Жекешелендіру - мемлекеттік меншіктің жеке меншікке өзгеру ретінде өтпелі экономика кезінде

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Өтпелі кезеңде нарықтық экономикаға өту мемлекет үшін қиын
мәселелерді көлденең тартады: меншік қатынастарын өзгерте, қайта құру,
жалпы жаппай мемлекеттік меншіктен өндіруші мен меншіккердің жақындасу
түрлерін табу, тіпті олардың толық бірігуін қамтамасыз ету. Демек,
мемлекеттік меншіқті реформалау, оны жекешелендіру, мемлекеттік мүліктің
жеке объект және жеке ұжымдық (ұжымдық-топтық) иелігіне ауыстыру мәселесі
туындайды. Мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру ғана кәсіпорынның
экономикалық еркіндігі мен жауапкершілігін органикалық түрде ымыраластыра
алады.
Бұрынғы кейбір социалистік елдерде мемлекеттік меншік басқа меншік
түрлерінің жалпы құрылымына қарағанда артықтау болады. Осы жағдай ел
экономикасында бәсекелестіктің болмауына, алып келіп, өндіріс тиімділігін
төмендеуіне, өндіруші кәсіпорындар тұтынушыны билеп төстеуіне және тапшылық
экономикасының пайда болуына алып келді.
Осылардың барлығы бәсекелестік нарықтық ортаны құру үшін мемлекеттік
меншікті реформалау қажеттілігін анықтады. Осыны жүзеге асыру өндірушінің
тұтынушыға өктемділігін жоюға, өндіріс тиімділігін арттыруға, нарықты
жоғары сапалы тауар мен қызмет көрсетумен барынша толтыра түседі.
Өтпелі экономика кезіндегі мемлекетгік қатынастарды басқаша
құрудың халықаралық тәжірибесі меншік түрлерін өзгертудің эволюция-
реформаторлық тәсілін, жекешелендіру тәсілін кеңірек қолдануды дәріптейді.
Экономикалық әдебиеттерде мына екі терминді: мемлекеттен алу мен
жекеншелендіруді бір-біріне теңестіріп қарайды. Алайда
мемлекетсіздендіру термині мемлекеттен тікелей басқару қызметін алып
тастауды түсіндіреді. Басқаша айтқанда, мемлекеттік кәсіпорынға өзінше
еркіндік беру меншік түрін ауыстырумен байланысты емес. Мемлекетсіздендіру
мемлекеттік кәсіпорындардың толық коммерциялық есепке көшуін білдіреді.
Мемлекетсіздендіру - жекешелендіруге дейінгі аралық баспалдақ.
Ал жекешелендіру термині мемлекеттік меншіктің жеке меншікке өтуін
білдіреді.
Жекешелендірудіц мақсаты:
—өтпелілік максатты алға тартып, жеке меншік топтарын құру;
—мемлекеттік кәсіпорын мүліктерін жеке адам мен коммерциялық құрылымдарға
мемлекеттік бюджетті толтыру үшін сату.
Мемлекеттік меншікті жекешелендірудің халықаралық практикасы
көрсеткендей, жекешелендірудің екі варианты бар:
— қатаң вариантты жекешелендіруді қарқынды жүргізу;
—жұмсақ вариантты жекешелендіруді ақырындап жүргізу. Жекешелендіру –
мемлекеттік меншіктің жеке меншікке өзгеру ретінде өтпелі экономика кезінде
ТМД елдерінде ғана, ІІІығыс Еуропада және нарықтық экономикасы дамыған
елдерде: Ұлыбритания, Франция, Германия мен АҚШ-та кеңінен қолданылады.
Алайда, жекешелендірудің мақсаты нарықтық экономикасы дамыған елдер мен
нарықтық экономика түскен елдерде әртүрлі. Егер нарықтық экономикасы
дамыған елдерде жекешелендіру мемлекеттік бюджетке қосымша қаржы тартуды
мақсат етсе, өтпелі экономика елдерінде жеке меншікті құру құралы болып,
соның негізінде бәсекелестік нарықтық ортаны қалыптастырады.
Дамыған елдерде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.