Банктің бағалы қағаздармен операциялары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қ. И. СӘТБАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТТЕТІ

Экономика және бизнес институты

Қаржы және маркетинг кафедрасы

“Бекітемін“

институт директоры

Досқожаев Д. Т.

«» 2006ж

СТУДЕНТТЕРДІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Банк қызыметін басқару пәні бойынша

050509 - Қаржы мамандығына арналған

Алматы 2006

Банк қызметтерін басқару пәні бойынша Қ. . И. Сатпаев атындағы Қазақ ұлттық Техникалық Университеттiң 050509 Қаржы (бакалавриат) студенттерiне арналған. - Алматы: ҚазҰТУ, 2006.

Құрастырушы: Қ. И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ-нің Экономика және бизнес институтының Қаржы және маркетинг кафедрасының доценті, э. ғ. к. Мақыш С. Б.

Аңдатпа : Аталған әдістемелік нұсқаулық кредиттік оқу жүйесі жағдайына сәйкес оқу процессін реттейтін негізгі құжат ретінде пәнді оқу алдында студенттерге берілетін, оқу-әдістемелік кешеннің мақсатын, міндеттерін және сипатын анықтайды.

Банк қызметтерін басқару пәні 6 семестрде оқытылады. Банк қызметтерін басқару пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің құрылымы пәнді оқытудың бағдарламасы, оқу жоспарының көшірмесі, тапсырмалар түрлері мен оларды орындау мерзімдері, бақылау түрлерi бойынша рейтингтiк балдар, курстың бағыты және саясаты, курстың тақырыптық жоспары, дәріс сабақтарының конспектісі, СӨЖ-ге арналған тапсырмалар, тест сұрақтары мен олардың жауаптары, реферат тақырыптарының тізімі, емтихан сұрақтары, сәжірибелік сақбақтардың тапсырмалары, СОӨЖ тапсырмалары, және пайдалануға ұсынылған әдебиеттер тізімдері және оқу әдістемелік құралдар және глосарий қамтылған.

Сонымен қатар, Банк қызметтерін басқару пәнінен алған білімдерін студенттер Ақша-несиелік реттеу, Банк ісі, Банктік менеджмент, Банктік маркетинг пәндерін игеруге пайдаланады

© Қ. И. Сәтбаев атындағы Ұлттық Техникалық Университет, 2006

SILLABUS - ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

1. 1 Оқытушы туралы мәліметтер:

Сабақ жүргізетін оқытушы: Мақыш Серік Биханұлы, э. ғ. к., доцент

Байланыс ақпараты: 92-57-04, iшкi 3-20

Кафедрада болатын уақыты 10. 00 -15. 00

1. 2. Пән туралы мәлімет:

Атауы: Банк қызметін басқару

Кредит саны: 3

Сабақ өткізу орыны:

1-кесте

1. 2 Оқу жоспарының көшірмесі

1. 3 Пререквизиттар: Ақша, несие банктер, Банк ісі.

1. 4 Постреквизиты : Ақша-несиелік реттеу Банктік менеджмент, Банктік маркетинг.

1. 5. Пәнді оқытудың мақсаты мен міндеті

Пәнді оқытудың басты міндеті - банк ісінің қызмет ету заңдылықтарын оқу, қазіргі банк жүйесі мен оның элементтерін ұйымдастыру, макроэкономикалық реттеудегі банктің ролін, сондай-ақ нарықтық экономика жағдайындағы Орталық және коммерциялық банктердің орны мен ролін оқыту.

Пәнді оқытудың мақсаты - болашақ мамандарға банк ісі саласында кәсіптік білімдерді қалыптастырып, практикалық аспектіде олардың қазіргі нарық экономикасындағы мәнін, қызметтерін және ролін ашу болып табылады.

1. 6 Тапсырмалар түрлерi мен олардың орындалу мерзiмдерi 2-кесте

Тапсырмалар тізімі және түрлері, оларды орындау кестесі

1. 7 Әдебиеттер тізімі

Негізгі әдебиеттер

1. Мақыш С. Б., Ілиясов А. Ә Банк ісі. Оқу құралы. Алматы. Қазақ университеті 2004
2. Мақыш С. Б. Ақша айналысы және несие. Оқу құралы. Алматы. Издат-маркет. 2004.
3. Мақыш С. Б. Коммерциялық банктердiң операциялары. Оқу құралы. Алматы. Издат-маркет. 2004
4. Банковское дело Под ред. Г. С. Сейткасымова // Алматы “Қаржы-Қаражат” 1998.
5. Банковское дело Под ред. О. И. Лаврушина // Москва “Финансы и стататистика” 2004
6. Панова Г. С. Кредитная политика коммерческого банка. - М. ИКЦ ДИС, 1997.
7. Банковское дело: стратегическое руководство / Под ред. В. Платонова, М. Хиггниса. - М. : “Консалтбанкир”, 1998.
8. Банки и банковские операции / Под ред. Е. Ф. Жукова. - М., 1997.
9. Брокеры и регистраторы на рынке ценных бумаг. Учебное пособие Алматы. “ИРБИС“, 2000.
10. Хамитов Н. Н. Банковский надзор и его эффективность. Алматы. 2001.
11. Гвоздев Б. З. Факторинг. - М. : Ассоциация авторов и издателей “ТАНДЕМ”. Изд. ЭКМОС, 2000.

Қосымша әдебиеттер

1. “ҚР-ғы Ұлттық банк туралы” ҚР заңы 30. 03. 1995.
2. “ҚР-ғы банктер және банктiк қызмет туралы” ҚР заңы / 31. 08. 1995.
3. “Бағалы қағаздар нарығы туралы” ҚР заңы// 06. 08. 2003.
4. Валюталық бақылау және реттеу туралы ҚР заңы. 18 декабрь 2005ж
5. “Қаржы нарығын және қаржылық ұйымдарды мелекеттік реттеу және қадағалау туралы” ҚР заңы. 04. 07. 2003.
6. “Ақшалай төлемдер мен аударымдар туралы” ҚР заңы 29. 06. 1998
7. 2002 жылы 3 маусымдағы Ұлттық банк Басқармасының № 213 қаулысымен бекітілген “Екінші деңгейдегі банктерге арналған пруденциялық нормативтер туралы” ереже.
8. 2000 жылғы 2 маусымдағы Ұлттық банк Басқармасының N 266 бекітілген “Қазақстан Республикасының банктеріндегі клиенттердің банктік шоттарын ашу, жүргізу және жабу тәртібі туралы” нұсқаулық.
9. 2002 жылы 16 қарашадағы N 465 қаулысымен бекітілген “Активтердің, шартты міндеттемелердің жіктелуі және оларды күмәнді және үмітсіз санаттарға жатқыза отырып, оларға қарсы провизиялар құру” туралы ережесі.
10. 1999 жылы 15 қарашада Ұлттық банктің Басқармасының қаулысымен бекітілген “ҚР екінші деңгейдегі банктерде кассалық операцияларды жүргізу” ережесі.
11. “Қазақстан Республикасы аумағында төлем құжаттарын пайдалану және қолма-қолсыз төлемдер мен ақшалай аударымдарды жүзеге асыру ережесі” туралы ҚР Ұлттық банк Басқармасының 2000 жылға 25 сәуірде бекіткен N 179 қаулысы.
12. Екінші деңгейдегі банктердің аудармалы және жай вексельдермен операцияларын жүргізу ережесі. 15. 11. 1999 ж. ҚҰБ Басқармасының N 397 қаулысымен бекітілген
13. Ұлттық Банктің Басқармасының 2002 жылы 16 қарашадағы N 465 қаулысымен бекітілген “Активтердің, шартты міндеттемелердің жіктелуі және оларды күмәнді және үмітсіз санаттарға жатқыза отырып, оларға қарсы провизиялар құру” туралы ережесі.

Әдістемелік материалдар

1. Мақыш С. Б., Сұпығалиева Г. И, Керімбеквоа Н. Н. Ақша, несие банктер пәнінен практикум Оқу құралы. Алматы. Қазақ университеті 2004
2. Мақыш С. Б. Банк ісі пәнінен курс жұмысын жазуға арналған нұсқаулық. Алматы 2005.

1. 8 Бақылау түрлерi бойынша рейтингтiк баллдарды білу

Мамандықтың оқу жоспарына енген әрбір пәндер рейтингі 100 баллдық шкала бойынша бағаланады.

Әрбір пәндер үшін бақылаудың төмендегі түрлері белгіленеді: ағымдақ бақылау, аралық бақылау, қорытынды бақылау (3-кесте)

3-кесте

Бақылау түрлері бойынша рейтинг балдарын бөлу

Ағымдық бақылау түріне бақылау жұмыстары, рефераттар, семестрлік тапсырмалар, коллоквиумдар және т. б. жатады. Қорытынды бақылауға емтихан жатады.

Ағымдық бақылаудың нәтижелерін тапсыру мерзімі пән бойынша оқу үрдісінің күнтізбелік кестесімен анықталады (4-кесте) .

4-кесте

Бақылаудың барлық түрлерін өткізу бойынша күнтізбелік кестесі

«Банк қызметін басқару» пәні бойынша

Студенттердің білімі, шеберлігі мен дағдысы 3-кестеде келтірілген төмендегі жүйе бойынша бағаланады.

Студент жалпы ≥ 30 рейтинг балы есебімен қорытынды бақылауға жіберіледі. Қорытынды бақылауға ≥ 20 балл жинаған жағдайда ғана өткізілді деп есептелінеді. Пәннің қорытынды бағасы шкала бойынша (5-кесте) анықталады.

5-кесте

Студенттердің білімдерін бағалау

Модульдар мен аралық бақылау бойынша бақылау жүргізуге арналған сұрақтар тізімі.

1-модуль бойынша бақылау жүргізуге арналған сұрақтар:

1. Банк қызметін ұйымдастыру негізі

2. Банктің меншікті қаражаттары

3. Банктің тартылған ресурстары

4. Банктің есеп айрысу қызметі

5. Банктің бағалы қағаздармен операциялары

6. Банктің несиелік саясаты

7. Заңды тұлғаны несиелеу операциялары

8. Халықты несиелеуді ұйымдастыру

2-модуль бойынша бақылау жүргізуге арналған сұрақтар:

1. Банктің несиелерін қамтамасыз ету тәсілдері

2. Банктің комиссионды-делдалдық операциялары

3. Банктің электрондық қызметінің түрлері

4. Банктің конверсиондық операциялары

5. Банктік тәуекел-менеджментін ұйымдастыру

6. Банкт өтіміділігін басқару

7. Банктің табыстарының көздері

8. Банктің шығыстарының құрылымы

Аралық бақылауға дайындалу сұрақтары

1 Банк қызметін ұйымдастыру тәртібі

2. Банк қызметін реттеу әдістері

3. Банктік капиталдың көздері

4. Депозиттік операциялар түрлері

5. Банкаралық несие

6. Депозиттік саясатты қалыптасу принциптері

7. Банк активтері

8. Банк активтерінің жіктелуі

9. Есеп айырысу операциялары

10. Есеп айрысу формалары

11. Карточкалармен есеп айрысу

12. Кассалық операциялар

13. Инвестициялық қоржынды басқару

14. Несиелік саясаты және несиелік механизм

15. Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалау

16. Проблемалық несиелермен жұмыс

17. Несиелік тәуекелді төмендету

18. Банктің өтіміділігі

19. Банктің пайыздық табыстары

20. Банктің пайызсыз табыстары

21. Банктің пайыздық шығыстары

22. Банктің пайызсыз шығыстары

23. Банктің қаржылық операциялары

24. Банктің валюталық операциялары

25. Банктік тәуекелдер

26. Банктік тәуекелдерден сақтану

27. Банк өтімділігін басқару

28. Банкаралық корреспонденттік қатынастыр

1. 9 Курстың барысы және саясаты

Барлық байланыс уақыты мыналарға бөлінеді - дәріс, оқығанды талқылау, үй тапсырмаларын бақылау, әр түрлі жұмыстарды орындау және СОӨЖ-да білімдерді толықтыру. Әрбір сабаққа дайындалу тапсырылған материалдарды оқу және солар бойынша тапсырмаларды орындау міндеті саналады. Тапсырмалардың орындалуын бақылау түрлері - бұл сұраулар, конспекті тексеру, реферат, бақылау жұмысы, тест бойынша тексеру. Бақылау ешқандай алдын-ала ескермей кез-келген уақытта откізіледі. Бақылау бағасы ортша қорытынды баға шығарғанда міндетті түрде ескеріледі.

2 НЕГІЗГІ ТАРАТЫЛАТЫН МАТЕРИАЛДАРДЫҢ МАЗМҰНЫ

2. 1 Курстың тақырыптық жоспары

6-кестеде берiлген, онда тақырыптардың аттары мен әр тақырыпқа қатысты қарастырылатын сабақ түрлерi бойынша академиядық сағаттар саны көрсетiлген. Таңдап алынатын сабақтар бойынша оларды өткiзу кестесi жасалады.

6-кесте

Сабақтың түрiне қарай сағаттарға бөлiнуi

2 Дәріс сабақтарының конспектісі

1-дәрiс. Банк қызметін ұйымдастыру және реттеу

ҚР-ғы коммерциялық банктер өз қызметінде 1995 жылы 30 наурызда қабылданған “ҚР Ұлттық банкі” және 1995 жылдың 31 тамызында қабылданған “ҚР- ғы банктер және банктік қызмет туралы” ҚР заңдарын басшылыққа алады.

1995 жылдың 31 тамызында қабылданған “ҚР-ғы банктер және банктік қызмет туралы” ҚР-ның заңына сәйкес Қазақстан Республикасында банкті ашу немесе оның қызметін ұйымдастыру мынадай үш кезеңнен тұрады:

1. Банк ашуға рұқсат алу;
2. Әділет Министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өту;
3. Банк операцияларын жүргізуге лицензия алу.

Аталған заңға сәйкес, банкті заңды және жеке тұлға ашуға құқылы.

Бірінші кезеңде, банк ашушы банк ашуға рұқсат алу өтінішін береді және оған қоса төмендегідей құжаттарды тапсырады:

• рұқсат алу үшін беретін өтініші;
• құрылтайшылық шарт (түп нұсқа) ;
• банктің жарғысы (түп нұсқа) ;
• банк жарғысын қабылдау және банк органын сайлау туралы хаттама;
• құрылтайшылар туралы мәліметтер;
• құрылтайшылардың соңғы екі есептік жылдағы бухгалтерлік балансы (заңды тұлғалар үшін) ;
• құрылтайшылардың қаржылық жағдайлары туралы аудиторлық қорытынды;
• егер бір немесе одан да көп құрылтайшылары ҚР-ның резиденті болмаса, ондай жағдайда сол мемлекеттегі тиісті мемлекеттік немесе қадағалау органынан жазбаша келісім қажет;
• егер банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым банк ретінде қайта құрылса, онда: оның жарғысы, құрылтайшылық шарты, соңғы есептік мерзімге жасалған бугалтерлік балансы, ұйымның қаржылық жағдайы туралы аудиторлық қорытынды;
• банктің жетекшілік қызметіне тағайындалатын тұлғалар туралы мәліметтер, оның ішінде: банк төрағасы мен бас бухгалтерінің банк жүйесініде кемінде - үш жыл, ал олардың орынбасарларының кемінде екі жыл, банк филиалының бірінші жетекшісі мен бас бухгалтерінің кемінде - бір жылдық еңбек тәжірибесі болуы және т. с. с. ;
• жаңадан құрылатын банктің толық ұйымдастырылу құрылымы (банктің өкілетті органымен бектілуі тиіс) ;
• жаңадан құрылатын банктің ішкі аудит қызметі туралы ережесі (банктің өкілетті органымен бектілуі тиіс) ;
• жаңадан құрылатын банктің несиелік комитеті туралы ережесі (банктің өкілетті органымен бектілуі тиіс) ;
• жаңадан құрылатын банктің бизнес-жоспары, оның ішінде болу керек: банк қызметінің стратегиясы, бағыттары мен ауқымы, қаржылық болашағы (есеп айырысу балансы, бастапқы қаржылық (операциондық) үш жылға арналған пайда және зиян туралы есебі, маркетинг жоспары (банк клиенттерін қалыптастыру), еңбек ресурстарын қалыптастыру жоспары;
• тапсырылған бизнес-жоспарына сәйкес дайындық шарлары туралы құрылтайшылардың есебі;
• нотариальды түрде куәландырылған, құрылтайшылардың атынан өтініш беруге құзіретінің барлығын растайтын құжаттың;
• басқа банктің жарғылық капиталына қатысуы туралы мәліметтер.

Банк ашу үшін рұқсат алуға берілген өтініш үш ай әрі кеткенде алты ай мерзімі ішінде өкілетті органда қаралады.

Қаржылық қадағалау агенттігі банк ашуға рұқсат беру өтініштердің есебін жүргізеді.

Екінші кезеңде жаңадан құралатын банк Қаржылық қадағалау агенттігі рұқсат берген күнен бастап, бір ай ішінде ҚР Әділет Министрлігінде банк мемлекеттік тіркеуге алынады. Оған, Қаржылық қадағалау агенттігінің банк ашуға берген рұқсатын және оның келісімімен расталған құрылтайшылық құжаттарын тапсырады.

Үшінші кезеңде банктік операцияларын жүзеге асыру үшін Қаржылық қадағалау агенттігінен лицензия алады. Лицензия алу үшін мемлекеттік тіркеуден өткен күнен бастап, бір жылға дейін мыналарды орындауға тиіс:

• ұйымдастырушылық-техникалық шаралардыорындау, оның ішінде: Ұлттық банктің нормативтік талаптарына сәйкес бөлмелерді және құрал-жабдықтарды дайындау, тиісті біліктілігі бар қызметкерлерді қабылдау;
• жарияланған жарғылық капиталды төлеу.

Лицензия алуға өтінішпен бірге жоғарыда аталған талаптарды орындағандығын растайтын құжатты беруге тиіс. Өтінішті берген уақыттан бастап, бір ай ішінде Қаржылық қадағалау агенттігі қарайды. Лицензияның мерзімі шектелмейді және онда банктің жүргізетін барлық операциялар тізімі көрсетіледі.

Банктер бағалы қағаздар нарығында басқа да кәсіби қызмет түрлерін жүзеге асыра алады. Оларға мыналар жатады: брокерлік - мемлекеттің бағалы қағаздарымен; дилерлік - мемлекеттің және өзге де бағалы қағаздармен; кастодиандық; клирингтік.

Осы аталған қызмет түрлеріне Қаржылық қадағалау агенттігінен жекелеген және кешенді (бірнеше қызметке) лицензиялар беріледі.

Сонымен қатар, ҚР-ғы екінші деңгейдегі банктер өз қызметін жүзеге асыру барысында филиалдарын, өкілдіктерін, жинақ-кассаларын, сондай-ақ еншілес банктерін аша алады.

Банктің филиалы - филиал туралы ережеде немесе лицензияда көрсетілетін банктік операцияларды жүзеге асыруға құқылы және өзінің дербес бухгалтерлік балансы бар, заңды тұлға болып табылмайтын банктік мекеме.

Заңға сәйкес, банктер өздерінің филиалын ашу үшін Қаржылық қадағалау агенттігінiң келісімін алуға тиіс. Ол үшін мынадай құжаттарды тапсырады:

• Филиал ашуға рұқсат алу өтініші;
• Банк операцияларының тізімі көрсетілген банк филиалы туралы ереже;
• Бірінші жетекші және бас бухгалтер қызметіне кандидаттар туралы мәліметтер.

Шетелдік банктердің ҚР аумағында филиалдарын ашуға заңмен тиым салынады. .

Банктің өкілдігі - банктік операцияларды жүзеге асырмайтын, яғни банктің тапсырмасымен және оның атынан әрекет ететін банктің орналасқан жерінен тыс орналасқан, заңды тұлға болып табылмайтын банктің құрылымдық бөлімшесі.

Банк өкілдігі де Қаржылық қадағалау агенттігінің келісімімен ашалады. Шетелдік банктер өкілдіктерін ашу үшін мынадай құжаттарын тапсырады:

• өкілдік ашуға рұқсат алу өтініші;
• өтініш жасаушы банктің құрылтайшылық құжаттары;
• ҚР аумағында өкілдік ашу туралы өтініш жасаушы банктің шешімі;
• өтініш жасаушы банктің банктік қызметті жүргізуге арналған лицензиясының барлығын растайтын сол мемлекеттегі банктік қадағалау органының жазбаша расталымы;
• аудиторлық ұйым куәландырған өтініш жасаушы банктің соңғы қаржылық жылға жасалған жылдық есебі;
• өтініш жасаушы банктің ҚР аумағында өкілдігін ашуға қарсы еместігін куәландыратын сол мемлекеттегі банктік қадағалау органының жазбаша хабарламасы;
• өкілдікте жұмыс жасайтын қызметкерлердің саны және жетекшісі туралы мәліметтер.

Еншілес банк - жарғылық капиталдың елу пайыздан астамы бас банкке тиселі және өзінің дербес бухгалтерлік балансы бар, заңды тұлға.

Есеп айырысу-кассалық бөлімі (жинақ кассасы) - ҚР аумағында банктік операциялардың жекелеген түрлерін орындайтын, филиал немесе өкілеттік мәртебесі жоқ, заңды тұлға емес, ҚР Қаржылық қадағалау агенттігінің келісімі негізінде құрылатын бантік аумақтық бөлімшесі.

ҚР Қаржылық қадағалау агенттігінің екінші деңгейдегі банктерді ашуға берген рұқсаты мынадай негіздерге байланысты қайтарып алуы мүмкін:

• банк тарпынан өз еркімен қайта құрылу немесе таралуы туралы шешім қабылдау;
• банк қызметінің тоқтатылуы туралы сот шешімінің қабылдануы;
• мемлекеттік тіркеуге алған күннен бастап, бір жыл ішінде банк қызметіне байланысты жалған мәліметтердің болуы;
• мемлекеттік тіркеуге алған күннен бастап, бір жылдан астам уақытқа дейін банк операцияларын жүргізу лицензиясын алмаған жағдайда;
• банк заңдылықтарында, сол сияқты жарғысында көрсетілмеген операцияларды жүзеге асыруы;
• мемлекеттік тіркеуге алған күннен бастап, бір жылға дейін жарияланған жарғылық қордың сомасын төлемеуі;

... жалғасы

Коммерциялық банктердің операциялары мен қызметтері

Коммерциялық банктердің мемлекеттік бағалы қағаздармен операциялары

Бағалы қағаздар классификациясы

Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен жүргізетін операциялары

Коммерциялық банктердің бағалы қағаздармен инвестициялық операциясы

Сбербанк АҚ және Қазақстанның қор нарығы:мәселелері, қазіргі кезеңде даму болашағы

Коммерциялық банктің ұйымдастыру құрылымы

Коммерциялық банктердің инвестициялық операцияларын зерттеу

Мемлекеттік бағалы қағаздар эмитенті

Екінші деңгейлі банктердің бағалы қағаздармен жасайтын операцияларын эмиссиялық операциялар

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс