Есеп беруге тиісті тулғалармен айырысу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Торғай аграрлы-техникалық колледжі

Пәні: Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп

Тақырыбы: Есеп беруге тиісті тұғалармен есеп айырысу

Орындаған: студент тобы Б-31

Тексерген: Омарова Г.А.

Арқалық
2007 жыл

Есеп беретін тұлғалар есебі

Жоспар

1. Есеп беруге тиісті тұлғалар мен есеп айырысуды есепке алу

1.1. Өкілдік шығыстардың есебі
Кісіпорынның бухгалтерлік есебін ұйымдастыру

1.2. Қаржы жағдайын талдау

1.3. Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп туралы заңы

1.4. Бухгалтерлік есептің халық аралық стандарттары

2.0. Негізгі бөлім

2.1. Есеп беруге тиісті тулғалармен айырысу
Басқа да дебиторлық қарыздар

2.2. Ішкі шаруашылық есеп айырысуды есепке алу

2.3. Шаруашылық операциялар құру

3.0. Қорытынды

4.0. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Бүгінде бухгалтерлік есебі басқару жүйесінде ең басты бірінші орынды
алады. Ол кәсіпорынның қаржылық жағдайын сипаттап және басқарушылық шешімді
қабылдау үшін негіз бола отырып, тұтынуды, таратуды, айналысты және басқа
да өндіріс процесін шынайы көрсетіп береді. Қазақстан Республикасының
бухгалтерлік есебі бухгалтерлік есеп стандартына және субъектілердің
қаржылық-шаруашылық қызметіндегі бухгалтерлік есеп шоттарының Бас
жоспарында бекітемін жалпы қағидалары мен ережелерінің негізінде құрылады
және ол бүкіл ақпараттарды пайдаланушылардың талабына, қызметтің
құралымына, ұйымның нысанына, айырықша ерекшелігіне есептің сәйкес келуін
қамтамассыз етеді. Есепті жыл соңы баршаға, ең алдымен жаңа жыл мереке
сезімен ұялатады. Алайда бухгалтер үшін жылдың басталуы, әлбетте оның
жұмысындағы ең басты іске байланысты болмақ. Жыл соңында жылдың есеп беруге
дайындық жұмысы жүргізіледі, барлық активтер мен міндеттермелер бойынша
есепке алудың жай-жапсары тексеріледі.
Бірінші қаңтар бухгалтерлік үшін жаңа уақытты есептеу нүктесі.
Экономиканың барлық саласындағы кәсіпорындардың иелері мен еңбек
ұжымдары шикізат пен материалдарды ұқыпты жұмсауға, өндіріс қалдықтарын
азайтуға, ысырапты жоюға, бәсекеге жарамды өнімдерін өндіруге, оның сапасын
көтеруге, өзіндік құнын төмендетуге, қоршаған ортаны сақтауға мүдделі. Бұл
орайда, шаруаға, қырсыздыққа, кәсіпорынның материалдық құндылықтарын, ақша
қаражаттарын және басқа да ресурстарын заңсыз және тиімсіз жұмсауға және
тонауға қарсы күресте бухгалтерия есептің маңызы мен мәнін айырықша
бағаламауға болмайды.
Экономика саласындағы мамандар, оның ішінде бухгалтерия қызметкерлері
есепке алудың және есеп берудің жүйесін жақсы білулері керек. Субъект
қызметін бухгалтерлік есепке алуды, нұсқаларды және басқа да нормативтік
актілерді қатаң сақтаулары керек.

Жұмысшылар мен басқа тұлғалардың борышы деп аталатын бұл шотта
жұмысшылар мен басқа да тұлғалардың дебиторлық борыштары жайлы ақпараттар
жинақталады. Бұл шотта жұмысшылар мен басқа да тұлғаларға аванс ретінде
қызметтегі іссапарлары үшін берілген сомалар, сонымен қатар жұмысшылар мен
қызметкерлерден олардың кәсіпорынға тигізген зияндары үшін ұсталатын
сомалар есептеледі. Бұл шығындардың үнемі банк мекемелері арқылы нақты
ақшасыз есепайырысу жолымен төлеу мүмкін емес. Сондықтан да жоғарыда
аталған және басқа да шығындарды төлеу үшін қызметкерлерге қолма-қол ақша
беріледі және олар сол алған ақшасына есеп беруге тиіс. Аванс тек басшының
жарлығымен және нақты қажеттілік негізінде жеткен кезде есеп беруге тиісті
адамдарға және қызмет бабымен жіберілетін тұлғаларға беріледі. Есеп беруге
тиісті адамдарға берілген сомалар оны қуаттайтын құжаттарының негізінде
жұмсалады және белгіленген мерзімде бухгалтерияға тапсырады.
Аванс есептерін бухгалтерия тексереді, сонан соң оларды субъектінің
басшысы бекітеді. Дұрыс рәсімделмеген аванс есептерін және оларға қоса
тіркелген құжаттар бойынша қайта рәсімдеу үшін есеп беруші адамдарға
қайтарылады. Есеп беруге тиісті адамдар өздеріне берілген аванстарды толық
қайтарылмаса, онда ол олардың сомасы жалақысынан түгелдей ұсталады. Аванс
құжаттары бойынша артық жұмсалған сома еңбеккерлерге кассадан беріледі.
Іс-сапар шығыстары деп кәсіпорын басшысының жарлығы бойынша белгілі
бір мерзімге қызмет бабының тапсырмасын орындау үшін қызметкерлердің басқа
да кәсіпорынға бару үшін алған қаражатын айтады. Ол алдын – ала жасалған
еңбек шартымен, Қазақстан Республикасының Еңбек туралы заңымен шаралар
бойынша беріледі. Іссапар шығыстары өтеледі шығыстар қатарына жатады;
Қызметкерлер іс-сапар жөніндегі шығындарды Қазақстан Республиканың
бұйырығымен қызметкер шетелге қысқа мерізімді іссапарға шыққан кездегі
іссапар шығыстарының сомасы бекітіледі.
Егер іссапар шығыстары еңбеккерлерге қай елге барса, сол валютасына

12
алдын-ала қарағанда смета бойынша төленеді, ал егер де ондай валюта
болмаса, онда еркін конверттелетін валюта беріледі.
Келгеннен кейін бес күннің ішінде аванс бойынша есеп беру керек.
Есепті ай өткен бойда есеп беретін тұлға есеп берілетін сомасы бергені үшін
есеп бермейді. Салық органдары тексеру кезінде есеп берілетін нормалардың
уақытылы жабылмауын байқаған жақаған мұны бұзушылық деп санайды. АҚШ
долларының бағамы бойынша ұлттық валютаға шоққанда, қантардың 15 күні сол
(15.01.2000 жыл) 150,6 теңгені, ал 19 күні (19.01.2002 жыл) ол 151,2
теңгені құраған, ал сондай-ақ фунт стерлингтің бағамы да 19 күні 217,91
теңгені құраған. (1 стерлинг үшін).
Іс-сапардан оралғаннан кейін бас бухгалтердің көмекшісі алған
аванстары бойынша оларды райтайтын құжаттарымен бірге нақты жұмсалған
шығындары үшін есеп берген.
1251-шотты кредиті бойынша жазбалары мынадай шоттардың дебетіне
жазылады: 1310-1315, 1317, 1330, 1330 – сатылып алынған таулары –
материалдық құндылықтардың және өндірістік дайындау-көлік шығындарының
сомасы; 1210 немесе 8045 іс-сапардың почталық, телеграфтық және басқа да
шығындар; 1010-авансты кассаға қайтару кезінде; 3350-авансты еңбек ақысынын
ұстаған кезде.
Есеп беруші адамдармен есеп айырысу шетел валютасымен жүзеге асырылуы
мүмкін. Есеп беретін тұлғаға шетел валютасында берген кезде1251 шоттың
Есеп беруші адамдармен шетелдік валюта түріндегі қолма-қол ақша шоты
кредиттеледі.
Қызметкерлерді іссапарға жіберуді кәсіпорындардың басшылары іссапарға
баратын жерді және мекеменің атауын, оның мерзімі мен мақсатын көрсетіп,
бұйрықтың негізінде жүргізіледі. Іссапарға жіберілген қызметкерлерге басшы
қол қойған іссапарлық куәлік беріледі.
Қызметкерлердің іссапар мерзімін кәсіпорын басшылары айқындайды,
алайда, жолда болған уақытты есептемегенде, 40 (қырық) күннен аспауы тиіс.

13
Қызметтік қажеттілік болған жағдайда іссапар мерзімі сол кәсіпорын
басшысының тиісті бұйырығымен ұзартылуы мүмкін. Іссапарға жіберілген
адамның тұрақты жұмыс орнынан поездбен, ұшақпен, автобуспен немесе басқа да
көлік құралымен шыққан күні іссапарға кеткен күн деп, ал аталған көлікпен
тұрақты жұмыс орнына келіп жеткен күні келген күн деп есептеледі. Көлікті
қоса алғанда 24 (жиырма төрт) сағатқа дейін жөнелтілген жағдайда-ағымдағы
тәуелік, ал 0 (нөл) сағаттан бастап және одан кейінірек келесі тәулік
шыққан күннен бастап есептеледі. Қызметкер тұрақты жұмыс орнына келіп
жоткан поезд, автобус немесе басқа да көлік құралы нақты келген күн
іссапардан келген күн деп есептеледі, бірақ қайткенде де көлік жеткен
жерден елді мекенге дейінгі жол жүру уақытын ескереді.
Қызметкер іссапардан тұрақты жұмыс күні аяқталғанға дейін қайтып
оралған жағдайда, сол күні жұмысқа келген уақыты туралы мәселе әкімшілікпен
келісу арқылы шешіледі.
Іссапарға жіберілген қызметкер іссапарда болған кезде, оның ішінде
жолда болған уақытта, оның жұмыс орны және орташа табысы сақталады.
Қызметкер іссапарда болған кезде оның орташа табысы тұрақты жұмыс орны
бойынша белгіленген кесте бойынша аптаның барлық жұмыс күндерінде
сақталады.
Іссапарға жіберілген қызметкер уақытша еңбекке жарамсыз болып қалған
жағдайда оның тұрғын жай жайлау жөніндегі шығыстары жалпы негізінде өтеледі
және ол өзіне жүктелген тапсырманы орындауға кіріспейінше және тұрақты
жұмыс орнына қайтып оралмайынша барлық уақыт бойы тәулік ақы төленеді,
бірақ ол 40 (қырық) күннен аспауы тиіс. Іссапарға жіберілген адамның
уақытша еңбекке жарамсыздығы, сондай-ақ денсаулығына байланысты тұрақты
жұмыс орнына қацтап оралуы мүмкін еместігі белгіленген тәртіппен
куәландыруға тиіс. Еңбекке уақытша жарамсыз кезеңі ішінде іссапарға
жіберілген қызметкерге жалпы негізінде еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша
әлеуметтік жәрдем-ақы төленеді. Еңбекке уақытша жарамсыз болған күндері іс-
сапар мерзіміне қосылмайды.
Іссапарға жіберілген қызметкерге іссапарға жүрер алдына жол жүруге

14
төлеуге тиесілі соманың мөлшерінде ақшалай аванс, тұрғын үй жалдау
жөніндегі шығындар және тәуіліктік ақы беріледі. Іссапардан қайтып
оралғаннан кейін қызметкер бес күннің ішінде нақты жұмсалған ақшалай
қаржылар туралы аванстық есеп беруге міндетті. Аванстық есепке белгіленген
тәртіппен рәсімделген іссапарлық куәлік, тұрғын үй-жай жайлау және жол жүру
жөніндегі шығындар туралы құжаттар қоса тіркеледі.
Қазақстан Республикасының шегінде іссапарға жәберілген мемлекеттік
мекемелердің қызметкерлеріне ережелерге белгіленген нормалар, негізінде
ұсынылған құжаттар бойынша көліктік шығындар, тұрғын үй жалдау жөніндегі
шығындар өтеелді, іссапарда болған әрбір күн үшін айлық есептік
көрсеткіштің 50%-ы мөлшерінде тәуліктік ақы төленеді.
Қазақстан Республикасынан тыс жердегі іссапарлар жөніндегі негізгі
ережерлер.
Қазақстан Республикасынан тысқары жердегі қызметтік іссапарлар
кезінде өтемақыларды рәсімдеген және есептеген жағдайда кәсіпорындар
Министрлер кабинетінің бекіткен Қазақстан Республикасының қызметкерлерінің
шетелдегі еңбек жағдайоары туралы ережелерді басшылыққа алады.
Іссапарлық шығындарды рәсімдеу және есепке алу негізінде негізгі
ережелер:
- Қазақстан Республикасынан шетелге қызметтік іссапарға жіберілетін
қызметкелердің жұмыс орны және жалақысы сақталады.
- Іссапарға болған негізіндегі қызметкерлерге тәуліктік ақы төленеді,
сондай-ақ жол жүру, жүк алып жүру жөніндегі, тұрғын үй – жайлы жалдау
жөніндегі, шетелдік төлқұжат пен виза алуға, халықаралық байланыс желілерін
пайдаланғаны үшін, анықтамалар бергені, СПИД-ті зерттегені үшін, төлқұжатты
тіркегені үшін жұмсалған шығындары және шетелдік валютаны айырбастаған
кездегі коммиссиялық шығындары өтеледі.
Іссапарда болған кезде тәуіліктік ақы:
а) Қазақстан Республика аумағында жол жүрген кезде Қазақстан

15
Республикасының шегінде қызметтік іссапарға ақы төлеу туралы заңдармен
белгіленген нормалар бойынша шетелдік валютамен төленеді. Бұл жағдайда
қызметтік іссапарға шыққан күн үшін, сондай-ақ қайтып оралған кезде
шекарадан өткен күн үшін тәуіліктік ақы белгіленген нормалардың 100%-ы
мөлшерінде шетелдік валютамен төленеді.
Іссапарға жол жүргені және Қазақстан Республикасына қайтып оралған
ретте қызметкерге тап сол күні қызметкер бара жатқан елдің нормалары
бойынша шетелдік валютамен тәуліктік ақы төленеді.
Қызметкер екі немесе одан да көп елге іссапарға жіберілген жағдайда
елден елге өткен күн үшін тәуліктік ақы қызметкер жіберілген елдің
нормалары бойынша шетелдік валютамен 100% мөлшеріне төленеді.
Қазақстан Республикасынан тыс жерде іссапарда болғанда, тұоғын-үй
жалдау жөніндегі құжаттар тиісінше рәсімделген:
- заңды тұлған инвойсты немесе жалға берушінің жеке басын
куәландыратын жалға берушінің жеке басын куәландыратын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.