Оқиға жері күзетімтінін тексеру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

КІРІСПЕ

1 Қылмыстық iс жүргiзу құқығының сатылары және сипаттамасы

1. 1 Қылмыстық іс жүргізу сатыларының түсінігі

1. 2 Қылмыстық іс жүргізу сатыларының түрлері және олардың мақсаттары

1. 3 Қылмыстық істі бастапқы тергеу

2 Қылмыстық іс қозғау және алдын-ала тергеу жүргізу сатысы

2. 1 Қылмыстық іс қозғау және оның негіздері

2. 2 Алдын-ала тергеу жүргізу тәртібі және оны жүргізу барысындағы алдын-ала тергеу амалдары

2. 3 Қылмыстық істегі бастапқы тергеуде сезіктіден, айыпталушыдан жауап алу

3 Бірінші сатыдағы сотта, аппеляциялық, кассациялық және қадағалау сатысындағы іс жүргізу

3. 1 Бірінші сатыдағы сотта іс жүргізу тәртібі және сот тергеуі

3. 2 Аппеляциялық және кассациялық сатыдағы іс жүргізу

3. 3 Қадағалау сатысындағы іс жүргізу

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Соңғы жылдардағы әлеуметтік-саяси және экономикалық өзгерістер заңдарды батыл түрде өзгерту қажеттігін туғызды. Ұлттық құқықты қалыптастыру жағдайында социалистік түсініктегі категориялар мен институттардың және олардың осы заманға лайық мазмұнмен толығуының арасындағы қарама-қайшылық анық көзге түсе бастады.

Қазақстан Республикасы өз егемдігін алып, егеменді, тәуелсіз мемлекет болғанан кейін әлеуметтік - саяси және экономикалық заңдарды өзгерту қажеттігі туындайды. 1995 жылғы 30 тамыздағы Қазақстан Республикасы Конституциясында Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, әлеуметтік зайырлы және құқықтық мемлекет құру жолына түскенін мәлімдеді.

Сондықтан бұрынғы Кеңестер Одағының қылмыстың іс жүргізу заңын толық түрде қабылдау мүмкін емес еді, және бұл біздің мемлекет бағыт алған құқықтық саясатқа да сай келмейтін еді. Сондықтан қылмыстық іс жүргізу заңында қажетті реформалар, яғни өзгертулер қабылдауы қажеттігі туындады. Осы себептерге байланысты 1997 жылы 13 желтоксанда Қазақстан Республикасының қылмыстық іс-жүргізу кодексі қабылдап, ол 1998 жылғы 01 ңаңтардан бастап өз күшіне енгізілді.

Қылмыстық іс-жүргізу құқығын жаңа кезенге сай дамыту және қалыптастыру біраз уақытты талап етеді және Қазаңстан Республикасы Конституциясында көрсетілген Конституциялық құқықтарды сақтау белгілі бір талаптар жүйесін қалыптастыруды қажет етеді: Мұндай талаптарға мына төмендегілер жатқызуға болады:

1/ Қылмыстық іс жүргізу заңдарын Конституцияға сәйкес пайымдау және творчествовалық сипатта дамыту.

2/ Қазақстан Республикасында адам құқығын барынша сақтауды жүзеге асыру, қылмыстық іс - жүргізу заңдарына сәикес заңдылықты сақтай отырып, ол құқыңтарды қорғалуын қамтамассыз ету.

3/ Қылмыстық іс-жүргізудегі жеке, жеке жариялы, жариялы айыптау институттарын дамыта отырып, олардың қаралу мерзімдерін бұзуға жол бермеу және прокуратура органдарының қадағалау функциясын жүзеген асыруына ықпал ету.

4/ Қылмыстық іс жүргізу құқығы саласында, басқа құқық салаларымен қатар демократизм, кінәсіздік презумпциясы, азаматтардың заң алдындағы теңдігі және тағы да басқа принциптерді өз деңгейінде дамыту.

5/ Жіберілген қателіктерді болашақта қайталамау және болдырмау мақсатында оларға зерттеу жүргізіп, оларды қолдану тәжірибелерін кең көлемінде іс насихаттап, жинақталған тәжірибелер арқылы қылмыстық іс жүргізу заңдарын бұзуға жол бермеуді іске асыру.

Дипломдық жұмыста қарастырылып отырған «Қылмыстық iс жүргiзу құқығының сатылары және сипаттамасы» тақырыбы қылмыстық іс жүргізу саласындағы өзекті мәселелердін бірі болып табылады.

Құқықты реформалау қажеттігі кенеттен және КСРО-ның ыдырауына байланысты пайда бола қалған жоқ. 80-ші жылдардың алдында теоретиктер де, практиктер де 1959-1961 жылдарда қабылданған заңдар құқықтығы осы заманғы тенденцияларды объективті түрде бейнелей алмады, ең жоғарғы байлық ретінде адамның, қалыптасып келе жатқан қатынастар жүйесіндегі оның орнын, мемлекеттің рөлін және адам мен мемлекеттің өзара қатынасының сипатын белгілейтін, құқықтық мемлекеттегі басым бағыттарын белгілейтін әлемдік үлгілерге жауап бермейді деген ойға келді.

Бұрын қолданылып жүрген заңдарға енгізілген толып жатқан толықтырулар мен өзгертулер қарама-қайшылық өткірлігін белгілі бір деңгейде жамап-жасырғанымен социалистік түсініктегі құқықтың бағыты мен мазмұнының негіздеріне оған ықпал еткен жоқ.

Қылмыстық іс жүргізу құқығының сол күйі туралы айта келіп, профессор В. М. Савицкий: «Қылмыстық іс жүргізу кодексін жамап-жасқан одан әрі жетілдіру енді тиімді бола алмады. Жаңа қылмыстық іс жүргізу заңын жасайтын уақыт келді, онда КСРО-дағы мен одақтас республикалардың құқықтық шығырмашылық пен құқық қолдану тәжірибесіндегі барлық бағалы құндылықтар ескерілуі, заңдардың аралас салаларындағы жетістіктер пайдаланылуы, шетел мемлекеттердің іс жүргізу институттары біздің болмысымызға орай түзертіліп пайымдалуы және жүзеге асырылуы тиіс» деп жазған.

КСРО-ның ыдырауы теоретиктердің қорытындыларын расқа шығарады, өйткені ол бірқатар жанама түрдегі факторлармен қатар негізінен заңдылықтың сақталуына нақты кепілдіктер жоқ ережелерге құрылған құқық саясатының жарамсыздығын әйгілеп берді.

Сонымен, қылмыстық іс жүргізу құқығының жалғасып отырған қалыптасу процессі объективті түрде себепші болатын мынадай құбылыстармен қатар жүріп отырады:

социалистік ұғымдағы құқықтан бас тарту;
жалпы адамзаттың жетістік болып табылатын құқық институттарын сақтау;
құқықтық мемлекет құрылысының міндеттеріне жауап беретін жаңа құқықтық институттарды құру мен қабылдау.

Құқықтық мемлекетті қалыптастыру процесінің жалпы жүйесінде өтпелі кезең ретінде түсіндірілетін қазіргі уақыт құқық қызметінің кез келген саласында көрініс тауып отырған серпінмен сипатталады. Осы серпінді процестердің бәрі де өзара байланыста бола отырып, нормаларды қалыптастыру процесіне ықпал етеді.

Біздің көзқарасымыз бойынша экономиканы қайта құрылымдау, басты институттарын қайта құру (бұрын қолданылып жүрген құрылымдардағы бағыныштылық сипатты өзгертудің өзі заңдарды жақсартуды талап ететін қосымша жағдайлар туғызады) ; заңдардың тұрақтылығына ықпал ететін жаңа құрылымдарды құру (мәселен, қаржы полициясын құру, анықтау органдарына жататын субъектілер тізбегіндегі өзгерістерге объективтік түрде әкеліп соқты) .

Қылмыстық іс жүргізу бірнеше бір-бірімен байланысты сатылардан құралған. Бұл сатылардың өз мақсаттары мен міндеттері бар. Біз жұмысымызда, қылмыстық іс жүргізудің әр сатысына түсініктеме және мінездеме беруге, қылмыстық іс жүргізудің әр сатысында өткізілетін шаралардың түрін, тәртібін анықтауға арнаймыз.

1 Тарау. Қылмыстық iс жүргiзу құқығының сатылары және сипаттамасы

1. 1 Қылмыстық іс жүргізу сатыларының түсінігі

Қылмыс болып, оның нәтижесінде қылмыстық іс қоғалса, тергелсе, қылмыскер анықталып ұсталса, ол іс сотта қаралып - қылмыскерге жаза тағайындалып, сот шешімі орындалса не болмаса шағымдалса, тағы бір жаңадан ашылған мән жағдайларға байланысты іс қайта тергеу және осы айтылып өтілген шаралардың заңдылыққа сай өтуін қадағалау сияқты шараларды қылмыстық іс жүргізу сатыларына жатқызуға болады. Олай дегеніміз қылмыстық іс жүргізудің әр сатысында әр түрлі мәселелер шешіледі.

Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің ерекше бөлімінде қылмыстық іс жүргізу сатылары толық көрсетілген.

Осы негіздерге сүйене отырып қылмыстық іс жүргізу саталарына түсініктеме берейік.

Қылмыстық іс жүргізу сатылары деп қылмыс болып, ол туралы хабар түскен уақыттан басталын, қылмыскер істеген қылмысы үшін жазасын алып оны өтегенше созылатын уақыт және осы уақыт ішінде өткізілетін процессуалдық әрекеттер.

Процессуалдық әрекеттердің мақсаттарына қарай қылмыстық іс жүргізуде сегіз сатыны ажыратуға болады, олардың алтауын негізгі, ал қалған екеуін қосымша деп атауға да болады. Олай атау себебіміз, қылмыстық істердің қөбісі алдыңғы алты сатының барлығын өтеді. Қалған екі саты: жаңадан ашылған мән-жайлармен және кәмелетке толмағандардың қылмыстық істерімен байланысты.

Қылмыстық іс жүргізу сатылары:

Қылмыстық іс қозғау;
Қылмыстық іс бойынша алдын ала тергеу өткізу;
Қылмыстық іс бойынша басты сот талқылаудың өтуі;
Апелляциялық сатыда іс жүргізу;
Қадағалау сатысында іс жүргізу;
Соттың шешімін орындау сатысында іс жүргізу;
Жаңадан ашылған мән жайлар бойынша қылмыстық іс жүргізуді жаңадан өндіру (жалғастыру) ;
Кәмелетке толмағандардың қылмыстық ісі бойынша іс жүргізу.

Бір қылмыстық іс жүргізу барысында барлық негізгі сатылар қайталанып отырылуы міндетті шарт емес. Кейбір жағдайларда, бір іс бойынша қылмыстық іс қозғалып, алдын ала тергеу өткізілу барысында іс басқа істермен біріктірілуі (ҚІЖК, 48-бап), бөлектенуі (ҚІЖК, 49-бап), тоқтата тұрылуы (ҚІЖК, 50-бап), қысқартылып кетуі мүмкін (ҚІЖК, 51-бап) . Оның себептері мен негіздері әр түрлі болады. Мысалы: алдын-ала тергеу барысында шардап шеккен адаммен зардап түсірген адамның татуласып кетуі себебінен іс қысқартылып кетуі мүмкін.

Бұл сатылар енді өзгеріске түспейді деп ойлау қате ой деп санаймыз. Өйткені уақыт талаптарына сай жаңадан қылмыстық іс жүргізудің құрылымы, немесе процеске қатысушылар өзгерсе, тағы басқа қылмыстық істі құрайтын элементтердің өзгеруіне байланысты, кейбір сатылардың керегі жоқ болуы немесе жаңадан тағы бір сатылардың пайда болуы мүмкін деп ойлаймыз.

1. 2 Қылмыстық іс жүргізу сатыларының түрлері және олардың мақсаттары

Қылмыстық іс жүргізу сатыларын жоғарыда атап шықттық. Енді осы сатыларға қысқаша мінездіме беріп олардың өз алдарына қойған мақсаттарымен танысып шығайық.

Бірінші саты, қылмыстық іс қозғау (ҚІЖК, 23-тарау) - бұл сатыда қылмыстың болғанын не болмағанын тексеріп, керек болса қылмыстық іс қозғалмай жатып, оқиға болған жерді қарау және сараптама тағайындау тергеу әрекетерін өткізіп солардың берген қорытындысына сүйене отырып қылмыстық істің қозғауын не қозғамауы шешіледі.

Қылмыстық іс жүргізу кодекісінде, қылмыстық іс қозғауға анықтама берілмеудің салдарынан, құқықтардың нормаларын оларға берілетін түсініктердің, олардың қолданылуын әркім әртүрлі түсінеді.

Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 7-баптың, 27-бөлімінде «істі өндіру» мағынасына бір қылмыстық іс бойынша қылмыстық іс қозғау барысында, сотқа дейіндгі дайындықта, сот талдауында және сот каулысын (шешімдерін) орындау барысында өткізілетін процессуалдың әрекеттерінің және шешімдердің қосындысы жатады.

Соныменен, қылмыстық іс қозғау барлық уақытта ең бірінші және міндетті саты болып табылады. Қылмыстық іс қозғалмай алдын ала тергеу жүргізілмейді.

Бұл сатыда қылмыстық қудалау функциясын орындайтын мемлекеттік органдар мен лауызымды тұлғалар қылмыс туралы хабар алып, оны тексеріп, іс бойынша қылмыстық іс қоғауын шешеді.

Қылмыстық іс қозғау негіздері мен себептері ҚІЖК 177-бабында көрсетілгендей:

Азаматтардың арызы;
Кінәсін мойындап келу;
Басқару функциясын орындап отырған мемлекеттік органдар және лауазымды адамдардың хабарлары бойынша;
Информациялық құралдардың хабарлары бойынша;
Қылмыстық іс қозғауға құқылы органдар мен лауазымды адамдардың қылмыстық іздері табу.

Екінші саты, алдын ала тергеу жүргізу (ҚІЖҚ, 24-тарау) - бұл кезеңде, қозғалған қылмыстық іс бойынша анықтауға жататын мән жайлар анықталып, керекті деректер, дәлелдемелер жиналып қылмыскердің кінәсі мойнына тағылады.

Т. Е. Сарсенбаев пен А. Л. Хан атап көрсеткендей, ҚІЖК-нде көрсетілген ортақ шарттар - «олар барлық қылмыстық ізге түсу органдары үшін біріңғай және міндетті тәртіпті реттейтін, істің әділ жүргізілуінің кепілдігін және азаматтардың заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ететін талаптар болып табылады»1.

Жалпы шарттар қарастырылатын сатыда туындайтын құқық қатынастарының мынадай жақтарын реттуге жатады:

А) алдын-ала тергеу жүргізуге құқылы қылмыстық ізге түсу органдары: Ұлттық қауіпсіздік комитеті, ішкі істер органдары, қаржы полициясы;

Б) барлық қылмыстық істер бойынша алдын-ала тергеу ісін жүргізудің міндеттілігі;

В) ҚІЖК-нде белгіленген тергеу реттілігін сақтау;

Г) алдын ала тергеу жүргізудің басталуы және аяқталуы;

Д) алдын ала тергеудің басталуы және аяқталуы;

Е) алдын ала тергеу жүргізілетін жер;

Ж) алды ала тергеу мерзімі;

З) алдын ала тергеу ісін жүргізудің ұйымдық нысандары;

И) алды ала тергеу жүргізудің барысында іс жүргізу және ведомстволық бақылау жасау;

К) анықтау органдарның алдын ала тергеу жүргізу процесіндегі қызметі;

Л) тергеу іс-әрекеттерін жүргізудің жалпы ережелері және олардың хаттамасы;

М) алдын-ала тергеу жүргізудің құпиясы.

Бұл сатының маңызын асыра бағалауға болмайды. Заңды негіздер анықталғанда қылмыстық іс қылмыстық іс жүргізу сатылардың кез-келгеніне сатысында тоқтатылуы мүмкін.

Заңда алдын ала тергеудің екі түрі бекітілген, ол алдын-ала тергеу және анықтау. Осыған байланысты В. С. Чистяковтың «Алдын ала тергеп-тексеру алдын ала тергеу немесе анықтау органдарымен жузеге асырылады. Тергеуді - тергеу органы, тергеуші, ал анықтауды - анықтау органы, анықтаушы жүргізеді. Алдын ала тергеу сатысында осы органдардың өзара әрекет етуі арқылы бірлесе жұмыс жүргізу жолымен де жүзеге асырылуы мүмкін». 2 Тергеп тексерудің сапасы осы органдардың әрекет ету жылдамдығына байланысты болады.

Үшінші саты, істі басты сотта талқылау - бұл сатыда, сот қылмыстық істі өз құзіретіне алып, онымен танысып, басты сот талқылауын өткізеді, осы әрекеттердің нәтижесі бойынша сотталушының қылмыс жасауда кінәлі немесе кінәлі еместіген анықтайды.

1. 3 Қылмыстық істі бастапқы тергеу

Оқиға жерін қарастыру дегеніміз - оқиға жеріндегі жағдайды анықтау, кабылдау, зерттеу және бекітуден, материалды объект қасиетінен және белгілерінен тұратын тергеудің жедел әрекеттері. Оның мақсаты - болған жағдайдың сипатын, қылмыскер тұлғасын, қылмыс себебін және қылмысты шешу барысында қарастыруды қажет ететін басқа жағдайларды анықтау.

Оқиға жерін қарастыру, әдетте тергеудің басқа әрекеттерімен, сонымен қатар жедел және ұйымдастырушылық шараларымен үйлеседі, онымен параллельді немесе ол аяқталғаннан кейін тез арада жүзеге асырылады.

Ол әрекеттер мен шаралардың қатарына жатқызуға болады:

полиция қызметкерлеріне тапсырма және нұсқау беруді;
алкогольді улану жағдайын, денсаулық жағдайын анықтау үшін азаматтарды медициналық мекемелерге жолдауды;
қылмысты ашу және қылмыскерді тұтқындау үшін көпшілікті араластыруды;
«ізін суытпай» қылмыскерлерді іздеуді;
криминалдық тіркеуді қолдану және жүргізу шегінде зерттеу жүргізуді;
мәйітті медициналық зерттеуге жіберуді;
тергеу эксперименттерін жүргізуді;
куәләндіруді;
тінту және алу жүргізуді;
куәларды, жәбірленушіні, күдіктілерді және айыптыларды сұрастыруды;
Әділет Министрлігінің Сот сараптау орталығында әртүрлі сараптауларды тағайындау мен жүргізуді;

Оқиға жерін қарастырудың негізгі принциптеріне жатады: заңдылығы, дер кездегі, толықтығы, жоспарлығы, объективтілігі.

Заңдылығы, қарастырылатын әрекет қылмыстық процестік кодекстің негізінде және соған сәйкес жүргізілуді талап етеді.

Дер кездігін, тергеуші және қараудың басқа қатысушылары оқиға болған жерге кейінге қалдырмай шыққанда қарастырғанды жүзеге асырады. Тек осы жағдайда ғана заттай дәлелдердің жойылуына жол бермей, іздердің және заттардың максимальді санын айқындап, зерттеп және бекітуге болады.

Оқиға жерін толық қарастыру дегеніміз тергеу қылмысына қатысты, оқиға болған жердегі барлық іздер мен заттардың айқындалуы, зерттелуі және қарау протоколында және хаттамасында бекітілуі.

Қараудың жоспарлығы дегеніміз оқиға жеріндегі тергеушінің танымдық әрекеттерінің ретін дұрыс анықтау.

Оқиға жерін қараудың объективтілігі дегеніміз тергеуші анықтаған болжамға сай немесе сай болмауына байланыссыз іздер мен заттарды зерттеу.

Оқиға болған жерді қарастыруды ұйымдастыру.

Оқиға болған жерді қарастыру үшін шығуға дайындықты қамтамасыз ету.

Оқиға болған жерді қарастырудың іс шалалыған және оны жүргізудің нәтижелігінін қамтамасыз ету үшін, кезекшілікке түсетін тергеушіге қажет:

аудандығы (қала, облыстаға) тергеушелердің, полицияның шұғыл қызметкерлерінің эксперт-криминалистердің, сот-медицина эксперттерінің кезекшілігін ұйымдастыру жүйесімен танысу;
Ішкі істер органдардың аудандық бөлімінде немесе қаланың (облыс) сәйкес кезекші бөліміндегі шұғыл қызметкерлердің қайсысымен оқиға болған жерді қарастыру үшін шығу керектігін, осы әрекетті жүргізу үшін олардың дайындығын айқындау қажет;
Қарау кезінде қажет болатын әртүрлі мамандар тізімін (кезекшілік жүргізіп жатқан жерде), олардың мекен-жайын және телефон нөмірін, сонымен қатар аймақтың картысын (қала жоспарын) тексеру қажет.
Алыс жерлерге шыққанда және түңгі уақытта қарау кезінде айғақтаушы ретінде кімді шақыруға болатындығын алдын-ала анықтау шұғыл қызметкерлерге тапсырылады;
Оқиға болған жерді қарастыру кезінде қолданылатын негізгі ғылыми-техникалық заттардың жағдайын тексеру керек;

а) тергеу портфелінің (чемоданының) жинақталуын;

б) тергеу портфеліндегі химиялық реактивтердің және оған қосымша арнайы жиынтықтын жағдайын (қол іздерін анықтау үшін арналған ұнтақтар мен гипстің құрғақтығы, оқталған йод түтігі) ;

в) фото - видео - кинотехниканың бүтіндігін және кешенділігін;

г) жарықтандырғыштардың болуы және бүтіндігін;

д) табылған заттарды, іздерді, басқа да заттай дәлелдеулерді орап-буу үшін арналған заттардың болуын (полиэтиленті қаптар және сүлгілер, тығыз қағаз, шпагат, қақпағы бар шыны банкалар, арнайы заттар) .

Лас жағдайларда жұмыс жүргізу үшін арнайы киімнің (кезекшілік жүргізіліп жатқан жерде) болуы (комбинезон; плащ, жеңге киетін, резеңке етік, клеенкалы алжапқыш, резеңке қолғаптар) .

Оқиға болған жерге шығу үшін арналған көліктің болуы және оның дайындығын тексеру, арнайы жылжымалы криминалистикалық лабораторияны шақыру мүмкіндігін анықтау.

Шығуды қажет ететін оқиға туралы ақпаратты қабылдағаннан кейін, тергеушінің міндеті:

Хабарлаған адамнан білу керек: не болғанын, оқиға болған жерде полиция қызметкерінің қайсысы бар екенін, орналасқан жерін, тергеушінің тез арада келуі қажет па екенін;
Оқиға болған жерді қорғау бойынша шаралар қолданды ма екенін анықтау, болмаса оқиға болған жердегі немесе аудандағы міндетті тұлғаларға қорғауды ұйымдастыру бойынша нұсқау беру;
Қарауға қатысу үшін қажетті шұғыл қызметкерлерді, сонымен қатар басқа мамандарды (сот медицинасы жағынан маман, ІІМ шұғыл-криминалистика бөлімшесінің қызметкерлері) шақыру.
Егер оқиға жері тұрғыны аз ауылда орналасса немесе шығу қажеттілігі түнгі уақытта болса (соған байланысты айқындаушыларды табу қиын) айқындауышыларға қойылатын талаптарға сәйкес айқындаушыны тергеушінің кезекшілік орнына жақын тұратын жерден табу керек.
Тергеу бөлімінің бастығына оқиға болған жерді қарастыратыны туралы хабарлап, қылмыстық іс қозған жағдайда оны кім қабылдайтыны туралы мүмкіндігінше анықтау қажет.
Оқиға болған жерге шығу барысында міндетті түрде тергеу портфелін (чемодан) және фотокомплект алу керек.

Тергеуші оқиға болған жерге келгендегі әрекеті:

Оқиға жеріне келген уақыты тіркеу;
Жәбірленушіге көмек көрсету үшін шаралар қолдану
Соңғы оқиғаларды жою бойынша жедел шараларды қабылдауға қатысу (өрт сөндіру, құнды мүлікті сақтау) ;
Оқиға жері күзетімтінін тексеру. Қажет болса күзетті ұйымдастыру, оның жүзеге асырылуы бойынша қосымша нұсқауларды күту;
Оқиға жерінен барлық бөтен адамдарды шектеу;
Тергеушімен бірге келмеген болса айғақтаушыны шақырту, оның анықтаушыға койылатын талаптарға сай екендігін тексеру;
Қажет жағдайда оқиға жеріне қарастыру барысында алынған мәліметтерді таратуға болмайтыныдығы туралы айғақтаушыға ескерту керек;
Оқиға жеріндегі полиция қызметкерлерінің мәліметіне және анық көргендердің (жеке-жеке) айтуына негіздеге отырып оқиға туралы және оған қатысқан тұлғалар туралы қысқаша мәлімет алу керек;

Анық көргендерді жеке-жеке сұрастырғанда диктофон қолдануға болады.

Оқиға жерін қарастырудың алдында айғақтаушылардың қатысуын қамтамасыз ету керек.

Айғақтаушы ретінде шақыртуға болмайды:

Кәмелет жасына толмағандарды;
Заң қорғаушы ұйымдарының қызметкерлерін және тергеушінің қоғамдық көмекшілерін;
Табиғи кемшілігі бар адамдарды, яғни айғақтаушы міндетін атқаруға кедергі болса (көруі, естуі нашар) ;
Психикалық сапасы бойынша жарамсыздарда (эмоциональді турақсыз) ;
Сауаты аз адамдарды;
Айыбын өтеушілерді (мысалы, бұзақылық, алып-сатарлық) ;
Берілген аймақта турақты турмайтындарды (қажет болған жағдайда сотқа шақыру қиындайды) .

Қарау кезінде айғақтаушылар әркезде тергеушінің қасында болу керек және тергеу әрекеті кезінде анықталғашының барлығын зерттеу керек.

Қажет болса, айғақтаушылар оқиға жерін қарау барысында анықталған мәліметтерді таратпауына міндетті ететін қолхатпен алдын ала танысып қол қояды. Осы кезде мәліметтерді таратқаны үшін 355 УК РК бойынша қылмыстық жауапкершілік туралы ескертіледі.

Қарау барысында маман:

Өз білімін және тәжірибесін қолдана отырып дәлелдерді табу, тіркеу және айғақтау үшін тергеушіге көмектеседі.
Дәлелдерді анықтаумен, табумен және тіркеумен байланысты жағдайларға тергеушінің нащарын әрекетін түсіндіреді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.