Кеден бақылауы қүжаттар мен мәліметтерді тексеру

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1. Мемлекеттік басқару жүйесіндегі кедендік әкімшілік жүргізу
1.1 Кедендік әкімшілік жүргізудің ұғымы, әдістері және түрлері
1.2 Кедендік әкімшілік жүргізу және оның нысандары
1.3 Кедендік бақылауды iрiктеп жүргiзу

2 Тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау
2.1 Тауарлар шыққан елін айкындау мақсаты
2.2 Тауарлардың шыққан елін растау.
2.3 Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру

3 Кедендiк сараптама тағайындау
3.1 Кедендiк сараптама жүргiзу тәртiбi
3.2 Тауарлардың сынамалары мен үлгiлерiн iрiктеп алу
3.3 Кеден iсi саласындағы сыртқы экономикалық және өзге де қызметке
қатысушыларға тексеру жүргiзу

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі. Қазақстанның тәуелсіздікке жетуі, саяси-
экономикалық либерализация, елдің нарықтық даму жолына тұрақтауы
мемлекеттің нарықтық экономика талаптарына сәйкес құрылымдарын дамыту
қажеттілігін тудырды. Елімізде болып жатқан күрделі, ауқымды өзгерістер
тұсында өзінің табиғи қызметі бойынша нарықтық қатынастардың жетелеуші
институттарына негізделу қажет. Осындай мемлекет өміршеңдігі деңгейіндегі
маңызға ие қазіргі құбылысқа – кедендiк әкiмшiлiк жүргiзу жатады.
Елбасымыздың халыққа биылғы Жолдауында Қазақстан, Ресей және
Беларусьтің Кеден одағына орасан зор мән берілді. Тек 2010 жылдың 10 айының
нәтижелері бойынша Ресей және Белорусьпен жасалған сауда көлемі 38 пайызға
өсті. Қазақстандық өнімдердің Кеден одағы елдеріне экспорты 52,4 пайызға
ұлғайды. Сонымен бірге бюджетке түскен кедендік баж салығының өсімі 25
пайызды құрады. Осының бәрі Кеден одағының үш мемлекеттің экономикалық
мәселелерін шешетін, сондай-ақ еліміздің бизнес саласын бәсекеге
қабілетті тауарлар шығаруға және қызмет көрсетуге ынталандыратын өте
прагматикалық және нақты жоба екендігін көрсетеді.
Үстіміздегі жылдың 17-наурызында Дмитрий Медведев пен Нұрсұлтан
Назарбаевтың кездесуінде қабылданған Ресей мен Қазақстан арасындағы ортақ
шекарадағы кедендік бекеттерді 1-шілдеден бастап алып тастау туралы шешім
Кеден одағын біріктіру ісіндегі сапалы қадам болды.
Жалпы алғанда Қазақстан Кеден қызметі сыртқы экономикалық қызметке
қатысушылар үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған белсенді шаралар
жүргізуді жалғастыруда. Кеден одағының құрылуына байланысты ҚР кедендік
заңнамасын жетілдіру жөніндегі 2009 жылы басталған жұмыстар Кеден одағының
Кедендік кодексін әзірлеу барысында жалғасын тапты, бұл туралы Келісімшарт
2010 жылы бекітілді. Сонымен қатар осы жылы Қазақстан Республикасындағы
кеден ісі туралы ҚР Кодексі қабылданды. Кеден ісі саласындағы қатынастарды
реттейтін осы Кодекс Кеден рәсімдерін жеңілдету және үндестіру туралы
Халықаралық Конвенцияның стандарттарына және ұсынылған ережелеріне
негізделген.
Өзара саудадағы тауарларға кедендік тазарту және бақылау жасау
жойылған Кеден одағының бірыңғай кеден аумағы туралы ұғым пайда болды;
транзиттің бірыңғай шарттары жасалды; кеден ісі саласында қызмет ететін
тұлғаларға қатысты бірыңғай талаптар белгіленді; сенім білдіруші тұлғаның
мүддесі үшін арнайы жеңілдіктерді пайдалануға және белгілі бір кедендік
операцияларды жүзеге асыруға құқылы Уәкілетті экономикалық операторлар,
Кедендік өкілдер институттары енгізілді.
Кедендік рәсімдеу кезіндегі міндетті құжаттардың тізімінен Сыртқы
экономикалық қызметке қатысушы кәртішкесі алынып тасталды, тауарларды
кедендік мағлұмдау кезінде кеден органына тапсырылатын міндетті құжаттардың
тізімі 3-ке дейін қысқартылды, қазіргі кезде оған кедендік мағлұмдама
беруші тұлғаның өкілеттігін растайтын құжат; коммерциялық құжаттар;
көліктік (тасымал) құжаттары кіреді.
Кеден органының тауарларды өткізу мерзімі кедендік мағлұмдаманы
тіркеу күнінен кейінгі 1 жұмыс күніне дейін қысқартылды, ал тауарлардың
жекелеген категорияларына қатысты тауарларды өткізу мерзімі 4 сағатқа дейін
қысқартылды. Көрсетілген мерзім ішіне кедендік бақылау жүргізу уақыты
кіреді. Кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органдарының іс-әрекеттері
іріктеп жүргізу қағидасына негізделеді және кедендік бақылаудың кедендік
заңнаманы орындауды қамтамасыз етуге жеткілікті түрлерімен шектеледі.
2010 жылдың қазан айынан бастап кедендік мағлұмдаманы тексеру және
кедендік бақылау тәуекелді басқарудың автоматтандырылған жүйесін қолданып
жүргізіледі. Осы жүйе шеңберінде тәуекелді басқару жүйесін пост-кедендік
бақылау кезінде қолдану алғашқы рет көзделген.
Пластикалық төлем карталарының жүйесін қолдану мақсатымен барлық кеден
органдары мен кеден бекеттерінде шамамен 200 сауда терминалдары жұмыс
істеуде.
Қомақты тауарларды кеден қоймасына іс жүзінде орналастырмай (кеден
органының жазбаша рұқсаты болған жағдайда және кеден төлемдерінің төленуін
қамтамасыз ету шартымен) кеден қоймасының кедендік рәсімдеуіне
орналастыруға жол беретін ереже енгізілді.
Көліктік және коммерциялық құжаттарды транзиттік мағлұмдама ретінде
қолдануға болады. Тауарларды уақытша сақтауға орналастыруды растайтын құжат
ретінде қысқаша мағлұмдама орнына көліктік, коммерциялық құжаттар немесе
транзиттік мағлұмдама қабылданады.
Шекарада   кеден   органдарына бақылаушы органдардың іс-әрекеттерін
үйлестіру, тауарлар мен көліктерге берілген құжаттарды қабылдау және беру
қызметін жүктейтін біріктірілген кедендік бақылау енгізілді.
Бақылаушы органдармен бірлескен қашықтықтан бақылау жасау үшін
Оперативті басқару орталығына 20-дан аса кеден органдарының жұмыс орындары
және мемлекеттік шекарадағы 60-тан аса көлік өткізу бекеттері қосылды.
Тауарлар мен көліктерді Кеден одағының сыртқы шекарасынан алып өтуді
бақылауды күшейту мақсатымен шекараны бақылаудың аймақтық орталықтары
құрылуда, темір жол, әуе және теңіз көліктерін ведомствоаралық бақылау
жүйесіне қосылу жүргізілуде.
Тауарларды және жолаушыларды өткізу бекеттерінде контактсыз тексерімге
арналған кедендік бақылаудың техникалық құралдары орнатылды.
Кедендік құжаттардың электрондық көшірмелерін тегін түрде жасауға және
кез келген кеден органының мекенжайына Интернет желісі арқылы жолдауға
мүмкіндік беретін Web-декларант электрондық мағлұмдама берудің
бағдарламалық кешені тәжірибелік пайдалануға берілді.
Кедендік реттеуді жетілдіру, кеден ісіне әкімшілік жүргізудің тиімді
әдістерін енгізу мақсатымен барлық аймақтарда кеден ісін жетілдіру
мәселелері бойынша консультациялық кеңестер жұмыс істеуде.
Кедендік бақылау комитеті кәсіпкерлермен және олардың қоғамдық
ұйымдарымен іскерлік қарым-қатынастарды жолға қою бойынша белсенді жұмыс
жүргізеді. Орталық аппаратта және аймақтық кеден органдарында кедендік
саясат бойынша Қоғамдық консультациялық кеңестер құрылды, олардың құрамына
кеден бөлімшелерінің қызметкерлері және мемлекеттік органдар
жұмыскерлерімен қатар, кәсіпкерлік құрылымдардың өкілдері мен олардың
қоғамдық ұйымдары кірді. Консультациялық кеңестердің құрылымы және олардың
мүшелерінің арасындағы қарым-қатынастар серіктестік қағидаларына негізделіп
құрылған және кеден ісі саласындағы күрделі мәселелерді тығыз өзара
байланыс жасап шешуге мүмкіндік береді. Сыртқы экономикалық қызметке
қатысушылар, кәсіпкерлер, брокерлер   және мағлұмдаушылар қатысатын
дөңгелек үстел уақытылы өткізіледі.
Еліміздің барлық кеден бөлімшелерінде тәулік бойы жұмыс істейтін
сенім телефондары орнатылған, олар арқылы кез келген тұлға кеден
органдарының жұмысындағы кемшілік деректері туралы хабарлай алады.
Өз қызметіне әділетті баға беру және қоғамдық пікірді зерделеу
мақсатымен кеден органдары   сыртқы    экономикалық қызметке қатысушыларға
уақытылы анонимді сауалнама жүргізеді. Осы мақсатпен кеден органдарының
тапсырысы бойынша социологиялық зерттеуді кәсіпкерлердің қоғамдық
бірлестіктерінің тәуелсіз қызметтері де жүргізеді.
Кеден органдарында Елбасымыздың халыққа Жолдауындағы нормалар мен
ережелерді насихаттау, түсіндіру және халыққа жеткізу шараларына ерекше
көңіл бөлінеді. Біздің кеден саласында да ондаған ұлттың өкілдері қоян-
қолтық қызмет етіп жүр. Бәрі туған Қазақстанымыздың экономикалық мүддесін
жанашырлықпен қорғауға атсалысуда.
Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алған осы жылдар ішінде кеден
қызметі алдында – қысқа мерзім ішінде кеден ісі жүйесін құру және
халықаралық стандарттар деңгейіне дейін дамыту қажеттілігі туды. Шындығында
ең басынан бастап, заманауи дамыған мемлекеттердің алдыңғы қатарлы кедендік
ұйымдастыру жүйесі деңгейіне жету керек болды.
Қазақстандық кеденнің қалыптасу кезеңі аяқталды, енді ол кеден қызметі
дамуының заманауи деңгейіне сәйкес жаһандық мәселелерді шешуге көшеді.
Экономикалардың бірігуі мен жаһандануы кеден ісіне әкімшілік жүргізу
жүйесіне өзгерістер енгізбей қоймайды. Кеден өзгерістерге дайын болуы
керек, болып жатқан оқиғаларға жауап берудің тек бір ғана жолы бар – жаңа
жағдайларға бейімделу, тиісті өзгерістер енгізу және ахуалдың әрі қарай
дамуын алдын ала болжауға тырысу.
Бүгінгі күні рәсімдерді одан әрі жеңілдету, құжат айналымын қысқарту,
кеден органдары көрсететін қызметтерді жетілдіру жолдарын іздестіру жүріп
жатыр. Кеден органдары өз құзыреттері шегінде Қазақстан Республикасының
егемендігін және экономикалық қауіпсіздігін, қоршаған табиғи ортаны қорғау
және азаматтардың денсаулығын қамтамасыз етуге бар күштерін салады.
Кеден органдары қоғам өмірінде елеулі рөл атқарады және елімізде болып
жатқан экономикалық үдерістерге іс жүзінде әсер ете алады. Сондықтан
Кедендік бақылау комитеті сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға
қолайлы жағдай жасауға және кеден ісіне әкімшілік жүргізудің тиімді
түрлерін және әдістерін енгізуге, жаңа ақпараттық және коммуникациялық
технологияларды жаңғыртуға, есірткі тасымалы мен лаңкестікке қарсы күресті
күшейтуге және дамытуға бағытталған нақты шаралар жасауда.
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі – кедендік функцияларға бөленген
билік органдары мен кедендік құрылымдар болып табылады.
Зерттеу жұмысының мақсаты – Мемлекеттік басқару жүйесіндегі кедендік
әкімшілік жүргізу ісінің қалыптасу мен дамуын нақты, кешендi әрi жан-жақты
тарихи тұрғыда зерттеу болып табылады.

1 Мемлекеттік басқару жүйесіндегі кедендік әкімшілік жүргізу
1.1 Кедендік әкімшілік жүргізудің ұғымы, әдістері және түрлері

Кеден заңының маңызды бөлімдерін құрайтын кеден құқығының келесі
институтына кедеп рәсімдеуі мсн кеден бақылауын жатқызуға болады.
Кедендік рәсімдеуі нақты анықталмаған кеден режимі бойынша тауарлар
мол көлік кұралын тасымалдау мақсатындағы әрекеттерді жүзеге асыру мсн осы
рәсімдеуді кеден заңына сәйкес аяктауды білдіреді.
Қазакстанның кеден шекарасы аркылы өткізілетін барлық тауарлар мен
көлік құралдары кеден бақылауына жатады. Ол белгіленген ережелер бойынша
жүргізіледі.
Кұжаттар мен мәліметтерді тексеру, тауарлар мен көлік қүралдарын
тексеру, жеке тексеріс, тауарлар мен көлік кұралдарынын есебі, ауызша сұрау
алу, есеп пен есеп беру жүйесін тексеру, қоймалар ғимаратын және кеден
бақылауына жататын тауарлар мен көлік қүралдары орналаскан басқа да
орындарды (адам өмірі мен денсаулығына, жануарлар мен өсім-діктерге
кауіпсіз және тауарлар мен көлік қүралдарына зиян келтірмейтін техникалык
құралдарды қолдану арқылы) тексеру - кедендік әкімшілік жүргізудің түрлері
болып табылады.
Кеден рәсімдеуі кеден шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік
құралдарынын заңдылығын аныктайды және бекітуге жол береді, тәртіптерін
және оның сақталуын анықтайды, баска да шаралар сырткы сауда мәмілесінің
заңга сәйкестігін нактылайды және кеден бақылауын өткізуді қамтамасыз
етеді.
Кедендік әкімшілік жүргізудіңмақсаты экспорттық ақша түсімдерінің өз
уақытында түсуін және толықтығын қамтамасыз ететін, сондай-ақ импорт
мақсатында валюта қаражатын заңды және негізделген түрде пайдалануды
қамтамасыз ету болып табылатын кеден органдарына жүктелген валюталық
бақылаумен қатар жүргізіледі. Кеден заңы кеден рәсімдерін құрайтын келесі
тараулардан тұрады: жалпы ережелер, алдын-ала жүргізілетін операциялар;
уақытша сақтау; кедендік тасымалдау; мәлімдеу.
Кеден рәсімдеуі кеден органына кеден рәсімдеуіне бөлініп берілген
орынға тауар мен көлік қүралдарының жеткізілгендігі жөнінде хабардар
етілгеннен кейін және кедендік жүк декларациясын және басқа құжаттарды
ұсынғаннан соң басталады. Кеден рәсімдеуі тиісті кеден органының қалауы
бойынша сол жерде және оның қызмет орнының аймақтарында немесе мүдделі
тұлғаның өтініші бойынша басқа да орындарда жүргізіледі. Мұндай жағдайда
жалпы тәртіпті Кеден комитеті бекітеді.
Кеден рәсімдеуін жүргізуде (кеден органының талап етуі бойынша
міндетті) тауарлар мен көлік құралдары иесінің өкілетті өкілі катысуға
құқылы.
Кеден рәсімдеуін жүргізу барысында заңдарда көзделген тиісті органдар
жүзеге асыратын малдәрігерлік, фитосанитарлық, экологиялық және мемлекеттік
бақылаудың т. б. түрлері ескеріледі.
Рәсімделген немесе рәсімделуі аяқталмаған тауарлар мен көлік
қүралдарын пайдалану мен оларға иелік етуге тыйым салынады. Нақты
жағдаяттардың туу оқиғаларына байланысты шектеулер мен тыйым салуды
пайдалану шарттарын кеден органы бекітеді.
Арнайы экономикалық аймақта (АЭА) кеден реттеулерін, соның ішінде
кеден рәсімдеуін жүргізу өзекті проблема болып отыр. 1996 жылдың 16
қаңтарында Президенттің "Қазақстан Республикасындағы арнайы экономикалық
аймақ туралы" Заң күші бар жарлығы (бұдан кейін - "Арнайы экономикалық
аймақ туралы" жарлық) қабылданды.
Арнайы экономикалық аймақты еркін кеден аймағы деп жариялау, осы
аймақтан экспортталған және осы аймаққа импортталған тауарларға арнайы
режим енгізу кез келген уақытта жалған қүжаттарды рәсімдеу мен айналысатын
контрабанданың етек алуына әкеледі.
Әр түрлі елдерде түрлі атауларға және жеңілдік режимдерге ие еркін
экономикалық аймақтар бар, бірақ ондай аймақтарда мемлекеттің экономиканы
көтеруге талпынуын және ішкі резервтердің жеткіліксіздігі кезінде
инвесторларға экономикалық босаңсудағы шетел капиталының қүйылуына арналған
бағыттарды көрсету арқылы біріктіреді.
Экономикалық аймақтын сипатты белгілері халықаралық тәжірибе көрсетіп
отырғандай, уақытша салық төлеуден босатумен; экспортқа өндіру үшін
пайдаланатын тауарлар импортын кеден бажынан босатумен; валюталық
бақылаудың босаңдауымен; біріңғай әкімшілік орталық құрумен, толыктай
шетелдік меншікке жататын фирмалар құруға рұксат етілуімен байланысты.
"Арнайы экономпкалық аймақ туралы" жарлық арнайы экономикалық аймақты
еркін кеден аймақты режимі әрекет ететін Қазақстан Республикасының кеден
аумағынан тыс орналасқан аумақ ретінде бекітеді.
Еркін кеден аймағы режимі аумақ шегінде шаруашылық қызмет жүргізетін
барлық жеке және заңды тұлғаларға отандық және импорттық өндіріс тауарларын
бажсыз және салық салынбаған әкелім құкығына мүмкіндік береді. АЭА
аумағында өндірілген немесе жеткілікті ұқсатылған тауарлар әкетілу
негізінде алып шығу кеден баждарынан босатылады, сарапшы қызметкерлері
қатыстырылады. Сынама мен үлгілерді кеден органдарының рұқсатымен
мемлекеттік өкілеттігі бар басқа органдар да алуы мүмкін. Заң бойынша
сынамалар мен үлгілер зерттеу мумкіндігін қамтамасыз ететіндей аз мөлшерде
алынатындығы анықталған.
Сараптама кызметінің әрекетінің заңдылығы, олардың кызмет тәртібі
ведомстволық актілермен анықталады, оған 1995 ж. Кеден комитеті бекіткен
кеден сараптамасын ұйымдастыру және жүргізу тәртібі туралы, зерттеу немесе
сараптама үшін тауарлар сынамалары мен үлгілерін алу, оларды сактау мен
кайтару тәртібі туралы нүсқаулары жатады.
Әкелінген немесе әкетілетін тауарларға салынатын кеден баждары мен
басқа да алымдарының дұрыс есептелуі мен кедендік әкімшілік
жүргізудіңжеткіліктігі шыққан шешімге байланысты болады. Сынама мен үлгі
алу кеден рәсімдеуі үшін тауар мен оның жолдама қүжаттары ұсынылған
жағдайда, сондай-ақ контрабанда және кеден ережесі бұзылғандығы туралы істі
жүргізу мен қарау кезінде де алынады.
Негізгі кеден рәсімдеуі мен тауарлар мен көлік құралдарын белгілі бір
кеден режиміне орналастыруға алдын ала кеден рәсімдеуі жатады, әкелінуге
(әкетілуге) тыйым салынған тауарлар мен көлік құралдарын әкелуге (әкетуге)
жол бермеуге, кедендік құралдарды сәйкестендіруге бағытталған алдын-ала
жүргізілетін операцялар болып табылады.
Мүдделі түлғаның тілегі бойынша кеден органдары нақты тауарды немесе
нақты шаруашылық операциясына байланысты топтастырылуына, кедендік
бағасына, тауардың шыққан еліне байланысты алдын-ала шешім қабылдайды.
Мұндай шешім қабылданғаны үшін Үкімет бекіткен мөлшерде төлем алынады.
Егер алдын-ала шешім шығаруға негіз болған фактілер мен жагдайлар
өзгеріссіз қалатын болса, алдын-ала шығарылған шешім басқа да кеден
органдары үшін міндетті болып табылады, онда заңдық күшін үш жыл (тауардың
шыққан еліне қатысты) және бір жыл (басқа мәселелерге қатысты) ішінде
жалғастырады.
Кеден аумағына тауарлар мен көлік құралдарын әкелу кезінде сондай-ақ
кеден аумағынан тыс әкету кезіде коммерциялық мақсатын пайдаланбай әрі
карай кеден органы бекіткен жерге белгіленген бағыт бойынша жеткізу кезінде
тасымалдаушы кеден органдарына хабарлама бе-руге міндетті.
Кеден рәсімдеуі барлық мәліметтерді, бақылау үшін немесе үсынылған
тауарды тексеру үшін талап етілген барлық қүжаттардың қолда барлығын
тексеруден соң аяқталады.
Сыртқы экономикалык кызметтің бұдан кейінгі заңдастырылуы Қазақстанда
Үкіметтің біраз қаулылары бойынша мемлекет бақылауындағы (мысалы, 1996
жылгы 12 кашардағы № 298 каулы) экспорт пен импорпык стратегиялык маңызды
өтімдер тізбесі сақталғанымен, Қазақстанда тауарлар мен көлік құралдарының
экспортқа арналған кедендік босаңсуға әкеліп соғуы мүмкін.
Қазакстанда кедеп шекарасы аркылы өткізілетін тауарлар мен көлік
қүралдары мәлімдеуге жатады. Мәлімдеу жөнінде алғаш рет 1993 жылғы 13
ақпандағы Министірлер Кабинетінің Қазақстан Республикасының кеден шекарасы
аркылы тауарларды өткізу тәртібі мен мәлімдеу туралы" Қаулысында айтылған,
осыған сәйкес 1993 жылдың 1 наурызынан бастап кеден органына кедендік жүк
декларациясын ұсыну жолымен мәлімдеу енгізілді. Мәлімдеу тауарлар мен көлік
қүралдарын кеден шекарасы арқылы тасымалдаушы тұлғанын кеден органына тауар
туралы, мәмілеттің сипаты мен мазмұны жөніндегі барлық мәліметтерді заң,
белгіленген (жазбаша, ауызша, электронды түрдегі беріліс және өзге де
түрде) үлгі бойынша дәл мәлімдемені қүрайтын арыз арқылы жүргізілсді.
1995 жылы Кеден комитеті Кедендік жүк декларациясын толтыру тәртібі
туралы нұсқауды бекітті.
Кеден дскларациясы кеден органы рәсімдеген сәттен бастап зандық құжат
болып табылады. Кеден органының кеден декларацясын қабылдаудан бас тартуға
қүқығы жоқ деген норма жеткілікті маңызды заңдық кепілдік болып табылады
("Қазакстаи Республикасында кеден ісі туралы" заң күші бар Президент
Жарлығыныц 199-бабы, 1999 жылы 16 шілдеден -Заң). Сонымен бірге жеткіліксіз
мәліметті белгілі мерзім ішінде ұсыну міндетін жүктей отырып, уақытша
немесе толық емес декларация беруге рүқсат етілген.
Декларация берілуі үшін кеден органына ұсынылатын декларацияны
толтыруға негіз болатын және оны растайтын құжаттар:
- кеден рәсімдеуіне жататын тауарлар мен көлік қүралдарына меншік
(билік ету немесе пайдалану) қүқығы;
- декларанттың кеден декларациясын өз атынан беру өкілеттігі;
- тауарларды өткізу фактісі;
- кеден қүны мен тауарлардың шығуы;
кеден төлемдері мен салықтарын төлеу және тарифтік жеңілдіктер мен
тарифтік преференция бойынша салық төлеу мүмкіндігінің негізі;
- стандарттаудың міндетті талаптарға сәйкестігі;
- Қазақстан Ресиубликасының заңында және халықаралық келісім-
шарттарда карастырылган өкілетті мемлекет органдарының тиісті рұқсаттары
мен басқа да құжаттар.
Бұдан баска, кеден органы кеден декларациясының мазмұнындағы және
кеден мақсаты үшін ұсынылған тексеру мақсатында қосымша мәліметтерді сұрақ
қүжаттаруға, сондай-ақ жеткіліксіз қүжаттармен мәлімсттердің ұсыну мсрзімін
сұрауға қүқылы.
Тиісті кеден рәсімдеуіне кеден брокері мен тасымалдаушы қатысуы
мүмкін, бұл туралы ережені Үкімет бекітуі тиіс.
Занда қарастырылған жағдайдан басқа Қазақстан Республикасының кеден
шекарасы арқылы өткізілетін барлық тауарлар мен көлік құралдары кеден
бақылауына жатады. Кеден бақылауы қүжаттар мен мәліметтерді тексеру.
тауарлар меи көлік қүралдарын кедендік тексеру. Жеке тексеру жәнс т. б.
белгіленген ережелер бойынша жүргізіледі.
Кеден бақылау анықталған кеден бақылауы аймағында, кедендік рәсімдеу
немесе кеден органдары орналасқан жерлерде және кеден органы бекіткен басқа
орналасу үшін рүқсат беруді қарастырады, ол үшін кеден бакылауына жататын
тауарлар мен көлік құралдары орналастыруга тиіс аумақка және ғимаратқа кез
келген түлғаның келуі үшін алдын ала кеден органына хабарлама, қажетті
қүжаттар талап етіледі немесс бақылау жүктелген кеден органының қызметі
жүзеге асырылады.
"Кеден ісі туралы" заң кедендік рәсімдеу мен кедендік әкімшілік
жүргізудіңжалпы ережелерінен тыс "шетелдік түлғалардың жекелеген
категорияларына берілетін кеден жеңілдіктері" деп аталатын ерекшеліктерді
карастырады (223-228-баптар).
Кеден бакылауына кажетті қүжаттар мен мәліметтерді мүдделі түлға
ұсынады. Бүдан басқа, кеден органдары банктер мен ұйымдардан осы
тұлғалардың есепшоттарының операциялары туралы және жай-күйі туралы мәлімет
алуға, кеден мақсаты үшін тәжірибеде шешімін таппаған көптеген мәселелерге
кезіктіретін қаржылық және сыртқы экономикалық қызметін тексеруге құкылы.
Кеден бақылауына жәрдем көрсету үшін мамандар мсн сарапшылар тартылуы
мүмкін. Жеке тексеру жүргізуден тысқары кеден органдары келік құралдарын
мәжбүрлі түрде тоқтатуға, кеден органының рүқсатынсыз кеден аумағынан шығып
кеткен теңіз, өзен және әуе кемелерін мәжбүрлі түрде кері қайтаруға, кез-
келген уақытта тауарлар мен көлік қүралдарыныц тізімін жүргізуге, валюталық
бақылауды жүзеге асыруға қүқылы.
"Кеден ісі туралы" заң бойынша алғаш рет интеллектуальдық меншік
объектілерін қамтитын тауарлар тізімін алуды жүргізуі тиіс.
Тауарлар интеллектуальдық меншік объсктілеріне деген құқықты бұзатын
белгілерді байқаған жағдайда кеден органдары оларды шығаруды тоқтатады.
Өндірістік үлгілер. патенттер, интегралдық микросхема типологиясы
немесе ашылмаған акпараттары бар тауарларды шығару құкықтық иеленушінің
мүддесін корғау үшін қажеттілікті қамтамасыз етуді декларанттың ұсынуы (бір
айдан кем емес мерзімде) арқылы жүзеге асырылады.
Кеден заңы Қазақстандық кеден шекарасы аркылы өткізілетін тауарлар мен
көлік құралдарына кеден бақылауын жасауға қатысты қосымша ережелсрді
карастырады.
Кеден бакылауының күрамдас болігі рстінде валюта ба-қылауы ұлттық
банкті бірқатар ведомстволық актілері қабылданғаннан кейін оны кеден
органдарының қатысуына қосымша мүмкіндіктер туғызады.
1997 жылы 23 мамырда Кеден комитетінің келісімі бойынша Ұлтгық Банктің
қаулысымен экспортгык-импорттық валюта бақылауын үйымдастыру жөніндегі
ереже қабылданды.
Ресейде кеден органдары 1994 жылдан бастап-ақ мәмілелер құжатын
бақылайды, ал Қазақстанда көрсетілген ереже кеден рәсімдеуін аяқтағанға
дейін экспорт және импорт мәмілелерінің құжаттарын рәсімдеу тәртібін және
кеден рәсімдеуінен кейін осыған ұқсас тәртіпті реттейді.
Бүгінгі таңда валюталық бақылауда қойылатын талаптардың арта
түскендігін кеден қызметінің экономика және каржы саласында
біліктендірілген мамандарды таңдап алуда жаңа әдіс-амалдар қажет.
Мемлекет валюталық бақылаудан басқа малдәрігерлік, фитосанитарлық,
экологиялық және бақылаудың т.б. түрлерін қарастырады.
1999 жылғы 11 акпандағы "Өсімдіктер карантині туралы" Қазақстан
Республикасының заңымен ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жүйесінің
құрамдас бөлігі болып табылатын өсімдіктер карантині бойынша мемлекеттік
шараларды жүзеге асырудың кағидалары мен құқықтық негізі анықталған.
Мұндағы фитосанитарлық қорғау дегенміз - республиканың өсімдік ресурстарын
және өсімдік текті өнімдерді басқа мемлекеттерден тасып әкелуден, сондай-ақ
республиканың карантиндік объектілерінің күшпен кіруінен қорғауға, олардың
таралуы жағдайында - олардың таралу ошақтарын жергіліктендіру мен жоюға
бағытталған мемлекет шараларының жүйесін қарастыратын құқықтық режим.

1.2 Кедендік әкімшілік жүргізу және оның нысандары

Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру, және (немесе) кедендiк тексерiп
қарау арқылы кедендiк бақылауды жүзеге асыру, оларды сақтау және кедендiк
қадағалаумен өткiзу мақсаттары үшiн Қазақстан Республикасының кедендiк
шекарасы бойында, кедендiк ресiмдеу, алдын ала операцияларды жүргiзу
орындарында, тауарларды қайта тиеу, оларды тексеру және кедендiк тексерiп
қарау орындарында, кедендiк бақылаудағы тауарларды тасымалдайтын көлiк
құралдарын уақытша сақтау, тұрақ орындарында, кеден қоймаларында, арнайы
экономикалық аймақ аумағында, еркiн қоймаларда, бажсыз сауда дүкендерiнде,
кеден органдары орналасқан орындарда кедендiк бақылау аймақтары құрылады.
Кедендiк бақылау аймақтары оларда кедендiк бақылауға жататын тауарлар
ұдайы болған жағдайларда - тұрақты, немесе тауарларды тексеру немесе
кедендiк тексерiп қарау қажет болған жағдайда уақытша және осындай
операцияларды жүргiзу кезiне құрылатын болуы мүмкiн.
Кедендiк бақылау аймақтарын құру мен белгiлеудiң тәртiбiн, сондай-ақ
кедендiк бақылау аймағына жiберу тәртiбiн кеден iсi мәселелерi жөнiндегi
уәкiлеттi орган айқындайды.
Адамдарды кедендiк бақылау аймағына жiберу - тек кеден органының
рұқсатымен жүзеге асырылады, ал құқық қорғау органдары мен арнаулы
қызметтер үшiн осы органдардың қаулысын немесе ұйғарымын көрсету бойынша
рұқсат етiледi.
Өндiрiстiк және өзге кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыруға, тауарлар мен
көлiк құралдарын осындай аймақтардың шекарасы арқылы және солардың шегiнде
өткiзуге кеден органының рұқсатымен және соның бақылауымен ғана жол
берiледi.
Кедендiк бақылау үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер берудiң
мiндеттiлiгi
1. Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы тауарлар мен
көлiк құралдарын өткiзушi не бақылауы кеден органдарына жүктелетiн қызметтi
жүзеге асырушы тұлғалар кедендiк бақылау үшiн қажеттi құжаттар мен
мәлiметтердi ауызша және (немесе) жазбаша, және (немесе) электронды нысанда
кеден органдарына беруге мiндеттi.
2. Кеден органы кедендiк бақылау үшiн қажеттi құжаттар мен
мәлiметтердi жазбаша және (немесе) электронды нысанда сұратып алуға құқылы.
3. Кедендiк бақылауды жүргiзу үшiн кеден органдары Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес банктер мен банк операцияларының жекелеген
түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардан жүзеге асырылатын экспорттық және
(немесе) импорттық мәмiлелер бойынша ақша операциялары туралы мәлiметтер
мен анықтамалар алуға құқылы.
      4. Тауарлар мен көлiк құралдары шығарылғаннан кейiн кедендiк
бақылауды жүзеге асыру мақсатында кеден органдары осы тауарлармен және
көлiк құралдарымен жасалатын сыртқы экономикалық операцияларға қатысты, ал
Қазақстан Республикасының кедендiк аумағына әкелiнетiн тауарлар мен көлiк
құралдарына, сондай-ақ осы тауарлармен және көлiк құралдарымен жасалатын
кейiнгi операцияларға қатысты коммерциялық құжаттарды, бухгалтерлiк есеп
пен есептiлiктiң құжаттарын және басқа да ақпаратты, оның iшiнде электронды
нысандағы ақпаратты декларанттан немесе тауарлармен және көлiк құралдарымен
жасалатын операцияларға қатысы бар немесе көрсетiлген құжаттар мен
мәлiметтерге иелiк етушi кез келген тұлғадан сұратуға және алуға құқылы.
5. Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары, салық қызметi
органдары және өзге де бақылаушы органдары, банктер мен банк
операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдар, ұйымдарды
тiркеудi жүзеге асыратын органдар, нотариустар кеден органдарының сұрау
салуы бойынша оларға Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген
жағдайларда және тәртiппен кедендiк бақылау үшiн қажеттi қолда бар
мәлiметтер туралы хабарлауға мiндеттi.
6. Тұлғалар және кеден органдары кедендiк бақылау үшiн қажеттi
құжаттарды осы Кодекстiң 431-бабына сәйкес тауарлар мен көлiк құралдарының
кедендiк бақылауда болуы аяқталған кезден бастап кемiнде бес жыл сақтауға
тиiс. Кеден брокерлерi мен кедендiк бақылаудағы тауарларға қатысты
кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын өзге де тұлғалар құжаттарды осындай
тауарлармен кедендiк операциялар жүргiзiлген жылдан кейiн бес жыл бойы
сақтауға тиiс.
Кедендiк бақылау нысандары:
1) кедендiк декларацияны, құжаттар мен мәлiметтердi тексеру;
2) ауызша пiкiр сұрау;
3) түсiндiрмелер алу;
4) кедендiк қадағалау;
5) тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру;
6) тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау;
7) жеке тексеру;
8) тауарларды арнаулы таңбалармен таңбалау не осы Кодексте және
Қазақстан Республикасының салық заңдарында көзделген жағдайларда оларға
бiрдейлендiру белгiлерiн соғу;
9) тауарлар мен көлiк құралдарының есебi мен олар бойынша есептiлiк
жүйесiн тексеру;
10) тауарлар мен көлiк құралдарын есепке алу;
11) үй-жайлар мен аумақтарды тексеру болып табылады.

1.3 Кедендік бақылауды iрiктеп жүргiзу

Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн барлық
тауарлар мен көлiк құралдары кедендiк бақылауға жатады.
Кеден органдары Қазақстан Республикасының кедендiк аумағынан кеден
органының рұқсатынсыз шығып кеткен көлiк құралдарын тоқтатуға, сондай-ақ
теңiз, iшкi су және әуе кемелерiн мәжбүрлеп қайтаруға құқылы. Бұл орайда
шетелдiк кемелер мен басқа мемлекеттердiң аумағындағы кемелердi ұстау
(қайтару) жөнiндегi әрекеттер Қазақстан Республикасының заңдарына және
Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарға сәйкес жүргiзiледi.
Кедендiк бақылау жүргiзу кезiнде кеден органдары Қазақстан
Республикасы заңдарының және Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының
сақталуын қамтамасыз ету үшiн жеткiлiктi болып табылатын осы Кодекстiң 441-
бабында белгiленген кедендiк бақылау нысандарын пайдаланады.
Кедендiк бақылау нысандарын таңдау кезiнде осы Кодекстiң 60-тарауында
көзделген тәуекелдiктi бағалау мен басқару пайдаланылады. Кедендiк
бақылаудың басқа нысандарын қолданбау не олардан босату тұлғалар осы
Кодекстiң ережелерiн сақтау мiндеттiлiгiнен босатылады дегендi бiлдiрмеуге
тиiс.
Қажет болған жағдайда кеден органдары осы Кодекстiң 471-бабында
көрсетiлген жағдайларды қоспағанда, кедендiк бақылаудың барлық нысандарын
пайдалана алады.
Кедендiк бақылау кедендiк бақылау аймағында, сондай-ақ тауарлар, көлiк
құралдары және олар туралы мәлiметтер, оның iшiнде электронды нысандағы
мәлiметтер бар құжаттар орналасқан, кеден органдары айқындайтын басқа да
орындарда жүзеге асырылады.
Кедендiк ресiмдеу, алдын ала операциялар және өзге де кедендiк
рәсiмдер кезiнде кеден органдары кедендiк декларацияның ресiмделуiнiң
дұрыстығына және ұсынылған құжаттардың Қазақстан Республикасының кеден
заңдарында белгiленген талаптарға сәйкестiгiн тексеру үшiн қажеттi iс-
әрекеттер жасайды.
Кедендiк декларацияны, құжаттарды тексерудi және тауарлар мен көлiк
құралдарын кедендiк тексерiп қарауды, ал тауарларды алдын ала, уақытша,
толық емес декларациялау кезiнде жүктiң кедендiк декларациясы мен
құжаттарды тексерудi кеден органдары тауарларды шығару үшiн қажеттi барлық
құжаттар табыс етiлген жағдайда, кеден органы кедендiк декларацияны
тiркеген күннен бастап екi жұмыс күнiнен кешiктiрмей жүзеге асырады.
Аталған мерзiмдi - жүктiң кедендiк декларациясын қабылдаған кезден
бастап он жұмыс күнiне дейiн, ал тауарларды теңiз, iшкi су көлiгiмен
тасымалдау кезiнде жиырма жұмыс күнiне дейiн ұзартуға декларантқа
тапсырылатын кеден органы басшысының ұзарту себептерi көрсетiлген жазбаша
рұқсатымен жол берiледi.
Тауарлар шығарылғанға дейiн кеден органдары тауарлардың атауының,
шыққан жерiнiң, саны мен құнының жүктiң кедендiк декларациясында және
кедендiк мақсаттар үшiн пайдаланылатын құжаттарда көрсетiлген мәлiметтерге
сәйкестiгiн анықтау үшiн қажеттi операциялар жүргiзедi. Егер кеден
органдарына тауарлардың олар туралы мәлiметтерге сәйкестiгiн анықтау үшiн
қажеттi операцияларды жүргiзуге мүмкiндiк бермейтiн бiр тауар легiнде түрi
мен атауы әртүрлi тауарлар ұсынылса және мұндай тауарларға қатысты оларды
жеке орап-түю орындарына бөлу жүргiзiлмесе, тауарлардың орамаларына
таңбалау жасалмаса және тауарлардың iлеспе құжаттарында орап-түю және
таңбалау туралы мәлiметтер жазылмаса, мұндай тауарларды кедендiк тексерiп
қарау мерзiмi қажет болған жағдайда, осы Кодекстiң 478-бабының талаптарын
ескере отырып, кеден органы басшысының жазбаша рұқсатымен тауарлар легiн
жекелеген тауарларға бөлу үшiн қажеттi уақытқа ұзартылады.
Басқа мемлекеттiк органдардың бақылауына жататын тауарларға кедендiк
бақылау жүргiзген кезде кеден органдары мұндай iс-әрекеттердi үйлестiрудi
және бiр мезгiлде жүргiзудi қамтамасыз етедi.
Кеден органдары, құжаттардың түпнұсқалылығын және мәлiметтердiң
дұрыстығын анықтау мақсатында, тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк
ресiмдеу кезiнде берiлген кедендiк декларацияны, құжаттарды және
мәлiметтердi тексередi.
Кеден органдарына кедендiк ресiмдеу кезiнде берiлген мәлiметтердiң
дұрыстығын тексеру оларды басқа дерек-көздерден алынған ақпаратпен
салыстыру, арнаулы кедендiк статистиканың мәлiметтерiн талдау, ақпараттық
технологияларды пайдалана отырып мәлiметтердi өңдеу арқылы, сондай-ақ
Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған басқа да тәсiлдермен
жүзеге асырылады.
Кедендiк бақылауды жүзеге асыру кезiнде кеден органы кедендiк
декларациядағы ақпараттарды тексеру мақсатында тұлғалардан жазбаша түрде
барлық құжаттар мен мәлiметтердi сұратып алуға құқылы.
Iрiктеп тексеру негiзiнде кеден органдарының құжаттар мен мәлiметтердi
тексеруiне жол берiледi.
Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн
тауарлар мен көлiк құралдарына кедендiк ресiмдеудi жүргiзу, алдын ала
операциялар мен өзге де кедендiк рәсiмдер кезiнде кеден органдарының
лауазымды адамдары тұлғалардан ауызша пiкiр сұрауға құқылы, аталған
тұлғалардан мұндай пiкiр сұрау нәтижелерi жазбаша нысанда ресiмделмейдi.
Түсiндiрмелер алу - кеден органдары лауазымды адамдарының
декларанттардан және кедендiк бақылауды жүзеге асыру үшiн маңызы бар мән-
жайлар туралы мәлiметтердi бiлетiн өзге де адамдардан кеден iсi саласындағы
қажеттi ақпаратты алуы.
Түсiндiрме жазбаша нысанда ресiмделедi. Адамды түсiндiрме алу үшiн
шақыру туралы хабарламаға тиiстi кеден органының басшысы қол қояды және
шақырылған адамға қол қойғызып алу арқылы тапсырылады.
Кедендiк қадағалау - кеден органдары лауазымды адамдарының кедендiк
бақылаудағы тауарлар мен көлiк құралдарының тасымалдануын, олармен жүк және
өзге де операциялардың жасалуын көзбен шолып, оның iшiнде техникалық
құралдарды қолдана отырып бақылауы.
Кеден органы лауазымды адамдарының тауарлар мен көлiк құралдарын, оның
iшiнде халықаралық почта жөнелтiмдерiн, жеке тұлғалардың багажын қарауы
кедендiк бақылаудағы тауарлардың сипаты, шығарылған жерi, жай-күйi, мөлшерi
туралы, тауарларда, көлiк құралдарында және олардың жүк тиелетiн
бөлiктерiнде кедендiк пломбалардың, мөрлердiң және басқа да қондырылған
бiрдейлендiру құралдарының бар екендiгi туралы мәлiметтердi растау үшiн
жүзеге асырылады.
Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру - егер мұндай тексеру көлiк
құралы мен оның жүк тиелетiн бөлiктерiн ашумен және тауарлардың орамаларын
бұзумен байланысты болмаса, кедендiк бақылау мақсаттары үшiн тауарларды,
жеке тұлғалардың багажын, көлiк құралдарын, жүкке арналған ыдыстарды,
кедендiк пломбалардың, мөрлердiң және өзге де тауарларды бiрдейлендiру
құралдарының бар-жоқтығын сырттай көзбен тексеру.
Кедендiк бақылау аймағында тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру
декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де
адамдар және олардың өкiлдерi тексеру кезiнде қатысуға тiлек бiлдiретiн
жағдайларды қоспағанда, аталған адамдардың қатысуынсыз жүргiзiлуi мүмкiн.
Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру нәтижелерi бойынша кеден
органдарының лауазымды адамдары, егер мұндай тексерудiң нәтижелерi кедендiк
мақсаттарда пайдаланылатын болса, белгiленген нысан бойынша акт жасайды.
Кеден органының лауазымды адамдары тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты
өкiлеттiктерi бар адамның талабы бойынша акт жасауға мiндеттi. Кедендiк
қарау жүргiзiлгендiгi туралы актiнiң екiншi данасы тауарлар мен көлiк
құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар адамға тапсырылады.

2 Тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау
2.1 Тауарлар шыққан елін айкындау мақсаты

"Тауардың шығарылған елi" - тауар толық өндiрiлген немесе осы Ережеде
белгiленген өлшемдерге сәйкес жеткiлiктi қайта өңдеуге ұшыраған ел, бұл
ретте, егер оларды тауардың шығарылған елiн айқындау мақсаттары үшiн болу
қажеттiлiгi бар болса, тауардың шығарылған елi деп елдердiң топтары, не
елдердiң кедендiк одақтары, не елдiң өңiрi немесе бөлiгi түсiнiлуi мүмкiн;
"Үшiншi елдер" - әкелу елiнiң ұлттық преференциялар жүйесiн
пайдаланушы болып табылмайтын елдер, сондай-ақ Тараптар мемлекеттерiнде
олармен тауарлардың шығарылған елiн айқындаудың өзге ережелерiн қамтитын
еркiн сауда аймағын құру туралы халықаралық шарттары және еркiн сауда
туралы шарттары жоқ елдер;
"Жеткiлiктi қайта өңдеу өлшемi" - оған сәйкес тауар, егер оны өндiруге
екi немесе одан да көп ел қатысатын болса, тауарға өзiне тән қасиеттердi
беру үшiн жеткiлiктi соңғы елеулi қайта өңдеуге ұшыраған елден шығарылған
болып саналатын тауарлардың шығарылған елiн айқындау қағидаттарының бiрi;
"Тауар" - кедендiк шекара арқылы өткiзiлетiн кез келген жылжымалы
мүлiк, оның iшiнде жылу, электр және энергияның өзге де түрлерi мен көлiк
құралдары (жолаушылар мен тауарларды халықаралық тасымалдары үшiн
пайдаланылатын көлiк құралдарын қоспағанда);
"Тауар номенклатурасы" - Тараптар мемлекеттерiнде қолданылатын сыртқы
экономикалық қызметтiң тауар номенклатурасы (СЭҚ ТН);
"Қосылған құн" - франко-зауыт тауарының бағасы мен оны өндiру үшiн
пайдаланылатын импорттық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.