Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың нақты түрлері
Қазақстан Республикасы
Қазақстан Тұтынушылар Одағы
Арқалық экономика және құқық колледжі.
Циклдік әдістемелік комиссия
Пәні: Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы
Курстық жоба
Тақырыбы: №______________ Жаза тағайындау
Мамандығы: 0205002 Құқықтану
Топ: Құқықтану –12
Курс: ІІ
Сынақ кітапшасының номері: ___________________
Орындаған: Сымагулова Ж.Ф.
__________
(қолы)
Тексерген: Калиев Д.Қ.
_________
(қолы)
Қорғау күні: _____ _______________ 200_ж.
Бағасы: ___________
Арқалық қаласы
2007 жыл
Жоспар.
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім.
2.1. Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың нақты түрлері.
2.2. Ұйымдасқан қылмыстық топты немесе қылмыстық қауымдастықты құру және
оны басқару, қылмыстың қоғамдастыққа қатысу.
2.3. Радиоктивті материалдарды талан – таражға салу немесе қорқытып алу.
2.4 Атом энергетикасы объектілерінде кауіпсіздік ережелерін бұзу.
2.5 Қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстар.
ІІІ. Қортынды.
ІV. Пайдаланған әдебиеттер.
І. Кіріспе
Қылмыстық кодекстің бұл тарауында екі түрлі топқа жататын.
қылмыстардың түрі көрсетілген. Оның біріншісі қоғамдық қауіпсіздікке қарсы
қылмыстар. Қоғамдық қауіпсіздік деп — адамдардың қауіпсіз өмір сүруін,
бірқалыпты қызметің, активті материалдарды залалсыз пайдалану, қаруды, оқ-
.жарылғыш заттарды немесе жарылғыш қондырғыларды тиісінше және қауіпсіз
пайдалану, сондай-ақ тау-кен немесе құрылыс жұмыстарын қауіпсіз жүргізуді
реттейтін қоғамдық қатынастарының жиынтығы болып табылады. Бұл қоғамның
қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың топтық объектісі болып табылады. Қоғамдық
қауіпсіздікке карсы қылмыстардың тікелей объектісі қоғамдық қауіпсіздіктің
жекелеген салалары (адам өмірінің және оның қызметінің қауіпсіздік
шарттары; ерекше қауіп көзі болып табылатын заттарды пайдалану, еліммен
аяқталатын зардап туғызуы мүмкін жұмыстарды жүргізу және т.б.) болып
табылады.
Осы топқа жататын кейбір қылмыстардың косымша тікелей объектісі
адамның өмірі, денсаулығы болуы мүмкін.
Объективтік жағынан алғанда коғамдық қауіпсіздікке жататын
қылмыстардың көпшілігі әрекет арқылы (ҚК-тің 233 және басқа баптары); ал
қайсыбіреулері әрекет немесе әрекетсіздік күйде (мысалы КК-тің 245, 246-
баптары) жүзеге асырылады. Кейбір қылмыс құрамының нормалары бланкеттік
диспозицияға негізделген (ҚК-тің 245, 246, 251-баптары).
Көптеген қылмыстар құрам жағынан формальдық (ҚК-тің
233, 233-1, 233-2, 234, 237-баптары т.б.), ал қайсыбіреулері материалдық
кұрамға (ҚК-тің 245, 244-баптары) жатады. Қылмыстық кодекстің 11-бабында
бірнеше рет істелген қылмыстың түсінігі берілген. Атыс қару-жарағының
түсінігі Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 30 желтоқсандағы "Жекелеген
қару түрлерінің айналымынан мемлекеттік бақылау жасау туралы Заңында
берілген. Кылмыстық топтың түсінігі Қылмыстық кодекстің 31-бабының 1
бөлігінде берілген. Ал осы топқа басшылық ету деп, террористік топты
құрған, оған адамдар тартқан, осы топтың қызметін тікелей ұйымдастырған іс-
әрекеттерді айтамыз. Қылмыс құрамы келте, террористік топты құрған сәттен
бастап аяқталған деп саналады. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей
қасақаналықпен істеледі. Қылмыс субъектісі - 16-татолған кез келген есі
дұрыс адам. Осы баптың екінші бөлігінде — қылмыстың ауырлататын түрі —
террорлық топтың қызметіне немесе ол жасаған террорлық актілерге
қатысушылық үшін жауаптылық кәзделген. Кінәлы адам қасақана түрде террорлық
топтың барлық қызметіне, сондай-ақ террорлық актілерге белсене қатысады.
Қылмыстың субъективтік жағының қажетті белгісіне заң - қоғамдық
қауіпсіздікті бұзу, халықты қорқыту не мемлекеттік органдардың шет
мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның қабылдауына ықпал ету арнаулы
мақсатын қосып көрсеткен. Қоғамдық қайраткерлердің қатарына әр түрлі
қоғамдық ұйымдардың, саяси партиялардың жетекшілері немесе көрнекті
мүшелері жатады.
Қылмыстық қоғамдастық көп жағдайларда заң тыйым салған басқадай
әрекеттер: наркотикалық нәрселерді өндіру, тасымалдау, тарату, жалған ақша
жасау, жасырын түрде алкоголь ішімдіктерін, дәрі-дәрмек, улар, қару-
жарақтар, жаппай зақымдау заттарын дайындау, жезөкшелікпен айналысуға
арналған притондар ұйымдастыру немесе ұстау және жеңгетайлық сияқты іс-
әрекеттерді істеумен байланысты болады. Ал банда болса азаматтарға немесе
ұйымдарға шабуыл жасау мақсатында құрылады. Қылмыстық коғамдастықтың
міндеті әр-уакытта шабуыл жасаумен байланысты емес.
Қылмыстық қоғамдастықты басқаруға оны немесе оған кіретін бөлімшелерді
тікелей басқарып, жұмысын ұйымдастыру, олардың құжаттарын дайындау,
қоғамдастыққа кіретін адамдардың, олардың бірлестіктерінің міндеттерін,
рөлдерін айқындау, оларға міндет жүктеу әрекеттері жатады.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Қоғамдық қауіпсіздікке жататын қылмыстардың нақты түрлері Терроризм.
Терроризм — қазіргі дәуірдегі ең қауіпті кылмыс түрі болып табылады.
Мұндай қылмыстар көп жағдайларда ұлттық шектен шығып халықаралық сипат
алуда. Террорлық әрекеттер әр түрлі болуы мүмкін, бірақ оның бәрін
біріктірген екі түрлі элемент бар. Оның біріншісі терроризм — мемлекеттік
өкімет билігін күйретуге бағытталған; екіншісі — терроризмді жүзеге асыру
арқылы яғни террористердің ұйымдасқан, қатыгездік әрекеттері арқылы
тұрғындарға үрей, қорқыныш, қорғансыздық сезімін туғызу болып табылады.
Қазакстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 233-бабы бойынша:
"Теорроризм, жарылыс жасау, өрт қою немесе адамдардың каза болуы, елеулі
мүліктік зиян келтіру не қоғамға кауіпті өзге де зардаптардың туындау
қаупін төндіретін өзге де іс-әрекеттер жасау, егер осы іс-әрекеттер
қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан Республикасы
мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттің немесе халықаралык ұйымның шешім
қабылдауына ықпал ету мақсатында жасалса, сондай-ақ аталған
іс-әрекетгерді дәл сол мақсатқа жасаймын деп қорқыту" болып табылады.
Қылмыстың тікелей объектісі — коғамдық қауіпсіздігі қамтамасыз ететін,
реттейтін қоғамдық катынастар. Азаматтардың өмірі денсаулығы, меншігі,
мүліктік немесе сезім мүдделері мен қылмыстың қосымша тікелей объектісі
болады.
Қылмыстық кодекстің 233-бабында көрсетілген қылмыс обьективтік
жағынан:
1) адамдардың қаза болуы, елеулі зиян келтіру не қоғамға қауіпті басқа
зардаптардың болу қаупын төндіретін жарылыс жасау, өрт қою немесе өзге
іс - әрекеттер жасау;
2) аталған іс-әрекеттерді жасаймын деп арқылы сипатталған. Жарылыс
жасау, өрт қоюдан де іс-әрекеттерге келіктердің апатқа ұшырауын,-
ғимараттардың, мәдени және діни құрылыстардың қиратылуын сондай-ақ
радиоактивті, химиялық, бактериологиялық, немесе басқадай-ақ радиоактивті,
химиялық, бактериялық немесе басқадай жолмен уландыруды тарату,
қоймаларға,тұрғын-жайларға, құрылыстарға, алаңдарға су жіберіп, толтыру
сияқтылар жатады.
Терроризмнің объективтік жағынан ерекшелік белгісі — осы баптың
диспозициясында көрсетілген (қылмыс зардаптардың орын алуы емес)
зардаптардың болу қаупінің тудыры-жеткілікті болып табылады. Яғни өрт қою,
жарылыс жасау немесе өзге де әрекеттерді жүзеге асыру арқылы
іс-әрекет істелгенімен, заңда көрсетілген зардап орын алмаса да, қылмыс,
аяқталған деп табылады, өйткені мұндай әрекет адамдардың қаза болуы, елеулі
мүліктік зиян келтіру не қоғам үшін тіпті басқа зардаптардын болу қаупін
тікелей төндіріп тұрған байланысты қылмыс құрамы формальдық болып табылады.
Субъективтік жағынан терроризм тек қана тікелей қасақаналықпен жасалады.
Кінәлы адам заңда көрсетілген әрекеттерді істеу арқылы зардаптардың болу
қаупін туғызға немесе соны жасаймын деп қорқытудың қоғамға қауіптілігін
сезеді және соны жүзеге асыруды тілейді.
Қылмыстың субъективтік жағының қажетті белгісіне заң - қоғамдық
қауіпсіздікті бұзу, халықты қорқыту не мемлекеттік органдардың шет
мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның қабылдауына ықпал ету арнаулы
мақсатын қосып көрсеткен.
Қылмыстың субъектісі — 14-ке толған, есі дұрыс кез келген
Қылмыстық кодекстің 233-бабының 2-тармағына осы қылмыстың ауырлататын
түрлері: бірнеше рет; атыс қаруын қолдана отырып жасалған терроризм үшін
жауаптылық көзделген. Қылмыстық кодекстің 11-бабында бірнеше рет істелген
қылмыстың түсінігі берілген. Атыс қару-жарағының түсінігі Қазақстан
Республикасының 1998 жылғы 30 желтоқсандағы "Жекелеген қару түрлерінің
айналымынан мемлекеттік бақылау жасау туралы Заңында берілген.
Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер:
а) жаппай қырып-жоятын қаруды, радиоактивгі материалдарды қолдануға немесе
қолданамын деп қоркытуға және жаппай уландыру, эпидемия мен эпизоотияны
таратуды, сондай-ақ адамдарды жаппай қырып-жоюға әкеп соғуы ықтимал өзге де
іс-әрекеттерді жасауға немесе жасаймын деп
қорқытуға ұштасса;
б) абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса онда
бұл қылмыстың аса ауырлататын түрі үшін жауаптылық туындайды. Жаппай қырып
жоятын қарудың, радиоактивті материалдар, уландыру заттарының эпидемия, мен
эпизотияның түсінігі. Қылмыстық кодекстің 243,247, 265, 267, 280-баптарында
берілген.
Өзге де ауыр зардаптарға (абайсызда адам елімінен басқа) екі немесе
одан да кеп адамның денсаулығына ауыр дене жарақатын келтіру, көп адамның
денсаулығына орта дәрежелі жарақат салу, көлік құралдарының жұмысын ұзақ
уақытка тоқтату, жарылыс жасау немесе өрт қою арқылы құрылыстарды жою т. б.
әрекеттер жатады. Абайсызда адам өліміне немесе
басқа ауыр зардаптарға әкеп соққан терроризмнің субъективтік жағы кінәның
екі нысанымен сипатталады. Бұл ретте кінәлының істеген әрекеті —
қасаканалық, ал одан болатын зардапқа қатынасы абайсыздық болады. Егер
кінәлының әрекеті және одан туатын зардап — адам өліміне деген қатынасы
қасақаналықтан құрылатын болса, онда оның әрекеті қылмыстардың жиынтығы (ҚК-
тің 96-бабы 2-тармағының тиісті тармағы және 233-бап) бойынша сараланады.
Қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан
Республикасы мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттің немесе халықаралық
ұйымның шешімдер кабылдауына ықпал ету мақсатында адамның өміріне қастандық
жасау, сондай-ақ дәл сол мақсатта оның мемлекеттік немесе өзге де саяси
кызметін токтату не осындай қызметі үшін кек алу мақсатында мемлекет немесе
коғам кайраткерінің өміріне қастандық жасау осы қылмыс құрамынан аса
ауырлататын түрі болып табылады. Бұл тұрғыдағы қылмысты іс-әрекеттердің
жәбірленушілері белгілі бір шешім қабылдауға ықпал ететін адамдар немесе
мемлекет, коғам қайраткерлері болады. Аданың белгілі бір шешім қабылдауға
ықпалының болған, болмағанын нақты жағдайларға байланысты анықталады.
Қоғамдық қайраткерлердің қатарына әр түрлі қоғамдық ұйымдардың, саяси
партиялардың жетекшілері немесе көрнекті мүшелері жатады.
Қылмыстық кодекстің 233 – бабының ескертуінде: Терроризм актісін
дайындауға қатысқан адам, егер ол мемлекеттік органдардың дер кезінде
ескерту мен немесе басқа жолмен терроризм актісінің жүзеге асырылуын
болдырмауға жәрдемдессе және оның іс - әрекетінде қылмыс құрамы болмаса,
қылмыстық жауаптылықтан босатылады, - делінген.
Жарылыс жасау өрт қою немесе өзге де іс - әрекеттерді істегенге дейін
тиісті органдарға хабарлап, көрсетілген зардаптардың қаупін болғызбауды
тиятын, сөйтіп мемлекет өкімет органдарына терроризм актісі бойынша төнген
қаупі тойтаруға нақты мүмкіндік алуға мүмкіндік беретін әрекеттерді
істегендерді мемлекет органдарға дер кезінде ескерту жасаған адам деп
білеміз. Басқа жолмен терроризм актісінің жүзеге асырылуын болдырмауға
жәрдемдесуге адамның өзінің жарылысты, өртті, қылмыскерлердің қару жарақты,
не мүлікті өз бетімен басып алуын тойтаратын әрекеттер жатады.
Осыларды істеген адамның іс әрекетінде өзге қылмыс құрамы (мысалы
қарудың, жарылғыш заттарды, жарылғыш құрылымдардың заңсыз сақтау, өткізу
алу оларды ұрлау т.б.) болмаса, ол терроризм үшін қылмыстық жауаптылықтан
босатылады.
Терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жасауға жария түрде
шақыру түрлері.
Терроризм насихаттау немесе терреоризм актісін жасауға жария түрде
шақыру, сондай – ақ көрсетілген мазмұндағы материалдарды таратқандық үшін
жеке қылмыстық жауаптылық көзделген. Қылмыстың тікелей объектісі — қоғамдык
қауіпсіздік. Қылмыс заты терроризмді насихаттайтын әр түрлі материалдар.
Объективтік жағынан қылмыс белсенді әрекет арқылы: терроризмді насихаттау;
терроризм актісін жасауға жария түрде шақыру; соларға байланысты
материалдарды тарату арқылы жүзеге асырылады.
Терроризмді насихаттау деп ауызша, жазбаша немесе басқа да тәсілдермен
көпшілік арасында осындай іс-әрекеттерді істеу үшін жүргізілген әр түрлі
ұйымдастырушылық қызметтерді айтамыз.
Жария дұрыс шақыру деп ашық түрде көпшілік алдында терроризм актісін
жасауға бағытталған тікелей-әрекеттерді айтамыз.
Материалдарды тарату деп бөтен адамдарға жазбаша түрде жазылған,
терроризмді насихаттайтын немесе сол терроризм актісін жасауға итермелейтін
мазмұнда жазылған мәтіндерді үлестіруді айтамыз.
Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен және терроризм
актісін жасау немесе оны насихатгау мақсатымен істеледі. Қылмыстың
субъектісі — 16-ғатолған есі дұрыс адам.
Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің
басшысы бола отырып не бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланып жасаған
әрекеттер терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жасауға жария
түрде шақырудың ауырлататын түріне жатады (233—1-бап 2-бөлігі).
Қызмет адамдарының түсінігі Қылмыстық кодекстің 22, 307-баптағы
ескертулерінде берілген. Бұқаралық ақпарат құралдарына — газет, журнал,
телерадиохабар т.б. жатады.
Террористік топ құру, оған басшылық ету және оны қызметіне қатысу
(233—2-бап).
Террористік мақсатты көздейтін қылмыстарды жасау үшін топ құру
(террорлық топ) сондай-ақ оған басшылық еткені жауаптылық Қылмыстық
кодекстің 233—2-бап 1-бөлігінде көрсетілген.
Қылмыс объективтік жағынан алғанда белсенді әрекет арқылы —
террористік қылмыстарды жасау үшін топ, ұйым қу немесе оған басшылық ету
арқылы жүзеге асырыла; Террористік ұйымға террористік іс-әрекетті жүзеге
асыру сатында құрылған немесе өзінің іс-әрекетінде терроризмді пайдалану
мүмкіндігін мойындайтын ұйым, сондай-ақ осы ұйым
басқарушы органдарының бірінің келісімімен оның құрылымдық бөлімшелерінің
бірі террористік іс-әрекетті жүзеге асыратыны болса онда оларда террористік
ұйым деп танылады.
Кылмыстық топтың түсінігі Қылмыстық кодекстің 31-бабының
1 бөлігінде берілген. Ал осы топқа басшылық ету деп, террористік топты
құрған, оған адамдар тартқан, осы топтың қызметін тікелей ұйымдастырған іс-
әрекеттерді айтамыз. Қылмыс құрамы келте, террористік топты құрған сәттен
бастап аяқталған деп саналады. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей
қасақаналықпен істеледі. Қылмыс субъектісі - 16-татолған кез келген есі
дұрыс адам. Осы баптың екінші бөлігінде — қылмыстың ауырлататын түрі —
террорлық топтың қызметіне немесе ол жасаған террорлық актілерге
қатысушылық үшін жауаптылық кәзделген. Кінәлы адам қасақана түрде террорлық
топтың барлық қызметіне, сондай-ақ террорлық актілерге белсене қатысады.
Террорлық акт - жарылыс жасау, өрт кою немесе адамдардың қаза болуы, елеулі
мүліктік-зиян келтіру не қоғамға қауіпті зардаптар туындау қаупін
төндіретін-өзге де іс-әрекеттер жасау немесе жасаймын деп қорқыту, егер
ондай іс-әрекеттер қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не
Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттердің немесе
халықаралық ұйымдардың шешім қабылдауына ықпал ету мақсатында жасалса,
сондай-ақ адам өміріне дәл сол мақсаттарда қастандық жасау, сол сияқты
мемлекет немесе қоғам қайраткерінің өміріне оның мемлекеттік немесе өзге де
саяси қызметін токтату не осындай кызметі үшін кек алу мақсатында қастандық
жасау болып табылады.
Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің
басшысы бола отырып жасаған, осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде
көзделген әрекеттерді істеу осы кылмыстың (ҚК-тің 233-бабының 3-бөлігі) өте
ауырлататын түрі болып табылады. Қылмыс субъектісі арнаулы лауазым иесі
немесе қоғамдық бірлестік басшылары
Адамды кепілге алу түрлері.
Адамды кепілге алу халықаралық маңызы бар қылмыс болып табылады.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1979 жылғы желтоқсанда "Адамды
кепілге алуға қарсы күрес туралы" халықаралық конвенция қабылдаған.
Қылмыстың тікелей объектісі — кепілге алынған адамдардың өмірі мен
денсаулығының қауіпсіздігі. Объективтік жағынан қылмыс адамды кепілге алу
немесе кепілдік ретінде ұстау арқылы сипатталады.
Кепілге алу — кез келген құкыққа қайшы түрде, күш қолдану арқылы
адамды бостандығынан айырып, қолға түсіру болып табылады.
Кепілдік ретінде ұстау — адамды өз еркімен жүріп-тұру мүмкіндігінен
күш қолдану аркылы айырып, бостандығынан айыру болып табылады.
Адамды кепілге алу — формальдық құрамға жатады. Қылмыс жәбірленушінің
бас бостандығынан айырылған уақытынан бастап аяқталған деп саналады.
Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен жасалады. Кінәлы адам
адамды заңсыз кепілге алғанын және кепілдік ретінде ұстап тұрғанын сезеді,
біледі және соны тілеп әрекет істейді.
Заңда қылмыстың субъективтік жағының қажетті белгісі — қылмыстың мақсаты
тікелей көрсетілген. Ол — мемлекетті, ұйымды немесе азаматты қандайда бір
іс-әрекет жасауға немесе қандайда бір іс-әрекет жасаудан тартынуға мәжбүр
ету болып табылады. Мәжбүр ету әрекет немесе әрекетсіздік түрінде жасалады.
Кінәлының мәжбүр ететін әрекеттеріне: мысалы оған ақшалай қаражат немесе
наркотикалық заттарды, қару-жарақ, көлік құралдарын беруді немесе біреуді
түтқын орнынан босатып жіберуді талап етулері жатады.
Әрекетсіздікті істеуді мәжбүр етулерге: қылмысты істі тергеуді
доғаруды немесе белгілі бір ұйымның қызметін тоқтатуды, саяси, әлеуметтік
немесе экономикалық акцияларды жүзеге асырмауды талап етулер жатады.
Қылмыстың субъектісі —14-ке толған, есі дұрыс адам.
Қылмыстық кодекстің 234-бабының 2-тармағында осы кылмыстың ауырлататын
түрлері көрсетілген: а) осы кылмысты адамдар тобының алдын ала сөз байласуы
бойынша жасауы (ҚК-тің 31-бабының 2-тармағын қараңыз);
б) бірнеше рет (ҚК-тің 11-бабын қараңыз);
в) өмірге немесе денсаулыққа кауіпті күш қолдана отырып жасау:
жәбірленушінің денсаулығына қасақана жеңіл, орташа ауырлықтағы, ауыр зиян
келтіру, ұрып-соғу, оларды суық немесе өте ыстық жайларда ұстау, ұзақ
уақытқа қол-аяғын байлап, аузын тығындап тастау, т.б.;
г) қаруды (атылатын немесе суық) немесе қару ретінде пайдаланылатын
заттарды (таяқ, балта, монтировка және т.б.) дана отырып жасау;
д) көрінеу кәмелетке (18-ге) толмаған адамға қатысты жасау;
е) айыптыға жүктілік жағдайы көрінеу мәлім әйелге катысты;
ж) көрінеу дәрменсіз күйдегі адамға (өте жас, кәрі, есалаң, ауру адамдарға)
қатысты;
з) екі немесе одан да кеп адамға катысты. Қылмыстық кодекстін.
234-бабының 1-тармағында адамды ғана кепілге алғандық үшін жауаптылық
белгіленген;
и) пайдакүнемдікпен немесе жалдану арқылы жасалса. Пайда табудың, немесе
жалданудың түсінігі ҚК-тің 96-бабының 2-тармағының "а" тармақшасында
берілген.
Қылмыстық кодекстің 234-бабының 3-тармағында адамды кепілге алуды
ұйымдасқан топ (караңыз: Қылмыстық кодекстің 31-бабының 3-тармағы) жасаған
не абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға (жәбірленушінің
немесе оның туыстарының ауыр науқасқа душар болуы, ауыр дене жарақатын алуы
немесе оларға едәуір мөлшердегі мүліктік залал келтірілсе және т.б.) әкеп
соққаны үшін жауаптылык белгіленген.
Қылмыстық кодекстің 234-бабының ескертуінде: "Кепілге алынған адамды
өз еркімен немесе өкіметтік талан етуі бойынша босатқан адам, егер оның іс-
әрекеттерінде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан
босатылады",— делінген. Осыған орай қылмыстық жауаптылықтан босатышудың
шарттары:
а) кепілге алынған адамды өз еркімен босату;
б) өкіметтің талап етуі бойынша босату болып табылады. Кепілге
алынған адамды өз еркімен босату деп кепілге алған адамның кепілге алынған
адамды ұстап тұруға толық мүмкіндігі бола тұра, оны босатуын айтамыз.
Өкіметтің талап етуі бойынша босату да осылай жүзеге асырылады. Кепілге
алынған адамды амалсыздан босату өз еркімен босатуға жатпайды.
Кепілге алынған адамы өз еркімен немесе өкіметтің талап етуі бойынша
босатқан адамның әрекетінде басқа кылмыс құрамы (мысалы, кепілге алынған
адамды зорлауға, оған ауыр, орта, женіл дене жарақатын келтіру: адам
өлтіруі, қару-жарақ, оқ, дәріні ұрлауы т.б.) бар болса, онда ол осы істеген
қылмысы жауаптылыққа ... жалғасы
Қазақстан Тұтынушылар Одағы
Арқалық экономика және құқық колледжі.
Циклдік әдістемелік комиссия
Пәні: Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы
Курстық жоба
Тақырыбы: №______________ Жаза тағайындау
Мамандығы: 0205002 Құқықтану
Топ: Құқықтану –12
Курс: ІІ
Сынақ кітапшасының номері: ___________________
Орындаған: Сымагулова Ж.Ф.
__________
(қолы)
Тексерген: Калиев Д.Қ.
_________
(қолы)
Қорғау күні: _____ _______________ 200_ж.
Бағасы: ___________
Арқалық қаласы
2007 жыл
Жоспар.
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім.
2.1. Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың нақты түрлері.
2.2. Ұйымдасқан қылмыстық топты немесе қылмыстық қауымдастықты құру және
оны басқару, қылмыстың қоғамдастыққа қатысу.
2.3. Радиоктивті материалдарды талан – таражға салу немесе қорқытып алу.
2.4 Атом энергетикасы объектілерінде кауіпсіздік ережелерін бұзу.
2.5 Қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстар.
ІІІ. Қортынды.
ІV. Пайдаланған әдебиеттер.
І. Кіріспе
Қылмыстық кодекстің бұл тарауында екі түрлі топқа жататын.
қылмыстардың түрі көрсетілген. Оның біріншісі қоғамдық қауіпсіздікке қарсы
қылмыстар. Қоғамдық қауіпсіздік деп — адамдардың қауіпсіз өмір сүруін,
бірқалыпты қызметің, активті материалдарды залалсыз пайдалану, қаруды, оқ-
.жарылғыш заттарды немесе жарылғыш қондырғыларды тиісінше және қауіпсіз
пайдалану, сондай-ақ тау-кен немесе құрылыс жұмыстарын қауіпсіз жүргізуді
реттейтін қоғамдық қатынастарының жиынтығы болып табылады. Бұл қоғамның
қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың топтық объектісі болып табылады. Қоғамдық
қауіпсіздікке карсы қылмыстардың тікелей объектісі қоғамдық қауіпсіздіктің
жекелеген салалары (адам өмірінің және оның қызметінің қауіпсіздік
шарттары; ерекше қауіп көзі болып табылатын заттарды пайдалану, еліммен
аяқталатын зардап туғызуы мүмкін жұмыстарды жүргізу және т.б.) болып
табылады.
Осы топқа жататын кейбір қылмыстардың косымша тікелей объектісі
адамның өмірі, денсаулығы болуы мүмкін.
Объективтік жағынан алғанда коғамдық қауіпсіздікке жататын
қылмыстардың көпшілігі әрекет арқылы (ҚК-тің 233 және басқа баптары); ал
қайсыбіреулері әрекет немесе әрекетсіздік күйде (мысалы КК-тің 245, 246-
баптары) жүзеге асырылады. Кейбір қылмыс құрамының нормалары бланкеттік
диспозицияға негізделген (ҚК-тің 245, 246, 251-баптары).
Көптеген қылмыстар құрам жағынан формальдық (ҚК-тің
233, 233-1, 233-2, 234, 237-баптары т.б.), ал қайсыбіреулері материалдық
кұрамға (ҚК-тің 245, 244-баптары) жатады. Қылмыстық кодекстің 11-бабында
бірнеше рет істелген қылмыстың түсінігі берілген. Атыс қару-жарағының
түсінігі Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 30 желтоқсандағы "Жекелеген
қару түрлерінің айналымынан мемлекеттік бақылау жасау туралы Заңында
берілген. Кылмыстық топтың түсінігі Қылмыстық кодекстің 31-бабының 1
бөлігінде берілген. Ал осы топқа басшылық ету деп, террористік топты
құрған, оған адамдар тартқан, осы топтың қызметін тікелей ұйымдастырған іс-
әрекеттерді айтамыз. Қылмыс құрамы келте, террористік топты құрған сәттен
бастап аяқталған деп саналады. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей
қасақаналықпен істеледі. Қылмыс субъектісі - 16-татолған кез келген есі
дұрыс адам. Осы баптың екінші бөлігінде — қылмыстың ауырлататын түрі —
террорлық топтың қызметіне немесе ол жасаған террорлық актілерге
қатысушылық үшін жауаптылық кәзделген. Кінәлы адам қасақана түрде террорлық
топтың барлық қызметіне, сондай-ақ террорлық актілерге белсене қатысады.
Қылмыстың субъективтік жағының қажетті белгісіне заң - қоғамдық
қауіпсіздікті бұзу, халықты қорқыту не мемлекеттік органдардың шет
мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның қабылдауына ықпал ету арнаулы
мақсатын қосып көрсеткен. Қоғамдық қайраткерлердің қатарына әр түрлі
қоғамдық ұйымдардың, саяси партиялардың жетекшілері немесе көрнекті
мүшелері жатады.
Қылмыстық қоғамдастық көп жағдайларда заң тыйым салған басқадай
әрекеттер: наркотикалық нәрселерді өндіру, тасымалдау, тарату, жалған ақша
жасау, жасырын түрде алкоголь ішімдіктерін, дәрі-дәрмек, улар, қару-
жарақтар, жаппай зақымдау заттарын дайындау, жезөкшелікпен айналысуға
арналған притондар ұйымдастыру немесе ұстау және жеңгетайлық сияқты іс-
әрекеттерді істеумен байланысты болады. Ал банда болса азаматтарға немесе
ұйымдарға шабуыл жасау мақсатында құрылады. Қылмыстық коғамдастықтың
міндеті әр-уакытта шабуыл жасаумен байланысты емес.
Қылмыстық қоғамдастықты басқаруға оны немесе оған кіретін бөлімшелерді
тікелей басқарып, жұмысын ұйымдастыру, олардың құжаттарын дайындау,
қоғамдастыққа кіретін адамдардың, олардың бірлестіктерінің міндеттерін,
рөлдерін айқындау, оларға міндет жүктеу әрекеттері жатады.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Қоғамдық қауіпсіздікке жататын қылмыстардың нақты түрлері Терроризм.
Терроризм — қазіргі дәуірдегі ең қауіпті кылмыс түрі болып табылады.
Мұндай қылмыстар көп жағдайларда ұлттық шектен шығып халықаралық сипат
алуда. Террорлық әрекеттер әр түрлі болуы мүмкін, бірақ оның бәрін
біріктірген екі түрлі элемент бар. Оның біріншісі терроризм — мемлекеттік
өкімет билігін күйретуге бағытталған; екіншісі — терроризмді жүзеге асыру
арқылы яғни террористердің ұйымдасқан, қатыгездік әрекеттері арқылы
тұрғындарға үрей, қорқыныш, қорғансыздық сезімін туғызу болып табылады.
Қазакстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 233-бабы бойынша:
"Теорроризм, жарылыс жасау, өрт қою немесе адамдардың каза болуы, елеулі
мүліктік зиян келтіру не қоғамға кауіпті өзге де зардаптардың туындау
қаупін төндіретін өзге де іс-әрекеттер жасау, егер осы іс-әрекеттер
қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан Республикасы
мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттің немесе халықаралык ұйымның шешім
қабылдауына ықпал ету мақсатында жасалса, сондай-ақ аталған
іс-әрекетгерді дәл сол мақсатқа жасаймын деп қорқыту" болып табылады.
Қылмыстың тікелей объектісі — коғамдық қауіпсіздігі қамтамасыз ететін,
реттейтін қоғамдық катынастар. Азаматтардың өмірі денсаулығы, меншігі,
мүліктік немесе сезім мүдделері мен қылмыстың қосымша тікелей объектісі
болады.
Қылмыстық кодекстің 233-бабында көрсетілген қылмыс обьективтік
жағынан:
1) адамдардың қаза болуы, елеулі зиян келтіру не қоғамға қауіпті басқа
зардаптардың болу қаупын төндіретін жарылыс жасау, өрт қою немесе өзге
іс - әрекеттер жасау;
2) аталған іс-әрекеттерді жасаймын деп арқылы сипатталған. Жарылыс
жасау, өрт қоюдан де іс-әрекеттерге келіктердің апатқа ұшырауын,-
ғимараттардың, мәдени және діни құрылыстардың қиратылуын сондай-ақ
радиоактивті, химиялық, бактериологиялық, немесе басқадай-ақ радиоактивті,
химиялық, бактериялық немесе басқадай жолмен уландыруды тарату,
қоймаларға,тұрғын-жайларға, құрылыстарға, алаңдарға су жіберіп, толтыру
сияқтылар жатады.
Терроризмнің объективтік жағынан ерекшелік белгісі — осы баптың
диспозициясында көрсетілген (қылмыс зардаптардың орын алуы емес)
зардаптардың болу қаупінің тудыры-жеткілікті болып табылады. Яғни өрт қою,
жарылыс жасау немесе өзге де әрекеттерді жүзеге асыру арқылы
іс-әрекет істелгенімен, заңда көрсетілген зардап орын алмаса да, қылмыс,
аяқталған деп табылады, өйткені мұндай әрекет адамдардың қаза болуы, елеулі
мүліктік зиян келтіру не қоғам үшін тіпті басқа зардаптардын болу қаупін
тікелей төндіріп тұрған байланысты қылмыс құрамы формальдық болып табылады.
Субъективтік жағынан терроризм тек қана тікелей қасақаналықпен жасалады.
Кінәлы адам заңда көрсетілген әрекеттерді істеу арқылы зардаптардың болу
қаупін туғызға немесе соны жасаймын деп қорқытудың қоғамға қауіптілігін
сезеді және соны жүзеге асыруды тілейді.
Қылмыстың субъективтік жағының қажетті белгісіне заң - қоғамдық
қауіпсіздікті бұзу, халықты қорқыту не мемлекеттік органдардың шет
мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның қабылдауына ықпал ету арнаулы
мақсатын қосып көрсеткен.
Қылмыстың субъектісі — 14-ке толған, есі дұрыс кез келген
Қылмыстық кодекстің 233-бабының 2-тармағына осы қылмыстың ауырлататын
түрлері: бірнеше рет; атыс қаруын қолдана отырып жасалған терроризм үшін
жауаптылық көзделген. Қылмыстық кодекстің 11-бабында бірнеше рет істелген
қылмыстың түсінігі берілген. Атыс қару-жарағының түсінігі Қазақстан
Республикасының 1998 жылғы 30 желтоқсандағы "Жекелеген қару түрлерінің
айналымынан мемлекеттік бақылау жасау туралы Заңында берілген.
Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер:
а) жаппай қырып-жоятын қаруды, радиоактивгі материалдарды қолдануға немесе
қолданамын деп қоркытуға және жаппай уландыру, эпидемия мен эпизоотияны
таратуды, сондай-ақ адамдарды жаппай қырып-жоюға әкеп соғуы ықтимал өзге де
іс-әрекеттерді жасауға немесе жасаймын деп
қорқытуға ұштасса;
б) абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса онда
бұл қылмыстың аса ауырлататын түрі үшін жауаптылық туындайды. Жаппай қырып
жоятын қарудың, радиоактивті материалдар, уландыру заттарының эпидемия, мен
эпизотияның түсінігі. Қылмыстық кодекстің 243,247, 265, 267, 280-баптарында
берілген.
Өзге де ауыр зардаптарға (абайсызда адам елімінен басқа) екі немесе
одан да кеп адамның денсаулығына ауыр дене жарақатын келтіру, көп адамның
денсаулығына орта дәрежелі жарақат салу, көлік құралдарының жұмысын ұзақ
уақытка тоқтату, жарылыс жасау немесе өрт қою арқылы құрылыстарды жою т. б.
әрекеттер жатады. Абайсызда адам өліміне немесе
басқа ауыр зардаптарға әкеп соққан терроризмнің субъективтік жағы кінәның
екі нысанымен сипатталады. Бұл ретте кінәлының істеген әрекеті —
қасаканалық, ал одан болатын зардапқа қатынасы абайсыздық болады. Егер
кінәлының әрекеті және одан туатын зардап — адам өліміне деген қатынасы
қасақаналықтан құрылатын болса, онда оның әрекеті қылмыстардың жиынтығы (ҚК-
тің 96-бабы 2-тармағының тиісті тармағы және 233-бап) бойынша сараланады.
Қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан
Республикасы мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттің немесе халықаралық
ұйымның шешімдер кабылдауына ықпал ету мақсатында адамның өміріне қастандық
жасау, сондай-ақ дәл сол мақсатта оның мемлекеттік немесе өзге де саяси
кызметін токтату не осындай қызметі үшін кек алу мақсатында мемлекет немесе
коғам кайраткерінің өміріне қастандық жасау осы қылмыс құрамынан аса
ауырлататын түрі болып табылады. Бұл тұрғыдағы қылмысты іс-әрекеттердің
жәбірленушілері белгілі бір шешім қабылдауға ықпал ететін адамдар немесе
мемлекет, коғам қайраткерлері болады. Аданың белгілі бір шешім қабылдауға
ықпалының болған, болмағанын нақты жағдайларға байланысты анықталады.
Қоғамдық қайраткерлердің қатарына әр түрлі қоғамдық ұйымдардың, саяси
партиялардың жетекшілері немесе көрнекті мүшелері жатады.
Қылмыстық кодекстің 233 – бабының ескертуінде: Терроризм актісін
дайындауға қатысқан адам, егер ол мемлекеттік органдардың дер кезінде
ескерту мен немесе басқа жолмен терроризм актісінің жүзеге асырылуын
болдырмауға жәрдемдессе және оның іс - әрекетінде қылмыс құрамы болмаса,
қылмыстық жауаптылықтан босатылады, - делінген.
Жарылыс жасау өрт қою немесе өзге де іс - әрекеттерді істегенге дейін
тиісті органдарға хабарлап, көрсетілген зардаптардың қаупін болғызбауды
тиятын, сөйтіп мемлекет өкімет органдарына терроризм актісі бойынша төнген
қаупі тойтаруға нақты мүмкіндік алуға мүмкіндік беретін әрекеттерді
істегендерді мемлекет органдарға дер кезінде ескерту жасаған адам деп
білеміз. Басқа жолмен терроризм актісінің жүзеге асырылуын болдырмауға
жәрдемдесуге адамның өзінің жарылысты, өртті, қылмыскерлердің қару жарақты,
не мүлікті өз бетімен басып алуын тойтаратын әрекеттер жатады.
Осыларды істеген адамның іс әрекетінде өзге қылмыс құрамы (мысалы
қарудың, жарылғыш заттарды, жарылғыш құрылымдардың заңсыз сақтау, өткізу
алу оларды ұрлау т.б.) болмаса, ол терроризм үшін қылмыстық жауаптылықтан
босатылады.
Терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жасауға жария түрде
шақыру түрлері.
Терроризм насихаттау немесе терреоризм актісін жасауға жария түрде
шақыру, сондай – ақ көрсетілген мазмұндағы материалдарды таратқандық үшін
жеке қылмыстық жауаптылық көзделген. Қылмыстың тікелей объектісі — қоғамдык
қауіпсіздік. Қылмыс заты терроризмді насихаттайтын әр түрлі материалдар.
Объективтік жағынан қылмыс белсенді әрекет арқылы: терроризмді насихаттау;
терроризм актісін жасауға жария түрде шақыру; соларға байланысты
материалдарды тарату арқылы жүзеге асырылады.
Терроризмді насихаттау деп ауызша, жазбаша немесе басқа да тәсілдермен
көпшілік арасында осындай іс-әрекеттерді істеу үшін жүргізілген әр түрлі
ұйымдастырушылық қызметтерді айтамыз.
Жария дұрыс шақыру деп ашық түрде көпшілік алдында терроризм актісін
жасауға бағытталған тікелей-әрекеттерді айтамыз.
Материалдарды тарату деп бөтен адамдарға жазбаша түрде жазылған,
терроризмді насихаттайтын немесе сол терроризм актісін жасауға итермелейтін
мазмұнда жазылған мәтіндерді үлестіруді айтамыз.
Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен және терроризм
актісін жасау немесе оны насихатгау мақсатымен істеледі. Қылмыстың
субъектісі — 16-ғатолған есі дұрыс адам.
Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің
басшысы бола отырып не бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланып жасаған
әрекеттер терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жасауға жария
түрде шақырудың ауырлататын түріне жатады (233—1-бап 2-бөлігі).
Қызмет адамдарының түсінігі Қылмыстық кодекстің 22, 307-баптағы
ескертулерінде берілген. Бұқаралық ақпарат құралдарына — газет, журнал,
телерадиохабар т.б. жатады.
Террористік топ құру, оған басшылық ету және оны қызметіне қатысу
(233—2-бап).
Террористік мақсатты көздейтін қылмыстарды жасау үшін топ құру
(террорлық топ) сондай-ақ оған басшылық еткені жауаптылық Қылмыстық
кодекстің 233—2-бап 1-бөлігінде көрсетілген.
Қылмыс объективтік жағынан алғанда белсенді әрекет арқылы —
террористік қылмыстарды жасау үшін топ, ұйым қу немесе оған басшылық ету
арқылы жүзеге асырыла; Террористік ұйымға террористік іс-әрекетті жүзеге
асыру сатында құрылған немесе өзінің іс-әрекетінде терроризмді пайдалану
мүмкіндігін мойындайтын ұйым, сондай-ақ осы ұйым
басқарушы органдарының бірінің келісімімен оның құрылымдық бөлімшелерінің
бірі террористік іс-әрекетті жүзеге асыратыны болса онда оларда террористік
ұйым деп танылады.
Кылмыстық топтың түсінігі Қылмыстық кодекстің 31-бабының
1 бөлігінде берілген. Ал осы топқа басшылық ету деп, террористік топты
құрған, оған адамдар тартқан, осы топтың қызметін тікелей ұйымдастырған іс-
әрекеттерді айтамыз. Қылмыс құрамы келте, террористік топты құрған сәттен
бастап аяқталған деп саналады. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей
қасақаналықпен істеледі. Қылмыс субъектісі - 16-татолған кез келген есі
дұрыс адам. Осы баптың екінші бөлігінде — қылмыстың ауырлататын түрі —
террорлық топтың қызметіне немесе ол жасаған террорлық актілерге
қатысушылық үшін жауаптылық кәзделген. Кінәлы адам қасақана түрде террорлық
топтың барлық қызметіне, сондай-ақ террорлық актілерге белсене қатысады.
Террорлық акт - жарылыс жасау, өрт кою немесе адамдардың қаза болуы, елеулі
мүліктік-зиян келтіру не қоғамға қауіпті зардаптар туындау қаупін
төндіретін-өзге де іс-әрекеттер жасау немесе жасаймын деп қорқыту, егер
ондай іс-әрекеттер қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не
Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттердің немесе
халықаралық ұйымдардың шешім қабылдауына ықпал ету мақсатында жасалса,
сондай-ақ адам өміріне дәл сол мақсаттарда қастандық жасау, сол сияқты
мемлекет немесе қоғам қайраткерінің өміріне оның мемлекеттік немесе өзге де
саяси қызметін токтату не осындай кызметі үшін кек алу мақсатында қастандық
жасау болып табылады.
Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің
басшысы бола отырып жасаған, осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде
көзделген әрекеттерді істеу осы кылмыстың (ҚК-тің 233-бабының 3-бөлігі) өте
ауырлататын түрі болып табылады. Қылмыс субъектісі арнаулы лауазым иесі
немесе қоғамдық бірлестік басшылары
Адамды кепілге алу түрлері.
Адамды кепілге алу халықаралық маңызы бар қылмыс болып табылады.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1979 жылғы желтоқсанда "Адамды
кепілге алуға қарсы күрес туралы" халықаралық конвенция қабылдаған.
Қылмыстың тікелей объектісі — кепілге алынған адамдардың өмірі мен
денсаулығының қауіпсіздігі. Объективтік жағынан қылмыс адамды кепілге алу
немесе кепілдік ретінде ұстау арқылы сипатталады.
Кепілге алу — кез келген құкыққа қайшы түрде, күш қолдану арқылы
адамды бостандығынан айырып, қолға түсіру болып табылады.
Кепілдік ретінде ұстау — адамды өз еркімен жүріп-тұру мүмкіндігінен
күш қолдану аркылы айырып, бостандығынан айыру болып табылады.
Адамды кепілге алу — формальдық құрамға жатады. Қылмыс жәбірленушінің
бас бостандығынан айырылған уақытынан бастап аяқталған деп саналады.
Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен жасалады. Кінәлы адам
адамды заңсыз кепілге алғанын және кепілдік ретінде ұстап тұрғанын сезеді,
біледі және соны тілеп әрекет істейді.
Заңда қылмыстың субъективтік жағының қажетті белгісі — қылмыстың мақсаты
тікелей көрсетілген. Ол — мемлекетті, ұйымды немесе азаматты қандайда бір
іс-әрекет жасауға немесе қандайда бір іс-әрекет жасаудан тартынуға мәжбүр
ету болып табылады. Мәжбүр ету әрекет немесе әрекетсіздік түрінде жасалады.
Кінәлының мәжбүр ететін әрекеттеріне: мысалы оған ақшалай қаражат немесе
наркотикалық заттарды, қару-жарақ, көлік құралдарын беруді немесе біреуді
түтқын орнынан босатып жіберуді талап етулері жатады.
Әрекетсіздікті істеуді мәжбүр етулерге: қылмысты істі тергеуді
доғаруды немесе белгілі бір ұйымның қызметін тоқтатуды, саяси, әлеуметтік
немесе экономикалық акцияларды жүзеге асырмауды талап етулер жатады.
Қылмыстың субъектісі —14-ке толған, есі дұрыс адам.
Қылмыстық кодекстің 234-бабының 2-тармағында осы кылмыстың ауырлататын
түрлері көрсетілген: а) осы кылмысты адамдар тобының алдын ала сөз байласуы
бойынша жасауы (ҚК-тің 31-бабының 2-тармағын қараңыз);
б) бірнеше рет (ҚК-тің 11-бабын қараңыз);
в) өмірге немесе денсаулыққа кауіпті күш қолдана отырып жасау:
жәбірленушінің денсаулығына қасақана жеңіл, орташа ауырлықтағы, ауыр зиян
келтіру, ұрып-соғу, оларды суық немесе өте ыстық жайларда ұстау, ұзақ
уақытқа қол-аяғын байлап, аузын тығындап тастау, т.б.;
г) қаруды (атылатын немесе суық) немесе қару ретінде пайдаланылатын
заттарды (таяқ, балта, монтировка және т.б.) дана отырып жасау;
д) көрінеу кәмелетке (18-ге) толмаған адамға қатысты жасау;
е) айыптыға жүктілік жағдайы көрінеу мәлім әйелге катысты;
ж) көрінеу дәрменсіз күйдегі адамға (өте жас, кәрі, есалаң, ауру адамдарға)
қатысты;
з) екі немесе одан да кеп адамға катысты. Қылмыстық кодекстін.
234-бабының 1-тармағында адамды ғана кепілге алғандық үшін жауаптылық
белгіленген;
и) пайдакүнемдікпен немесе жалдану арқылы жасалса. Пайда табудың, немесе
жалданудың түсінігі ҚК-тің 96-бабының 2-тармағының "а" тармақшасында
берілген.
Қылмыстық кодекстің 234-бабының 3-тармағында адамды кепілге алуды
ұйымдасқан топ (караңыз: Қылмыстық кодекстің 31-бабының 3-тармағы) жасаған
не абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға (жәбірленушінің
немесе оның туыстарының ауыр науқасқа душар болуы, ауыр дене жарақатын алуы
немесе оларға едәуір мөлшердегі мүліктік залал келтірілсе және т.б.) әкеп
соққаны үшін жауаптылык белгіленген.
Қылмыстық кодекстің 234-бабының ескертуінде: "Кепілге алынған адамды
өз еркімен немесе өкіметтік талан етуі бойынша босатқан адам, егер оның іс-
әрекеттерінде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан
босатылады",— делінген. Осыған орай қылмыстық жауаптылықтан босатышудың
шарттары:
а) кепілге алынған адамды өз еркімен босату;
б) өкіметтің талап етуі бойынша босату болып табылады. Кепілге
алынған адамды өз еркімен босату деп кепілге алған адамның кепілге алынған
адамды ұстап тұруға толық мүмкіндігі бола тұра, оны босатуын айтамыз.
Өкіметтің талап етуі бойынша босату да осылай жүзеге асырылады. Кепілге
алынған адамды амалсыздан босату өз еркімен босатуға жатпайды.
Кепілге алынған адамы өз еркімен немесе өкіметтің талап етуі бойынша
босатқан адамның әрекетінде басқа кылмыс құрамы (мысалы, кепілге алынған
адамды зорлауға, оған ауыр, орта, женіл дене жарақатын келтіру: адам
өлтіруі, қару-жарақ, оқ, дәріні ұрлауы т.б.) бар болса, онда ол осы істеген
қылмысы жауаптылыққа ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz