Рента шартының ұғымы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

КІРІСПЕ

1 РЕНТА ШАРТЫ, ӨМІР БОЙЫ АСЫРУДА ҰСТАУ ҰҒЫМДАРЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

1. 1 Рента шартының ұғымы

1. 2 Рента шартының түрлерін жіктеу

2 ЖЕР РЕСУРСТАРЫ МЕН ЖЕР РЕНТАСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

2. 1 Жер ресурстарының мәні мен мазмұны

2. 2 Жер ресурстарын пайдалану төлемдерін белгілеу әдістері

2. 3 Жер рентасы туралы ұғым

3 РЕНТА - ЭКОНОМИКАНЫҢ АГРАРЛЫҚ СЕКТОРЫНЫҢ ТАБЫС ФОРМАСЫ РЕТІНДЕ

3. 1 Жер ресурстар нарығының қазіргі жағдайы

3. 2 Жер пайдалану ақылығы және оны экономикалық ынталандыру

3. 3 Жердің экономикалық бағалануы

ҚОРЫТЫНДЫ МЕН ҰСЫНЫСТАР

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДИБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Кіріспе

Жер өте ерте кезден адамзат қоғамының өмір сүру және өміріне қажетті заттарды өндіру ортасы болып келеді. Жер ауданы, әсіресе өндіріске қолайлы, құнарлы жерлер шектеулі. Сондықтан жер үшін күрес ешқашан тоқтаған емес. Бір қоғамның, мемлекеттің өз ішінде жерге меншік, иелік ету әр түрлі қатынастарды тудырады. Біреулер жерге иелік ету арқасында байып отырса, екіншілері - жері жоқтар кедейленді. Осы қатынастар және жердің шектеулілігі жерді экономикалық бағалау, тиімді пайдалану, жерге меншік қатынасын және соның негізінде салық төлемдерін тудырды. Жер салығы жер иеленушілердің тұрақты табыс көзі болып келеді.

Жер салығы жер иеленушілерді байытудан басқа жалпы экономикалық қызметтерді атқарады, олардың ең бастысы жерді қорғауға, тиімді пайдалануға ынталандыру. Жер ресурстарын пайдалану төлемдерін де бірнеше түрге бөлуге болады. Бірақ іс жүзінде олардың барлығы жер салығына жинақталған.

Ренталық қатынастарға меншіктің екінші - ағымды (қозғалыс) күйі де тән болып келеді және айта кететін болсақ ренталық қатынастардың осы күйін ескерген кезде ғана оларды анықтау қажеттілігі пайда болады.

Қазақстан Республикасының азаматтық құқығында субъектілердің тиісті қатары қатысуымен заттық құқықтық қатынастардың пайда болуына және жүзеге асуына ықпал ететін рента шарттары қарастырылған. Аталған шарттардан субъектілердің міндеттемелік құқықтары мен міндеттері де пайда болатыны сөзсіз. Бұл курстық жұмыста оларды қарауға артықшылық беріледі.

Курстық жұмыстың мақсаты - рентаны экономиканың аграрлық секторының табыс формасы ретінде түсіндіру.

Рента қарым-қатынастарын реттейтін әмбебап нормалар Қазақстан Республикасы заңнамасында тұңғыш рет қабылданғасын (күшіне енгізілгесін) пайда болды. Жалпы ережелерді реттейтін нормалардан басқа олар тұрақты рентаны, сумарлық рентаны, өмір бойы асырауда ұстауды реттейтін нормаларды да қамтиды. Ал бұрынғы заңнамада тек өмір асырауды қарастыратын тұрғын үйді сату шарты ғана бекітілген еді.

Рента шарты мүлікті иеліктен шығаруға арналған шарттардың бірі. Мүлік рента төлеуші меншігіне өтеді және бір уақтылы мүліктің кездейсоқ жойылуы немесе бүлінуі қауіпі оны күтіп ұстау ауыртпалығы да оған ауысады (оның мойнында болады) . Сөйтіп, рента шартының мазмұнында басқа сату сатып-алу, сыйға тарту т. б. шарттармен ұқсастықтары бар.

Жалпы осы курстық жұмысы кіріспеден, үш бөлімнен тұрады.

Алғашқы бөлімде рента және өмір бойы асырауда ұстау шартының ұғымы, рента шартының ерекшелігіне тоқталдым. Екінші бөлімде болса рента шартының түрлеріне жеке-жеке тоқталдым. Жалпы рента шартының үш түрі бар: тұрақты рента шарты, ғұмырлық рента шарты, өмір бойы асырауда ұстау шарты. Үшінші бөлімде рента шартының өзектілігіне тоқталдым.

Рента (фр. rente - табыс әкелу) - жерді‚ мүлікті‚ мәміледен түскен капиталды меншіктенуші алатын‚ иеленушіден қосымша шығын мен күш-жігерді талап етпейтін табыс. Жерді пайдалануға беруден алынған табыс - жер рентасы‚ берілген қарыздан алынған табыс - капиталдан алынған пайыздар‚ т. б. Мүлікті меншіктенуші бұл ретте рантъе деп аталады. [1]

Рента және өмір бойы асырауда ұстау шарттарының жалпы ережелері. Шарттың ұғымы рентаны экономикалық мағынасына сәйкес меншік қатынастарының ерекше нысаны деп анықтауға болады. Олар (меншік қатынастары) өз кезегінде материалдық игіліктерді белгілі тұлғалар иеленетінімен немесе материалдық игіліктер (заттар) біреуге жататынымен сипатталады

Мүліктің қозғалысы (айналымы) көп қырлы құбылыс, ол мүлік тиесілігін түбірінен өзгерте алады немесе негізгі меншік иесімен қатар мүліктің өзге тұлғаларға да тиесілігін бекіте алады.

Бұл осы жағдайларға байланысты шартты міндеттемелік қатынастар құрылады және топтасады. Осы қатынастарды реттейтін міндеттелік құқық экономикалық мағынада (мәнде) иеншіктің заңи мағынада меншік құқығы және өзге заттық құқықтар етуін (ауысуын) қамтамасыз етеді.

1 РЕНТА ШАРТЫ, ӨМІР БОЙЫ АСЫРУДА ҰСТАУ ҰҒЫМДАРЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

1. 1 Рента шартының ұғымы

И. Грешников рентаның тұрақтанған түсінігін берген: Рента сөздің кең мағынасында (экономикалық маңызы бойынша), бұл - қолайлы жағдайлар немесе қандай болса да артықшылықтардың күшінен пайда болатын табыс. Мысалы, егін шаруашылығында, табысты өңделетін жер учаскелері құнарлы топырағын және орналасқан жерін пайдаланып табыс табады.

Жылжымайтын мүліктің, кәсіпорындардың иелері үшін ренталық табысты алудың шарты болып жылжымайтын мүлік объектілердің және кәсіпорындардың қасиеттері келеді.

Рента қарым-қатынастарын реттейтін әмбебап нормалар Қазақстан Республикасы заңнамасында тұңғыш рет қабылданғасын (күшіне енгізілгесін) пайда болды. Онда рентаға (рента шартына 517-539 баптар арналған. Жалпы ережелерді реттейтін нормалардан басқа олар тұрақты рентаны, ғұмырлық рентаны, өмір бойы асырауда ұстауды реттейтін нормаларды да қамтиды. Ал бұрынғы заңнамада тек өмір бойы асырауды қарастыратын тұрғын үйді сату шарты ғана бекітілген еді.

Рента шарты бойынша бір тарап (рента алушы) екінші тараптың (рента төлеушіге) меншігіне мүлік береді, ал рента төлеуші рента алған мүлікке айырбас ретінде рента алушыға белгілі бір ақша сомасы түрінде немесе оны ұстау үшін өзге де нысанда қаражат беру түрінде мезгіл мезгіл рента төлеп отыруға міндеттелген.

Рента шарты мүлікті иеленген шығаруға арналған шарттардың бірі. Мүлік рента төлеуші меншігіне өтеді және бір уақтылы мүліктің кездейсоқ жойылуы немесе бүлінуі қауіпі оны күтіп ұстау ауыртпалығы да оған ауысады (оның мойнында болады) . Сөйтіп, рента шартының мазмұнында басқа сату сатып-алу, сыйға тарту т. б. шарттармен ұқсастықтары бар.

Рента шартының ерекшелігі мүлік төлемақы төленіп, не болмаса төленбей берілуі мүмкін.

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 519 бабы бойынша осыған қарап сатып алу, сату шарты (25 тарау Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі) немесе сыйға Тарту шарты (ҚР АК 27 тарау) туралы ережелер қолданылады. Бұл осы шарттың (міндеттеменің) мәнісіне қайшы болмауы керек. Аталған екі шарт нормаларының қолданбауы тікелей рентаға қатысты нормалармен қарастырылуы мүмкін.

Біздің көзқарасымыз бойынша, рентаның тағы да бір нақты ерекшелігі рента төлеуші рента алушыға (мүліктің алғашқы иесіне) мүліктің жетіспеушілігі, бұзылғандығы туралы сатып алу-сату шарты бойынша сияқты толық көлемде келіспеушілік айтуға құқығы болмайды. Рента қатынастарының мәнісі оларға сатып алу-сату қатынастары үшін белгіленген нормаларды барынша абайлы және жағдайды ескеріп қолдануды талап етеді. Рента нысанасы (заты) оны рента төлеушісіне берген кезде өзге тұлғалардың құқықтарымен ауырланғаны негізінен орын алмауы керек (осыған жол беруге болмайды) . Себебі бұл шарт орындалуына кедергі жасайды.

Сатып алу-сату шартына қарағанда рента шарты бойынша рента алушының мүдделіктері өзгеше. Оның мүлікке ауыртпалығы болмауына өз мүдделігі бар болып келеді. Егер ауыртпалықтар сонда да анықталса, осы рента шарты бойынша тараптардың құқықтары мен міндеттеріне әсер етеді. Рентада сыйға тарту шартынан да айырмашылығы бар. Бірақ заңнама арқылы айырмашылықтар мәселесі реттелмеген.

Сондықтан біз белгілеп (анықтап) отырған сұрақтарға көзқарастар әртүрлі болуы мүмкін. Рента шарты экономикалық ренталық қатынастарды тек жартылай қамтиды.

ҚР Азаматтық кодексінің нормалары рента - меншік иесі туралы үйренішті болып келетін көзқарасты жоққа шығарады (біз нақты рента шарты туралы айтып келеміз) . Рента алушыда тек кейбір жағдайларда ғана мүлікті кейін қайтаруға талап етуге иіндеттемелік құқығы бар болады.

Аталған құқық барлық рента шарттарында пайда бола бермейді. Тек ғұмырлық рента төленуі үшін пәтер, тұрғын үй және өзге де мүлік иеліктен тегін шығарылса және рента төлеушісі рента жағдайларын елеулі бұзса бұл міндеттемелік құқық пайда болады (ҚР АК 533 бабы 2-тармақ) . Осыған қатысты экономикалық мағынада бәрібір бұрынғы меншік иесі ез мүмкіншіліктерін сақтай береді деген қарсылықты айтуға болады. Алайда меншік құқығы заңды түрде өзге субъектіге рәсімделетін болғасын бұл дәлелдеуіміз (есептеуіміз) тұрақсыз болып шығады.

Рента төлеушісі өзіне меншіктің ауыртпалықтарын жүктеуге келісуі үшін салмақты себептер қажет. Жаңа меншік иесі рентаны (табысты) алғашқы меншік иесімен белісуге мәжбүр болғанына қарамастан, ол ұтыста да болады.

Экономикалық ренталық қатынастар мүлікті жалдау (аренда) шартымен де нәтижелі қамтылуы мүмкін. Мүліктің жоғарылау саналық сипаттамалары немесе өзге ерекшеліктері, мысалы ғимарат орналасқан жер, қосымша шығынданусыз жоғары табыс табуға мүмкіншілік береді (аренда шарттарын жасасу негізінде) .

Бірақ заңгер рента шартына кәсіпкерлік емес қатынастарды реттейтін ретінде қарайтынын ұмытпауымыз керек (ҚР АК 523 б. 1т., 530 б. 1т. ), рента (рента шарты) осы себептен кәсіпкерлікпен беретін құқықтық нысан болып бағалануы мүмкін.

Аренданың ретті шарттары туралы айтатын болсақ, онда табысты ұдайы табу сипаты жоғалып қалады. Бірақ басқа түстен қарасақ, біз жаңа заңнама мүлікті жалдау (аренда) мерзімі бойынша шектеулерді негізінен алып бастағанын байқай аламыз. Сондықтан рента және мүлікті жалдау шарттарының бұл - табысты тұрақты табу немесе таппау бойынша сезсіз болып келмейді.

Сонда да рента алушының құқықтық жағдайы мүлікті жалға беретін немесе өзге қызметті жүзеге асыратын кәсіпкер субъектінің құқықтық жағдайынан немен ерекшеленетінін айтып кетейік.

Біріншіден, рента алушыда кәсіпкерлік тәуекел (қауіп) орын алады. Екіншіден, кәсіпкерді тіркеуге қатысты талаптар болмайды. Б. В. Покровский атап көрсеткендей экономикалық мағынадағы ренталық қатынастар тек ренталық ренталық міндеттемелер арқылы емес, өзге де міндеттемелер арқылы қамтамасыз етіледі. Экономикалық мағынадағы ренталық қатынастар рента алушыларының кәсіпкерлік қызметімен байланысты болады немесе байланыспауы мүмкін.

Азаматтық кодекстің ерекше белімінің жобасында тұжырымдалған ренталық міндеттемелер бойынша рента алушысы коммерциялық ұғым бола алмайды. Сол сияқты кәсіпкер ретінде әрекет ететін азамат та ренталық міндеттеменің тарапы бола алмайды.

Бұл айтылған Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің күшінде болып келетін редакциясына да қатысты әділ болып келеді. Сөйтіп, рента шарты мүлікті пайдаланудың жаңа заңды нысаны болады. Шартты пайдалануға тұрақты және қажетті жоғары пайда табу кәсіпкерлік қызметке байланыссыз. Рента шарты бойынша мүлік едәуір кеп көлемдерде берілуі мүмкін. Сол сияқты рентаны тек жеке қажеттер үшін қолдану да жоққа шығарылмайды.

Егер мүлікте ерекше қасиеттер болса, онда меншік иесі өзіне еш қиындықсыз оны сата да алады. Сату бағасын да мүлік иесі болашақта алынуы мүмкін ренталық төлемдерді де ескере алады. Сөйтіп меншік иесі табысты бір рет ғана болса да бірақ аса қауіпсіз (тәуекелсіз) таба алады.

Қазақстан Республикасының азаматтық заңнаманың жағдайын ескере отырып, рента қатынастарының және заем қатынастарының заңды нысандарын айқын ажырату керек.

Болмаса тәжірибеде осыған қатысты қателесулер орын алып келеді. Кейде заңгерлер бұны түсіне тұра немесе түсінбейақ олардың ажыратылысын ескермейді, бұл жағдайды ескермеу заңды бұрмалауға әкеліп соқтырады, мемлекетіміздің қаржы жүйесіне нұқсан келтіруі мүмкін, жалпылама мүдделерді жария (қоғамдық) бұзады.

Жалпылама рентада оларды беліп шығару мәжбүрлі қажетті болып келетін дербес, элементтер бар ма деген сұрақты қою орынды болады. Рента шарты институтының жаңалығы осыны талап етеді. Ал бұл мәселеге арналған зерттеулер ете жеткіліксіз. Өз кезегінде рента шарты бұл оларды жасасу, әсіресе орындау көзінде даулы сұрақ (мәселелердің) көбі (көп саны) туындайтын азаматтық құқықтық шарттардың бірі.

Жер рентасы - жерден түсетін тұрақты табыс. Оның дифференциалдық және абсолюттік түрлері бар. Алғашқысы дифференциалдық І және дифференциалдық ІІ рента деп ажыратылады. Дифференциалдық І рентаның пайда болуының басты себебі - жеке жер телімдерінің құнарлылығы мен сол жердің рынокқа қатысты орналасу ерекшеліктері. Дифференциалдық ІІ рента жерге жұмсалған қосымша қаржыға тура байланысты. Шаруашылықты қарқынды жүргізу нәтижесінде қосымша қаржыдан дифференциалдық ІІ рента туындайды. Ол, сондай-ақ, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру кезіндегі қоғамдық және жеке баға айырмашылығынан да туындайды. Абсолюттік Жер Рентасы жерге деген жеке меншікке байланысты. Орташа пайдадан артық алынған қосымша құн абсолюттік рентаны алу көзі болып табылады. Ауыл шаруашылығы айналымына кірмейтін жерден де Жер Рентасы алынады. Оларға:

тау-кен өнеркәсібі пайдаланып отырған жерден түсетін рента;

құрылыс учаскелерінен түсетін рента, т. б. жатады. [2]

Жер рентасының табиғаты жердің экономикалық ресурс ретіндегі ерекшеліктерімен және жерді пайдалану қатынастарымен байланысты. Жер - бірегей өндіріс құралы: сан жағынан ол шектелген, оны жасанды түрде ұдайы өндіру мүмкін емес; жер учаскелері құнарлығы жағынан бір-біріне ұқсамайды, яғни олардың табиғи өндіргіш күштері өзгеше болады.

Жерді пайдалану экономикалық қатынастардың әр түрлі жүйесімен реттеледі. Экономикалық ресурс ретінде жер еңбек нәтижесі емес, яғни оның өндіріс шығындары жоқ. Жер табиғаттың сыйлығы. Жердің саны шектелген, сондықтан жер практикада қайда пайдаланса да, оның ұсынысы мүлде икемді емес. Бұл жер нарығында тек сұраныс қана белсенді екенін көрсетеді. Жерге сұраныс өзгерістерінің нәтижесі шамалы болғандықтан, оны пайдаланғанда осы ресурстың иесі белгілейтін баға шешуші рөл атқарады.

Нарықтық аграрлық экономиканың субъектісіне меншік иесінің екі типі жатады - толық меншік иесі және тұтыну меншік иесі. Жердің шектелуі және оны ұдайы өндірудің мүмкін еместігі, жер монополиясының екі түрлі болуын тудырады. Толық меншік иесі жерге өзінің жеке меншік монополиясын жүргізеді: кәсіпкерге оның капиталын өз жеріне әкеліп пайдалануға рұқсат ету-етпеуге ерікті болады. Аренда туралы келісім жасалған соң жерді нақты пайдаланушы белгіленеді. Оның (арендатордың) жердің осы учаскесінде шаруашылық жүргізуге монополиялық құқы болады. Жердің меншік иесі мемлекет болса, жеке иемдену болмайды және монополияның бір түрі орнайды: - жерге тұтыну жағынан жер иесі жүргізетін, жерге шаруашылық жүргізетін объект деп монополия орнайды.

Жерге монополия - нарық субъектісінің осы ресурсқа жарлық етуіне төтенше құқының болуы, иемденушіге үстем табыс әкеледі. Осы табыс жер рентасының экономикалық нысанын алады. Жеке меншік монополиясы абсолюттік жер рентасын тудырады, жерге шаруашылық монополиясы - дифференциялық жер рентасын тудырады. Осы күнгі батыс әдебиеті «экономикалық рента» терминін қолданады, рентаны түрлерге бөліп қарамайды, бірақ олардың пайда болуының екі себебін келтіріледі. [3]

Рента - меншікке келетін табыстың бір түрі, капиталды жерге пайдалану құқы үшін меншік иесіне түсетін төлем. Оның көлемі аренда келісімінде белгіленеді. Аренда келісімі арқылы берілген жер үшін ол арендатор жердің меншік иесіне рента төлеп тұрады. Демек, жер рентасы жерге меншіктік экономикалық жағынан жүзеге асырылуының нысаны болып табылады.

Жер рентасы меншікке табыс түрінде, бұдан көп ерте заманда пайда болған. Бірақ тек нарық экономикасында рентаны экономикалық тәсілдер арқылы иемдену мүмкіндігі туады. Осы жағдайда ол үстем пайда болып табылып, екіге бөлінеді: кәсіпкер - жер арендаторы ие болатын пайдаға және жерге меншік иесіне түсетін рентаға.

Дифференциялдық рента монополияланған табиғи күші бар учаскелердегі индивидуалдық өндірістік баға мен нарықтағы қалыптасқан бағаның айырмасы болып табылады. Жер меншігі артық пайдаға қатынасы жоқ, бірақ ол оның жер рентасы нысанына айналуының себебі болып табылады. Сондықтан рентаны еңбекпен келмеген табыс деп атайды. [4]

Дифференциалдық рентаның екі түрі бар: бірінші дифференциалдық рента және екінші дифференциалдық рента.

Бірінші дифференциалдық рентаның болуы жердің сапасының әр түрлі болатынымен байланысты. Осы рента құнарлылығы жоғары жерлерден алынатын, құнарлылыққа байланысты рента болып және стратегиялық жағынан материалдарға, еңбекке, тұтынушыларға қолайлы орналасқан жер учаскелерінен алынатын рента болып бөлінеді.

Екінші дифферендиалдық рента егіншілікті интенсивті жүргізу әдісін және капиталдың үстеме салымын яғни, жердің құнарлылығын өсіруді, прогресивті биотехнология қолдануды, жоғары потенциалы бар тұқымдарды т. б. тілейді. Нәтижесінде өнімділік жоғарылайды, шығындар тез өтеледі. Кәсіпкер үстем пайда түсіреді.

Екінші дифференциалдық рента егін шаруашылығының стимулын күшейтеді. Бұл айырмашылық келісім шарттың мерзімі өткенше арендаторға түседі. Ал аренда мерзімі біткен соң, бұл да жер иесінің қарамағына түседі. Осы жағдай нарық экономикасын аргарлық секторға енгізудің өте зор кедергісі болып табылады.

Квазирента - агротехниканы жетілдірудің және жерді интенсивті пайдаланудың нәтижесінде келген үстеме табыс.

Квазирента орынсыз дәлелсіз, бірақ қажетті (әңгіме қысқа мерзімдік кезең туралы болғанда) пайда деп сипатталады. Бұл былай дәлелденеді. Өндірістік құрал-жабдықтар өндірісіне ерекше немесе "негізгі" шығындар жасаудың қажеттігі жоқ, өйткені олар бар және өздерінің пайдалануын күтіп тұр. Квазирента, басқа (қосымша) шығындарға қарағанда, бұларды уақыттың ағымына байланысты әлі негізгі шығындар жасалғаннан кейін жұмсалуы керек, қажетті пайда болып табылады және бұлар кейбір салаларда негізгі шығындардан маңызы артық болады. Болашақта квазирента алынуын көздеу капиталдың өндірістік құрал-жабдықтарына салынуының қажетті шарты болып табылады.

Рента мен квазирентаның айырмашылығы қоғамның қарамағындағы жердің көлемінің тұрақты және тіркелген шамада болуымен белгіленеді. Бұнымен салыстырғанда адам жасайтын өндірістік құралдар (ғимараттар, машиналар және т. б. ) өнімге сұраныстың ауытқуларымен байланысты өсіп немесе төмендеп отыратын "ағым" деуге болады.

Рента мен квазирентаның ұқсастығы мынада: барлық өндіріс құралдарын тез өндіру мүмкін емес, сондықтан қысқа мерзімде олардың саны тіркелген болады. Осы мерзімдерде алынатын табыстардың, осылардың көмегімен жасалған өнімнің құнына қатынасы, ақиқат рентанікіндей болады.

Сонымен квазирента (рентадай емес) - бұл кейбір өндіріс факторларының (жердің ғана емес) ұзақтығы әр шамада болатын уақыт мерзіміндегі ұсынысының шектелуімен белгіленеді. Өндіріс факторлары әкелетін табыстар рента, квазирента және ағымдағы инвестиция үшін процент формасын алуы мүмкін. Бос капиталға процент (ағымдағы инвестициялар) және капиталдың бұрынғы салымының квазирентасы біртіндеп біріне-бірі айналуы мүмкін.

Таза экономикалық рентаны талдаудың теориялық шарттары аудандары бірдей жерлердің, бағалылығы бірдей деп мойындауға негізделеді. Практикада әр түрлі жер учаскелерінің, оларды пайдаланудың варианттарына байланысты, өнімділігінің дәрежесі әр түрлі болады. Бұл рентаға әсер етеді.

Дифференциалдық рента түсінігі тек жер нарығы мен ауыл шаруашылық өндірісіңде кездесетін жағдай емес, ол экономикалық категория болып толығынан біртекті емес қандай болмасын сондай ресурстарды пайдаланғанда туындайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.