Ынталандыру әдістері
Ынталандыру әдісі
Қызығушылықтың үш түрі:
• іс-әрекетке деген оң көзқарастың болуы;
• танымның баланы жақсы сезімге бөлеуі;
• іс-әрекеттің баланы ынталандыруы.
Оқыту процесінде баланың оңу іс-әрекетіне оң көзңарасын туғызу керек.
Оңылып отырған материалдың оқушыны тебірен-туі, қуанышңа бөлеуі, таң
қалдыруы, аяушылың сезімін туды-руы сабақтың мақсатына жетуді тездетеді.
Педагог ақын М.Жүмабаев ақыл көріністері әсерленуден пайда болады,
әсерленудің күшті болуы, жалғасып дамуы үғым-ның дүрыс болуының кепілі деп
көрсетеді. Жаңашыл мүғалім Е.Н.Ильин әдеби шығармаііардың адамгершілік
туралы жазған жерлерін оқушыларғаталдатады. Қызыңты мысалдар, тәжірибе
жүргізу, бір-біріне кереғар келетін айғаңтар оқушының түрлі сезімдерін
туғызып, оны оңуға ынталандырады. "Түрмыстағы физика", "Ертегілердегі
физика" деген тақырыіща мысалдар жинату да пайдалы жүмыс.
Атаңты ғалымдардың және қогам ңайраткерлерінің өмірі мен қызметі туралы
кештер, көркем әдебиеттен үзінділер оңу танымдық ңызырушылықты арттырады.
Мүғалімнің сөйлеу мәдениеті де оңушы сезіміне әсер етеді* Оңулың
таңырыптарының мазмүны - оңу іс-әрекетіне ңызың-тыратын негізгі ңүрал.
Оңуға ңызыңтырудың өте жаңсы әдісі - танымдық ойындар. Пікірсайыстар
да оңушыны оңуға ңызыңтырады. Үлгерімі төмен оңушыларды жеткен жетістігіне
ңуанту да олардың оңуға ыңыласын арттырады.
Жауапкершілікті қалыптастыру әдістері
Тәсілдері:
• оңушыга оңудың өзіне және ңоғамға пайдасын түсіндіру;
• талапңою;
• талаптарды орындауға үйрету;
• өз міндеттерін жаңсы атңаратындарды мадаңтау;
• керек жағдайда жазалау әдісін ңолдану;
• оңушыға кемшіліктерін айтып, оларды түзетуге көмектесу. Оңушыға оқудың
өзіне және қоғамға пайдасын түсіндіру үшін мүгалім өндірістің дамуына
ғылымның ңалай әсер еткенін айтып, білімділік еңбек өнімділігін арттырып,
жаңашылдыңңа әкелетінін дәлелдейді.
Оңушыға оқудың пайдасын түсіндіру. Жаратылыс-матема-тика бағытын
таңдаған балаларға ңогамдың ғылымдардың, ңогамдың багыттағы пәндерді
тереңдетіп оңитын оқушыларға жаратылыс-математика бағытындағы пәндердің
пайдасын түсіндіру үшін өндіріске экскурсияға, мәдени орталыңтарға,
кітапханаларға экскурсияға апарудың, Қазаңстан Республи-касы Үкіметінің
дарынды балаларға жасап отырған ңамңор-лығын, түрлі олимпиадаларға
ңатысудың, мамандығын растай-тын ңүжаттардың тіршілік үшін маңызын
түсіндірудің пайдасы зор.
Оңуға байланысты талаптар ңою әдісі арңылы оңушыларға барлың пәндер
бойынша бағалау өлшемдері, мектептің ішкі тәртібі, оқушылардың ңүңыңтары
мен міндеттері түсіндіріледі. Оңушыларды оңу жүмысының алуан түрін
орындауға үйрету, жаттыңтыру борыш пен жауапкершілікті ңалыптастырады.
Үлгілі оңушылар мен мүғалімдердің де бала оңуына ыңпалы зор.
Оқудағы мадақтау және жазалау әдістері Мадақтау түрлері:
• бағаңою;
• тапсырмалар арңылы оңушыны табысңа жеткізу;
• оңушыны тәжірибе және зертханалың жүмыстарды жүр-гізуге көмекші етіп
алу;
• топтың тәжірибелік жүмыс кезінде оңушыға бөлімшелерді басңарту;
• үлгерім және сабаңңа қатынас көрсеткіштерін шыгару;
• білімнің ңоғамдың байңауының қорытындылары бойынша мадақтау;
• жаңсы оқитын оқушылардың үлгерімі төмен оңушыларға көмектесуі, т.б.
Жазалау түрлері:
• сабаңта оқушыға ауызша ескерту жасау;
• күнделікке, дәптерге "ңанатташысыз" баға ңою;
• ңателерін айтып, қосымша жүмыс істеуді талап ету.
Ынталандыру әдістері
Тэрбиеленушіні белгілі іс-әрекетті орындатуғаталаптандыру ние-тімен
қодданылатын әдістер тобьшдаынталандырудың орны өз алды-на. Бұл әдістің
ежелден-ақ мадақтау мен жазалау түрі белгілі. XX ғасыр педагогикасы және
бір өте әсерлі ынталандыру әдісі-жяшетыру эдісін алға тартып отыр. Кейінгі
он жылдықта дәстүрлі ықпал әдістеріне қосымша субъектив-прагматикалъщ
эдістің тиімділігі жа-риялануда. Ғылыми зерттеулер мен практика
нақтылағандай, бүгінгі жастардың ерекшелігі - өмірге болған прагматикалық
(пайдакүнемдік) қатынасы. Осыдан қазіргі заман оқушысы өзіне, өз
жолдастарына тәрбие маған не береді, неге, қай уақытта ол қажет, одан түсер
пайда қандай және каншалыкты деген сұрақтарды үстемелеп қоятын болды. Осы
секілді пайдакұнемдік - прагматикалық бағытты ескере отырып, кейбір шет ел
педагогикалық жүйелері тәрбие процесін тэрбиеші мен тәрбиелеңуші арасьшдағы
коммерциялық қатынас сипатывда бағалай-ды. Ал мұндай қатынас өзегі - пайда.
Әдіс элі қалыптасып, ресми қабылдажвн емес, бірақ түрмыста тәрбиеші мен
тәрбиеленушілер ара-сынцатұзшетін келісім-шарттар жүйесімен біртіндеп
түрақтануда.
Мадақтау - тэрбиеленушілер эрекетіне ұнамды бага беру. Ма-дақгау ықпалы
оқушының ұнамды көңіл-күй сезімін көтеруге негіздел-ген. Осыдан да мадақтау
балада өзіне деген сенім орнықтырып, жүмысқа деген жағымды көңіл қатынасын
оятады, жауапкершілік арттырады. Мадақтау түрліше орындалуы мүмкін. Олар
арасында тәрбие процесінде жиі қолданылатындары - қолдау, қуаттау, алғыс
жариялау, құрметті қүқықтар беру, мақтау қағаздары мен сыйлық-тар беру жэне
т.б.
Қарапайымды бола тұра, мадақтау өте жауапкерлі де іс. Мадақ шектен тыс
эсіреге айналып кетпей, орынсыз кем де болмауы керек. Санамен сарапталмаған
әсіре мадақ баланы бұзады. Осыдан мадақ-таудың психологиялық қырлары мен
оның салдарын ескерген жөн:
1. Мадақ-марапат сырттай көзге түсіп, әйгілену ниетщзн емес, мақгаушы
мұғалім мен марапатгалущы оқушының, яғни екі тараптың бірдей жан дүниелік
қалауы мен қабылдауынан болуы шарт.
2. Мадақтау арқылы тәрбиеленушіні басқа балаларға қарсы қой-ып алмауды да
ойластырған жөн. Совдықган тек табысқа жеткен оқушыны ғана мақгап
шектелместен, шын ықыласымен еңбектенген, өз ісіне адалдық танытатындардың
бәріне де жылы лебіз, мадақ сөзді аянбаған жөн.
3. Мадақ қолдана отырып, кім, не үшін, қаншалықты сыйға тұрар-лық екенін
сараптауды ұмытпаңыз. Әсіре мадақ астамшылдыққа апа-рады.
4. Әрқандай мадақ жеке тұлғалық ерекшеліктерді ескерумен бе-ріледі. Өзіне
сенімі жоқ, үлгерімі төмен оқушыны қолдап-қуаттау қажет. Қандай да ұнамды
сапасьш танып, педагог сол арқылы балада сенім оятады, ұмтылыс пен
дербестік, кедергілерден сескенбеу қаси-етін баулиды. Өзіне тәрбиеші,
төңірегіндегі адамдар сенімін арпшн бала, өз кемшіліктерін де жүгендеп,
оңды жолға түсе бастайды. 5. Бүгінгі мектеп тәрбиесіндегі басты
міндеттерден жазбау. Ма-дақтау мәселесін шешуде өз шәкірттеріңізбен пікір
алысуды да жад-тан шығармаңыз.
Жарыс, бәсеке, Көп бала топтала қалса, сол бойда өзара бедет таластыра
бастайды. Балалар табиғатына аса тэн құбылыс - бәсеке-лестік.
Төңірегіндегілер арасында өз беделін танытып, оны бекіту-әр адамның тума
қажеті. Ал бүл қажеттілікті іске асыру басқалармен жарысуды керек етеді.
Жарыс нәтижесі баланың ұжымдағы беделін ұзақ уақытқа айқыңцап, бекітеді.
Жарыс әдісімен баланың бэсекелестікке деген табиғи қажеттігін жеке тұлғаға
және жалпы қоғамға сай қасиеттерді баулитын тәрбне арнасына бұруға болады.
Өзара жарыса жүріп, окушылар қоғамдык қылық тәжірибелерін тез игеріп, тән-
дене, адамгершілік, эстетикаг лық сапапарын дамытады. Жарыс әсіресе
үлгерімі төмен оқушылар үшін аса қажет: өз нәтижелерін жолдастарының
жетістіктерімен са-лыстьфа отырып, өз білімдері мен ептіліктерін көтеруге
болған қозғау күш алады, оқуы мен өзіндік тэрбиесіне ден қоя бастайды. Жарж
ұйым^астыру - оңай іс емес: балалар психологиясын жете тану қажет, біртұтас
маңызды шарттар мен талаптарды үстану әрі орындау керек. Жарыс тиімділігі
оның ұйымдастырылуында. Бүл үшін жарыстың мақсаттары ... жалғасы
Қызығушылықтың үш түрі:
• іс-әрекетке деген оң көзқарастың болуы;
• танымның баланы жақсы сезімге бөлеуі;
• іс-әрекеттің баланы ынталандыруы.
Оқыту процесінде баланың оңу іс-әрекетіне оң көзңарасын туғызу керек.
Оңылып отырған материалдың оқушыны тебірен-туі, қуанышңа бөлеуі, таң
қалдыруы, аяушылың сезімін туды-руы сабақтың мақсатына жетуді тездетеді.
Педагог ақын М.Жүмабаев ақыл көріністері әсерленуден пайда болады,
әсерленудің күшті болуы, жалғасып дамуы үғым-ның дүрыс болуының кепілі деп
көрсетеді. Жаңашыл мүғалім Е.Н.Ильин әдеби шығармаііардың адамгершілік
туралы жазған жерлерін оқушыларғаталдатады. Қызыңты мысалдар, тәжірибе
жүргізу, бір-біріне кереғар келетін айғаңтар оқушының түрлі сезімдерін
туғызып, оны оңуға ынталандырады. "Түрмыстағы физика", "Ертегілердегі
физика" деген тақырыіща мысалдар жинату да пайдалы жүмыс.
Атаңты ғалымдардың және қогам ңайраткерлерінің өмірі мен қызметі туралы
кештер, көркем әдебиеттен үзінділер оңу танымдық ңызырушылықты арттырады.
Мүғалімнің сөйлеу мәдениеті де оңушы сезіміне әсер етеді* Оңулың
таңырыптарының мазмүны - оңу іс-әрекетіне ңызың-тыратын негізгі ңүрал.
Оңуға ңызыңтырудың өте жаңсы әдісі - танымдық ойындар. Пікірсайыстар
да оңушыны оңуға ңызыңтырады. Үлгерімі төмен оңушыларды жеткен жетістігіне
ңуанту да олардың оңуға ыңыласын арттырады.
Жауапкершілікті қалыптастыру әдістері
Тәсілдері:
• оңушыга оңудың өзіне және ңоғамға пайдасын түсіндіру;
• талапңою;
• талаптарды орындауға үйрету;
• өз міндеттерін жаңсы атңаратындарды мадаңтау;
• керек жағдайда жазалау әдісін ңолдану;
• оңушыға кемшіліктерін айтып, оларды түзетуге көмектесу. Оңушыға оқудың
өзіне және қоғамға пайдасын түсіндіру үшін мүгалім өндірістің дамуына
ғылымның ңалай әсер еткенін айтып, білімділік еңбек өнімділігін арттырып,
жаңашылдыңңа әкелетінін дәлелдейді.
Оңушыға оқудың пайдасын түсіндіру. Жаратылыс-матема-тика бағытын
таңдаған балаларға ңогамдың ғылымдардың, ңогамдың багыттағы пәндерді
тереңдетіп оңитын оқушыларға жаратылыс-математика бағытындағы пәндердің
пайдасын түсіндіру үшін өндіріске экскурсияға, мәдени орталыңтарға,
кітапханаларға экскурсияға апарудың, Қазаңстан Республи-касы Үкіметінің
дарынды балаларға жасап отырған ңамңор-лығын, түрлі олимпиадаларға
ңатысудың, мамандығын растай-тын ңүжаттардың тіршілік үшін маңызын
түсіндірудің пайдасы зор.
Оңуға байланысты талаптар ңою әдісі арңылы оңушыларға барлың пәндер
бойынша бағалау өлшемдері, мектептің ішкі тәртібі, оқушылардың ңүңыңтары
мен міндеттері түсіндіріледі. Оңушыларды оңу жүмысының алуан түрін
орындауға үйрету, жаттыңтыру борыш пен жауапкершілікті ңалыптастырады.
Үлгілі оңушылар мен мүғалімдердің де бала оңуына ыңпалы зор.
Оқудағы мадақтау және жазалау әдістері Мадақтау түрлері:
• бағаңою;
• тапсырмалар арңылы оңушыны табысңа жеткізу;
• оңушыны тәжірибе және зертханалың жүмыстарды жүр-гізуге көмекші етіп
алу;
• топтың тәжірибелік жүмыс кезінде оңушыға бөлімшелерді басңарту;
• үлгерім және сабаңңа қатынас көрсеткіштерін шыгару;
• білімнің ңоғамдың байңауының қорытындылары бойынша мадақтау;
• жаңсы оқитын оқушылардың үлгерімі төмен оңушыларға көмектесуі, т.б.
Жазалау түрлері:
• сабаңта оқушыға ауызша ескерту жасау;
• күнделікке, дәптерге "ңанатташысыз" баға ңою;
• ңателерін айтып, қосымша жүмыс істеуді талап ету.
Ынталандыру әдістері
Тэрбиеленушіні белгілі іс-әрекетті орындатуғаталаптандыру ние-тімен
қодданылатын әдістер тобьшдаынталандырудың орны өз алды-на. Бұл әдістің
ежелден-ақ мадақтау мен жазалау түрі белгілі. XX ғасыр педагогикасы және
бір өте әсерлі ынталандыру әдісі-жяшетыру эдісін алға тартып отыр. Кейінгі
он жылдықта дәстүрлі ықпал әдістеріне қосымша субъектив-прагматикалъщ
эдістің тиімділігі жа-риялануда. Ғылыми зерттеулер мен практика
нақтылағандай, бүгінгі жастардың ерекшелігі - өмірге болған прагматикалық
(пайдакүнемдік) қатынасы. Осыдан қазіргі заман оқушысы өзіне, өз
жолдастарына тәрбие маған не береді, неге, қай уақытта ол қажет, одан түсер
пайда қандай және каншалыкты деген сұрақтарды үстемелеп қоятын болды. Осы
секілді пайдакұнемдік - прагматикалық бағытты ескере отырып, кейбір шет ел
педагогикалық жүйелері тәрбие процесін тэрбиеші мен тәрбиелеңуші арасьшдағы
коммерциялық қатынас сипатывда бағалай-ды. Ал мұндай қатынас өзегі - пайда.
Әдіс элі қалыптасып, ресми қабылдажвн емес, бірақ түрмыста тәрбиеші мен
тәрбиеленушілер ара-сынцатұзшетін келісім-шарттар жүйесімен біртіндеп
түрақтануда.
Мадақтау - тэрбиеленушілер эрекетіне ұнамды бага беру. Ма-дақгау ықпалы
оқушының ұнамды көңіл-күй сезімін көтеруге негіздел-ген. Осыдан да мадақтау
балада өзіне деген сенім орнықтырып, жүмысқа деген жағымды көңіл қатынасын
оятады, жауапкершілік арттырады. Мадақтау түрліше орындалуы мүмкін. Олар
арасында тәрбие процесінде жиі қолданылатындары - қолдау, қуаттау, алғыс
жариялау, құрметті қүқықтар беру, мақтау қағаздары мен сыйлық-тар беру жэне
т.б.
Қарапайымды бола тұра, мадақтау өте жауапкерлі де іс. Мадақ шектен тыс
эсіреге айналып кетпей, орынсыз кем де болмауы керек. Санамен сарапталмаған
әсіре мадақ баланы бұзады. Осыдан мадақ-таудың психологиялық қырлары мен
оның салдарын ескерген жөн:
1. Мадақ-марапат сырттай көзге түсіп, әйгілену ниетщзн емес, мақгаушы
мұғалім мен марапатгалущы оқушының, яғни екі тараптың бірдей жан дүниелік
қалауы мен қабылдауынан болуы шарт.
2. Мадақтау арқылы тәрбиеленушіні басқа балаларға қарсы қой-ып алмауды да
ойластырған жөн. Совдықган тек табысқа жеткен оқушыны ғана мақгап
шектелместен, шын ықыласымен еңбектенген, өз ісіне адалдық танытатындардың
бәріне де жылы лебіз, мадақ сөзді аянбаған жөн.
3. Мадақ қолдана отырып, кім, не үшін, қаншалықты сыйға тұрар-лық екенін
сараптауды ұмытпаңыз. Әсіре мадақ астамшылдыққа апа-рады.
4. Әрқандай мадақ жеке тұлғалық ерекшеліктерді ескерумен бе-ріледі. Өзіне
сенімі жоқ, үлгерімі төмен оқушыны қолдап-қуаттау қажет. Қандай да ұнамды
сапасьш танып, педагог сол арқылы балада сенім оятады, ұмтылыс пен
дербестік, кедергілерден сескенбеу қаси-етін баулиды. Өзіне тәрбиеші,
төңірегіндегі адамдар сенімін арпшн бала, өз кемшіліктерін де жүгендеп,
оңды жолға түсе бастайды. 5. Бүгінгі мектеп тәрбиесіндегі басты
міндеттерден жазбау. Ма-дақтау мәселесін шешуде өз шәкірттеріңізбен пікір
алысуды да жад-тан шығармаңыз.
Жарыс, бәсеке, Көп бала топтала қалса, сол бойда өзара бедет таластыра
бастайды. Балалар табиғатына аса тэн құбылыс - бәсеке-лестік.
Төңірегіндегілер арасында өз беделін танытып, оны бекіту-әр адамның тума
қажеті. Ал бүл қажеттілікті іске асыру басқалармен жарысуды керек етеді.
Жарыс нәтижесі баланың ұжымдағы беделін ұзақ уақытқа айқыңцап, бекітеді.
Жарыс әдісімен баланың бэсекелестікке деген табиғи қажеттігін жеке тұлғаға
және жалпы қоғамға сай қасиеттерді баулитын тәрбне арнасына бұруға болады.
Өзара жарыса жүріп, окушылар қоғамдык қылық тәжірибелерін тез игеріп, тән-
дене, адамгершілік, эстетикаг лық сапапарын дамытады. Жарыс әсіресе
үлгерімі төмен оқушылар үшін аса қажет: өз нәтижелерін жолдастарының
жетістіктерімен са-лыстьфа отырып, өз білімдері мен ептіліктерін көтеруге
болған қозғау күш алады, оқуы мен өзіндік тэрбиесіне ден қоя бастайды. Жарж
ұйым^астыру - оңай іс емес: балалар психологиясын жете тану қажет, біртұтас
маңызды шарттар мен талаптарды үстану әрі орындау керек. Жарыс тиімділігі
оның ұйымдастырылуында. Бүл үшін жарыстың мақсаттары ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz