Тиісті аумақты сайлау комиссиясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

2.2. Қазақстан Республикасының саулау құқығы және сайлау жүйесі.
Қазақстан Ресмпубликасында сайлауды әзірлеу мен өткізуді
ұйымдастыратын мемлекеттік сайлау органдары сайлау комиссиялары болып
табылады. Сайлау комиссияларының біртұтас жүйесін мыналар құрайды:
1. Республиканың Орталық сайлау комиссиясы;
2. аумақтық сайлау комиссиялары;
3. округтік сайлау комиссиялары;
4. учаскелік сайлау комиссиялары. (№1 қосымшада көрсетілген.)
Сайлау комиссияларының өкіліттік мерзімі – бес жыл.
Аумақтық, округтік және учаскелік комиссияларын саяси партиялардың
ұсыныстарын негізінде тиісті мәслихаттар сайлайды. Әрбір саяси партия
тиісті сайлау комиссиясының құрамына бір кандидатура ұсынуға құқылы. Саяси
партия сайлау комиссиясының құрамына осы саяси партияның мүшесі болып
табилмайтын кандитдатура ұсынуға құқылы.
Мәсилхат белгіленген сайлау комиссияларын құру мерзіміне дейін бір
айдан кейін болмауға тиіс мерзімде саяси партиялардың ұсыныстары болмаған
жағдайда, мәслихаттар сайлау комиссиясын өзге қоғамдық бірлестіктердің
жәнее жоғары тұрған сайлау комиссияларының ұсынысы бойынша сайлайды.
Сайлау комиссиясының құрамына ұсынылған адамдар оның жұмысына
қатысуға келісетіні туралы өтініштерін қоса береді. Сайлау комиссиясының
төрағасы, төрағаның орынбасары, хатшы сайлау комиссиясының алғашгқы
отырысында сайланады. Сайлау комиссияларының жаңа құрамын құру сайлау
комиссияларының өкілеттік мерзімі аяқталардан кемінде екі ай бұрын
басталады және өкілеттік мерзімнің бітуіне кемінде үш күн қалғанда
аяқталады. Сайлау комиссияларын құратын органдар сайлау комиссияларының
өкілеттік мерзімі ішінде олардың құрамына өзгерістер енгізуге құқылы.
Сайлау комиссияларын құру туралы шешім, олардың құрамы мен орналасқан жері
туралы бұқаралық ақпарат құралдарында хабарланады.
Сайлау комиссияларының өз құзыретінің шегінде қабылданған шешімдері
тиісті аумақтағы барлық мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, жергілікті
өзін - өзі басқару органдарының, сондай – ақ олардың лауазымды адамдарының
орындауы үшін міндетті.
Сайлдау комиссиялары өз өкілеттіктерін жүзеге асыруы кезінде олардың
қызметіне араласуға жол берілмейді.
Сайлау комиссиясының қызметі сайлау комиссиясын құратын орпганның
шешімі бойынша немесе жоғары тұрған сайлау комиссиясы өтінішінің негізінде
сот шешімімен тоқтатылуы мүмкін.
Орталық сайлау комиссиясы Республика сайлау комиссияларының бір тұтас
жүйесіне басшылық етеді және тұрақты жұмыс істейтін орган болып табылады.
Орталық сайлау комиссиясы Республика Президентінің ұсынуы бойынша Парламент
Мәжілісі қызметке сайлайтын және қызметтен босататын комиссиясының
төрағасынан, төрағасының орынбасарынан, хатшысынан және мүшелерінен
тұрады. Орталық сайлау комиссиясының төрағасы мен хатшысының жоғары заң
білімі болуға тиіс. Орталық сайлау комиссиясының өз аппараты болады.
Орталық сайлау комиссиясымен оның аппаратын ұстауға жұмсалатын шығыстар
республикалық бюжеттен қаржыландырылады.
Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы
Конститутуциялық заңының 13 – бабына сәйкес Қазақстан Республикасы
Парламенті Мәжілісінің депутаттарын сайлауда аумақтық сайлау комиссиялары
болып (бұдан әрі – аумақтық сайлау комиссиялары) облыстық (республикалық
маңызы бар қалалар және Республика астанасы), аудандық, қалалық, қаладағы
аудандық сайлау комиссиялары табылады.
Аумақтық сайлау комиссиялары Қазақстан Республикасы Парламенті
Мәжілісі депутаттарының сайлауын ұйымдастыруды және өткізуцді қамтиамасыз
етеді және Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы сайлау
туралы Конституциялық заңына және Орталық сайлау комиссиясы бекіткен
Күнтізбелік жоспарға қатаң сәйкестікке жұмыс істейді.
Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттығына
кандидаттар, кандидаттардың сенім білдірген адамдары сайлау комиссияларының
мүшелері бола алмайды.
Кандидаттардың жұбайы (зайыбы) мен жақын туыстары, сондай – ақ
кандидаттарға тікелей бағынышты адамдар осы кандидат қатысатын сайлау
округінде сайлауды тікелей ұйымдастырумен өткізуді қамтамасыз ететін сайлау
комиссияларының құғамында бола алмайды.
Аумақтық сайлау комиссиялары жалпыға қолжетіәмді телекомуникациялық
желілерде орналастырылатын, ал Қазақстан Республикасының Қазақстан
Респубилаксындағы сайлау туралы Конституциялық заңымен көзделген
жағдайларда өзгедей жолмен жариялауға жататын өз шешімдерімен барлық
адамдардың еркін танысу үшін жағдай жасайды.
Мемлекеттік органдар, ұйымдар, жергілікті өзін - өзі басқару
органдары, сондай – ақ олардың лауазымды адамдары сайлау комиссияларына өз
өкілеттіктерін жүзеге асыруға, көмек көрсетуге, оларға қажетті мәліметтер
мен материалдар беруге, сайлау комиссияларының өтінішіне үш күн мерзім
ішінде, ал сайлау күні және оның қарсаңындағы күні дереу жауап қайтаруға
міндетті.
Тиісті аумақты сайлау комиссиясы:
1. әкімшілік – аумақтық бөліністер аумағында сайлау туралы заңдардың
атқарылуына бақылауды жүзеге асырады;
2. Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі депутаттарының
сайлаукын әзірлеу мен өткізуді қамтамасыз етеді;
3. төменгі тұрған аумақтық, округтік және учаскелік сайлау
комиссияларының қызметіне басшылық етеді; олардың шешімдерінің күшін жояды
және тоқтата тұрады; республикалық бюжеттің сайлау науқанын өткізуге арнап
бөлінген қаражатын олардың арасында бөлінеді; округтік және учаскелік
сайлау комиссияларының қызмиетіне қажетті материалдық – техникалық
жағдайлар жасалуын бақылайды; округтік және учаскелік сайлау
комиссияларының шешімдері мен іс - әрекетіне түскен арыздар мен шағымдарды
қарайды; тиісті әкімшілік – аумақтық бөлініс шегінде құралған барлық сайлау
комиссияларының Орталық сайлау комиссиялысының шешімдерін атқаруы
ұйымдастырады, Қазақстан Республикасының Қазақстен Республикасының сайлау
туралы Конституциялық заңының бұзылуына жол берген сайлау комиссияларының
қызметін тоқтату туралы сайлау комиссиясын құратын органға немесе сотқа
жүгінеді;
4. сайлаукды әзірлеу мен өткізуге байланысты мәселелер бойынша сайлау
комиссияларының, мемлекеттік органдар мен ұйымдардың есебін, сондай – ақ
сайлақ туралы заңдардың сақталуы мәселелері бойынша қоғамдық бірлестіктер
органдарының хабарласын тыңдауға хақылы;
5. Қазақстан Республикасының заңлдарына сайкес басқа да өкілеттіктерді
жүзеге асырады.
Сайлау комиссияларының қызметі алқалы негізде жүзеге асырылады.
Сайлау науқанын әзірлеу мен өткізу кезеңінде комиссиялардың отырыстары
кемінде екі аптада бір рет өткізіледі. Өзге уақытта комиссиялар өздерінің
отырыстарының қажетіне қарай комиссия төрағасының немесе мүшелерінің
кемінде үштен бірінің бастамшылығымен өткізіп тұрады.
Сайлау комиссиясының үй – жайда сайлау процесіне қатысы жоқ бөгде
адамдарының болуына тыйым салынады.
Комиссиялардың шешімдері Қазақстан Республикасының Қазақстан
Респаубликасындағы сайлау туралы Конституциялық заңы белгілеген
жағдайлардан басқа кезде, олардың мүшелерінің жалпы санының көпшілік
дауысымен ашық дауыс беру арқылы қабылданады. Сайлдау комиссиясының оның
шешімімен келіспейтін мүшелері ерекше пікірін айтуға құқылы, ол дереу
жоғары тұрған сайлау комиссиясының назарына жеткізіледі және жазбаша тұрде
комиссия отырысының хаттамасына тіркеледі.
Сайлау колмиссиясының отырыстарына кандидаттар, сеніәм білдірген
адамдар, байқаушылар, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатыса алады.
Байқаушының өкілеттігі оның тегі, аты, әкесінің аты, сайлау учаскенің
нөмірі, сайлау болатын күн көрсетіліп, жазбаша нысанда куәландырылуға тиіс.
Ол құжат оны берген ұйымның мөрімен расталады және ол байқаушының жеке
басын куәландыратын құжатты көрсеткен кезде жарамды болады.
Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың байқаушылары, сондай – ақ
шетелдік бұқаралық ақпарат қөұралдарының өкілдері Қазақстан Республикасы
Сыртқы істер министрлігінің ұсынуы бойынша Орталық Сайлау комиссиясының
жанында тіркеледі.
Сайлау комиссиясының мүшелері сайлауды әзірлеу мен өткізу кезеңінде
өз қалауымен сайлау өткізуге бөлінген қаражаттың есебінен жалақысы сақтала
отырып, колмиссияның шешімі бойынша өндірістік немесе қызмет міндеттерін
орындаудан босатылуы мүмкін.
Қалалық, аудандық және қаладағы сайлау комиссиялары өз отырыстарында
тиісті учаскелік сайлау комиссияларының хаттамаларды негізінде тиісті
қалада, ауданда және қаладағы ауданда партиялық тиімдер бойынша сайлаудың
нәтижелерін анықтайды. Сайлаудың нәтижелері туралы хаттама жасалады және ол
облыстық сайлау комиссиясына беріледі. (№2 қосымшада көрсетілген.)
Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттарын сайлау
кезіндегі іс – шараларын қаржыландыру Орталық сайлау комиссиясы жүзеге
асырады.
Сайлау комиссиялдарының төрағалары ақшалай қаражатқа иелік етеді және
қаржы құжаттарының сайлау комиссияларының қаржы мәселелері шешімдеріне сай
келуі үшін жауап береді.
Сайлау учаскелерінде дауыс беру пунктерінде электрондық сайлау
жүйесін пайдаланумен дауыс беруге арналған үй – жайларды жабдықтауға
қойылатын талаптар:
сайлау комиссияларының үй – жайлары жұмыс үшін қалыпты
жағдайды қамтамасыз етуі және ықшамды орналасуы тиіс. Сайлау
комиссияларының үй – жайларында электрондық сайлау жүйесінің жабдықтарын
сақтау үшін қажетті жағдай қамтамасыз етіледі.
электрондық дауыс беруге арналған құрылғыны басқару элементін
(бұдан әрі – дауыс беруге арналған пульт) алатывн орынды, жасырын дауыс
беруге арналған кабиналарға немесе бөлмелерге кіруді, олардан шығуды,
сондай – ақ олардан дауыс беруге арналған пультті өткізу орнына дейінгі
жолды учаскелік сайлау комиссиясы мүшелері, қатысып отырған сенім білдірген
адамдар, байқаушылар және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері көріп,
бақылай алатын болуы тиіс.
Дауыс беруге және дауыс берудің қорытындыларын анықтауға арналған
электрондық сайлау жүйесінің, дауыс беруге арналған кабиналарда
орнатылғанынан басқа дауыс беруге арналған үй – жайдағы жабдықтары
учаскелік сайлау комиссиясы мүшелері, қатысып орыған сенім білдірген
адамдар, байқаушылар және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері оларды
жан – жағынан еркін көре алатындай және олармен жасалатын іс -әрекеттердің
барлығын бақылай алатындай болып орналастырылуы тиіс. Үй – жайдағы барлық
жалғайтын шнурлар көру алаңында болуы керек. Дауыс беруге арналған үй –
жайдағы дауыс беруге арналған пульттерді беру және қабылдап алу
жүзгізілетін столдар учаскелік сайлау комиссисы мүшелерінің іс - әрекетін
қатысушылардың бәрінің көріп отырылуы қамтамасыз етілетіндей етіп
орналастырылады.
сайлау учаскесіндегі дауыс беруге арналған үй – жайда міндетті түрде
қойылатын электрондық сайлау жүйесінің жабдықтары және басқа жабдықтар
мыналарды қамтиды:
Электрондық сайлау жүйесінің жабдықтары:
1) үздіксіз қоректендіру көзімен және принтермен 1 комплект ДЭЕМ
(жүйелік блок, монитор, клавиатура, мышь);
2) 2 шолу таблосы;
3) дауыс беру пульттері (сайлау учаскесіндегі пульттердің санын Орталық
сайлау комиссиясы анықтайды);
4) штрих – кодтың сканері;
5) модем;
6) дауыс беру пульттері үшін қосалқы қорекеттендіру элементтері;
7) электрондық – цифрлық қолтаңбаны қалыптастыру құрылғысы;
8) штрих – кодтарды тексеру құүрылғысы.

Басқа жабдықтар:
7 және одан артық ажыратқыштарға қоректендіру фильтрі электрондық сайлау
жүйесінің жабдықтарынан 0,3 метрден алыс болмауы тиіс;
Электрондық сайлау жүйесінің жабдықтарына тартылған, параллель қосылуы жоқ,
телефон желісі, телефон розеткасы электрондық сайлау жүйесінің
жабдықтарынан 0,3 метрден алыс болмауы тиіс;
жазу столдары;
орындықтар;
телефон аппараты;
стол үстіне қойылатын шам, сағат;
сейф немесе метал шкаф;
радиохабар тарату тобабына арналған радиоқабылдағыш;
барлық саяси партиялар, осы сайлау округі бойынша дауысқа түсетін
кандидаттар туралы ақпараттық материалдар бар стенд;
дауыс беруге арналған пультті пайдалану жөніндегі нұсқауклық бар стенд:
дауыс санаудың қорытындылары туралы учаскелік сайлау комиссиясы
хаттамасының көшірмесі ілінетін стенд;
жоғары тұрған сайлау комиссиясының, сот және прокуратура органдарының
телефон тізімдері және адрестері бар стенд;
кандидаттар, саяси партимялар туралы ақпарат орналастыру үшін койғыш немесе
планшет қойылып, жасырын дауыс беруге арналып жабдықталатын кабиналар.
Электрондық сайлау жүйесінің жабдықтарын орталықтандырған түрде Қазхақстан
Республикасының Орталық сайлау комиссиясы ұсынады, басқа жабдықтарды
уақытша пайдалануға тиісті аумақтарды әкімшілігі береді.
Дауыс беруге арналған үй – жайда сондай – ақ:
өртке қарсы құралдар, апат жабдықтары (аккумуляторлар, білте шамдар,
сіріңке, қалта фонарьлары);
Учаскелік сайлау комиссиясының Төрағасы , Учаскелік сайлау комиссиясының
Хатшысы деген жазуы бар, көшелердің атаулары мен және үйлердің
нөмірлерімен сілтемелер болуға тиіс.
Учаскелік сайлау комиссияларының мүшелеріне олардың тектері, аттары,
әкелерінің аттары және сайлау куомиссяисындағы лауазымы көркетілген
омырауға тағатын карточкалары болуы ұсыным етіледі;
Сайлау учаскелоерінде үздіксіз электр энергиясымен қамтамасыз етілу, сондай
– ақ жетге тұйықтау мүмкіндігі қарастырылуы керек;
Дауыс беруге арналған үй – жайдың ғимаратында жауыс беретіән орнының
сіртемелері ілініп қойылуы тиіс. Егер бір ғимаратта бірнеше сайлау
учаскелері орналасса, тұрғындары сол учаскеде дауыс беретін үйлер мен
сайлау учаскелері көрсетілген хабарланулар ілінеді.
Дауыс беру өтетін ғимаратқа сайлау учаскесінің нөмірі көрсетілген
маңдайша орналастырылады. Сайлау учаскесінің аумағында дауыс беруге
арналған үй – жайдың сілтемелері орналастырылады.
Сайлау алдындағы үгіт – сайлаушылардың белгілі бір кандидатты, саяси
партияны жақтап немесе қарсы дауыс беруге қатысуына түрткі болу
мақсатындағы қызмет. Шетелдіктердің, азаматтықтары жоқ адамдардың, шетелдік
заңды тұлғалардың және халықаралық ұйымдардың кандидаттарды, партиялық
тізімдерін ұсынған саяси партияларды ұсынуға және сайлауға, сайлауда
белгілі бір нәтижеге қол жеткізуге кедергі болатын немесе демеп жіберетін
қызметті жүзеге асыруына тыйым салынады. Сайлау алдындағы үгіт кандиданттар
тіркелгнен мерзім аяқталған кезден басталып, сайлау болатын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.