Нақты пайдаланатын шоттар жоспары

ЖОСПАР:

Кіріспе:

1. 1 Кәсіпорындарда бухгалтерлік есебін ұйымдастыру

• Бухгалтерлік есептің Заңы
• Бухгалтерлік есептің халық-аралық стандарты

- Шаруашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты

1. 2 Кәсіпорынның қаржы жағдайын талдау

- « Аңсаган » кәсіпорынның мүліктік құрлымы мен құрамы

- « Аңсаған » кәсіпорынның запастары мен шығыстарының есебі

- « Аңсаған » кәсіпорынның қаржыландыру көздерін талдау.

2. 0 Тауарлы материалдык корлардын есебі.

- Материалдық запастар және олардың жіктеу мен бағалау

- Орташа өлшенген қорлардың әдісі

- Материалдық запастардың қозғалысын есептеу кезіеде жасалатын құжаттар

- Материалдық запастардын қоймадағы есебі

3. 0 Қорытындылау.

4. 0 Пайдаланылған әдебиеттер.

5. 0 Қосымша деректер.

Кіріспе

Қандай ғалымның болмасын пайда болу тарихы, маңызы мен мақсаты және қоғамда алатын өз орны бар екендігі белгілі. Солардың ішінде басқа салалардан өзінің ерекшелігімен оқшауланатын Бухгалтерлік есеп саласы бұдан бірнеше жүздеген жылдар бұрын бірнеше жүздеген жылдар бұрын пайда болып, күнделікті өмірде қолданылуы барысында қоғамның әлуметтік-эконмикалық жағдайларына қарай өзгерістерге ұшырап келе жатқан ғылым болып табылады. Бухгалтерлік есеп туралы белгілі ғалым Б. Де Солозано «Бухгалтерлік есеп барлық ғылымдар мен өнердің ең алдында тұрады, басқалары онсыз өмір сүре алмаса, бухгалтерлік есеп үшін олардың ешқайсысы қажет емес және бухгалтерлік есепсіз әлемде басқару мүмкін емес, адамдар да бірін-бірі түсінбес еді»-деген болса, оның әріптесі П. Самуэльсон «Біздің ғасырымыз-машина ғасыры, сондай-ақ ол бухгалтерлік есеп ғасыры болып табылады»-, дейді. Кәсіпорынның жұмысын толығымен бақылап, оны басқару үшін бағыт-бағдар беріп, алдағы уақытта істелінетін жұмысын жоспарлап және сонымен қатар ол ұйымның болашақта атқарылатын жұмысына экономикалық талдау өте қажетті жүйе болып табылады. Сондықтан бухгалтерлік есепті бутіндей халық шаруашылығы есебінің ең басты және негізгісі деп айтуымызға болады. Бухгалтерлік есеп ғылымының шығу тарихы ертеден басталған. Ол көптеген жүзжылдықтар бұрын пайда болып, бүгінгі күнге дейін әрбір кезеңдердің уақыт талаптарына сәйкес дамып келеді. Тайпалар арасындағы шаруашылық операцияларна байланысты табылған жазулардан бухгалтерлік есеп біздің заманымызға дейін жүргізілді деген деректер бар. Кәсіпорындар мен ұйымдардың басқада заңды немесе жеке тұлғалардан оларға сатқан тауарлар.

Қазақыстан Республикасының бухалтерлік Заңы.

Қазақстан Республикасының қаулысы бойынша 24 маусым 2002 жылы №329-11 бухгалтерлік есеп заңына өзгерістеренгізілген. Бухгалтерлік есеп шоттары Қазақстанның стандартына көшкен, сонымен қатар бухгалтерлік есеп бас жоспары өзгерген. Екі санды кодтан үш санды кодқа көшкен Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің бұйрығы бойынша 2005 жылы №426 халықаралық қаржылық есеп беру стандартына сәйкес Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес. Бухгалтерлік есеп туралы заңында 5-тарауы. 1тарауда жалпы ережелер жазылған, бұл заң барлық жеке кәсіпкерлерге заңды тұлғаларға Қазақстан Республиксының аумағында тіркелген мінддтетті түрде бухгалтерлік есеп және қаржылықесеп беру осы заңға сәйкес тапсырылады. Бұл заң конситутцияға сәйкес жазылған. Бұл заңда бухгалтерлік стандарттары шоттардың типтік жоспары ұсынған, және бухгалтерлік есеп негізі принціптері мен функциялары бекіткен. Бұл заңның 6 бабына бухгалтерлік құжаттардың анықтамасы түрлері регистрлары оларға қабылданған талаптары мен міндеті реквезиттер бекітілген мынылар жатады:1. құжаттың аты-жөні, 2. толтырылған күні, 3. мекеменің аты-жөні, 4. операцияның мазмұны, 5. өлшем бірлігі, 6. жауапты адамның аты-жөні мен қолтаңбасы, 7. бабында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру туралы жазған 1. басқарушылар. Кәсіпорынның есеп саясатын құрайды. Бухгалтерлік есеп басшылар бас бухгалтер қызметінің шотына кіргізіледі немесеөзі жеке бухгалтерлік есеп жүргізіледі. 8. бабына бухгалтерлік есеп жүргізетін ішкі бақылау туралы жазған. 9. бабында бухгалтерлердің қол таңбасын қоюға құқықы бар қызметшілер кіреді. 10. бабында ақпараттардың құпясы туралы жазған. 11. бабында бухгалтерлік есепті сақтау туралы жазған. Заңды бұзған үшін жауап берушілігі. Бухгалтерлік құжаттары бухгалтер есепті ұйымдастыруы, ішкі бақылау бухгалтерлік есеп ақпараттың құпиясы, қаржылық есептің элементтерін бағалауы. Қаржылық есептің түрлері, заңды бұзғаны үшін жауабы жазылған.

Бухгалтерлiк есептi ұйымдастыру

Бүгiнде бухгалтерлiк есебi басқару жүйесiнде ең басты бiр орын алады. Ол кәсiпорынның қаржылық жағдайын сипаттап және басқа шарушылық шешiмдi қабылдау үшiн негiзгi бола отырып, тұтынуды, таратуды, айналысты және басқа да өндiрiс процесiн шынайы көрсетiп бередi. Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есебi бухгалтерлiк есеп Стандарттарында және субьектiлердiң қаржылық-шаруашылық қызметiндегi бухгалтерлiк есеп шоттарының Бас есеп жоспарында бекiтiлген жалпы қағидалар мен ережелерiнiң негiзiнде құрылады және ол бүкiл алынған ақпараттарды пайдаланушылардың талабына, қызметтiң құрылымына, ұйымының нысанына, айрықша ерекшелiгiне есептiң сәйкес келуiн қамтамасыз етедi.

Шаруашылық жүргiзудiң қазiргi жағдайында шаруашылық жүргiзушi субьектiнiң күрделi экономикалық тетiгiн нақты, жақсы жолға қоймайынша, сондай-ақ толық сенiмдi ақпаратсыз басқару жүйесiн iс жүзiнде жүзеге асыру мүмкiн емес.

Экономиканың барлық саласындағы кәсiпорындардың иелерi мен еңбек ұжымдары шикiзат пен материалдарды ұқыпты жұмсауға, өндiрiс қалдықтарын азайту, ысырапты жоюға, бәсекеге жарамды өнiмдерiн өндiруге, оның сапасын көтеруге, өзiндiк құнын төмендетуге, қоршаған ортаны сақтауға мүдделi. Бұл орайда, шаруаға қырсыздыққа, кәсiпорынның материалдық құндылықтарын, ақша қаражаттарын және басқа да ресурстарын заңсыз және тиiмсiз жұмсауға және тонауға қарсы күресте бухгалтерлiк есептiң маңызы мен мәнiн айрықша бағаламауға болмайды.

Есепке алынған ақпараттардың көмегiмен шаруашылық жүргiзушi субьектiлердiң және олардың құрылымдық бөлiмшелерiнiң қызметiн жедел басқару үшiн, экономикалық болжамдар мен ағымдық жоспарлар жасау үшiн, ел экономикасының дамузаңдылықтардың зерделеу және зерттеу экономикалық тетiктiң бiрi ретiнде пайдаланады.

Бухгалтерлiк есеп екi бөлiмнен тұрады: “қаржылық есептi” және “өндiрiстiк есептi". Қаржылық бухгалтериясы деп аталатын бухгалтерлiк есептi ұйымдастырудың қағидалары, онда бухгалтерлiк есептiң әрекет етiп тұрған стандартына сәйкес, түпкi нәтижесiнде, пайдаланушыларға қаржылық есеп берудiң сенiмдi ақпаратын “берумен” танылады.

Бұл үшiн қаржылық бухгалтерия кәсiпорыннын белгiленген тәртiбi бойынша өндiрiс шығындарын есепке алатын шоттардан тыс, яғни активтер мен мiндеттемелердiң есебiн жүргiзедi. өндiрiс бухгалтериясы деп аталатын, бухгалтерлiк есептi ұйымдастырудың қағидалары көрсетiлген, бiрақ ол кәсiпорынның жалпы бухгалтериясының бiр бөлiгi болып табылады, онда әртүрлi басқарушылық шешiмдi қабылдау үшiн ақпараттар әзiрленедi, өнiмнiң өзiндiк құны мен өндiрiс шығындары туралы есеп беру мәселелерi қарастырылады, көрсетiлген қызметтiң, атқарылған жұмыстың, өндiрiлген өнiмнiң өзiндiк құны калькуляцияланады, өндiрiске кеткен шығындар есебi танылады.

Шаруашылық субъектiлердiң есептеу саясаты

Қазақстанның бухгалтерлiк есеп стандарттарында және ол бойынша жасалған әдiстемелiк ұсыныстарында басқарушылық пен қаржылық есебiн жүргiзудiң қоғамдық тұрғысынан танылған тәсiлдерi мен әдiстерi ережелерi мен қағидалары белгiленген, онда әрбiр кәсiпорындардың техникалық бағасына, олардың шешетiн мiндеттемелерiнiң күрделiлiгiне, басқарушы қызметкерлердiң бiлiктiлiгiне қарап нақтыланған.

Кәсiпорынның бастапқы бақылауын жүзеге асыру үшiн таңдап алынған тәсiлдер жиынтығы, құндық өлшемдерi, ағымдағы топтастыруы және бухгалтерлiк есептегi шаруашылық қызметiне жасалған қорытынды шалу фактiлерi кәсiпорынның есептiк саясатында көрiнiс табуы тиiс. Басқаша айтқанда, есептiк саясат-бұл бухгалтерлiк есептiң әдiсiн жүзеге асыратын тетiгi.

Есептiк саясаты келесiдей жорамалдардан алынғаны жөн:

• Кәсiпорын өз мүлкiмен өзiмен-өзi болушылығы;
• толассыз қызметi;
• есеп саясатын пайдаланудың жүйелiгi;
• шаруашылық қызметiндегi фактiлердiң мерзiмдiлiк анықтылығы.

Пайдаланатын есеп саясатының басты мiндетiмен негiзгi арналымы-кәсiпорынның қызметiн барынша пара-пар көрсету, iс мүддесi үшiн осы қызметтiң тиiмдiлiгiн реттеу мақсатында толық, объективтi және шынайы ақпаратпен қаптастыру.

Ол есеп процесiнiң барлық тараптарын қамтуы керек; әдiстемелiк, техникалық, ұйымдық жақтарын.

Әдiстемелiк аспектiсi деп кәсiпорында өнiмнiң өзiндiк құнын есептеу,

амортизацияны шығару, мiндеттеме мен мүлiктi бағалау үшiн пайдаланатын әдiстерiн айтады; техникалық деп осы әдiстердiң синтетикалық шоттарында көрсету сызбасы, есеп регистрлерiнде осы әдiстiң қалай жүзеге асқандығын айтады; ұйымдық деп осы әдiстердiң бухгалтерлiк қызмет тұрғысынан жүзеге асқандығын, кәсiпорынды басқару құрылымындағы алатын орнын айтады.

Кәсiпорын бухгалтерлiк есептiң келесiдей ережелерiн өз бетiнше шешуiне болады:

-келiп түскен негiзгi құралдар обьектiсiн бағалау-бухгалтерлiк есептiң

№6-шы «Негiзгi құралдардың есебiнiң» стандарттарындағы әдiстемелiк ұсынысына сәйкес, пайдалануға берiлген және кәсiпорынның сатып алуға төлеген нақты шығындар негiзiнде, негiзгi құралдар обьектiсiнiң бастапқы құны анықталады.

Құнын есептеп шығарудың бiрқалыпты әдiсi; құнын есептеп шығару үшiн орындалған жұмыстардың пропорционалды түрде есептелiнетiн әдiсi:

құнын есептен шығарудың сандық сомасы бойынша есептелiнетiн әдiсi. Екi және одан да көп әдiстi пайдаланған кезде, амортизацияны есептейтiн тәсiлiн және негiзгi құралдың қандай түрi бойынша пайдаланатындығын көрсету керек. Негiзгi құралдың бiр түрi бойынша амортизацияны есептеудiң бiр ғана әдiстi пайдаланады.

-негiзгi құралдарды жөндеу-жөндеу жұмысын жүргiзудiң кезеңдiгi

мен жөндеу жұмысының мерзiмi; негiзгi құралды жөндеуге арналған

резерв қорларын жасауы; жөндеудi жүргiзудiң тәсiлi туралы мәселенi кәсiпорынның өзi шешедi;

-Материалдық емес активтердiң амортизациясы-әрбiр материалдық емес активтердiң әрбiр түрiнiң пайдалануына қарап пайдалы мерзiмi және амортизацияны есептеу әдiсiн әрбiр кәсiпорын өз бетiнше алады.

-болашақ кезеңнiң шығыстары-кезеңдерi нақты анықталмаған жағдайда, кезең барысында ол өнiмнiң өзiндiк құнына жатқызылуы мүмкiн, немесе басқа да көздерiнiң есебiнен есептеп шығарылуы мүмкiн, бiрақ аталған жағдайлардың барлығы да, яғни олардың кезеңiн және есептеп шығару тәртiбiн кәсiпорынның өзi анықтайды;

-алдағы шығыстар мен төлем резервтерi-кәсiпорын қандай резервтердi және қандай көлемде құруды және олардың пайдалану тәртiбiн анықтап өзi шешедi,

-күмәндi қарыздар бойынша резервтерi-кәсiпорын түгендеу мәлiметтерiнiң негiзiнде дебиторлық қарыздардың қандай күмәндi болып табылмайтындығы, резервтердi құрудың әдiсiн және резервтеуге жататын шығындарын өзi таңдай алады;

Аталған барлық жағдайды табысты тек есептеу әдiсi бойынша танылатындығы қарастырылған. Есеп саясатының техникалық бөлiгiн әзiрлеген кезде келесiдей мәселелер қарастырылуы тиiс:

-Негiзгi құралдарды жөндеу есебi. Негiзгi құралды жөндеу бухалтерлiк есепте, оның құнын өсiрмейтiн сызбасының бiрiн қолдануы мүмкiн: жөндеу жұмысының атқарылуына қарап ол өнiмнiң нақты өзiндiк құнына жатқызылуы мүмкiн немесе алдын ала құрылған жөндеу қорына жатқызылуы мүмкiн Аталған схемалардың бiрiн таңдау, кәсiпорының қай салаға жататындығымен де байланысты болып келедi;

-Материалдық есебi. өндiрiске жатқызылатын, материалдық ресурстарының нақты өзiндiк құнын анықтау тәсiлi туралы шешiм қабылдау қажет: орташа өлшенген құны бойынша әдiсiн, ФИФО әдiсiн, ЛИФО әдiсiн немесе арнайы теңестiрiлген әдiсiн таңдайды.

-Басқарушы есеп. Есептiң бұл сыртқы пайдаланулардың кең түрде пайдалануына арналмаған, сонымен қоса, оның есеп беру талабына сай келетiн регистрлерi де жоқ, сондықтан оны iшкi бақылау мен жоспарлау мақсатында пайдаланады.

-Өндiрiске кеткен шығындар мен өнiмнiң өзiндiк құнын калькуляциялау есебiнiң әдiсi.

Кәсiпорын калькуляциялау мен есеп объектiсiн, жанама мен тiкелей көрсету тәртiбiн анықтайды.

-Өстеме шығыстарын есептеу және тарату. Кәсiпорын №7 “Тауарлы-материалдық запастардың” бухгалтерлiк есеп стандартында келтiрiлген әдiстемелiк ұсынысында үстеме шығыстарын құрайтын шығындар тiзiмiне өндiрiс қызметiнiң ерекшелiктерiн ескере отырып, қосымшалар мен өзгерiстердi енгiзуге құқылы.

-Мүлiктер мен мiндеттемелердi түгендеу. Мiндеттi түгендеумен қоса, құндылықтардың нақты барын тексеру үшiн бiршама қосымша түгендеулер де жүргiзiлуi мүмкiн.

-Нақты пайдаланатын шоттар жоспары. Кәсiпорын шоттардың Бас жоспарын басщылыққа ала отырып, өздерiне пайдаланатын шоттарын iрiктей алады, яғни оның құрамына кәсiпорынның қаржылық-шаруашылық қызметiн және қаржылық жағдайын мүлiктiк құрамын көрсететiн синтетикалық шоттарын енгiзедi. Қажет болған жағдайда, арнайы операцияларды көрсету үшiн, шоттардың Бас жоспарына кәсiпорын қосымша шоттарды пайдалануына болады.

-Өндiрiс iшiндегi есеп беру. Iшкi есеп берудi жүргiзудiң барлық мәселесiн кәсiпорынның өзi шешедi, оның кезектiлiгiн, есеп беру нысаны мен құрамын және есептi беру мерзiмiн, сондай-ақ потенциалды тұлғаларын анықтайды. Есеп саясатының ұйымдастырушылық бөлiгi келесiдей мәселелердi қарастырады:

-Бухгалтерлiк қызметтiң құрылымы мен ұйымдастырушылық нысаны. Кәсiпорын құрылымдық бөлiмше ретiнде, өзiнде бухгалтерияны ұстау керек пе, жоқ, әлде келiсiм-шарттық негiзде тиiстi мамандарды жалдау керек пе; Бiрақ барлық жағдайды кәсiпорынның басшысы бухгалтерлiк есептiң дұрыс ұйымдастырылуына қажеттi жағдайларды жасауы керек.

-Есептi орталықтандыру деңгейi. Кәсiпорынның нақты қызметiнiң жағдайына байланысты есеп орталықтандырылған нысанда ұйымдастырылуы мүмкiн, ол кезде кәсiпорынның барлық бөлiшелерi бiртұтас есептiк жұмысқа бiрiктiрiледi; ал орталықтандырылмаған жағдайда, кәсiпорынның жекелеген құрылымдық бөлiмшелерi дербес бухгалтерия құрып, балансқа дейiнгi есеп жұмысының барлық циклын толығымен аяқтап, кәсiпорынға тек балансты жасауға тиiстi мәлiметтердi бередi;

Есеп саясатын құрудың негiзгi қағидалары мен талаптары №1-БЕС жан-жақты берiлген.

Есеп саясатын әзiрлеген кезде кәсiпорын өз мүлiктерi мен мiндеттемелерiн басқа кәсiпорынның мүлiктерi мен мiндеттемелерiн бөлiп көрсетуi тиiс, кәсiпорын өзiнiң көз жетерлiк болашақ кезеңiнде өз қызметiн жалғастыруды көздейтiн болса, яғни өз қызметiн тоқтату жөнiнде ниетiнiң жоқтығын бiлдiрсе, онда толассыздық, үздiксiздiк қағидасын сақтағаны болып табылады, кәсiпорын өзi таңдап алған бухгалтерлiк есептi жүгрiзудiң тәсiлiн жүйелi пайдаланып, тек тиiмдi түзетулердi ғана жасап отырса, онда ол жүйелiк қағидасын сақтағаны, ал егер де кәсiпорында орын алған барлық шаруашылық фактiлерiн сол кезеңiне жатқызатын болса, онда мерзiмдiлiгi анықталған қағидасын ұстағаны болып табылады.

Аталған қағидалар мен талаптар кез келген кәсiпорынның есептiк саясатын әзiрлеу барысында оның негiзiн қалайды. Егер де олар толығымен сақталмаса, онда бухгалтерлiк есептi жүргiзудiң дұрыс еместiгi ретiнде танылуы және кәсiпорынның мәлiметтерi бґрмалануы мүмкiн.

Кесте № 1

«Аңсаған» кәсіпорынның мүліктік құрлымы мен құрамы.

Қорытынды

Кестенің қорытындысы бойынша яғни бұл кесте имобилизацияланған құралдарды 2005, 2006, 2007 жылдардың және 2005, 2006 жылдардың өзгеруін кесте бойынша пайыз мөлшерін есептеп шыгардым. Яғни имобилизацияланған құралдар қатарына мыналар жатады-Материалды емес активтерге-мұның 2005жылы ақша қаржысы 8900тг, 2006жылы

7100тг, 2007жылы6200тг.

-Негізгі құралдар мұның 2005жылы ақша қаржысы 42900тг, 2006жылы 45000тг, 2007жылы 47350тг.

-Аяқталмаган өндіріс мұның 2005жылы ақша қаржысы 1200тг, 2006жылы 1100тг 2007жылы 16000тг. Ұйым инвестиция мұның 2005жылы ақша қаржысы 2100тг, 2006жылы 1200тг 6400тг, 2007жылы 5400тг.

-Дебиторлық берешек мұның 2005жылы ақша қаржысы 1800тг, 2006жылы

Кесте №2

« Аңсаған » Кәсіпорынның запастары мен шығындарының есебі.

Қорытынды ;

Кестенің қорытындысы бойынша яғни бұл кестеде материалдардың айналым құралдары және 2005, 2006, 2007 жылдары және 2005, 2006 жылдарының өзгеруін кесте бойынша пайыз мөлшерін есептеп шығардым. Яғни материалдық айналым құралдар қатарына мыналар жатады;

- Өндірістік запастар-мұның 2005 жылы ақша қаржысы 3800тг, 2006 5650тг, 2007 жылы 6101 тг.

-Аяқталмаған өндіріс -мұның 2005 жылы ақша қаржысы 2910 тг, 2006 жылы 3150, 2007 жылы 6200 тг.

Дайын өнімдер-мұның 2005жылы ақша қаржысы, 12000 тг, 2006 жылы 9155 тг, 2007жылы 11020 тг.

Тауарлар-мұның 2005 жылы ақша қаржысы 42000 тг, 2006 жылы 38000 тг, 2007 жылы 24000.

Кесте №3

« Аңсаған » кәсіпорындағы бухгалтерлік есептің саясаты.

Қорытынды

Кес тенің қорытындысы бойынша яғни бұл кестеде өзіндік құралдар 2005, 2006, 2007 жылдары және 2005, 2006 жылдарының өзгеруін кесте бойынша пайыз мөлшерін есептеп шығардым.

Яғни өзіндік құралдар қатарына мыналар жатады

-Жарғылық қор мұның 2005 жылдағы ақша қаржысы 116600 тг, 2006 жылы 116600 тг, 2007жылы 16600 тг.

-Қосымша төленбеген капитал-мұның 2005 жылы ақша қаржысы 900 тг, 2006 жылы 900тг, 2007жылы 900тг.

-Бөлінбеген табыс-мұның 2005жылы ақша қаржысы 13000тг, 2006 жылы 8100тг, 2007жылы 9100тг.

Кредиторлық берешек-мұның 2005 жылы ақша қаржысы 2310тг, 2006

Материалдық запастар және олардың жіктеу мен бағалау .

Өндіріс процесіне еңбек құралдарымен қатар өндірістік қосалқы қорлары еңбек процесіне бір-ақ рет қатысады және олардың құны өндірілетін өңімнің материалдық негізін құрай отырып, өнімнің өзіндік құның құрайды.

Келесiдей активтер түрiнде болады: өндiрiсте пайдалануға немесе жұмыстармен қызметтердi орындауға арналған шикiзаттар, материалдар, сатып алынған жартылай шикiзаттар және құрастырушы бұйымдар (детальдар), отын, ыдыс және ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер және ыдыстық материалдар; аяқталмаған өндiрiс; субъект қызметi барысында сатуға шығарылған дайын өнiм, тауарлар.

Материалдық құндылықтарды есепке алудың алдында мынадай негiзгi мiндеттер тұрады: босалқыларды кiрiске дер кезiнде және толық есепке алу, сақтау орындарындағы жағдайын қадағалау; босалқылардың қозғалысы бойынша барлыө операцияларды толық және дер кезiнде құжаттау; көлiк-дайындау шығындары (КДШ) мен дайындалған құндылықтардың өзiндiк құнын уақытында және толық анықтау; КДШ-ны өндiрiстiң шығындарына жазудың бiркелкi және дұрыс болуын бақылау; iшкi ресурстарды жұмылдыру мақсатында субъектiге қажет емес материалдық босалқыларды сату, сақталатын орындардағы құндылықтардың қалдықтары мен қозғалысы туралы дәл мәлiметтердi алу. Өндiрiс барысындағы функционалдық (қызметтiк) ролi мен мақсаты бойынша барлық материалдық босалқылар негiзгi және көмекшi болып бөлiнедi.

Негiзгiлер дайындалатын өнiмнiң заттай материалдық негiзiн (нан пiсiрген ұн) құрайтын материалдар болса, көмекшi материалдар өндiрiлетiн өнiмнiң өзiндiк құнына кiргенiмен негiзгi материалдар сияқты оның заттай негiзiн құрай алмайды. Өнiмге қажеттi қасиеттердi беру үшiн (сырлар, лак) көмекшi материалдар негiзгi материалдарға қосымша пайдаланылады.

Бiрақ материалдарды негiзгi және көмекшi етiп бөлу шартты сипатқа ие, өйткенi олар өнiмдi шығаруға жұмсалған материалдардың санына, технологиялық сипатына және басқа да көптеген факторларына тәуелдi болып келедi.

Материалдық босалқы қорлардың барлық түрiн есепке алу үшiн 20-“материалдар” бөлiмiнiң негiзгi, активтi мүлiктiк шоттары пайдаланылады.

Бұл бөлiмше құрамына төмендегi синтетикалық шоттар кiредi:

1310-Шикiзат және материалдар

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс