Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық қатынастардағы ролі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

І тарау

Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық қатынастардағы ролі . . . 7-33

ІІ тарау

Қазақстанның сыртқы саясаты: ("Егемен Қазақстан",

"Қазақстан-Zaman", "Түркістан", "Казахстанская правда"

газеттерінің материалдары бойынша) . . . 34-54

Қорытынды . . . 55-58

Сілтеме және пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . . . . 59-62

Қосымшалар. …63-68

Кіріспе

Диплом жұмысының өзектілігі: Қазақстан дүниежүзілік қоғамдастықтың жалпы жұрт таныған тең құқылы мүшесі ретінде орныққан бүгінгі таңда елдің сыртқы қатынастарының құрылымдарын шетелдік әріптестермен арадағы ынтымақтастықтың жаңа мазмұнымен толықтыру кезеңі туып отыр. Әңгіме, ең алдымен қолдағы бар уағдаластықтарды толығымен іске асыру жайында болады. Мұның өзі қызметтің аталмыш саласына қатыстылардың баршасынан табандылық пен орнықты іс-қимыл жасауды, тиянақты жұмыс істеуді талап етеді.

Қазақстанның сыртқы саясаты жүргізіліп жатқан экономикалық дамуын қамтамасыз етуге бағытталуы керек. Мұның өзі Қазақстанның басқа елдерге кең танылуына және оның тәуелсіздігін ныѓайта түсеріне жол ашатыны сөзсіз. Оның үстіне демократиялық және зайырлы мемелекет ретінде ол барлық мемлекеттермен теңдік өзара ынтымақтастық орнатуға мүмкіндік алды. Бұл жерде Қазақстан Республикасының сыртқы саяси бағдары сан қырлы Қазақстан дипломатиясына, ұлттық, мемлекеттік дербестікті қалыптастыруға аса үлкен көңіл бөліп отырған Қазақстан Республикасы Президентінің жемісті еңбегін атап өткен абзал. Сондықтан Біріккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысы Бутрос Галидың : " . . . Н. Назарбаевтың сыртқы саяси қызметі қазіргі заманғы халықаралық қатынастардың елеулі бөлігін құрайды" [1], - деуі кездейсоқ емес.

Қазақстан Республикасының сыртқы саясатын және оның халықаралық қатынастар жүйесіндегі орнын зерделеу - бүгінгі қоғамдық ғылымдағы зерттеудің күрделі обьектісі болып отырғандығын айтқан жөн. Бұл тың мәселе ғылыми тұрғыда әдебиетте де, баспасөздерде де әлі жан-жақты зерттеліп, қажетті түрде жүйелі қорытындыланған жоқ. Сондықтан да бұл проблемаға үлкен теориялық-практикалық мүдделілік негіз бола алады.

Жоѓарыда айтылѓан жайлар мен Ќазаќстан Республикасыныњ халыќаралыќ аренадаѓа сыртќы саяси ќарым-ќатынасы, оныњ тарихы мен даму мәселелері күні бүгінге дейін толыќќанды зерттелмеуі ќатты толѓандыруда. Сондықтан осы ѓылыми жұмыста тілге тиек етілер Қазақстан Республикасының халықаралық қатынастар жүйесіндегі рөлін, орнын және проблемаларын ќарастыру, зерттеу өзектілік танытады.

Диплом жұмысының зерттелу деңгейі: Жұмыста ЌР Президенті Н. Ә. Назарбаевтыњ Ќазаќстан халќына арнаған Жолдаулары, Қазақстан Республикасының сыртқы істер министрі Қасымжомарт Тоқаевтың «Беласу», «ҚР дипломатиясы» атты кітаптарынан керекті мәліметтер топтастырылды. Сондай-аќ, сыртќы саясат таќырыптарына көптеп ќалам тербеп жүрген республикалыќ "Егемен Қазақстан", еларалыќ "Қазақстан-Zaman " және халыќаралыќ "Түркістан" секілді белді де беделді мерзімді басылымдар негізге алынды. Мұнымен ќатар еліміздіњ көп ұлттылыќ ќұндылыѓын ескере отырып, таќырып аясын зерттеу барысында аз да болса обьективтілік ќаѓидасын саќтау шартымен республикалыќ орыс тілді "Казахстанская правда" басылымыныњ біршама беттерін қарап шыѓуды жөн көрдік.

Диплом жұмысының мақсаты: Ѓылыми жұмысты ќолѓа алуда Қазаќстан Республикасының халықаралық қатынастардағы ролі мен орнын, жүргізіп жатқан саясатыныњ мањыздылыѓын айќындау және аталмыш таќырыптыњ бұќаралыќ аќпарат ќұралдары беттерінде көрініс табуын зерттей отырып, зерделеу маќсаты нысанаѓа алынды. Сондай-аќ, еліміздіњ сыртќы саясаты мен халыќаралыќ ќатынастарыныњ зерттелуіне аз да болса өзіндік үлес ќосу шәкірттік міндетіміз болмаќ. Ќала берді, осы диплом жұмысын жазу арќылы таќырыпќа ќызыѓушылар мен терењірек зерттегісі келгендерге баѓыт-баѓдар беру маќсаты да көзделді.

Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы: Тәуелсіздікке алғаш аяқ басқан елдің әлемдік істерге бару бағытындағы алғашқы қадамдары шет мемлекеттердің жасалған қадамдары арқылы салыстыра отырып жазылады. Мұнымен ќатар, Ќазаќстанныњ елшілік ќатынастары, оныњ өзге елдермен достыќ-ынтымаќтастыќ келісімдері, экономикалыќ байланыстары мен мемлекетаралыќ саяси-стратегиялыќ және елдестік бітім-шешімдері ел басылымдарында берілу дењгейіне ауќымды сараптама жасалады.

Диплом жұмысының әдістемесі: Диплом жұмысы хронологиялыќ деректік өлшеу әдісінде өлшемдік және жалпы сараптау негізінде ќолѓа алынып, Елбасы Жолдаулары, дипломатиялық құжаттар, сонымен бірге баспасөз беттеріне жүргізілген арнайы әдістік зерттеулер тұрѓысында жүзеге асады.

Диплом жұмысының практикалық маңызы: Жоғарғы оқу орындарындағы "050504 - Журналистика" бөлімінің студенттеріне «Журналистика және халықаралық қатынастар» «Журналистика және дипломатия» секілді, ќала берді "050202 - Халыќаралыќ ќатынастар" бөлімініњ студенттеріне "Халыќаралыќ ќатынастардыњ тарихы", "Халыќаралыќ ќатынастардыњ ќазіргі мәселелері", "Ќазаќстан Республикасыныњ сыртќы саясаты" пәндерінен халықаралық қатынас пен дипломатиялық қызметтер туралы мәліметтер мен маѓлұматтар алуға мүмкіндік бар.

Диплом жұмысының құрылымы: Ќазаќстанныњ сыртќы саяси ќатынастарыныњ мєселелерін негізгі екі тарауѓа бөліп ќарастырдыќ. Бірінші тарауда еліміздіњ халыќаралыќ ќатынастары, оныњ дүниежүзілік аренада алатын орны, әлемдік ќауымдастыќтар мен одаќтастыќтардаѓы мањыздылыѓы және тењ дәрежелі мүшелік ќұќыѓы баспасөз беттерінен алынѓан мысалдар мен материалдар аясында сөз болады. Екінші тарауда мемлекетіміздіњ сыртќы саяси мәселелері "Егемен Қазақстан", "Қазақстан-Zaman", "Түркістан", "Казахстанская правда" газеттері негізінде сарапталып, осы басылым беттерінде көрініс табуы егжей-тегжейлі жазылады. Аталмыш екі тарау да Ќазаќстанныњ сыртќы саяси және халыќарылыќ ќатынастарына ќалам тербей отырып, баспасөздерде жарыќ көрген материалдар бойынша жарияланѓан деректер негізінде дәйектеліп, түйінделеді.

Жұмыс жалпы алѓанда кіріспе, бірінші, екінші тараулар және қорытынды бөлімдерінен ќұрылып, пайдаланылған әдебиеттер мен сілтемелер тізімі және көрнекілік ретінде ќосымшада берілген әдістемелік зерттеулердің арнайы сызба-нұсқалары көрсетілген.

І тарау

Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық қатынастардағы ролі

"Біз өз елімізді халықаралық

ќоѓамдастыќтыњ толыќ ќұќылы және

жауапты мүшесі ретінде ќарастырамыз,

ал мұныњ өзі біздіњ аса мањызды

басымдыќтарымыздыњ бірі . . . "

ЌР Президенті Н. Ә. Назарбаев

(Ќазаќстан халќына Жолдауынан)

1990 жылы 25 қазанда егемендігін, 1991 жылы 16 желтоқсанда тәуелсіздігін жариялаған Қазақстан халықаралық дүниенің кең аренасына шықты. Қазақстан өзінің сыртқы саясатында, әсіресе, басты үш мәселеге ерекше назар аударады. Біріншіден, басқа елдермен, соның ішінде бұрынғы Одаққа кірген республикалармен, Азия, Тынық мұхит, Таяу Шығыс аймағы, Еуропа елдері және АҚШ-пен халықаралық байланысты өркендету. Екіншіден, шет елдерімен тек дипломатиялық байланыс қана орнатып қоймай, сонымен қатар олармен мәдени-экономикалық байланысты күшейту, сол арқылы алдыңғы қатарлы өркениетті елдердің қатарына қосылу. Үшіншіден, Қазақстанның қауіпсіздігін сақтау, дүниежүзілік соғысты болдырмау, ядролық қаруды қолдануды болдырмау.

Қазақстанның сыртқы саясатының басты ұстанымы мынадай:

Ұлттық мүдделерді қорғау;
Экономикалық түбірлі өзгерістерді жалғастыру және демократиялық институттарды нығайтуды қамтамасыз ету,
Барлық елмен тең құқықты және әріптестік қатынастарды дамыту;
Ғаламдық және аймақтық интеграциялық үрдістерге белсенді қатысу. [2]

Қазақстан міне, осындай өлшемдерге жауап береді.

Әрине, осы бағытта 1991 жылдан бастап тәуелсіз Қазақстан көптеген игі шараларды іске асыруда. Бұл уақыт ішінде Қазақстан Республикасын дүние жүзінің 180 нен астам мемлекеті таныды. 2002 жылдың басында Қазақстан 130 дан астам елмен дипломатиялық қатынастар орнатты. Қазақстанды алғашқылардың бірі болып Түркия, АҚШ, Фрнация және т. б мемлекеттер мойындады. [3]

Қазірде Қазақстан шет елдерде 50 ден астам дипломатиялық және консульдық өкілдіктер ашты. Ал Алматыда және Астанада 60-тан астам шетелдік елшілік пен миссия, халықаралық және ұлтаралық ұйымдардың ондаған өкілдігі жұмыс істейді.

Осындай мемлекетаралық қатынастардың жаңа жүйесін қалыптастыруда халықаралық құқықтың негізгі принциптері мен нормаларынан айнымау бүкіл дүниежүзілік қауымдастықтың мүдделеріне сәйкес келеді. Қазіргідей мемлекетердің өзара тәуелділігі, аймақтық ынтымақтастықтың дамуы, халықаралық қатынастар жүйесінің демократиялануы заманында басқаша жол жоқ.

Қазақстан Президенті Н. Назарбаев: «Қазақстан дүние тәрбиесінің негізіне өзара тәуелсіздік және халықаралық қауымдастық мүшелерінің егеменді теңдігі принципі алынуы қажет», - деп мәлімдеді. [4] Еліміздің ұлттық мүдделерін қамтамасыз ету үшін, оның дербес күш орталығы және мықты аймақтық державаға айналуы қажет. Жетекші держевалар Қазақстаннның Орталық Азиядағы тұрақтандырушы рөлін, әлеуеттік, сондай-ақ саяси, экономикалық реформалар жүргізудегі айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізгенін жоғары бағалайды.

Орталық Азия елдері үшін мықты, экономикалық өміршең және саяси егемен мемлекет құру міндетті күн тәртібінде тұрған мәселе. Еліміздің сыртқы істер министрі Қ. К. Тоқаев Қытайдың қоғамдық ғылымдар академиясының қызметкерлері алдында сөйлеген сөзінде:

«Біздің еліміздің тәжрибесі шын мәніндегі егемендікке қол жеткізу қатпары көп, сан қилы қиындықтардан өту арқылы мүмкін болатынын дәлелдеді. Тәуелсіздік пен егемендік үшін күн сайын тіптен сағат сайын күресу керек. Бұл жерде күрес сан салалы және жан -жақты мағынада айтылып отыр. Яғни бұл сыртқы саясаттағы мөлшеріміз, экономикалық реформа, ішкі тұрақтылықты сақтау»[5] , - деп атап көрсетті.

Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін, ең алдымен, аймақтық ынтымақтастық пен әріптестікті жан - жақты қолдаудың және екіншіден, аймақта ұзақ мерзімді қауіпсіздікті қамтамасыз етуге Батыс және Шығыс елдерімен ынтымақтастықты дамытудың маңызы зор. Интеграция аймақтағы бейбітшілік пен тұрақтылықты қолдаудың негізгі құралы болуы шарт. Өміршең аймақтық интеграиялық бірлестіктің тірегі өзара теңдік пен өзара тиімділікке негізделген экономикалық ынтымақтастық екендігі бүгінде аксиомаға айналды. Қазақстанның Орталық Азиядағы саяси - экономикалық қана емес, мәдени тартылыс орталығы болуы үшін шаралар қабылдаудың маңызы зор. Мұның өзі Қазақстанның басқа елдерге кең танылуына және оның тәуелсіздігіне жол ашты оның үстіне демократиялық және зиялы мемлекет ретінде ол барлық мемлекеттермен тең әрі өзара тиімді ынтымақтастықты орнатуға мүмкіндік алды. Бұл жерде Қазақстан Республикасының сыртқы саяси бағдары сан қырлы Қазақстан дипломатиясына, ұлттық мемлекеттік дербестікті қалыптастыруға аса үлкен көңіл бөліп отырған Қазақстан Республикасының Президентінің жемісті еңбегін атап өту керек. Сондықтан Біріккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысы Бутрос Галидың: Н. Назарбаевтың сыртқы саяси қызметі қазіргі заманғы халықаралық қатынастардың елеулі бөлігін құрайды, деуі кездейсоқ емес.

Қазақстан республикасының сыртқы саясатын және оның халықаралық қатынастар жүйесіндегі орынын зерделеу - бүгінгі қоғамдық ғылымдағы зерттеудің күрделі обьектісі болып отырғандығын айтқан жөн. Бұл тың мәселе ғылыми әдебиетте әлі жан - жақты зерттеліп, қажетті түрде жүйелі қорытындыланған жоқ. [6]

Сыртқы саяси қызмет тұтқиылдан өзгертуге келмейтін, бөліп - жаруға болмайтын, құбылмалылықты қабылдамайтын, үздіксіз процесс. Бұл маңызды саладағы еліміздің ілкімді іс-қимылдары мен ауқымды күш-жігері мемлекет басшысы алға қойған міндеттер мен мақсаттарға жету жұмылдырылды. Республика азаматтары Қазақстанның өзге елдермен терезесі тең, дүниежүзілік қауымдастықтың дербес мүшесі екендігіне мезгіл өткен сайын көз жеткізіп, шетелдерге барғанда, қай ұлттың өкілі екеніне қарамастан өздерін қазақпыз деп айтатын болған. Яғни, ел тұрғындары өздерінің мемлекетке тікелей қатыстылығын сезіну сатысына көтерілді. әлбетте, тұрмыс деңгейіне, әлеуметтік жағдайына және де өзге де себептерге байланысты жұртшылықтың жалпы көңіл-күйінде әр алуан болуы мүмкін. Ел экономикасының ілгерілеуі, соның нәтижесінде халықтың әл-ауқатының жақсаруы, келешекке деген сенімнің артуы, демек мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатына көпшіліктің қолдау білдіруі бір-бірімен тығыз байланысты ұғымдар. Елбасының 2004 жылғы жолдауындағы «Бәсекеге қабілетті халық» идеясының да мәні дәл осы тұрғыда айқындала түседі.

Бүгінде Қазақстан өзінің барлық көршілерімен, негізгі әріптес мемлекеттермен байыпты және болжауға болатындай байсалды қарым - қатынастар орнатты. Тәубә деуге болады, ешбір елмен саяси немесе экономикалық жанжалдарға жол берілген жоқ. Сыртқы саясаттың негізгі діңгегі - көп бағыттылыққа сын көзбен қарайтындардың бар екені рас. Алайда, көпвекторлық жол - бұл біреулердің ойлап тапқаны немесе жоғарыдан түсірілген бұйрық - нұсқау емес. Ол - еліміздің геосаяси жағынан орналасуына байланысты өмірдің өзі талап етіп отырған қалыпты жағдай. Ресей, Қытай және Орталық Азия елдерімен көршілес отырып, жалпы ұзындығы 14 000 шақырымға жететін сыртқы шекарасы бар Қазақстан үшін Еуразия кеңістігіндегі қауіпсіздік пен тұрақтылықты сақтап, өңірдің орнықты дамуын қамтамасыз ететіндей қауіпсіздік жүйесін құру бәрінен де маңызды.

Мемлекеттің сыртқы саясатының табыстылығы көп ретте оның ұлттық мүдделерінің, сондай - ақ оларды жүзеге асыру жолдары мен құралдарының қаншалықты дәл анықталуына байланысты. Нақты анықталған және дұрыс түсінілген ұлттық мүдделер мемлекеттің өз сыртқы саясатын табысты жүзеге асыруының бірден-бір кепілі болып табылады. Саяси реализм бағытының негізін қалаушы Г. Мрогентудың теориясына сай, біріншіден, мемлекеттің әскери және экономикалық қуаты, екіншіден, оның барынша қауіпсіз болуы мен гүлденуінің кепілі, үшіншіден, өзінің идеологиялық ұстанымдары мен рухани құндылықтарын тарату мүмкіндіктерінен құралады»[7], - деп жазды. өзінің «Ұлттар арасындағы саясат» атты кітабында.

Тәуелсіз елдің әлемдік істерге бару бағытындағы жалпы философиясы республика прагматизм сипттарын иемденетінін көрсетуде. Қазақстанның әлемдік сахнадағы өмірлік мүдделерге оның беделі мен көзқарасы көп жағдайда таяу шетел мемлекеттерінің әрқайсысымен толық ауқымды қатынастарды одан әрі дамытуға тығыз байланысты деп ойлаймыз. Сондықтан да әскери саяси, экономикалық және әлеуметтік-гуманитарлық ынтымақтастықты, дағдарыстар мен қақтығыстарды реттеу мен жеңудің тетіктерін әзірлеуді қамтамасыз ететін тиімді ұйым ретінде достастықтың қалыптасуына бағытталған біздің бағытымыз барынаша нәтижелі болуы тиіс. Қазір ТМД үшін ең бастысы - қол жеткен келісімдерге нақты мазмұн беру.

Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев : «Халықаралық байланыстарымызды дамыту үшін бірнеше мәселені қатар шешуге тура келді, атап айтқанда, Қазақстанды халықаралық дәрежеде мойындатып, оның қауіпсіздігімен аумақтық тұтастығын қамтамасыз ету, әлемдік шаруашылық жүргізу мен экономикалық байланыстарға белсене араласу қажет болды» [8], - деп атап көрсетті. Бұл аса қиын да күрделі міндеттерді орындау үшін дүниежүзі мемлекеті басшыларымен, жетекші экономикалық алыптармен, халықаралық ұйымдармен келіссөздер жүргізілді.

Қазақстанның халықаралық қатынастардағы алатын орны мен рөлін анықтау үшін еліміздің географиялық, геосаяси және геоэкономикалық жағдайы мен мүмкіндігі ерекше маңызды болып отыр. Ең бастысы - Қазақстанның Европа мен Азияның түйіскен аймағындағы жолдардың торабында орналасқан географиялық жағдайынан туындайды. Таяу көршілер - Ресей, Қытай және Ислам мен Орталық Азия мемлекеттері, Таяу және Орта Шығыс елдері маңызды әлемдік орталықтар болып табылады.

Қазақстанның дүниежүзілік теңіз сауда арналарына жырақ жатқанына қарамастан, біздің транзит әлеуетімізді пайдаланушы салалар болашақ дамуымызға зор көмегін беретіндігі анықталып отыр. Оған дәлел Оңтүстік Шығыс Азия, Қытай, Үндістан мен Ежелгі Құрлық елдерінің дүниежүзілік сауда алмасу барысында көлік шығындарын төмендету қажеттілінен туындап отырғандығында.

Қазақстан өзінің географиялық жағдайын ескере отырып, халықаралық аренада көп векторлық, яғни көп қырлы бағдар ұсынды. Оның мәнісі - таяу және алыс елдердің бәрімен өзара тиімді ынтмақтастықты дамыту болып табылады. Бұл бағытта стратегиялық міндет - еліміздің тәуелсіздігі, оның аумақтық тұтастығымен шекарасының бұзылмайтындығы орындалды.

Қазақстан өзінің геосаяси жағдайына сәйкес және қауіпсіздікті сақтау бағытында ынтымақтастықы ұлғайту ерекше маңыз беріп отыр. Еліміздің геоэкономикалық жағдайына талдау жасағанда дүниежүзілік қоғамдастықтың еліміздегі ХХІ ғасырдағы негізгі энергия көздерін берушілердің бірі деп білуі есепке алынады, біздің мемлекетіміз мұнайдың, газдың, көмір мен уран кендерінің дүниежүзілік қорларын иеленушілер ішінде алдыңғылардың бірі екендігі белгілі.

Отандық өнеркәсіпті дамыту үшін шетел инвестициялары керек. 1997 жылдың бас кезінде елімізде инвестициялар жөніндегі мемлекеттік комитет құрылды. Ол Қазақстан экономикасының бірінші кезектегі басым салаларына өз капиталдарын салғысы келетін шетелдік инвесторларға едәуір жеңілдіктер мен артықшылықтар беруді көздейді. Жан басына шаққанда шетелдік тікелей инвестицияларды тарту деңгейі жағынан Қазақстан Орталық және Шығыс Еуропа, ТМД елдерінің алғашқы бестігіне кіреді. Тәуелсіздік алған кезеңнен бастап 1997 - жылдың маусым айына дейін Қазақстан экономикасына шет мемлекеттер 604 миллиард доллар мөлшерінде инвестиция, ал оның 3, 2 миллиард доллары тікелей инвестиция болды. 1997 жылғы қыркүйек айындағы мәлімет бойынша Қазақстанда 2500 шетел компаниялары жұмыс істейді.

Қазақстанның ТМД елдері арасында алатын орны да ерекше. 1997 - жылы көктемде ТМД елдері экономикалық Интеграциялық Ынтмақтастық Тұжырымдамасын қабылдады. Ал қазан айында Бішкекте ТМД елдері үкіметтері басшыларының кеңесінде 25 құжатқа қол қойылды. Мұнда экономикалық құжаттардан басқа, ТМД елдерінің қорғаныс қабілетін арттырудағы ынтымақтастықты олардың әуе шабуылына қарсы қорғаныс корпорациясының пәрменділігін арттыру, ортақ шекара қауіпсіздігін күшейту мәселелері бар. Коллективтік қауіпсіздік туралы келісімге ТМД - ның тоғыз мемлекеті қол қойды. Оған : Украина, Молдава, Түркменстан, қатыспайды. Қазан айында Кишиневта ТМД елдері мемлекет басшыларының кеңесі өтті. Ал бір саясатшылардың пікірінше елдің саясаты, экономикаға тікелей бағынышты деген пікірлер айтылуда.

Осы пікірге Гүлнәр Мұқанова былай дейді: «Әрбір дамыған мемлекет қандай да бір елге инвестиция тартпас бұрын - обьектінің экономикалық мүмкіндіктерін жан - жағынан талдап, саралап алады. Бұл экономикалық аксиома. «Дамыған мемелекет» деп акцент қоюымыздың себебі, біздің елдің негізгі инвесторлары - осы дамудың жоғарғы деңгейіндегі мемлекеттер. Қазақстанның экономикалық мүмкіндіктеріне ешкім шәк келтірмес, алайда, бұл арада елдің сыртқы саяси имиджінің атқарар функциясы зор. Яғни, «саясат экономикаға бағынышты кезең туды» дегенімізбен, мемлекеттің сыртқы саяси бейнесіне көп нәрсеге байланысты. Біз елшіліктердің мәдени тағы да басқа тұрғыдан өзге елдермен дұрыс қатынас түзетіндігіне дауымыз жоқ. Алайда бізді қызықтырғаны ол елшіліктердің экономикалық байланыстарды нығайту жолындағы жұмысы. Қазіргі жағдайға қарап, экономикалық мүмкіндігіміз шаршап кетті ме, жоқ әлде дипломатиямыз елдің сыртқы саяси бейнесін толық аша алмай жүр ме деген ойға келеміз. Өйткені инвесторлар қатары өзгерген жоқ яғни, олардың санына жаңадан қосылған мемлекеттерді байқай алмай отырмыз. Мейлі, ТМД кеңістігінде инвестиция ең көп бөлінген екі ел болса, соның бірі Қазақстан деп көңіл демдеуге болар еді. Алайда елдің сыртқы саясатына жауапты өкілдіктер Қазақстанның өзге елдермен тауар айналымын реттеуде құлықсыздық танытып отыр. Яғни, біз елшіліктердің қайраткерлігін өздері орналасқан мемлекеттер мен Қазақстан арасындағы сауда айналымы тұрғысынан қарастырғанды жөн көрдік». [9]

Мұның бәрі біздің мемлекетіміздің алдында тұрған сыртқы экономикалық міндеттерді шешуге көбірек тартылу сипатына ие болып отырған Қазақстан дипломатиясымен тығыз үйлесіп жатыр. Мұның қажеттігіне 2005 жылдың ақпан айында Алматыда елшілердің қатысуымен өткен, дипломатиялық қызмет жұмысының қорытындылары жасалған және жаңа міндеттер анықталған сыртқы саясат мәселелері жөніндегі кеңесте Елбасының сөйлеген сөзінде назар аударылды.

Шындығында, мұндай міндет барлық мемлекеттердің сыртқы саясат ведмостваларының алдында барлық уақытта қойылған болатын. Бірақ бүгінгі таңда, қырғи қабақ соғыстың аяқталуымен ғаламдық идеологиялық қарама - қарсы тұрудың жоғалған кезінде, әлемдік қоғамдастықтың бірлескен күш - жігерлерімен ірі ауқымды әскери жанжалдар қауіпі төмендеген кезде, экономикалық мәселелер халықаралық қатынастарда алдыңғы қатарға шықты.

Жалпылай алғанда, республика алдында тұрған сыртқы экоомикалық міндеттер мыналар:

Біріншіден, Қазақстан өнімін өткізу үшін рынок іздеу. Біздің экономикамыздың шикізаттық сипатының басымдығын ескере отырып, бізге мұнайды экспортқа шығарудың тиімді жолдары қажет. Бұл мәселеде біз өзара тиімді шарттарды өзінің көмегін көрсетуге дайын елдердің бәрімен ортақтасып іс-қимыл жасауды көздеп отырмыз. Қазақстан, Ресей және Оманның қатысуымен Каспий құбыр жүргізу концерні құрылды. Бұл жобаға сондай - ақ «Шеврон» да қатысуда. Бірақ біз мұнайды басқа жаңа жолдармен тасымалдаудың, атап айтқанда, Иран мен Түркия арқылы мүмкіндіктерін де жоққа шығармаймыз. Ал экономикалық проблемалар мен тығыз байланыста. Өйткені жүздеген километрлерге созылған мұнай және газ құбырларының құрылысы Батыс инвесторлары тарапынан, олар аумақтарынан құбырлар өтетін мемлекеттердің тұрақтылығына толық сенімді болған жағдайда ғана баратын, ірі инвестицияларды талап етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.