Жинақтаушы зейнетақы қорымен есеп айырысудың есебі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Ең алдымен МЗЖесептеу, ұстап қалу тәртібі мен аудару мерзімдері
зейнетақы заңдарымен, атап айтқанда: 11. 06. 2004 . № 562 Қазақстан
Республикасы Заңымен енгізген өзгерістермен бірге Қазақстан Республикасы
нда зейнетақымен қамсыздандыру туралы 20. 06.1997ж. № 136 Қазақстан
Республикасы Заңымен және Қазақстан Республикасы Үкіметі 16. 02 .2004ж №
185 қаулысымен енгізген өзгерістері ескерілген, үкіметтің №245
қаулысымен бекітілген міндетті зейнетақы жарналарын есептеудің, ұстап
қалудың (қоса есептеудің) және жинақтаушы зейнетақы қорларына аударудың
ережелеріне (№245қаулы) сейкес реттелінетін білу қажет.
Міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы міндетті зейнетақы
жарналары еседінен зейнетақы мен қамсыздандыру туралы шарт жасасқан
және жинақтаушы зейнетақы қорына жеке зейнетақы шоты бар жеке тұлға болып
табылады.
Міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөнінде агент Қазақстан
Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын шетелдік
зоңды тұлғаны қоса алғанда, (жеке кәсіпкер) немесе заңды тұлға, сондай-
ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен міндетті
зейнетақы жарналарын есептеп шыратын, ұстап қалатын(есептеп қосатын) және
аударатын шет елдің заңды тұлғалардың филиалдары, өкілдіктері болып
табылады.
Міндетті зейнетақы жарналарының ставкасы-бұл салымшының
зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кірісіне процентік қатынаспен
көрсетілген және жинақтаушы зейнетақы қорына аударатын төлем мөлшері.
Уәкілетті ұйым (Орталық) осы заңның талаптарындағы міндеттерді
жүзеге асыруға Қазақстан Республикасының үкіметі уәкілдік берген заңды
тұлға болып табылады.
Жеке зейнетақы шоты-бұл салымшының (алушының) жинақтаушы зейнетақы
қорындағы жеке атаулы шоты, онда Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес оның міндетті не ерікті зейнетақы жарналары немесе ерікті
зейнетақы жарналары инвестициялық кірісі өсімпұл және өзгеде өсімдер
есепке алынады және содан зейнетақы төлемдері төленеді.
Жинақтаушы зейнетақы қоры зейнетақы жарналарын тартуды және
зейнетақы төлемдері жөніндегі қызметі, сондай-ақ Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен зейнетақы активтерін
инвестициалық басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға
болып табылады.
Әлеуметтік жеке код (ӘЖК)- бұл азаматқа, сондай-ақ осы заңға
сәйкес зейнетақымен қамсыздандыру құқығы қолданылатын адамдарға
берілетін тұрақты жеке код.
Уәкілетті орган – жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін
инвестициалық басқару жүзеге асыратын ұйымдардың, кастадион банктердің,
сақтандыру ұйымдарының қызметін реттеу мен қадағалау жөніндегі
функциалар мен өкілеттерді жүзеге асыратын мемлекеттік орган.
Заңның 2-бабының негізінде Қазақстан Республикасының аумағында
тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, егр заңдар мен
халықаралық шарттарда өзгеше көздалмесе, Қазақстан Республикасының
азаматтары мен бірдей зейнетақымен қамсыздандыру құқығын пайдаланады.
Мұның өзі, егер шет елдік маман Қазақстан Республикасында алынған оның
табысынан міндетті зейнетақы жарналарының ұсталуына тілек білдірсе, онда
ол міндетті, сондай-ақ міндетті зейнетақы қорына салымшы болу құқығын
пайдаланады.
Салық кодексінің 16-бабының негізінде салық органдары салық
төлеушіден жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарының
дұрыс есептелгенін және дер кезінде төленгендігін(ұсталғандығынжәне
аударылғанын) растайтын құжаттар беруді талап етуге құқылы.Бұған қоса
салық төлеушілер мынаны беруге тиіс: есептелген (қоса есептелген,
азайтыдған) және түскен міндетті зейнетақы жарналарының сомасының есебі,
салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің есебі
секілді салық төлеушілердің жеке шоттарында көрсетілген, олар әрбір салық
төлеушіге жекелей ашылады.
Салық кодексіне сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы министірлігі Салық
комитетіТөрағасының 23 .12. 2003ж № 530 бұйрығымен(27 .01. 2004ж №39
бұйрықпен енген өзгерістер мен бірге) Жеке шоттарды жүргізу
ережелері(№530бұйрық) бекітілді, ол салық төлеушілердің, салық
агенттерерінің жеке шоттарын жүргізу және салық органдарында салықтар
мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің, сондай-ақ жинақтаушы
зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарының есебін жүргізу тәртібін
белгілеу.
Осыған байланысты тексерулер жүрген кезде қолайсыз сәттерден аулақ
болу үшін бухгалтер жинақтаушы зейнетақы қорларының міндетті зейнетақы
жарналарын есептеу және дер кезінде аудару жөніндегі міндеттемесін
орындауға мұқиат болуға тиіс.
Практикада кездеседі.
Қызметкер зейнкткерлік жасына жетуінебайланысты 2004 жылғы шілдеден
зейнетке шықты, бірақ кәсіпорындағы жұмысын жалғастыруда.
Бухгалтерия қателесіп, шілде және тамыз айлары үшін міндетті зейнетақы
жарналарын ұстап қалды және аударды. Кейінне жинақтаушы зейнетақы қоры
шілде және тамыз үшін жекелей қайтарды.
МЗЖ түзету қалай дұрыс жүргізуге болады (соның ішінде жеке табыс
салығын, әлеуметтік салықты есептеп шығарған кезде), есеп айырысу
ведомесіне өзгерістерді қалай дұрыс енгізуге және тқай кезде енгізуге
болады (өткен кезең яғни шілде мен тамыз үшін бе әлде қазіргі кезден,
яғни қыркүйіктен бе) ?
Заңның 22бабына сәйкес жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті
зейнетақы жарналарын төлеуден зейнеткерлік жасына жеткен тұлғалар
-еркектер 68 жасқа келгенде, әйелдер58жасқа толғандо басталады.
Аталған қызметкер 1 шілдеден бастап зейнеткер болып тодылғандықтан, тап
осы айдан бастап оған төленетін табыстырдан міндетті зейнетақы жарналары
үсталмауға тиіс.
Осыған байланысты зейнетақы қоры артық ұсталған МЗЖ сомасын қайтарған
. Жоғарыда көрсетілгендей, салық заңнамасының нормаларына сейкес жеке
табыс салығы мен әлеуметтік салықты есыптеу ай сайын жүргізіледі. Сонымен,
салық міндеттемесінің есептеріндегі түзетуді бұл ретте тиісінше шілде
және тамыз үшін жеке жүргізу қажет. Түзету сомаларын тиісті бухгалтерлік
анықтамалар мен рәсімдеуге болады. 3 тоқсан үшін салық есептілігі
жасаған кезде әр ай байынша салықтардың , МЗЖ- төлеуге тиісті
табыстардың дұрыс (түзетілген) сомаларын көрсеткен жөн. Бухгалтерлік
есепте түзетуді тиісті сомаларға түелетін кезеңдер ретінде көрсетуге
болады немесе қыркүек үшін есептеулердегі жиынтық айырмашылықтар
ретінде көрсетуге болады.
Сондай-ақ №245 қаулының 21 тармағына сәйкес қызметкердің табысына салық
салуға жатпайтын төлемдердің жекеленген түрлерінің енгізуіне байланысты
МЗЖ есептелмеген жағдайда, бухгалтер ЖЗҚ - на түсімдердің сомасын реттеу
арқылы түзете алады.

Міндетті зейнетақы жарналарын ай сайын есептеуге не негіз болады.
Қазақстан Республикасының Үкіметінің 15. 03 .1999ж № 245 қаулысымен
бекітілген міндетті зейнетақы жарналарын есептеу және ұстап қалу
ережелерінің 2004 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданылатын жаңа
редакциясының 5- тармағына сәйкес (Қ Р Үкіметінің 16 .02 .2004 ж №185
қаулысымен өзгерістер енгізумен байланысты) міндетті зейнетақы жарналары
қызметкердің ай сайын есептелетінта бысынан
есептелуге және ұстауға тиіс. Міндетті зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап
қалу және аудару жөніндегі Ереже Қазақстан Республикасы Салық кодексінің
(1- бөлімінің 1-тармағының ) ережелеріне сәйкес әзірленген ін ескеретін
балсақ, салық заңнамасында пайдаланылатан(Салық кодексінің
146. 149. 150 .151-баптары) Қызметкерлердің табысы деген ұғымды
басшылыққа алған жөн.
МЗЖ есептеген кезде одан МЗЖ есептелетін табыстың 75 еселенген
айлық есептік көрсеткіштің мөлшерінен аспайтын сомасындағы шекткуді
ескерген жөн. (Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру
туралы Қазақстан Республикасы Заңының 22-1- бабының 1-тармағы )
2004 жылға арналған республикалық бюджет туралы 5. 12. 2003 ж №505-
Қазақстан Республикасы Заңымен ең төменгі айлық жалақының мөлшері
6600теңге сомасында бекітілген, демек, одан міндетті зейнетақы жарналары
есептелуге тиіс қызметкердің 2004ж 495000 теңгеден (6600 .75 ) аспауға
тиіс .
Бұған қоса МЗЖ есептелуге тиіс қызметкердің жалақысын анықтаған
кезде Ереженің 2004жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енген жаңа 5-1-
тармағының ережелерін де ескерген жөн. Ереженің 5-1- тармағына сәйкес
міндетті зейнетақы жарналары Салық Кодексінің 114 бабы қызметкерге
төленетін төлемдердің 15 түрінен және Салық кодексінің 316бабының 4
және 5 тармақшаларында көрсетілген төлемдердің екі түрінен үсталмайды.
Сөйтіп,2004жылғы 1қаңтардан бастап қызеткердің МЗЖ есептеуге
арналған табысын пайдаланылған еңбек демалысы үшін қызметкерге төленетін
өтемдер және жеке еңбек шатты бұзған кезде еңбек заңдарына көзделген
жағдайлар мен мөлшерлерде төленетін төлемдер алынып тастауға тиіс.
Сонымен,МЗЖ ұсталуға тиіс табыстын мөлшерін анықтаған кезде
агент:
- төлемдер қызметкерге жүргізуге тиіс екндігі.
Төлемдер қызметкердің табысына жатқызуға тиіс екндігін
(қызметкерге төленетін табыстардың басқа түрлері МЗЖ есептеуге арналған
базада ескерілмейді, Мысалы, жалдау ақысы материалға немесе мүлікке
төлем, дивидентер , сыйақылар, ұтыстар) басшылыққа алады ;
Қызметкердің табысынан МЗЖ есептеген кезде Ереженің 5-1-
тармақшасында көсетілген төлемдер алып тастауға тиіс.

Жинақтаушы зейнетақы қорымен есеп айырысудың есебі.
Зейнетақы қорымен есеп айырусылар есебі Жинақтаушы зейнетақы қорымен
есеп айырысу деп аталатын шотта жүргізіледі. Меншік нысанына
қарамастан барлық кәсіпорындар мен ұйымдар жеке кәсіпкерлікпен
айналысатын заңды тұлғалар шарттар бойынша жұмысшы жолдайтын тұлғалар
зейнетақы қорына теарналар аударып тұруға міндетті. Зейнетақы қорына
белгіленген мерзімінде жарна төленбеген жағдайларда кәсіпорын өсім
сомасын төлейді сондай- ақ ұйымның лауазымды тұлғаларына бұндай
жағдай айыппұл салынуы мүмкін.
Жарналар белгілі бір кәсіпорынның ережелерімен жарғыларымен және
қолданып жүрген заңдарға сәйкес шығарылған басқа да нормативтік
актілермен белгіленген еңбекақының барлық түрлеріне есептелінеді.
Жарналар пайдаланбаған демалыс үшін өтемақыға жұмыстан шыққан кездегі
берілетін жәрдемақыға материалдық көмек ретінде дерілетін жәрдемақыларға
және зейнетақы қорына сақтық жарналарын өндіріп алу мен есепке алу
және зейнетақы қоры қаражаттарын жұмсау тәртібі туралы нұсқауда,
белгіленген басқа да жағдайда есептелмейді.
Зейнетақы бойынша жарналар сомасы есептеген уақытта
кәсіпорынның бухгалтериясында мына түрдегі екі нақты жазу жазылады.
Д-т қызметкер мен еңбекақы бойынша есеп айырысу деп аталатын
шоты.
К-т зейнетақымен қамтамасыз ету қорымен есеп айырысу деп аталатын
шот.
Ал бұл есептелген жарналар қорға аударған уақытта.
Д-т зейнетақымен қамтамасыз ету қорымен есеп айырысу деп
аталатын шот.
К-т Ақша қаражаттары шоты түрінде бухгалтерлік жазу жазылуы тиіс.
Кәсіпорынның зейнетақымен қамтамасыз ету қорымен есеп айырысу деп
аталатын шоттардың қалдығында ұйымның зейнетақы қорына аударым
қаражаттарын уақытылы төлемегені үшін өсім сомасы көсетіледі.
Уақытылы зейнетақы қорына аударылмаған жарна үшін есептелмеген өсім
сомасына бухгалтерияда мына түрдегі жазу жазылады.
Д-т Жалпы әкімшілік шығындар деп аталатын шоты,
К-т Зейнетақы мен қамтамасыз ету қоремен есеп айырсу деп аталатын
шоты.
Ал мұнда соманы кәсіпорын тиісті қорға аударған уақытта.
Д-т Зейнетақы мен қамтамасыз ету қорымен есеп ауырысу деп аталатын
шот,
К-т Ақшалар шоты түріндегі бухгалтерлік жазу жазылады.
Зейнетақы қорына төленетін жарналар жұмысшылар мен қызметкерлерге
ескптелген еңбекақы сомасынан салықтар сомасы есептелінетін ұсталғанға
дейін олардың табыстарының барлық түрлерінен 10% (он пайыз ) мөшерінде
ұсталады. Барлық жарна төлеушілер жарналарда ай сайын еңбекақы төлеу
мерзімі ішінде аударулары тиіс бірақ келесі айдың 10-жұлдызынан кеш
болмауы керек.
Қазақстан Республикасының 1996 жылғы маусым айының үшінші жұлдызында
шыққан нөмірі 4-1сонда Мемлекеттік емес ерікті зейнетақы қорлары туралы
заңына сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтары шет ел азаматтары
және азаматтығы жоқ тұлғалар ерікті қосымша зейнетақымен қамтамасыз
етілуге құқығы бар. Мемлекеттік емес ерікті зейнетақы қоры-бұл банктік
емес қаржылық мекеме болып табылатын және жабық акционерлік қоғам
түрінде құрылып, заңды және жеке тұлғалардан ерікті зейнетақы жарналарын
тарту және тартылған қаражаттардан ивестициялап, қосымша зейнетақы
төлеу бойынша іс-әрекет жүргізетін заңды тұлға болып табылады. Әрбір
жеке тұлға өзінің еңбекақысынан ұсталып аударылатын зейнетақы жарнасын
өзі қалаған қорға салуына құқылы . Жинақталған зейнетақы қорын банктегі
шоттарда орналастыру Қазақстан Республикасының ұлттық банк мекемесі
белгіленгін тәртіпке сәйкес жүргізіледі.
Жинақтаушы зейнетақы қорымен есеп айырысу есебі шоты
бойынша жүргізілетін операциалар.
№ Операцияның мазмұны. Дебителетін Кредиттелетін
шот шот
1 Жұмысшлар мен қызметкерлерге 681 686
есептелген еңбекақы сомасынан
жинақтаушы зейнетақы қорына ұсталған
сомаға.
2 Жинақтаушы зейнетақы қорына есептелген 686 441
сомалар есеп айырысу шотынан
аударылуы.

Міндетті зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу (қоса есептеу)
және жинақтаушы зейнетақы қорларына аудару ережелеріне енгізілген
өзгерістер туралы.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005жылғы 30 маусымындағы №659 қаулысымен
Міндетті зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу және аудару ережелері
бекітілген Қазақстан Республикасы үкіметінің 1999 жылғы 15 наурыздағы №245
қаулысына өзгерістер енгізілді Ережелердегі өзгерістер негізінен 13-12
2004 жыл №11 Қазақстан Респбликасы Заңының негізінде 2005жылғы 1 қаңтардан
бастап күшіне енген Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру
Қазақстан Республикасы Заңына өзгерістердің енгізілуіне байланысты
болған 2005 жылғы 1қаңтардан бастап Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру
қорын құру жөніндегі Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы Қазақстан
Республикасы Заңы күшіне енді, осыған орай әлеуметтік тәуекел басталған
жағдайда, олар үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген міндетті әлеуметтік
сақтандыруға қатысушылар әлеулеттік алымдарды алуға құқылы болады. Еңбек
ету қабілетінен айырылған және (немесе) жұмысынан айырылған жағдайда МӘСҚ-
на әлеуметтік төлемдер Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы Қазақстан
Республикасы Заңының ережелеріне сәйкес міндетті зейнетақы жарналарын
есептеу объектілеріне жатады. Осы әлеуметтік төлемдерден міндетті
зейнетақы жарналарын есептеу мен ұстап қалу төлемді алушы ұсынған
зейнетақы шартының көшірмесі негізнде ЗТМО-на (бұдан әрі – Орталық )
жүктелген . Бұл тәртіп Ережелердің 3 тармағының мәтініне енгізілген
толықтырулармен белгіленген.
Ұсталған міндетті зейнетақы жарналарын жинақтаушы зейнетақы
қорларына аудару мерзімдерін айқындайтын 3-1-тармаққа өзгерістер
енгізілді.Осы өзгерістерге сәйкес ұстап қалынған міндетті зейнетақы
жарналарын жинақтаушы зейнетақы қорларына;
-заңды тұлғалар (заңды тұлғалардан – ауылшаруашылығы өнімдері
өндірушілерден басқа);
-жеке кәсіпкерлер (потент және оңайлатылған декларация негізіндегі
шағын бизнес субектілеріне арналған, сондай-ақ шаруа(фермер) қожалықтарына
арналған арнаулы салық режимдерін қолданатындардан басқа ),
- адвакаттармен жеке натариустар жалдамалы қызметткерлерге
төлейтін табысынан кірістер төленген айдан кейінгі айдың он бесі күнінен
кешіктірілмейтін мерзімде төлеуге тиіс.
Сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналарын өз пайдасына төлеу мерзімі
өзгертілді:
Жеке кәсіпкерлер (потент және оңайлатылған декларация негізіндегі
шағын бизнес субъектілеріне арналған, сондай-ақ шаруа(фермер) қожалықтарына
арналған арнаулы салық режимдерін қолданатындардан басқа);
Адвакаттар мен жеке натариустар-еспті айдан кейінгі айдан он бесі күнінен
кешіктірілмей мерзімде төлеуге тиіс.
Тап осы жерде орталық үшін ұсталған міндетті зейнетақы жарналарын
ұстап қалудың мерзімі белгіленген - әлеуметтік төлемдер жүзеге асырылған
айдан кейінгі айдың он бесі күнінен кешіктірілмейтін мерзімде төлеуге
тиіс.Қалған агенттер мен зейнетақы жарналарын төлеушілер үшін оларды
төлеу мерзімдері өзгерген жоқ.
Ережелердің салық төлеушілердің түрлері бойанша міндетті зейнетақы
жарналарын ұстап қалу объектілері мен ставкаларын айқындайтын 5-тармағы
міндетті зейнетақы жарналарын есептеу және ұстап қалу жөніндегі жаңа
агенттер –Орталық пен Қазақстан Республикасы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.