлыбритания мен ағылшын саксондық елдерде - ревизор немесе алқалы бухгалтерлер және т.б. деп атайды.
Кәсіби аудит батыс елдерінде алғаш рет Ұлыбританияда XIX ғасырдың ортасында пайда болды. 1844 жылдан бастап Англияда акционерлердің алдында есеп берулер мен есепшоттарды тексеру үшін тәуелсіз бухгалтерлерді жылына әдетте 1 мәрте шақыратын акционерлік компаниялар басшыларына міндет жүктейтін заң сериялары шықты.
Алдыңғы қатарлы елдерде міндетті аудит туралы құқықтық-нормативті актілердің қабылдануына байланысты тәуелсіз қаржылық бақылау саласы айтарлықтай дәрежеде ұлғайып келеді. Мәселен, Англияда міндетті аудиттуралы заң 1862 жылы шықса, Францияда - 1867 ж„ ал АҚШ-та - 1937 ж. қабылданды. Бухгалтерлер мен аудиторлардың кәсіби ұйымы әлемнің көптеген елдерінде кұрылған. Атап айтқанда, Ұлыбританияда, Англия мен Уэльстің Алқалы (присяжный - ант берген) бухгалтерлер институты құрылды (1980 ж.), АҚШ-та - Маманданған бухгалтерлер институты (1887 ж.), Германияда- Аудиторлар институты (1932 ж.) және Аудиторлар палатасы, ал Францияда - Сарапшы бухгалтерлер палатасы (1942 ж.) мен Есепшот бойынша комиссарлардың ұлтық компаниясы кұрылды. Италияда кәсіби аудиторлық кызметті Әділет министрлігінің бакылауында болатыи арнайы атаулы тізілімге енгізілген адам ғана жүзеге асыра алады .
1887 жылы Американың аудиторлар ассоциациясы құрылды, сонан соң 1896 жылы Нью-Йорк штатында заңды жолмен аудиторлық қызмет реттемеленді. Сол кездің өзінде-ақ аудиторлық лаузымды мамандық бойынша емтиханнан сүрінбей өткен және аудиторлық қызметпен айналысу құқығына арнайы лицензия алған маманданған бухгалтер атқара алатын еді.
АҚШ-та мамандандырылған және мамандандырылмаған қоғамдық бухгалтерлер мен аудиторлар институттары (8ЕС, ҒА5В, АІСРА) бар. Дайындау және біліктілік емтиханы сияқты міндеттері бар осындай жалпыға бірдей ассоциациялармен қатар америкалық кәсіби ұйымдар жағымды тәжірибелерді жалпылауға, журнал аркылы әйгілеуге, аудит саласындағы монографиялық әдебиеттерді басып шығаруға және ғыльтми зерттеулерді жүргізуге көп көңіл бөледі. Олар ғылыми зерттеу күн тәртібіндегі күрделі мәселелерді шешумен ғана емес, болашақта пайда болуы ыктимал мәселелерді де анықтаумен айналысып, оны ой жүгіртіп дұрыс шешімін табуға алдын ала әзірлік ерте бастан жүргізеді.
Алғашқы кәсіби аудит Ұлыбританияда шамамен XIX ғасырдың орта шенінде пайда болды. 1862 жылы қабылданған британдық компаниялар туралы заң сол кездін өзінде бухгалтерлік есеп пен қаржылық бақылау бойынша мамандарға ең аз дегенде жылына бір мәрте компаниялардың есепшоттарын белгілі бір тәртіппен тексеріп тұруын міндеттейді. Әсіресе Шотландиянын, Англияның және Уэльстің алқалы бухгалтерлер институы, сондай-ақ Ұлыбританияның Маманданған және корпоративтік бухгалтерлер ассоциациясы бүкіл әлемге әйгілі болды. Осы Ұлыбританиядағы ассоциацияға тек британ аралдарының тұрғындары ғана мүше болып қана қоймай, сонымен бірге британдық доминион, колониялар мен мандаттық аумақтардың (территориялардың) өкілдері де оган кірді.
2 АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУДЫҢ ПАРАДИГМАЛАРЫ
2.1 Аудиттің парадигмалары мен типтері

Парадигма (грек тілінде рагаёеі§та - үлгі) - нақты ғылыми зерттеулерді анықтайтын әрі нақ сол кезенде ғылыми коғам мойындаған теориялық алғышарттардың жиынтығы. Парадигма кең мағынасында дүние тану, яғни қоршаған ортаны танудың тәсілі болып табылады. Ол адамдардың тамыры терең танымы мен нанымы (убеждения) ретінде тұлғалануы мүмкін. Мәселен, ұйымның (аудиторлық фирмалар немесе шаруашылық жүргізуші субъектілер) парадигмасы аса маңызды орын алады, өйткені ол белгілі бІр жағдайларда қызметкердердің мінез - құлықтарын анықтайды. Біздің зерттеуімізде ол проблемаларды таңдаудың, қалыптасқан жағдайлар мен қажеттіліктерге қарай аудиторлық қызметті басқаруды ұйымдастырудың тұрпаттарын, тұжырымдамалар мен үлгілерді әзірлеудің негізі ретінде қарастырылады.
Халыкаралық іс-тәжірибеде бақылаушы - талдамалы жұмысты аудиторлық қызметте ұйымдастырудын негізгі үш парадигмалық типтерге бөледі: операциондық аудит, талапқа сәйкестік аудит жәие қаржылық есептемесінің аудиті. Аудиттің әр типін тәуелсіз аудитор мен аудиторлык фирмалар да, сонымен бірге мемлекеттік, ведомствалык және шаруашылық ішіндегі қаржылық бақылау қызметтері жүзеге асыруы мүмкін.
Аудитор іштей және сырттай пайдаланатын аудиттің тұпнұсқалы парадигмалық типіне операциондық аудит жатады. Аудит теориясы мен практика саласындағы атақты америкалық маман, профессор Дж.К. Робертсонның айтуынша, операциондық аудит - аудитор мақсаттарға тиімді жолмен қол жеткізу, компанияның жұмысын жүргізу және ресурстарды тиімді әрі үнемді пайдалану бойынша ұсыныстарды беру мақсатында компания операцияларын зерделейді (36, 467-6.).
Тұтастай алғанда операциондқ аудит зерттелетін объектілердің жұмыс істеу процедурасының және әдістерінің кез келген бөлігін тексеруші ретінде ұйымдастыру құрылымын, өндіріс жағдайын, жабдықтау, маркетинг және әр түрлі эконо микалық жүйелер қызметінің баска жақтарын бағалау ісін де қамтиды. Сонымен қатар операциялардын тиімділігі мен бизнестің өзіне объективті тұрғыдан баға беру қаржылық есептемені ресімдеудің ережелеріне немесе стандарттарына, нұсқауларына олардың қаншалықты сәйкестігін тексеруден әлдеқайда қиын. Бұл жағынан операциондык аудит әдеттегі аудиттегіден гөрі әкімшілік консалтингісіне көбірек ұқсас.

2.2 Аудиттің түрлері мен нұсқаларын жіктеу

АҚШ, Жапония, Ұлыбритания, Германия және Франция сияқты нарықтық экономикалы алдыңғы қатарлы елдердегі аудиторлық қызмет дамуының озық тәжірибесі көрсеткендей, кеңес берушілік, зерттеушілік және баска ілеспе кызметтерінің мөлшерінің өсуі қарқын алып келеді. Аса ірі халықаралық аудиторлық фирмалар, оның ішінде Үлкен төрттік те кіреді, олардың өз ассортименттерінде кәсіби аудиторлық қызмет көрсету және әр қилы көмек түрлерінің 50-ден де көп атау бар.
Аудиторлық кеңес беру қызметінің әлемдік нарығы үлкен өзгерістерге ұшырауы әбден ықтимал. Көптеген елдерде Үлкен төрттік қызметінің ауқымы кеңейгеніне және күштеуіне наразылык аңғарылады. Батыстық іскер топтарының пікірінше, аса ірі халықаралық фирмалардың қызметін шоғырландыру, олардың одан ары біріктіру немесе бөлу аркылы аудиторлық қызметтің сапасы төмендемесе, артпайды екен. Аудит саласындағы оқиғаларды дамытатын басқа нұсқалардың ішінен әлемдік ауқымда аудиторлық және консалтингтік бизнестің бөлінуі, растаушы аудиттің, сәйкестікке орай аудит пен қаржылық есеп берулер аудиті көлемдерінің кемуі ықтимал екенін айта кету керек (74, 42-44 б.).
Экономикалық әдебиеттерде аудиттің түрлері мен нұсқаларын жіктеудің әр түрлі тәсілдемелері бар (34-50). Мынадай негізгі белгілер бойынша аудит түрлерін жіктеу әлдеқайда орнықты болады:
а) аудитті дамытудың эволюциялық кезеңдерімен: растаушы, жүйелі - бағдарлы және тәуекелге негізделген;
ә) құқықтық негізде: міндетті, бастамашыл (ерікті), келісуші (мақүлдаушы), реттемеленген және келісімшарттық;
б) қолданылу салаларымен: жалпы, банктік, сақтандырушы, қаржылық, өндірістік, маркетингтік;
в) толықтығы: кешенді (жалпы, толық), тақырыптық (локальды, жеке), функционалдық, ұйымдастырушылық, арнайы;
г) әдістемелік тәсілдемемен: есепшіліктік (счетоводческий), тестілік, объекті және циклдік бойынша;
д) жүргізу кезеңдерімен: бастапқы, қайталанатын, ескертпелі, перманентті (ағымдық), ретроспективтік (тізбекті) және стратегиялық (перспективалык, яғни келешегі бар);
е) қызмет түрлерімен: экономикалық, техникалык, технологиялық, ресурстык, сыртқы экономикалык;
ж) қатысушылар санымен, процестермен және техникалық құралдарды қолданумен: бір мазмұнды, көп мазмұнды, дәстүрлі, компьютерлік, жеке және комиссиялык;
з) аудит жүргізілетін субъектілермен: сыртқы, ішкі, мемлекеттік, ведомствалық, қоғамдық;
и) тексерулердің мақсаттарымен, міндеттерімен және мен: операциондық аудит, қаржылық есептеме аудиті, талапқа сәйкестік аудиті, басқарушылық аудит, маркетингтік аудит, кеңес беру және басқадай ілеспелі аудиторлық қызметтер.
2.3 Аудиттің жалпы және ерекше әдіснамасы

Әдіс кең мағынада (грек тілінде теіһосіез - зерттеу) нақты өмір шындығын, табиғи және қоғамдык құбылыстарды немесе шындықты белгілеу мен ғылыми таным жолын зерделеудің тәсілдемелік әдістерін білдіреді. Әдетге жиі қолданылатын ғылыми таным әдістері баршаға ортақ жалпы ғылыми және нақты ғылыми деп бөлінеді.
Маңыздырақ болып табылатын таным тәсілінің барлық ғылым салаларына әмбебап пен зерттеудің түрлі кезеңдерінде қолданылатын материалистік диалектика әдісі жатқызылып жүр. Әр білім саласындағы диалектикалық әдіс жиынтығында ғылымның әдістік негізін қалыптастыратын зерттеудің бірқатар жеке әдістері арқылы көрінеді.
Танымның жалпы ғылыми әдісі мыналарды қамтиды: қадағалау, салыстыру, ұқсастыру (аналогия), модельдеу, жүйелі тәсілдеме, талдау мен синтез, индукция мен дедукция, абстракцияллау, нақтылау, формалдау, тарихи және логикалық әдістер және т.б.
Аудиттің жұмыс тәсілі мен өзіндіқ ерекшелігі бар немесе нақты ғылыми әдістеріне жататындар: мәліметтерді көптеген нұсқалармен бағалау, экономикалық сараптау, түгендеу, бақылау мақсатымен өлшеу, қадағалау, қызмет тергеуі, талдамалы процедуралары, эксперимент, тестілеу, топтау, технологиялық бақылау, қолданыстағы стандарттармен және ережелермен салыстыру, камералдық және кезікпе тексерулер, зандық - тергеу тәсілдері және т.б.
Осыған орай, аудит әдісі дегеніміз - бұл шаруашылық қызметтерді және олардың нормативті-кұқықтық реттеулерін тексеру және зерттеудің әдістемелік әдістері мен тәсілдерінің жиынтығы.
Аудиттің жалпы және ерекше әдіснамасы (методологиясы) бөліп көрсетіледі.
Аудиттің жалпы әдіснамасы табиғаттың, қоғамның және қоршаған ортаның даму заңдылықтарын зерттейтін диалектиканың және жалпы ғылыми таным теориясының принциптер жиынтығын білдіреді.
Аудиттің ерекше әдіснамасы экономикалық ғылымның заңдарына негізделіп, бір жағынан, теориялық қорытындылар мен принциптерден, ал екінші жағынан - оны зерттеудің қолданбалы әдістерінен керінеді.
Әр білім саласында зерттеу міндеттеріне әлдеқайда нақты жауап беретін, өз ерекшеліктеріне орай дәл жүзеге асатын өзіндік ерекшеліктері бар жалпыдан басқа тәсілдер қолданылады.
Аудиттің ерекше әдіснамасы - бұл талдамалы - бақылау, экономикалық және заң ғылымдарының теориясы мен практикасының жетістіктері негізінде эзірленген нақты құбылыстар мен процестерді зерттеудің әдістері мен тәсілдері, өзіндік ерекшелігі бар тәсілдемелері. Олар аудиттің белгілі бір нәтижелерінің жетістіктеріне, зерделеу көлеміне, мақсатты функцияларына және ғылым мен практика салаларына сәйкес колданылатын зерттеудің жалпы ғылыми әдістерімен олардың өзара байланысына қарай қалыптасты.
Тексеруге бел буған, яғни тексеруге шешім қабылдаған аудитор зерттеу объектісі туралы шындыққа жанасымды айғақтарды алудың әр түрлі әдістерін ганлай алады. Бизнестің аудиті арнайы әдістердін, тәсілдердің және процедура топтарын кеңінен қолданаалады:
1) нақты бақылау тәсілдері: тексеру, зерттеу, түгендеу,
бақылап жіберу, лабораториялык талдау, сараптау бағасы, нақты
объектілерді тексеру және т.б.;
2) айғақтарды құжаттық тексерулер әдістері, оның ішінде,
деректемелерді (реквизиттер) формалдык тексеру, құжаттарда
көрініс тапқан операциялар мен фактілердің мәні бойынша
бағалауларын тексеру;
3) қадағалау тәсілдері: жаппай, тұтастай, іріктемелі, визуальды және тікелей;
4) жауап алу тәсілдері: ауызша (экспедициялық), анкеталық,
корреспонденттік, өзін-өзі тіркеу және келуімен;
5) операциялар мен міндеттемелердің шынайылығын тексеру тәсілдері: құжаттық растау, кезікпе тексеру, өзара тексеру, баұылау мақсатында салыстыру, сканерлеу және т.б.;
6) сандық параметрлерді нақтылау тәсілдері: өлшеу, салмақтау, қайта есептеу, салыстырып тексеру және т.б.;
7) талдамалы процедуралары; іздестіру, жоспарлы, шолу,
елеулі, перспективалық, оперативті, ағымдық (ретроспективалық), диагностикалық және т.б.;
Аудитте және қаржыдық - экономикалық талдауда қолданылатын әдістерде жіктеу тәсілдемесі оларды мына қосалқы жүйелерде топтастыруға мүмкіндік береді: техникалық, талдамалы - есептік, құжаттық, қорытындылаушы және нақты бақылау. Олардың әрбіреуінің өз ерекшеліктері мен пайдаланатын салалары бар. Атап айтқанда:
а) техникалық тәсілдің қосалқы жүиесі талдамалы-бақылау міндетін шешу үшін қажетті бастапқы ақпараттарды алу, тексеру және дайындау барысында қолданылады (экономикалық-математикалық есеп айырысулар, индекстер мен проценттерді есептеу, жоғары және салыстырмалы кепілдемелі техникалық тәсілдер және т.б.);
ә) талдамалы-есептік тәсілдің қосалқы жүйесі экономикалық талдау (салыстыру, топтастыру, аластау (алып тастау), баланстык әдіс және т.б.), талдамалы тексеру, статистикалық және экономикалық-математикалық әдістердің дәстүрлі және арнайы тэсілдері;
б) құжаттық тәсілдер ақпараттык модельдеуді, нормативті- кұкыктық реттеуді, тексеруді, зерттеу объектісі туралы есептік деректерді бақылау мен талдауды жүзеге асыру;
в) қорытындылау тәсілі жиынтьтқ есеп берулермен баланыстарды жасауда, кешенді бағалауларды жүргізуде және ғылыми негізделген ұсыныстарды әзірлеуде олардың қорытындыларын зерттеу мен қалыптастырудың логикалық және синтетикалық тәсілдерімен бірге пайдаланылады;
г) нақты бақылау тәсілдері белгіленген тәсілдердің (кем өлшеу, салмақтау, қайта есептеу, лабораториялық талдау, түгендеу, сараптау бағалауы, визуальдық қадағалау және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.