Тауарлар мен қызметтер нарыгы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Нарықтың құрыльшы, түрлері және сегментациясы.
Нарықтық қатынастардың шеңбері.
Нарықтың құрылымы ете күрделі болады және ол экономиканың барлық
сферасында өз өсерін жүргізеді. Нарықтың экономикалык құрылымы мынадай
жағдайлармен белгіленеді:
• меншік формаларымен (мемлекеттік, жеке, ұжымдық, аралас);
• шаруашылық субъектілерінің әр түрлі формаларының экономикадағы үлес
салмағымен белгіленетін, тауар өндірушілердің құрылымымен (мемлекеттік,
арендалық, кооперативтік, жеке меншік кәсіпорындары, т.б.)
• тауар айналымы сферасының ерекшеліктерімен;
• шаруашылықтың құрылымдық бөлімдерінің мемлекет иелігінен алыну және
жекешелендіру дөрежесімен;
• осы елде пайдаланылатын сауданың түрлерімен.
Осы жағдайлар нарық жүйесіне ерекше қасиеттер береді.
Құрылымы жағынан нарықты мынадай критерийлер арқылы бөлуге болады:
1. Нарық қатынастары объектілерінің атқаратын экономикалық қызметі
бойынша:
- игіліктер мен қызметтер нарығы;
- өндіріс құралдарының нарығы;
- ғылыми - техникалық жұмыстар нарығы;
- құнды қағаздар нарығы;
- жұмыс күші нарығы.
Нарықтың көп түрлілігі көсіпорындардьң өзара әсер етуінің барлық
жүйесіне күрделі өзгерістер енгізуді талап етеді, тауардың өткізілуін
тікелей байланыс негізінде жүргізуді, сату-сатып алудағы бейнелеп-есептеу
сипатын нақты сату-сатып алумен алмастыруды, шаруашылық байланыстарындағы
серіктестерді еркін таңдауды талап етеді. Осындай нарықтың құралдарына
тауар жене қор биржалары, маманданған қоймалар, коммерциялык орталықтар,
кетерме сауда орындары, т.б. жатады.
2. Нарықтарды тауарлық топтар бойынша классификациялауға болады:
- өндірістік қызметке бағытталған тауарлар нарығы;
- халық тұтынатын тауарлар, азық-түлік тауарлар нарығы;
- шикізат пен материадцар жөне т.б. нарықтары.
Ауылшаруашылық шикізаттары нарығында азық-түлікке және ауыл шаруашылық
шикізаттарына қажетгіліктерді қамтамасыз ететін, ауылшаруашылық өнімдер
қоры қалыптасады. Тұтыну тауарлары нарығының қалыптасуы осы тауарлардың
өндірілу келемінің елеулі дәрежеде өсуін тілейді, сатып алушылық сұранысты
қанагатгандыру үшін бәсекеліктің кең пайдаланылуын, фирмалық дүкендердің
көбейуін тілейді.
3. Кеңістік (территориялық) критериі бойынша мынадай нарықтар болады:
- аймақтар ішіндегі;
- аймақаралық;
- республикалық;
- республикааралық;
- халықаралық (өлемдік) нарықтар.
Осындай нарықтардың қалыптасуы республиканың мемлекеттік егемендігін
қамтамасыз етеді.
4. Бәсекенің шектелуі дәрежесі бойыныша мынадай нарықтар болады:
- монополиялық;
- олигополиялық;
- салааралық нарықтар.
5. Нарық қатынастарынын субъектілері бойынша мынадай нарықтар болады:
- көтерме сауда нарықтары. Бұнда сатып алушы мен сатушылар болып
кәсіпорындар және үйымдар әрекет етеді.
- бөлшек сауда нарықтары. Бұнда сатып алушылар-жеке азаматтар.
- ауылшаруашылық өнімдерін мемлекеттік сатып алу нарықтары. Бұнда
сатып алушы мемлекет, сатушылар-ауылшаруашылық өнімдерін тікелей
өндірушілер: совхоздар,-колхоздар, фермерлер, агрокешендер,т.б.
Кетерме сауданың екі түрі болады. Бірінші түрі-жабдықтаушы(жеткізуші)
мен тұтынушылар арасында тікелей байланыс жасау. Бұл түр еңбек
кооперациясының тұрақты байланыста болғанында пайдаланылады (тоқыма және
тігін комбинатгары, автомобил жөне шина жасайтын заводтар). Бұндай
байланыстарда келісім шарт нарықты қалыптастырудың басты және белсенді
құралы болады. Көтерме сауданың екінші түрі - коммерциялық орталықтар,
биржалар. Бұл түр өніммен қамтамасыз етушілерді кегггеген ұсақ тұтынушылар
пайдаланғанда орьш алады. Көтерме сауда тек белгілі экономикалық және
әлеуметгік жағдайларда мүмкін болады.
6. Экономикада заңдылықты сақтау жағынан мынадай нарықтар болады:
- ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.