Қасым хан

Кіріспе

Шамамен 1445 жылы дүниеге келген, 1518 жылы қайтыс болған Қасым хан мен Қазақ хандығының негізін салған Әз Жәнібектің ұлы. Анасы Жағанбегім – Мұхаммед Шайбани ханның кенже інісі Махмұд сұлтанның апасы. Қасым ханның мемлекетті басқару әдістері, ішкі және сыртқы саясаты туралы мәліметтер өте аз. Қасым хан есімі бірінші рет Мұхаммед Шайбани жөніндегі жазбаларда аталады. Ол мәліметтерде Қасым ханды «атақты сұлтандар мен батырлардың бірі», «Бұрындық ханның атты әскерінің басшысы» деп атайды. Бұрындық хан Самарқанға кетуге мәжбүр болып, жат елде қаза болған соң, Қасым хан билікті өз қолына алды. Қасым хан билік құрған кезеңде де қазақтар мен Шайбани әулеті арасындағы Сырдарияға жақын қалалар үшін қақтығыстар мен шайқастар болып жатты. 1510 жылы қыста Шайбани ханның әскерлері Ұлытау баурайындағы Қасым хан ұлысына шабуыл жасайды. Қасым хан олардың бетін қайтара алмайтынын түсініп, шегінеді, біраз уақыттан соң күтпеген жерден шабуыл жасап, өз қарсыласын жеңеді. 1511 жылы Қасым хан билікке қол жеткізгеннен кейін, Қазақ хандығы Қасым хандығы деп атала бастады. Қасым хан тұсында Қазақ хандығы саяси ықпалын күшейтіп, ірі және қуатты хандыққа айналды. Қасым хандығының аумағы батыста Сырдарияның оңтүстік жағалауларына дейін, оңтүстік-батысында Түркістан қалаларына дейін, оңтүстік-шығысында Жетісудың солтүстік бөлігінің таулары мен таулы бөктерлеріне дейін созылып жатты. Кейбір мәліметтер бойынша, Қасым хан тұсында Қазақ хандығының шекарасы солтүстік-шығыста Ұлытау қыраттары мен Балқаш өзенінің жағалауын қаитып, ал солтүстік-батыста Жайық өзеніне дейін жететін. Қасым тұсында Қазақ хандығы халқының саны бір миллионнан асатын. Сондықтан да ол халықаралық саясаттан тыс қала алмайтын. Қасым хан заманында Қазақ хандығы еуропалық аренада әйгілілік пен саяси қуаттылыққа қол жеткізген еді. Қазақ хандығымен алғашқы дипломатиялық байланыс орнатқан көршілес Москва мемлекеті болды. Бұл князь Василий ІІІ билік құрған жылдары (1505-1533) жүзеге асты. Қазақ хандығының тағы бір ерекшелігі – бұл кезеңде қазақтар Батыс Еуропада жеке этникалық

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Касым хан
Шамамен 1445 жылы дүниеге келген, 1518 жылы қайтыс болған Қасым хан мен
Қазақ хандығының негізін салған Әз Жәнібектің ұлы. Анасы Жағанбегім –
Мұхаммед Шайбани ханның кенже інісі Махмұд сұлтанның апасы. Қасым ханның
мемлекетті басқару әдістері, ішкі және сыртқы саясаты туралы мәліметтер өте
аз. Қасым хан есімі бірінші рет Мұхаммед Шайбани жөніндегі жазбаларда
аталады. Ол мәліметтерде Қасым ханды атақты сұлтандар мен батырлардың
бірі, Бұрындық ханның атты әскерінің басшысы деп атайды. Бұрындық хан
Самарқанға кетуге мәжбүр болып, жат елде қаза болған соң, Қасым хан билікті
өз қолына алды. Қасым хан билік құрған кезеңде де қазақтар мен Шайбани
әулеті арасындағы Сырдарияға жақын қалалар үшін қақтығыстар мен шайқастар
болып жатты. 1510 жылы қыста Шайбани ханның әскерлері Ұлытау баурайындағы
Қасым хан ұлысына шабуыл жасайды. Қасым хан олардың бетін қайтара
алмайтынын түсініп, шегінеді, біраз уақыттан соң күтпеген жерден шабуыл
жасап, өз қарсыласын жеңеді. 1511 жылы Қасым хан билікке қол жеткізгеннен
кейін, Қазақ хандығы Қасым хандығы деп атала бастады. Қасым хан тұсында
Қазақ хандығы саяси ықпалын күшейтіп, ірі және қуатты хандыққа айналды.
Қасым хандығының аумағы батыста Сырдарияның оңтүстік жағалауларына дейін,
оңтүстік-батысында Түркістан қалаларына дейін, оңтүстік-шығысында Жетісудың
солтүстік бөлігінің таулары мен таулы бөктерлеріне дейін созылып жатты.
Кейбір мәліметтер бойынша, Қасым хан тұсында Қазақ хандығының шекарасы
солтүстік-шығыста Ұлытау қыраттары мен Балқаш өзенінің жағалауын қаитып, ал
солтүстік-батыста Жайық өзеніне дейін жететін. Қасым тұсында Қазақ хандығы
халқының саны бір миллионнан асатын. Сондықтан да ол халықаралық саясаттан
тыс қала алмайтын. Қасым хан заманында Қазақ хандығы еуропалық аренада
әйгілілік пен саяси қуаттылыққа қол жеткізген еді. Қазақ хандығымен алғашқы
дипломатиялық байланыс орнатқан көршілес Москва мемлекеті болды. Бұл князь
Василий ІІІ билік құрған жылдары (1505-1533) жүзеге асты. Қазақ хандығының
тағы бір ерекшелігі – бұл кезеңде қазақтар Батыс Еуропада жеке этникалық
қауымдастық ретінде таныла бастады. Австриялық дипломат Зигмунд Герберштейн
Еуропа оқымыстыларының арасында алғашқылардың бірі болып қазақтар туралы
өзінің Москвалық жазуларында айтып өтеді. Тарихта бұл ұлы тұлғаның
ұстанған бағыты Қасым салған қасқа жол атанып қалды. Сыртқы саясатта
Қасым хан Сырдария бойындағы қалалар үшін Шайбани әулетімен күрес жүргізіп
отырды. Осыған байланысты қазақ басшыларының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.