Delphi және мәліметтер қоры

Кіріспе 3
1 Мәліметтер қорын жобалау және ақпараттық жүйелер 4
1.1 Деректердің шамадан тыс қайталануы және аномалиялар 4
1.2 Ақпараттық жүйелерді жобалау 6
2 Delphi ортасында мәліметтер қорына рұқсат алу механизмдері 14
2.1 ADO провайдерлері 17
3 Мәліметтер қорын құру және басқару 20
3.1 Мәліметтер қоры кестелерін құру және басқару 20
3.2 Мәліметтер қоры кестесімен жұмыс 30
3.3 Клиенттік қосымшада жоғарғы мәзір құру 36
3.4 Мемо.өрістер, бағандарды жөндеу және деректерді іздеуді ұйымдастыру 40
3.5 Сұраныс құру 44
3.6 Есеп құру 52
4 Delphi7 ортасында локальды деректер қорын қолданып ақпараттық жүйелер құру 65
4.1 «Кадрлар бөлімі» ақпараттық жүйесінің жобасы 65
4.2 Мәліметтер қоры өзгерісін журналға тіркеу 89
5 Серверлік мәліметтер қоры және interbase серверімен танысу 95
5.1 INTERBASE локальды сервері 95
5.2 Индекс құру 99
5.3 Delphi7 және мәліметтер қоры серверлері 100
5.4 Генераторлар мен триггерлер 106
Қортынды 109
Әдебиеттер тізімі 110
Қосымша А 111

Оқу құралы 5В011100-«Информатика» мамандығының студенттеріне жүргізілетін «Мәліметтер қоры және ақпараттық жүйелер» және 5В070300 - «Ақпараттық жүйелер» мамандығының студенттеріне жүргізілетін «Мәліметтер қоры жүйелері» пәндерінің негізінде жазылды. Оқу құралында «Мәліметтер қорын жобалау және ақпараттық жүйелер», «Delphi ортасында мәліметтер қорына рұқсат алу механизмдері», «Мәліметтер қорын құру және басқару», «Delphi7 ортасында локальды деректер қорын қолданып ақпараттық жүйелер құру», «Серверлік мәліметтер қоры және Interbase серверімен танысу» тақырыптары қарастырылып, әрбір тақырыпқа қысқаша теориялық мағлұматтар және оларға сәйкес мысалдар келтірілді. Қазіргі техника мен технологияның дамып, маңызы артқан XXI-ғасыр заманында мәліметтер қоры адамзат баласы өмірінің бір бөлшегіне айналып отыр. Ал мәліметтер қоры қазіргі таңда кез келген сферада қолданылып жүргені бәрімізге мәлім. Бұл туралы тұрақты анықтама жоқ, себебі бұл ұғымның қасиеттеріне байланысты аясы кең болып саналады. Мәліметтер қорын деректер қоры деп те айтады. Екеуінің мағынасы бір. Сондықтан оқу құралында мәліметтер қоры сөзінің орнына деректер қоры сөзі де қолданылады. Delphi-дегі мәліметтер қоры – бұл ең дамыған механизм, мұнда мәліметтер қорының бағдарламасын жасауды қамтамасыз ететін кітапханасының күшті қоры құрылып, ол әмбебап интерфейс арқылы жүзеге асырылады. Мәліметтер қоры деп бір немесе бірнеше компьютерден қолдануға болатын ақпараттың электрондық жинақтамасын айтады.
Қазіргі қолданбалы программаларды дайындау технологияларының өте мықтылығына қарамастан, егер программаның жобасын жасауға, шешілуге тиісті мәселелерді анықтау кезеңіне барынша назар аударып, әбден пысықтамаса, соңында оны жөндеуге көп уақыт кетуі мүмкін. Егер программа құрылымы, жобасы дұрыс келістірілмеген болса, программаға жаңа функция енгізу немесе ондағы кемшіліктерді жөндеу үлкен қаржы шығынына да ұшыратуы мүмкін. Қолданбалы программаларды жобалаудың негізгі кезеңдері бар:
1 Мәселенің қойылымы
2 Мәселелердің шешілу тәртібін анықтау
3 Алғашқы мәліметтерді таңдау
4 Мәліметтер құрылымын анықтау
5 Қолданбалы программа дайындау
6 Программаның дұрыстығын бақылау, жетілдіру.
Бұл кезеңдерді локальды мәліметтер қорын қолданып BorlandDelphi7 ортасында орындау әрі жеңіл, әрі тиімді. Осы орайда мәліметтер қорын қолдана отырып ақпараттық жүйелерді құру және автоматтандырудың жобасы жасалынып, оның орындалуына әдістемелік нұсқаулар жазылды.
Оқу құралында келтірілген әр мысалдың Дельфи тілінде жобалық пішіні жасалып, бағдарламалары құрылуы оның практикалық маңыздылығын арттырады деген ойдамыз.