Казакстан Республикасында мынадай кедендік баждар мен міндетті төлемдер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

1.1. Салық түрлері
Мемлекеттің бюджет жүйесінің аса маңызды құраушы негізі

мемлекеттің салықтық құқығының көмегімен мәжбүрлеу арқылы алынатын

міндетті төлемдер-салықтар, алымдар, баждар, төлемақылар және т.б., яғни

жинақтап айтқанда салықтық түсімдер болып есептелінеді.Салықтар мен

бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің экономикалық-құқықтық

маңызы олардың төленілуіне байланысты туындайтын қаржылық-

экономикалық және құқықтық қатынастарда, яғни салық төлеушілердің

мемлекетке салықтық төлемнің затын (сомасын) берулері кезінде салық

заңдарымен белгіленген салықтық құқықтық қатынасқа қатысушы мемлекет

пен салық төлеушілердің арасында туындайтын қатынастарда жарқын

көрініс табады.

Салықтар экономикалық және әлеуметтік-саяси қатынастарды өзінің

бойында жинақтаушы күрделі әрі қоғам өмірінің көп аспектілі қаржылық-

құқықтық құбылысы болып табылады. Сондықтан ол өзіне тән көптеген

айрықша белгілерімен ерекшеленеді.

Осы орайда салық:

- түсім көзі жалпы ұлттық табыстың белгіленген бөлігі болып табылатын
төлем;

- міндетті төлем;

- жекелей эквивалентсіз төлем;

- қайтарылмайтын төлем;

- мемлекет кірісін қалыптастыратын төлем;

- ұдайы төлем;

- мәжбүрлі төлем;

- заң жүзінде белгіленген төлем;

- құқыққа сай төлем;

- жүзеге асырылуы кезінде төленетін салық сомасының меншік нысанының

әр қашанда мемлекеттік меншік нысанына ауысуымен (өзгертілуімен) көрініс

табатын төлем;

- мөлшері алдын ала айқындалған төлем;

- қатаң белгіленген мерзімде жүзеге асырылатын төлем;

- өте тұрақты салықтық міндеттемелер туындататын төлем;

- белгіленіп, бекітілуі кезінде нақты салық төлеушілердің төлем
қабілеттілігі

есепке алынатын төлем;

- ақшаның төлем құралы ретіндегі функциясын (ақша нысанындағы құнның

біржақты козғалысын) көрсететін төлем;

- жүзеге асырылуы заңи жауапкершілік шараларымен қамтамасыз етілетін
төлем;

- тек құқықтық нысанда болатын төлем;

- біржақты-өктем тәртіппен мемлекет белгілеген төлем;

- жүзеге асырылуы салық төлеушінің заңи міндеті болып табылатын төлем;

- жекелей-айқындалған сипаттағы төлем;

- материалдык-заттай төлем;

- әрдайым фискальдық нысанда болғандықтан салык әкімшілігін жүргізуге

қолайлы әмірлі сипаттағы төлем;

- мемлекет тарапынан заттандырылған объективті экономикалық категория,

яғни мемлекеттік қазынаны толықтыру мақсатында тиісті мемлекеттік билік

тармағы ұйымдастырып, қүқықтық негіздеген акша қаражаттарының арналы

ағымы;

- әлеуметтік бағдарлы нарықтық экономиканың негізінде жасалынатын

демократиялық коғамның өнімі;

- табыстарға салынуына байланысты тікелей, ал түтынуға (шығынға)

салынуына қарай жанама болып бөлінетін төлем;

- салық төлеушінің экономикалық-қаржылық жай-күйіне қатысты функция;

- реттеуші сипаттағы экономикалық стимул және мемлекеттік бюджеттің

материалдық-заттай қаражаттарының көзі;

- қоғамдағы бөлу және кайта бөлу қатынастарын білдіретін экономикалық

категория;

- мемлекеттің салықтық қүқығына сай мәжбүрлеп алына отырып, бюджет

жүйссінің мызғымас материалдық негізін құрайтын төлем;

- бірыңғай салық жүйесін білдіретін мемлекеттік деңгейдегі және жергілікті

салық салу жүйелеріне байланысты мемлекеттік және жергілікті болып

көрініс табатын төлем болып саналады.

Сонымен салык мемлекет тарапынан біржақты шығарылған заңдардың

негізінде, сол заңдарда айқындалған нақтылы мөлшерде және қатаң

белгіленген мерзімдерде, Республикалық немесе жергілікті бюджет кірісін

қалыптастыру мақсатында салықтық міндеттемелерін орындауға тиісті заңды

және жеке тұлғалардан жүйеленген әрі тұрақты түрде уәкілетті мемлекеттік
органдар алатын баламасыз, кайтарымсыз, ақшалай (кейде заттай) міндетті

төлем болып табылады.

Салық салу процесінде нақтылы салық төлеуші орындауға тиіс

салықтық міндеттемелер салықтық заң актілерінде белгіленген әрбір

салықтың құрамдас бөліктерінің жиынтығы — салык элементтері арқылы

айқындалады.

Салық төлеушінің (оған катысты заңи фактілерге сәйкес) салық төлеу

жөніндегі мемлекет алдындағы міндетін оның салықтық міндеттемелерінде

нақтыландыратын, республикалық немесе жергілікті бюджетке төленетін

салықтық төлем сомасына байланысты салықтық міндеттемені және оның

орындалуын айқындайтын, сондай-ақ мемлекеттің салық жүйесіндегі әрбір

салықтың әлеуметтік-экономикалық және заңи мән-жайының тектік

белгілерін, қолданылу тәртібін ашып көрсететін ҚР Салық кодексінде

белгіленген әрбір салықтың құрамдас бөліктерінің кешені-салық элементтері

болып есептелінеді.

2.1. Салық элементтеріне сипаттама
Салық элементтері салықтық міндеттемелердің элементтерінде толық

әрі сапалы көрініс тапқан жағдайда салық жүйесінің фискальдық және

реттеуші қабілеті күшейе түседі.

Салық элементтеріне:

1) салық субъектісі;

2) салық объектісі;

3)салық базасы;

4) салық базасын есепке алу тәртібі;
5) салық ставкасы;

6) салық салу бірлігі;

7) салық заты;

8) салықтық кезең;

9) салықты есептеу тәртібі;

10) салықты төлеу мерзімі;

11) салықтық төлеу тәсілі мен тәртібі;

12) есеп беру кезеңі;

13) салық жеңілдіктері мен преференциялары;

14) салықтық қүқық бұзушылық үшін жауапкершілік жатады.

Салықтар-өте көп қырлы, мемлекеттің даму кезендері өзгерген сайын

нақтыландырылатын, ұдайы жүзеге асырылатын міндетті акшалай төлем

болып табылады.Салықтардың функциялары экономикалық табиғаты мен

заңи мән-жайына қарай мемлекет кірісін бөлу және қайта бөлу құралы

сипатында мемлекеттің салықтық қызметінің негізгі бағыттарында

пайдаланылатын салықтардың тек өзіне тән экономикалық-құқықтық

қасиеттері ретінде көрініс табады.

Экономиканың қазіргі даму мүмкіндіктерін есепке ала отырып

мемлекеттік қажеттіліктерге сай айқындалған салықтардың функциялары

мемлекет белгілеген бағыт бойынша іске асырылады.

Экономикалық категория ретінде салықтың функцияларына:

1) фискальдық функцияны;

2) бөлуші функцияны;
3) реттеуші функцияны;

4) бақылаушы функцияны;

5) жеңілдік беруші функцияны жатқызуға болады.

Салықтарды топтастыру олардың айырмашылықтары мен

ұқсастықтарын белгілеуге септігін тигізеді, саны жағынан шамалы топтарға

бөлу аркылы олардың ғылыми зерделенілуін және практикада қолданылуын

жеңілдетуді көздейді.

Салықтарды топтастырудың кейбір негіздеріне:

1) алыну тәсілдері бойынша;

2) салық салу субъектілері бойынша;

3) салық салу объектілері бойынша;

4) кірісіне салықтық түсімдер (төлемдер) есептелінетін бюджет деңгейі
бойынша;

5) салықты енгізудің мақсат-бағдары бойынша;

6) салықтық түсімдерге деген салықтық күқықтарын пайдалану ауқымы
бойынша;

7) салықтық төлемдерді төлеу көздері бойынша сияқты принциптер жатады.

Мәселен, салық салу субъектілері бойынша: занды түлғалардан

алынатын салықтар; жеке түлғалардан алынатын салықтар; салықтық

түсімдерге деген салықтык қүқықтарын пайдалану деңгейі бойынша:

өздеріне тұрақты берілген (бекітілген) салықтар; бөліктерге (сомаларға,

проценттерге) бөлу арқылы белгіленетін (берілетін) реттеуші салықтар

болып бөлінеді.

Салықтардың мән-жайларына байланысты: тікелей және жанама
салықтар; тұрақты бекітілген және реттеуші салықтар; мемлекеттік

деңгейдегі және жергілікті аумақтардағы салықтар; жалпы және мақсатты

салықтар; ұдайы алынатын және бір жолғы салықтар сияқты түрлері болады.

Қазақстан аумағында алынатын салықтардың түрлеріне

1) корпорациялық табыс салығы;

2) жекелей табыс салығы;

3) қосылған құн салығы;

4)акциздер;

4-1) экспортталатын шикі мүнайға, газ конденсатына рента
салығы;

5) жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері;

6) әлеуметтік салық;

7)жер салығы;

8) көлік құралдары салығы;

9) мүлік салығы жатады.

2.2. Алымдар, баждар.
Алымдар дегеніміз мемлекеттік уәкілетті органдар тарапынан өтінуші

келуші белгілі бір тұлғаларға қатысты нақтылы көрсетілген тиісті қызметтер

мен берілген құқықтар немесе арнайы рұқсаттар үшін сол занды немесе жеке

түлғалардан алынатын мақсатты-бағдарлы, біршама-эквивалентті әрі

міндетті ақшалай төлемдер.

Алым өзіне тән мынадай:

1) бір жолғы төлем;

2) бір шама эквивалентті төлем;

3) міндетті төлем;

4) нақты түлға үшін ерікті сипаттағы төлем;

5) ақшалай төлем;

6) өтемдік сипатта болатын төлем;

7) көрсетілген қызметтің құны есепке алына отырып жүзеге асырылатын
төлем;

8) кейде мемлекеттің материалдық мүддесі басым болып кететін төлем сияқты
белгілерімен ерекшеленеді.

Қазақстан Республикасында алымдардың мынадай түрлері:

1) заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін;

2) жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін;

3)жылжымайтын мүлікке және олармен жасалатын мәмілелерге қүқықтарды
мемлекеттік тіркегені үшін;

3-1) жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін;

4) радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылышларды
мемлекеттік тіркегені үшін;

5) механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені
үшін;
6) теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемлекеттік тіркегені
үшін;

6-1) Кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу
үшін;

7) азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін;

8) дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін;

9) авто-көлік кұралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүріп
өткені үшін;

10) аукциондардан алынатын алым;

11) жекелеген кызмет түрлерімен айналысу қүқығы үшін лицензиялық алым;

12)телевизия және радиохабарларын тарату ұйымдарына радио-жиілік спектрін
пайдалануға рүқсат бергені үшін алынады.
Баж-арнайы мамандандырылған уәкілетті органдар тарапынан өздеріне

өтінуші-келуші тұлғаларға қатысты жасалған заңи маңызы бар белгілі бір іс-

қимылдар және берілген ресми құжаттар үшін сол заңды немесе жеке

түлғалардан алынатын біршама-эквивалентті, міндетті ақшалай төлем.

Мемлекеттегі баждар мемлекеттік және кедендік болып бөлінгенімен

жалпы сипаттамасы көптеген белгілері бойынша сәйкес келетіндіктен бажға

тән қасиеттер ретінде мына:

Баж:

1) міндетті төлем;

2) мәжбүрлі төлем;

3) арнаулы пайданы мақсаттайтын төлем;

4) ақшалай төлем;

5) заңи маңызы бар іс-әрекетті жасауға орай жүзеге асырылатын төлем;

6) белгілі бір құжаттарды беруге байланысты жүзеге асырылатын төлем;

7) мемлекеттік ішкі және сыртқы кедендік шекараны әрі-бері кесіп өтіп
тауарлар мен өнімдерді әкетіп, әкелуші түлғалар жүзеге асыратын төлем;

8) мемлекет кірісі болып табылатын төлем;

9) біршама-эквивалентті төлем;

10) көрсетілетін қызмет құнына қарамастан (есепке алмай) жүзеге асырылатын
төлем сияқты ерекшеліктері көрініс табады.
Казакстан Республикасында мынадай кедендік баждар мен міндетті
төлемдер:

1) кедендік баждар;

2) кедендік ресімдеу үшін кедендік алым;

3) тауарларды сақтағаны үшін кедендік алым;

4) кедендік ілесіп алып жүргені үшін кедендік алым;

5) ҚР кедендік органдарының лицензия бергені үшін алымы;

6) кедендік ресімдеу жөніндегі маманның біліктілік аттестатын бергені үшін
алым;

7) алдын ала шешім үшін төлемақы алынады. Қазақстан Республикасындағы
мемлекеттік баждар мынадай объектілерден:

1) сотқа берілетін талап арыздардан, ерекше жүргізілетін Істер бойынша

арыздардан, кассациялық шағымдардан, сондай-ак соттың құжаттардың

көшірмелерін (дубликаттарын) бергені үшін;

2) нотариаттық іс-қимылдар жасағаны үшін, сондай-ақ нотариат

куәландырған құжаттар көшірмелерін бергені үшін;

3) тұрғылықты жерін тіркегені үшін;

4) аңшылық құқығына рұқсат бергені үшін;

5) Қазақстан Республикасы азаматтарының паспорттары мен жеке куәліктерін
бергені үшіш;

6) азаматтық хал актілерін тіркегені үшін, сондай-ақ азаматтарға азаматтық

хал актілерін тіркеу туралы куәліктерді және азаматтық хал аклілері

жазбаларын өзгертуге және қалпына келтіруге байланысты куәліктерді

қайтадан бергені үшін;

7) шетелге баруға және Казақстан Республикасына басқа мемлекеттерден

адамдарды шақыруға кұқык беретін кұжаттарды ресімдегені үшін, сондай-ак

осы құжаттарға өзгерістер енгізгені үшін;

8) шетелдіктердің паспорттарына немесе оларды ауыстыратын құжаттарына

Қазақстан Республикасынан кету және Қазақстан Республикасына келу

құқығына виза бергені үшін;

9) Қазакстан Республикасының азаматтығын алу, Қазақстан

Республикасының азаматтығын қалпына келтіру және Қазакстан

Республикасының азаматтығын тоқтату туралы құжаттарды ресімдегені

үшін;

10) қаруды және оның оқтарын сақтауға немесе сақтау мен алып жүруге,

тасымалдауға, ҚР аумағына әкелуге және ҚР әкетуге рұқсат бергені үшін;

11) Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартқа сәйкес Қазақстан

Республикасында жасалған, ресми құжаттарға Қазақстан Республикасының

Үкіметі уәкілеттік берген мемлекеттік органдардың апостиль қойғаны үшін

алынады.

Сонымен қатар консулдық алым түріндегі мемлекеттік баж да

алынады.
Төлемақы.

Төлемақы-уәкілетті мемлекеттік органдар тарапынан өздеріне

өтінішпен келуші тұлғаларға көбінесе материалдық сипаттағы табиғи,

сондай-ақ кейде өзгеше мақсатта пайдаланылатын белгілі бір объектілерді,

не болмаса соларға байланысты рұқсаттарды және құқықтарды бергені үшін

сол занды немесе жеке тұлғалардан алынатын біршама-эквивалентті, міндетті

ақшалай төлем.

Төлемақының өзіне тән белгілері: міндетті төлем; ақшалай төлем;

біршама эквивалентті төлем; Салық кодексімен және басқа да дербес ҚР заң

актілерімен негізделетін төлем болып табылады.

Қазақстан Республикасындағы мынадай төлемақылар:

1) жер учаскелерін пайдаланғаны үшін;

2) жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны үшін;

3) қоршаған ортаны ластағаны үшін;

4) жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін;

5) орманды пайдаланғаны үшін;

6) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін;

7) радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін;

7-1) Қаларалық және (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені үшін;

8) кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін;

9) сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін алынады.

Сонымен, салыктар экономикалық өсудің негізгі факторы ретінде

көрініс табады және осындай касиетінің арқасында ұдайы ендіріс процесін

ынталандыру функциясы әрі дербес экономикалық категория болып

табылады. Салықтардың табиғаты ұдайы өндіріс және экономикалык өсу

заңдарымен ай-қындалады, сондай-ақулар өте күрделі қаржылық-экономика-

лық құрылымымен ерекшеленеді.

Салықтарға тән барлык функциялар мемлекеттік бюджеттің ақшалай

қаражаттарын негізінен корпоративтік шаруашылық аясы субъектілерінің

табыстары есебінен қалыптастыруға нысаналанған тұрақты байланыстың

мемлекет пен салық төлеушілер арасында туындауы және дамуы барысында

жүзеге асырылады. Өндіріс пен салық салу және мемлекеттік бюджет

кірістерін калыптастыру арасындағы тәуелділік ұтымды салық жүйесін

құрудың және тиімді салықтық заң актілерін кабылдаудың теориялық және

практикалық негізін құрайды.

Салық салу процесі әдетте, салықтын саны мен сапасы негізделген

нақтылы ақшалай ресурстар аяғынын, оның әлеуметтік-экономикалық

мағынасы мен бағытын салық жүйесіндегі фискальдық және реттеуші

функцияларды камтамасыз етуге бағдарлайды.

Мемлекеттік-өктем билік жүргізу аясы мен корпоративтік және жеке

меншік аялары субъектілерінің арасындағы салықтық төлемдер ағыны

корпоративтік және жеке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.