Қазақстан Республикасының заңына сәйкес алынған инвестициондық табыстары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының егемендігі, оның әлеуметтік бағдарлы
нарықтық қатынастарға бағытталған даму жолында көшуі, мемлекет және қоғам
мүддесіне қажетті қаржы-қаражаттардың мемлекет құзырында орталықтандырылуы,
сондай-ақ өтпелі кезеңдегі экономиканы реттеу барысында пайдаланылатын
салық құқықтың экономика және құқық айларынан өзіне тиесіле орнын алуының
басты себебіне айналып отыр
Мемлекеттік материалдық мүдессі мен қоғам өмірінің айрықша экономикалық
аясының тоғысатын жері, көбінесе объективтігі қаржылық-құқықтық құбылыс
ретінде жарқын көрініс табатын салық салу саласы әрқашанда мемлекеттің
салықтық құқығының реттеуші ықпалының ауқымы ретінде көрініс табады
Салықтық құқық қағамдық-мемлекеттік маңызы бар айрықа объективті-
субъективтік эконмиқалық аяны толығымен қамти отырып, осы салық салу
саласындағы айтарлықтай тұрақты ұйымдастурышы және материалдық сипаттағы
салықтық қатынастарды реттейтін, әлеуметтік және фискальдык саясаттың
ұстаным-бағдарларын көздейтін, мемлекет билігінің әкімшілік және
экономиқалық әлеуетінің салықтық құзырындағы заңи және экономиқалық
мазмұнды құқықтық нормалардың жиынтығынан тұратын құқықтық құрылым болып
табылады, сондай-ақ оның салықтық құқықтық нормаларында мүмкіндігінше
мемлекет пен малық төлеушілердің эклнлмиқалық-қаржылық мүдделерінің қарама-
қайшылығы ескеріледі нарықтық экономика жағдайындағы Қазақстан
Республикасында қоғамдағы қандай болмасын процестерге мемлекеттік әкімшілік
жүргізу арқылы тікелей ықпал ету мүмкіндігінің тарыла бастағаны бүгінде
баршаға аян Бұл орайда халықаралық өркениеті стандартар мен нарық
талаптарына сай келетін, сондай-ақ қоғамдық және мемлекеттік мүдделерге қол
жеткізуге жол ашатын әлеуметтік-экономиқалық жанама ықпал етудің елеулі
құралы салықтар, салық салу жүйесі және мемлекеттің салықтық құқығы
пайдаланылады
Салық мiндеттемесi мемлекет алдындағы әрбiр салық төлеушiнiң
мiндеттемесi болып табылады және салық заңына сәйкес жүргiзiледi.
2001ж. 12 маусымында №209-11 Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке
төленетiн басқа да (салық) мiндеттеме төлемдерi туралы салық кодекiсi
қабылданды. Кодекске сәйкес жеке және заңды тұлғалардан алынатын салыјтар
мемлекеттiк бюджеттi толықтырудың негiзгi көзi болып табылады.
Салық кодексi республикалық және жергiлiктi бюджетке түсетiн салықтарды,
алымдардан, салымдарды, және басқа мiндеттi төлемдердi белгiлейтiн,
Қазақстан Республикасының заңдарымен реттелетiн кеден баж салығы, алым мен
төлемдердiң мәселесiн қоспағанда, Қазақстан Республикасындағы барлық
салықтық қатынастарды реттейтiн бiрден-бiр заңды құжат болады.
Салық кодексi салықтардың толық тiзiмiн, оларды есептеу тәртiбiн, салық
салу объектiсiмен салықтың негiзгi түрлерi бойынша төлеуiн анықтайды.
Салықтар, алымдар мен басқа да мiндеттi төлемдер деп- кодексте
белгiленген тәртiпке сәйкес Қазақстан Республикасының бюджет жүйесiн
төлеуден аударылған қаражаттарды айтамыз. Салықтарды, алымдарды және басқа
да мiндеттi төлемдердi енгiзу және аудару немесе тоқтату құқығы Қазақстан
Республикасы заң органдарының өкiметтiлiгiне жүктелген. Бұл құқық тек қана
салық кодексiне өзгертулер мен толықтырулар енгiзу арқылы жүзеге
асырылады.
Салық төлеушi, салық мiндеттемесiн орындау барысында, салық салынатын
объектiсiмен, салық базасын, салық мөлшерлемесiн, салық кезеңiн бiлуге
мiндеттi болады. Бұл кезде салық салынатын объектiсi және салық салумен
байланысты объектiлерi: мүлiк және әрекетi болады, егер де олар бар болса,
онда салық төлеушiнiң мiндеттемесi де пайда болады.
Салық базасы деп- құқықтық, физикалық базасын айтады және де салық
салу объектiсiне басқа да сипаттамасы бойынша салық салуға жатуы мүмкiн.
Салық базасының негiзiнде салық соммасы және басқа да төлеулердiң
мөлшерi анықталады.
Салық мөлшерлемесi- салық базасының өлшем бiрлiгiне есептелiнген
салық денгейi болып табылады. Салық мөлшерлемесi пайыздық немесе
абсалюттiк сомасы бойынша салық базасының өлшем бiрлiгiне қарап
белгiлейдi.

Салық кезеңi- бұл уақыт кезеңi, әрбiр салық түрiне және салық
кодексiнiң басқа да мiндеттi төлемдерiне қолайлы етiпбелгiленедi, сол
кезең бiткенен кейiн салық базасы анықталып бюджетке төленуге жататын
салық пен басқа да мiндеттi төлемдерi есептелiнедi.

Қазақстан Республикасындағы салық заңы-мүлiктiң кiрiстелген және тауарды
сату мақсатында жөнелтiлген, қызметтiң көрсеткiшiн, жұмыстың атқарылған
кезеңiмен есептелiнген шығысы мен төленген табысының кезеңiне қарамастан,
салықтық есептiң әдiсiне қарап есептеу әдiсi бойынша құрылады.
Қазақстан Республикасында әрекет етiп тұрған салықтар мен басқа да бюджетке
төленетiн мiндеттi төлемдердiң сызбасы төменде көрсетiлген. Кәсiпорынның
бюджетiн есепке алу операциялары: Бюджетпен есеп айырысу бөлiмiнiң
шотында есепке алынады.
Корпоративтiк табыс салығы.
Корпоративтiк табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу 3110 Төлеуге
тиісті корпорациялық табыс салығы еген пассивтiк шотында жүредi.
Корпоративтiк табыс салығының салық салынатын негiзгi объектiсi салық
салынатын табысы болып табылады, оның деңгейi жылдық табыс жиынтығы мен
шегерiмiнiң (тұрақты мекемелер арқылы қызметпен жүзеге асырылатын, резидент
еместердi қоспағанда) арасындағы айырмасы арқылы анықталады
Корпоративтiк табыс Салық салынатын Салық мөлшерлемесi Салықтық кезең
салығын төлеушiлер объектiсi
Заңды тұлға, ҚР Салық салынатын 30 % Календарлық
президенттерi табыс жыл
(бұларға ұлттық
банктармен
мемлекеттiк ұйымдар
кiредi)
Төлем көзiнен 15 %
алынатын табысқа
салынатын салық
Заңды тұлға, ҚР Салық салынатын 10 % Календарлық
президенттерi, олар табыс жыл
үшiн жер өндiрiстiң
негiзгi құралы болып
табылады
ҚР тұрақты ұйымдар Салық салынатын 30 % Календарлық
арқылы, қызметпен табыс жыл
жүзеге асыратын
резиденттер емес
заңды тұлғалар
Таза табыс 15 %
Төлем көзiнен 15 %-марапаттау мен
ҚР-да төлем кезiнде алынатын табысқа қатысу үлесiнен
табылатын салынатын салықтар алынатын табыстар,
резиденттер емес девиденттер;
заңды тұлғалар 10% тәуекелдiлiктен
сақтандыру келiсiм
шарты бойынша
төленетiн сақтандыру
пайдасы;
5%-тәуекелдiлiктен
қайта сақтандыру
келiсiм шарты
бойынша төленетiн,
сақтандыру пайдасы;
5%-халықаралық
тасымалдауға
транспорттық қызмет
көрсетуден түскен
табыс;
20%-басқа табыстар.

Салық салынатын табыс жылдық табыс жиынтығы-шегерiмдер
Жылдық табыс жиынтығына: жөнелтiлген өнiмдер, атқарылған жұмыстар,
көрсетiлген қызметтер және басқа да операциялар үшiн, салық төлеушiнiң
алуына жататын ақшалай немесе басқа да қаражаттар, өзара есеп айырысу
ретiнде үшiншi тұлғаларға жiберiлетiн, тiкелей не жанама түрiнде шығындарды
өтеуге жiберiлген қаражаттар кiредi.
Кәсiпкерлерлiк қызметтен түскен кiрiстерге: өнiмдi (жұмысты, қызметтi)
сатқаннан түскен кiрiстер; ғимараттарды, қондырғыларды сату кезiнде
құндылықтың өсуiнен, сондай-ақ амортизациялауға жатпайтын активтер мен
инфляцияға байланысты олардың құндарына түзетулердi есепке алу барысында
түскен кiрiстер; басқа да сатудан түскен тыс кiрiстер, соның iшiнде:
проценттер бойынша кiрiс; девиденттер; ақысыз алынған мүлiктер мен ақша
қаражаттары; мүлiктердi жалға беруден түсетiн кiрiстер; мемлекеттен және
басқа да заңды тұлғалардан алынған жәрдем ақшалар; кәсiпкерлiк қызметтен
немесе оның қызметтiк шектеуден түскен кiрiстер және тағы басқа жатады.
Салық төлеушiлер жылдық табысының жиынтығынан мыналарды шығарып тастау
керек:
-девиденттер, Қазақстан Республикасында заңды тұлға резиденттер алынған
бұрындары төлем көзiнен ұсталады;
-кәсiпорынның меншiлiгiндегi акциясының құны, олардың номиналдық құнынан
артқан деңгейi, яғни элементтердiң орналастыру кезiнде және меншiктi
акция сатқан кезiнде алынған табыстары;
-әр түрлi апатты төтенше жағдайына душар болған жағдайда, гуманитарлық
көмек ретiнде алынған мүлiктердiң құны егер де олар арналымы бойынша
пайдаланса;
-мемлекеттiк бағалы қағаздарды сатқаннан түскен табыстары;
-мемлекеттiк кәсiпорын тегiн негiзгi құралдарының құны;
-зейнетақыны қамтамасыз ету туралы Қазақстан Республикасының заңына сәйкес
алынған инвестициондық табыстары;
Заңды тұлғаның жылдық табысының жиынтығынан оны алуға байланысты
барлық шығындар кемiтiледi, соның iшiнде табыс салығы салынатын еңбекақы
бойынша шығындары да, яғни қызметкерлердiң материалдық және әлеуметтiк әл-
аујатын көтеруге шығарылған шығындар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының
заңымен реттелетiн мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру және арнайы қорларға
салынатын шығындар. Салық төлеушiнiң шегерiмiнiң тиiстi құжаттары бар
болса, яғни жылдық табыс жиынтығын алумен байланысты шығыстары расталса
ғана шегерiм жасалады. Бұл шығыстарды сол өзiнiң жасаған салықтық кезеңнен
шегерiледi, бiрақ оған болашақ кезеңнiң шығыстары қосылмайды.
Жылдық табыс жиынтығынан келесi шегерiстер жасалады.
Қызымет бабымен iс сапарға кеткен шығындары және өкiлеттiлiк шығыстары
Қазақстан Республикасының Үкiмет белгiлеген нормалар шегiнде шегерiледi:
-iс-сапарға жiберiлген жерiне дейiн кеткен нақты жолмен байланысты
шығындары жатады;
-шетелдiк iс-сапарда жүрген кезiндегi тәулiк шығындары Қазақстан
Республикасының Үкiметiнiң белгiленген норма шегiнде берiледi.
Алынған сыйақы (мүдде) бойынша шегерiм келесi деңгейде жасалынады:
Сыйақы қатарына алынған несие (кредит, займ,) мүлiктер, дисконттар мен
дипозиттер жатады.
Несиелер (займдар) бойынша, оның iшiнде қаржылық мезинг бойынша да,
депозиттер сондай-ақ мүлiктер теңгемен алынса (немесе арналса), онда
Қазақстан Республикасының ұлттық банкiсi бекiткен қайта қаржыландырудың 1,5-
ке еселенген ресми мөлшерлемесi бойынша шығарылған сомасы шегiнде
шегередi, ал ол шетел валютасында берiлген (немесе орналастырылған) болса,
онда ол Лондонның банкаралық рыногының 2-ге еселенген мөлшерлемесi
(ставкасы) бойынша шығарылған сомасының шегiнде шегерiлуге тиiс. Жоғарғы
шектеумен қоса, несиенiң максималды марапаттау сомасында шегеруге жатады.
Заңды тұлға Төлеу көзiнен Төлем көзiнен
ұсталатын
резиденттерiне ұсталынған табыс салығының
Төлейтiн марапаттау = марапаттау х мөлшерi (15%)
және шегерiмге сомасы копоративтiк
жатқызуға болатын сомасы. салығының мөлшерi (30%)
Қазақстан Республикасының Ұлттық банксiнiң қайта қаржыландыру
мөлшерлемесi және Лондонның банкаралық рыногының депозиттердi,
бағалы қағаздарды, мүлiктердi, сондай-ақ несиенi (қарызды) рәсiмдеу
кезiндегi мөлшерлемесi пайдаланады. Келiсiм-шартқа сәйкес несиенi (қарыз)
үшiн мараттау сомасын есептеу кезiнде қалқып жүретiн мөлшерлемесi және
мәселенiң нақты жасалған күнделiктегi мөлшерлемесi есепке алынады.
Күмәндi мiндеттемелердiң төленуi бойынша жасалатын шегерiм.
Егерде брындары күмәндi деп танылған табысты салық төлеушi
кредиторға төлесе, онда оның сол төленген деңгейінде шегерiм
жасауға рұқсат етiледi.
Күмәндi қарыз талабы бойынша шегерiм тиiстi құжаттармен расталса
және ол бухгалтерлiк есепте көрсетiлсе ғана жасалады. Күмәндi қарыз
талабы-негiзiнен Қазақстан Республикасының заң тұлғалары және жеке
кәсiпкерлерi көрсеткен қызметiнiң, атқарған жұмыстарының, сатқан
тауарының н„тижесiнде шығатын қызметiн жүзеге асырып жүрген заңды
тұлғалар-резидент еместердiң де және үш жылға дейiн талабын
қанағаттандырылмаған кезде, немесе Қазақстан Республикасының заңына
сәйкес салық төлеушi-дебиторлық банктер деп таныған жағдайда шығды.
Резервтiк (провизиялық) қорларға аударымдар бойынша шегерiс
жасау. өз қызметiн заңға сәйкес жасалған келiсiм-шарт негiзiнде
құжат жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушының осы кең орнында
жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операциялардың аяқталуына байланысты
кең орнын игеру зардаптарын жою қорына (резервтiк немесе провизиялық
қорына) аударылған аударымдар соммасын шегерiп тастауға құқығы бар.
Тап осындай құқықтар банктерге де, ұйымдарға да берiлуi мүмкiн,
яғни олардың депозиттерi, несиелерi, қаржылық лизингiнi қоспағанда,
дебиторлық қарыздары, аккредитивтерi үшiн жасалуы мүмкiн. Бұл
операцияларды күмәндi категориясына жатқызу тәртiбiн және жағдайына
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкiсi осы жағдайға өкiлеттiлiгi
бар мемлекеттiк органдардың келiсiмi бойынша анықталады.
Ғылыми-зерттеу, жобалық және тәжiрибе-контсрукторлық жұмыстарына
жасалған шығындар бойынша шегерiм жасау. Негiзгi құрал- жабдықтарды
алу, оларды орнату және басқа күрделi сипаттаЈы шығындардан басқа,
табыс алумен байланысты ғылыми-зерттеу, жобалау және тәжiрибеде-
конструкторлық жұмыстарына жұмсалған шығындар бойынша қалуына
болады. Аталған шығынды шегеруге жатқызу үшiн жобалық-сметалық
құжаттама, орындалған жұмыстардың актiсi және басқа да құжаттар
бойынша негiзделуi керек.
Сақтандыру жарналары бойынша шығыстарға шегерiс жасау. Жинақтау
және қайтарым сипаттағы шарттар бойынша сақтандыру төлемдерiн
қоспағанда, сақтандыру шарттары бойынша сақтаушылар төленген
сақтандыру жарнасын шегере алады. Бiрақ сақтандыру қызметi қаржы
министiрлiгiнiң қадағалауында болады. Банк жүйесi де осы процесске
қатысты болғандықтан, оларды календарлық, қосымша және төтенше
жарнасын шегерiске жатқызуына құысы бар.
Әлеуметтiк төлемдерге арналған шығыстар бойынша шегерiмдер.
Салық төлеушiнiң уақытша жұмысқа жарамсыздығына, жүктi болуына және
бала тууына байланысты демалысқа ақы төлеу жөнiндегi шығыстарын
есептi кезеңде шегере алады. Қызметкерлердiң денсаулығының
зақымдануына байланысты ақы төлеуге жұмсалатын шығыстар да заңды
белгiленген мөлшерден шегерiлуге тиiстi.
Табиғи ресурстарды геологиялық зерттеулерге және өндiруге
дайындық жұмыстарына жұмсалған шығындар. Жер байлығын зерттеу,
барлау және пайдалы қазбаларды алуға даярлық жґмыстарына шыққан
шығындар, бағалау, жасақтау, жалпы әкiмшiлiк шығындар және қол
қойылған бонустарды, коммерциялық табу бонусын төлеуге байланысты
шығындарды қоса алғанда, жылдық табыс жиынтығынан амортизациялық
аударым түрiнде ұстап қалуға жатады және ол жеке топты құрайды,
бiрақ амортизациялық нормасының шегi 25 пайыз деңгейiнен аспауы
керек.
Геологиялық жұмыстары жасалған контракт аясында жүзеге асырады,
ол кезде олардың:
- пайдалы қазбаларды сату кезiнде алынған табыстары;
- жылдық табыс жиынтығынан түзету ретiнде алынып тасталынатын
табыстар жеке көрсетiледi, тасталған табыстары қосылмайды.
Терiс бағамының айырмасы бойынша шегерiм жасау салық төлеушiнiң
оң бағымының айырмасынан алатын табыс соммасымен шектеледi және
осыған салық салынатын табыстың 50% деңгейiмен қосады, ал салық
салынатын табыс өз кезегiнде жылдық жиынтық табыспен салық
төлеушiнiң бағамдық айырмасы бойынша шығыстар мен табыстарын
қоспай алынған шегерiм соммасының айырмасынан шығады. Ескерiлмей
қалған терiс бағамның сомасы келесi кезеңнiң шегерiмiне жатқызуы
мүмкiн. Құрылысқа алынатын кредиттер заемдар бойынша терiс бағамдық
айырмасы құрлысты жүргiзу кезiнде төлем жасау барысында пайда
болады, онда ол обьектiнiң құнына қоса алынады.
Айыппұлдар да, өсiмдер де, олардың танысуына қарап шегерiмге
жатқызылуы мүмкiн, тек мемлекеттiк бюджетке жататындардан басқасы.
Салықтарды шегерiс жасау. Бұл жерде мемлекеттiк бюджетке
есептелiнген шегiндегi төленген салық шегеруге жатады, яғни жылдық
табыс анықталғанға дейiнгi салықтар; Қазақстан Республикасының
аумағында және басқа мемлекеттерде төленген табыс салығы мен
корпоративтiк табыс салығы, сондай-ақ үстеме пайданың салықтары
(яғни кәісiпорынның рентабельдi болған сайын, одан ұсталатын салықтың
да деңгейi төмендейдi). Сонымен қоса, өткен кезеңдер Ґшiн ағымдағы
салық кезеңiнде төленген салықтар да шегерiлуi тиiс.
Ағымдағы салықтық кезеңде өткен кезеңдер үшiн төленген салық
қай кезеңде төленсе, сол кезеңнiң шегерiмiне жатқызылады.
Тiркелген активтер бойынша шегерiс жасау. Тiркелген активтерге-
салық төлеушiнiң бухалтерлiк баланысында ескерiлген және
кәсiпкерлiк қызметте пайдаланатын негiзгi құрал-жабдықтар мен
материалды емес активтер жатады. Негiзгi құрал-жабдықтарждың мынадай
түрлерiне амортизациялық аударымдар есептелiнбейдi: жер, өнiм беретiн
ересек малдар; мұражай құндылықтары; сәулет және өнер ескерткiштерi
жалпы жұрт пайдаланатын автомобиль жолдары, тротуорлар, бульварлар,
скверлер; аяқталмаған күрделi құрылыс; фильм қорына жататын
обьектiлер; бұрындары толығымен шегерiске жатқызылатын негiзгi құрал-
жабдықтардың құны; инвестициялық жобалардың шеңберiнде пайдалануға
берiлген құрал-жабдықтар.
Амортизациялауға жататын негiзгi құралдар өздерiне тиiсiлi
шектеулер мөлшерлемесімен есептелiнедi. Амортизацияның мүлiк түрi
бойынша шектелген мөлшерден Негiзгi құралдың есебi тарауында
көрсетiледi. Салық төлеушi өз еркi бойынша басқа да шектеу
мөлшерiнен қолдануына құқылы, бiрақ ол қойылған шектен жоғары
болмауы керек. өндiрiстiк мақсат үшiн өз күшiмен салынған
құрылыстардың шығыстары және өнтiрiстiк мақсатта Ґш жылдан кем
емес пайдаланған техналогиялық құрал-жабдықтардың құны; салық
төлеушiнiң еркi бойынша амортизациялау мерзiмiнiң кез-келген с„тiнде
қалған амортизацияның шегiнде шегерiс жасай алады.
Мемлекеттің бюджет жүйесінің аса маңызды құраушы негізі

мемлекеттің салықтық құқығының көмегімен мәжбүрлеу арқылы алынатын

міндетті төлемдер-салықтар, алымдар, баждар, төлемақылар және т.б., яғни

жинақтап айтқанда салықтық түсімдер болып есептелінеді.Салықтар мен

бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің экономикалық-құқықтық

маңызы олардың төленілуіне байланысты туындайтын қаржылық-

экономикалық және құқықтық қатынастарда, яғни салық төлеушілердің

мемлекетке салықтық төлемнің затын (сомасын) берулері кезінде салық

заңдарымен белгіленген салықтық құқықтық қатынасқа қатысушы мемлекет

пен салық төлеушілердің арасында туындайтын қатынастарда жарқын

көрініс табады.

Салықтар экономикалық және әлеуметтік-саяси қатынастарды өзінің

бойында жинақтаушы күрделі әрі қоғам өмірінің көп аспектілі қаржылық-

құқықтық құбылысы болып табылады. Сондықтан ол өзіне тән көптеген

айрықша белгілерімен ерекшеленеді.

Осы орайда салық:

- түсім көзі жалпы ұлттық табыстың белгіленген бөлігі болып табылатын
төлем;

- міндетті төлем;

- жекелей эквивалентсіз төлем;

- қайтарылмайтын төлем;

- мемлекет кірісін қалыптастыратын төлем;

- ұдайы төлем;

- мәжбүрлі төлем;

- заң жүзінде белгіленген төлем;

- құқыққа сай төлем;

- жүзеге асырылуы кезінде төленетін салық сомасының меншік нысанының

әр қашанда мемлекеттік меншік нысанына ауысуымен (өзгертілуімен) көрініс

табатын төлем;

- мөлшері алдын ала айқындалған төлем;

- қатаң белгіленген мерзімде жүзеге асырылатын төлем;

- өте тұрақты салықтық міндеттемелер туындататын төлем;

- белгіленіп, бекітілуі кезінде нақты салық төлеушілердің төлем
қабілеттілігі

есепке алынатын төлем;

- ақшаның төлем құралы ретіндегі функциясын (ақша нысанындағы құнның

біржақты козғалысын) көрсететін төлем;

- жүзеге асырылуы заңи жауапкершілік шараларымен қамтамасыз етілетін
төлем;

- тек құқықтық нысанда болатын төлем;

- біржақты-өктем тәртіппен мемлекет белгілеген төлем;

- жүзеге асырылуы салық төлеушінің заңи міндеті болып табылатын төлем;

- жекелей-айқындалған сипаттағы төлем;

- материалдык-заттай төлем;

- әрдайым фискальдық нысанда болғандықтан салык әкімшілігін жүргізуге

қолайлы әмірлі сипаттағы төлем;

- мемлекет тарапынан заттандырылған объективті экономикалық категория,

яғни мемлекеттік қазынаны толықтыру мақсатында тиісті мемлекеттік билік

тармағы ұйымдастырып, қүқықтық негіздеген акша қаражаттарының арналы

ағымы;

- әлеуметтік бағдарлы нарықтық экономиканың негізінде жасалынатын

демократиялық коғамның өнімі;

- табыстарға салынуына байланысты тікелей, ал түтынуға (шығынға)

салынуына қарай жанама болып бөлінетін төлем;

- салық төлеушінің экономикалық-қаржылық жай-күйіне қатысты функция;

- реттеуші сипаттағы экономикалық стимул және мемлекеттік бюджеттің

материалдық-заттай қаражаттарының көзі;

- қоғамдағы бөлу және кайта бөлу қатынастарын білдіретін экономикалық

категория;

- мемлекеттің салықтық қүқығына сай мәжбүрлеп алына отырып, бюджет

жүйссінің мызғымас материалдық негізін құрайтын төлем;

- бірыңғай салық жүйесін білдіретін мемлекеттік деңгейдегі және жергілікті

салық салу жүйелеріне байланысты мемлекеттік және жергілікті болып

көрініс табатын төлем болып саналады.

Сонымен салык мемлекет тарапынан біржақты шығарылған заңдардың

негізінде, сол заңдарда айқындалған нақтылы мөлшерде және қатаң

белгіленген мерзімдерде, Республикалық немесе жергілікті бюджет кірісін

қалыптастыру мақсатында салықтық міндеттемелерін орындауға тиісті заңды

және жеке тұлғалардан жүйеленген әрі тұрақты түрде уәкілетті мемлекеттік
органдар алатын баламасыз, кайтарымсыз, ақшалай (кейде заттай) міндетті

төлем болып табылады.

Салық салу процесінде нақтылы салық төлеуші орындауға тиіс

салықтық міндеттемелер салықтық заң актілерінде белгіленген әрбір

салықтың құрамдас бөліктерінің жиынтығы — салык элементтері арқылы

айқындалады.

Салық төлеушінің (оған катысты заңи фактілерге сәйкес) салық төлеу

жөніндегі мемлекет алдындағы міндетін оның салықтық міндеттемелерінде

нақтыландыратын, республикалық немесе жергілікті бюджетке төленетін

салықтық төлем сомасына байланысты салықтық міндеттемені және оның

орындалуын айқындайтын, сондай-ақ мемлекеттің салық жүйесіндегі әрбір

салықтың әлеуметтік-экономикалық және заңи мән-жайының тектік

белгілерін, қолданылу тәртібін ашып көрсететін ҚР Салық кодексінде

белгіленген әрбір салықтың құрамдас бөліктерінің кешені-салық элементтері

болып есептелінеді.
Салық элементтеріне сипаттама
Салық элементтері салықтық міндеттемелердің элементтерінде толық

әрі сапалы көрініс тапқан жағдайда салық жүйесінің фискальдық және

реттеуші қабілеті күшейе түседі.

Салық элементтеріне:

1) салық субъектісі;

2) салық объектісі;

3)салық базасы;

4) салық базасын есепке алу тәртібі;
5) салық ставкасы;

6) салық салу бірлігі;

7) салық заты;

8) салықтық кезең;

9) салықты есептеу тәртібі;

10) салықты төлеу мерзімі;

11) салықтық төлеу тәсілі мен тәртібі;

12) есеп беру кезеңі;

13) салық жеңілдіктері мен преференциялары;

14) салықтық қүқық бұзушылық үшін жауапкершілік жатады.

Салықтар-өте көп қырлы, мемлекеттің даму кезендері өзгерген сайын

нақтыландырылатын, ұдайы жүзеге асырылатын міндетті акшалай төлем

болып табылады.Салықтардың функциялары экономикалық табиғаты мен

заңи мән-жайына қарай мемлекет кірісін бөлу және қайта бөлу құралы

сипатында мемлекеттің салықтық қызметінің негізгі бағыттарында

пайдаланылатын салықтардың тек өзіне тән экономикалық-құқықтық

қасиеттері ретінде көрініс табады.

Экономиканың қазіргі даму мүмкіндіктерін есепке ала отырып

мемлекеттік қажеттіліктерге сай айқындалған салықтардың функциялары

мемлекет белгілеген бағыт бойынша іске асырылады.

Экономикалық категория ретінде салықтың функцияларына:

1) фискальдық функцияны;

2) бөлуші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.