Парақорлықты ұқсас қылмыстардан ажырату

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . 4

I ТАРАУ ҚР ПАРАҚОРЛЫҚТЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕС

1. 1. ҚР қылмыстық құқығындағы пара алудың кылмыстық құрамы және оның сараланған құрамдары6

1. 2. ҚР қылмыстық құқығындағы пара берудің сараланған құрамдары. . 28

1. 3. Пара бергені үшін жауапкершіліктен босатудың шарттары………33

1. 4. Парақорлыққа делдал болудың қылмыстық құрамы35

1. 5. Парақорлықты ұқсас қылмыстардан ажырату . . . 39

II ТАРАУ. ҚР ПАРАҚОРЛЫҚ ЖӘНЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАРЫМЕН КҮРЕСУДІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙДАҒЫ НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕЛЕРІ

2. 1 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы құқық бұзушылықтың маңызын арттырудағы құқық қорғау органдарының мәні мен рөлі44

2. 2 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қылмыс жасаған адамға криминологиялық мінездеме. . 47

2. 3. Шетел мемлекеттерінің сыбайлас жемқорлыққақарсы күрес туралы заңнамасы50

2. 4 Парақорлық үшін жауакершілік жөніндегі заңдарды соттардың қолдану тәжірибесі туралы негіздер. . 54

ІІІ ТАРАУ ПАРАҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАРЫ МЕН БАСҚА ДА СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАРЫНЫҢ КРИМИНОЛОГИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ 59

ҚОРЫТЫНДЫ . 68

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 70

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыстың зерттеу мәселесінің өзектілігі. Қазақстан Республикасындағы парақорлық және сыбайлас-жемқорлық - тек әлеуметтік емес, сонымен қатар саяси құбылыс. Ол әлеуметтік өмірдің барлық саласында мемлекеттік билікті жүзеге асырумен тікелей байланысты өмір сүріп отырады. Өз кезегінде мемлекеттің жемқорлыққа қарсы жүргізіп отырған Қазақстанның ішкі саясаты сыбайлас-жемқорлық қылмыстарының жағдайына, құрылымы мен динамикасына ықпал жасап отыр. Сыбайлас жемқорлықтың ең көне және кең тараған түрлерінің бірі - парақорлық.

Жалпы алғанда парақорлық бұл - кез-келген өркениетті мемлекеттің алдында тұрған мәселе. Қылмыстың бұл түрі елдегі режимге, ондағы басқару нысанына, идеологияға қарамастан кең етек жайып отыр. Мысалы, КСРО кезінде кез-келген қылмыстық құқық саласындағы ғылыми еңбектерде буржуазиялық елдердегі (АКДБ, Англия, Франция, т. б. ) қылмыстылықтың жоғары деңгейін, соның ішінде паракорлық қылмысының көптеп таралғанын жаза отырып, өз елдеріндегі дәл осы қылмыстың аз таралмағандығы мойындалмады. 1918 жылдың өзінде-ақ парақорлықтың қарқынды дамып келе жатқанын байқаған В. И. Ленин, сол жылы "парақорлыққа қарсы күрес туралы" декретке қол қойды. 1921 жылы Бүкілресейлік съезді де ол мемлекеттің үш жауы бар деп: "біріншісі-бюрократия, екіншісі-сауатсыздық, үшіншісі-пара", - деп көрсеткен.

Ол кезде жас кеңестік мемлекеттің алдында тұрған мәселе - әкімшілік-басқарушылық аппаратгы ұйымдастыру болатын. Осының салдарынан осы аппаратты ұйымдастырудың тиімді әдістерін табу үшін, мемлекет өзінің шаруашылық - басқарушылық мекемелерін қайта ұйымдастыруға жиі ұшырататын. Осының нәтижесінде, кезекті қайта ұйымдастырудан кейін "сыртта" қалып қалмас үшін, қызметкерлерге пара беруге тура келді.

Екіншіден, парақорлықтың өсуіне әкеліп соққан жағдай ол мемлекеттік органдардағы қызметкерлердің материалдық тұрғыдан төмен қамтамасыз етілуі. Яғни төмен жалақы және әлсіз материалдық ынталандырылуы.

Үшіншіден, елдің бұл кездегі ауыр экономикалық және қаржылық күй кешуі.

Қарап отырсақ, нақ осы мәселелер Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейінгі жылдары орын алды. Еліміз тәуелсіздік алғаннан кейін, экономикалық және саяси реформаларды жүзеге асыру барысында сыбайлас жемқорлық мәселесіне тап болды, мемлекеттік билік саласында парақорлықтың күрт өсуі орын алды. Ал ол өз кезегінде Қазақстанда құқықтық мемлекет құруға кедергі жасауда.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. А. Назарбаевтың ұсынысы бойынша 1998 жылы 2 шілдеде "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Заң қабылданған болатын. Ол заң дүниежүзілік тәжірибені негізге ала отырып құрастырылған. Осылайша, сыбайлас жемқорлықпен күрес мемлекеттік саясаттың құрамдас бөлігіне айналып отыр.

Сыбайлас жемқорлық қылмысының ең кең тараған түрлерінің бірі -ол паракорлық. Мемлекеттік - биліктік құрылымдарда терең орныққан ол -қоғамдық, құқықтық сананың дағдарысына, құқықтық нигилизмге, мемлекеттік органдарға сенбеушілікке әкеліп соғады.

Сондықтан, парақорлықпен күрес біздің қоғамның алдында тұрған ең бірінші міндет болып табылады. 26 маусым 1998 жылғы "ҚР ұлттық қауіпсіздігі туралы" Заңында - сыбайлас жемқорлық ұлттық қауіпсіздіктің негізгі қатерлерінің бірі ретінде көрсетілген.

Парақорлық үшін қылмыстық жауапкершілік мәселесін: Н. М. Абдиров, А. Н. Ағыбаев, И. Ш. Борчашвили, У. С. Жекебаев, Р. Т. Нуртаев, Г. Д. Тлендиева, С. М. Рахметов, ал Ресейлік ғалымдардан Б. В. Волженкин, В. В. Лунеев, С. Г. Келина, А. Н. Трайнин, А. К. Квициниа, В. И. Ширяев, Б. В. Здравомыслов, П. И. Гришаев т. б. өз еңбектерінде зерттеген.

Көрнекті ғалымдардың бұл қылмысты толық зерттеуі, оны зерттеуге кедергі бола алмайды. Өйткені біздің заңнамада кемшіліктер өте көп.

Сот практикасын зерттей келе, құқық қорғау органдарының парақорлықпен күресуде нәтижелілік танытпай отырғанын анық байқауға болады. Көбінесе, қылмысты саралауда, ұқсас қылмыстардан ажыратуда қателіктер кетіп жатады. Сонымен қатар бұл қылмысты дәлелдеу де өте қиын.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері.

Зерттеудің мақсаты параны алу, параны беру, парақорлыққа делдал болу нормаларына қылмыстық құқықтық талдау жасау және олардың қолданылу тиімділігін арттыру үшін қылмыстық заңнаманы жетілдірудің жолдарын ұсыну. Осы мақсаттарға жету үшін келесі міндеттер алға қойылған:

- парақорлықтың ғылыми - теориялық аспектісін зерттеу;

- парақорлық үшін қылмыстық жауапкершіліктің шегін анықтау;

- парақорлық үшін жауаптылықты көздейтін қылмыстық құқықтық нормаларды жетілдіру бойынша қорытындылар мен ұсыныстарды келтіру;

- парақорлықты басқа ұқсас қылмыстардан ажыратып алу.

Зерттеудің практикалық маңызы.

Практикалық және теориялақ аспектілерді зерттей келе, мынадай мәселелерді нақтылауға тура келді: лауазымды тұлға ұғымы қылмыстық құқықта толық анықталмаған, параның заты, параның төменгі мөлшері туралы, т. б.

Осы жұмыста келтірілген ұсыныстар парақорлықпен күресте және құқық қолдану қызметінде қылмыстық нормаларды жетілдіруде пайдаланылуы мүмкін.

I ТАРАУ ҚР ПАРАҚОРЛЫҚТЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕС

1. 1. ҚР қылмыстық құқығындағы пара алудың кылмыстық құрамы және оның сараланған құрамдары

Парақорлық - бұл сыбайлас жемқорлықтың ең көне және ең кең тараған түрлерінің бірі. Атақты орыс криминалисті В. И. Ширяевтың айтуынша: "ерекше өкілеттіктерге ие биліктің адамдары пайда болғаннан бастап парақорлық та сол кезден бастап пайда болды".

Заңнамада парақорлық - қызметтік, пайда күнемдік мақсатта жасалатын қылмыстардың бірі ретінде көрсетілген. Бұл қылмыстың мәні мынада: мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адам өзінің қызметтік міндеттерін орындағаны үшін басқа тұлғалардан немесе ұйымдардан заңсыз материалдық сыйақы алады.

Басқа да мемлекеттік билікке, мемлекеттік қызмет мүддесіне қарсы қылмыстар сияқты, парақорлық мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін - өзі басқару органдары, сонымен қатар, әскери күштерді басқару аппаратының, яғни мемлекеттік басқару аппаратының қалыпты қызмет етуіне қарсы бағытталады. Ал бұл аппараттың қалыпты қызмет етуінің ең басты шарты - бұл мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамның қызметі үшін төленетін жалақысын заңдылық, жария - кұқықтық принциптеріне сай етіп төлеу. Мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адам өз қызметін жүзеге асыру барысында қызмет мүддесін басшылыққа алып, өз қызметі үшін сыйақыны тек қана заңда көрсетілген тәртіппен алуы тиіс.

Парақорлық мемлекеттік басқару аппаратына іріткі салып, азаматтардың алдында оның беделін аяқ асты етіп, әділдікке сенімсіздік туғызып, шенеуніктердің жаппай сатылатындығы жөнінде пікір қал ыптастырады.

Парақорлық экономикаға, саясатқа, мәдениетке зардабын тигізіп қана қоймай, қоғамда билік ететін идеологияны, қоғамдық сананы - психология, мораль, адамгершіліктің құлдырауына әкеліп соғады. Пара шенеунікті мемлекет қызметшісшен жеке мүдделердің кызметшісіне айналдырады, парақорлық тек құқықтық нормаларды ғана емес, мемлекеттің бүкіл құқықтық жүйесін бұзады. [1. 42]

Бұл пікірді А. М. Яковлев та қолдайды: "Бұл қылмыс құқықтық тәртіпке қол сұғады, нормативтік жүйенің сақтаушыларын, оның бұзушыларына айналдырады. Пара кез - келген заңнамалық шектеулерге, тыйымдарға кілтін таба алады.

Пара үшін тиімді контрактілер жасалады, керекті сараптамалар жүргізіледі, салықтық жеңілдіктер мен тиімді несиелер алынады, белгілі - бір кәсіпкерлік қызметпен айналысу үшін лицензиялар алынады. Параны бере отырып құқық бұзушылар жауапкершіліктен жалтарады. Пара тіркелген кезде, ЖОО-на түсу кезінде, онда емтихан тапсырған кезде беріледі және алынады. Ең қатерлісі, парақорлық басқа қылмыстармен ұштасқан кезде болады олар: салықтық, кедендік, экономикалық, экологиялық және ұрлау қылмыстары. Американдық ғалым В. М. Райсмен, АҚШ - тағы парақорлық мәселесін зерттей отырып, кең тараған параның үш түрін айқындады: іскерлік пара (лауазымды тұлғаға ол өзінің қызметтік міндеттерін тезірек орындауын қамтамасыз ету үшін беріледі), тежеуші пара (тиісті жағдайда қолданылуы тиіс норманың қолданылуын тоқтата тұрғаны үшін беріледі), тікелей сатып алу (яғни белгілі бір қызметі үшін емес, қызметкердің өзін сатып алу. Ол өз жұмысында қалып, қызметін орындап, толықтай бейтараптылық білдіріп, бірақ үнемі пара берушінің мүдделерін корғап отырады) . Паралардың осы үшеуі де біздің елімізде кездеседі. Және лауазымды тұлғаны сатып алу ерекше қауіпті болып табылады. Ұйымдасқан қылмыстық топтар биліктік құрылымдардың өкілдерімен байланыстар орнатып, оларды жүйелі түрде "тамақтандырып", өздеріне тәуелді қылады. Парақорлықпен күрес нәтижесінде кейінгі жылдары оның келесі түрлері анықталып отыр:

1) қызметтік жағдайын пайдаланып, алдын - ала сөз байласпай, құқыққа сай әрекеті үшін пара алуы;

2) жоғарыда аталған жағдайларда, бірақ қызметтік міндеттерін бұза отырып пара алу;

3) қызметтік міндеттерін жасағанға дейін сыйақы алу. Бұл жағдайларда қорқытып алушылық көптеп кездеседі, мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адам пара берушінің заңды мүдделеріне қайшы әрекеттер жасаймын деп немесе пара берушінің талап етуге құқылы әрекеттерді жасаудан бас тартамын деп қорқытуы;

4) Пара берушінің пайдасына заңсыз әрекеттерді жасағанға дейін -сыйақы алу;

5) Мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамның оның юрисдикциясындағы адамдардан жалпы қамқоршылығы және жол беруі үшін қандай да бір қызметтік әрекеті үшін алдын ала келіспей материалдық құлдылақтар немесе қызмет көрсетуді қабылдауы. [21. 141]

ҚР 1997 жылғы қылмыстық кодексіне сәйкес парақорлық ұғымы -параны алу (311- бап), параны беру (312-бап), парақорлыққа делдал болу (313-бап) қылмыстарын қамтиды.

Параны алу қылмысының аяқталуы, параны берусіз мүмкін емес. Сондай-ақ, параны беру қылмысының аяқталуы, параны алу орын алмаса мүмкін емес. Бұл қылмыстардың арасындағы өзара тәуелділік заң әдебиеттерінде даудың туындауына әкеліп соқты.

Бұл қылмыстардың жеке даралығы туралы пікір орын алды (Б. В. Здравомыслов, В. Ф. Кириченко, В. Е. Мельникова, Н. А. Стручков, М. Д. Шаргородский, және т. б. ) . Сонымен қатар, парақорлықты күрделі екі жақты бір қылмыс ретінде санаушылар саны да көп (Н. Д. Дурманов, Н. Г. Кучерявый, Ш. Г. Папиашвили, А. Б. Сахаров, және т. б. ) . Үшінші көзқарас бойынша, пара беруді пара алуға қатысушылықтың ерекше түрі ретінде есептейді (А. А Жижиленко, Ю. И. Ляпунов, А. Н. Трайнин, А. Я. Светлов және т. б. ) .

Үш көзқарастың да жақтаушылары бір жерде келіседі - ол параны алу және беру кезінде мемлекеттің басақару аппаратының қалыпты қызмет етуіне қол сұғылуы. Бұған қоса кеңестік заңнама да қазіргі заңнама сияқты, мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адам заңды әрекеті үшін де, заңсыз әрекеті үшін де пара алса, оны қылмыс деп есептеген.

Осылайша, мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адам басқару аппаратының қалыпты қызмет етуіне аяқталған қол сұғушылықты жүзеге асыру үшін, оған біреу пара беру керек. Осыдан, пара беруші бұл қылмыстың қажетті қатысушысы болады, өйткені ол қасақана мемлекеттік қызметті атқаруга уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адаммен біріге отырып, басқару аппаратының қалыпты қызметіне қол сұғуға қатысады. [3. 221]

Параны алу және беру қылмыстарын жеке дара қылмыс қылмыс ретінде санаушылардың аргументтерін оңай терістеуге болады. Көбінесе, параны алу және параны беру кезінде олардың объективтік жақтарының, субъектілерінің, мүдделерінің, мақсаттары мен ниеттерінің айырмашылық тарына көп көңіл бөлінеді. Алайда, қылмысқа қатысушылық кезінде қатысушылардың ниеттері мен мақсаттары барлық жағдайларда бірдей бола бермейді. Оларда айырмашылықтың болуына жол беріледі. Ең бастысы, ол -әрекеттерінің ортақ және құқыққа қайшы екенін сезінуде. Қандай да болмасын басқа ортақ қылмысты жасау барысында қатысушылардың әрекеттері дәл осындай дәрежеде әртүрлі болуы мүмкін.

Мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамның параны алмаған жағдайда да, бұл параны беру қылмысының жеке даралығын білдірмейді. Бұл жерде қылмысқа оқталу орын алады, яғни пара беруші қылмыстың обьективтік жағын орындап, өзіне тәуелді әрекеттердің барлығын жасаса да, мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адам параны алмаса, онда пара беруші пара беруге оқталғаны үшін жауапқа тартылады.

Пара алудың объектісі мен заты. Қылмыстың объектісін дұрыс анықтаудың теориялық және практикалық маңызы өте жоғары. Объектіні анықтау қылмыстың мәнін, қылмыстық - құқықтық норманың әрекет ету шегін айқындауға, әрекетті дұрыс саралауға, оларды ұқсас қылмыстардан ажыратуға көмектеседі.

Параны алу, басқа қылмыстар сияқты қылмыстық заңмен қорғалатын қоғамдық қатынастарға қол сұғады.

Параны алудың топтық объектісі - мемлекеттік аппаратың-қалыпты қызмет етуін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастардың жиынтығы. [12. 243]

Қылмыстық құқық теориясында ғалымдар арасында пара алудың тікелей объектісіне қатысты бірыңғай пікір жоқ. Кейбіреулерінің пікірінше топтық және тікелей объектілер сәйкес келеді. Алайда көптеген авторлар топтык және тікелей объектілерді ажыратады, және бұл дұрыс. Тікелей объект топтық объектімен әрқашан бір жазықтықта орналасса да, бірақ ол тек оның бір бөлшегі ғана болып табылады.

Сондықтан, пара алудың тікелей объектісі ол - мемлекеттік аппараттың, жергілікті өзін - өзі басқару аппаратының, ҚР әскери күштерінің басқару аппаратының және басқа да ҚР-ның әскери құрамаларының қалыпты қызмет етуін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар.

Парақорлықтың заты қылмыстық заңда нақты аталса да, саралау кезінде көптеген мәселелер туындатып отыр. ҚР ҚК-не сәйкес, парақорлықтың заты болып, ақша, бағалы қағаздар, өзге де мүлік, мүлікке құқығы немесе мүлік сипатындагы пайда бола алады.

Ақша және бағалы қағаздарды түсінуде ешқандай қиындық жоқ. Олар тек қылмысты жасау кезінде айналымнан алынбаған болуы тиіс. Олай болмаса олар парақорлықтың заты бола алмайды. Ерекше жағдайларда ғана, олардың өздері елеулі материалдық құлдылыққа ие (монеталар бағалы металдан жасалса, банкноталар тарихи тұрғыдан алғанда өте сирек немесе материалдық бағалауға жатса) болған жағдайда қылмыстың заты бола алады. Бірақ ондай жағдайда олар ақша және бағалы қағаздар ретінде емес, өзге де мүлік қатарына жатқызылуы тиіс. [11. 120]

Енді пара беруші саналы түрде жалған ақша немесе жалған бағалы қағаздар беріп, ал пара алушы олардың шынайы екеніне сенімді болған жағдайды қарастырайық. Мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамның әрекеті нақты қате ережесі бойынша сараланады, яғни қылмыстың затына қатысты қате жіберу. Ол ҚР ҚК- нің 24-бабына сәйкес пара алуға оқталу болып табылады. Жалған ақша мен бағалы қағаздарды беріп жатқан адамды ҚР ҚК-нің 312-бабымен жауапқа тарта алмаймыз, өйткені, ол қылмыстың заты жоқ екенін біледі.

Бұл жағдайда алаяқтық туралы да сөз қозғауға болмайды. Өйткені бұл жерде алдау орын алса да, ақша немесе бағалы қағаздарды беру сәтінде ол мүлікті иемденіп алудың құралы ретінде пайдаланылып отырған жоқ. Пара беруші бұл жерде мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамнан өз мүддесіне сай әрекеттерді күтіп отыр. Егер мүлікті кейіннен иемденіп алу ниеті дәлелденсе, онда берушіні ҚР ҚК-нің 177-бабының 2-бөлігінің белгілері бар болған жағдайда, алаяқтыққа оқталғаны үшін жауапқа тартуға болады, себебі, ол заң шығарушымен орташа ауырлықтағы қылмыс ретінде бекітілген.

Сондықтан, бұл әрекетті саралаудың жалғыз жолы, ол ҚР ҚК-нің 206-бабы бойынша саралау, яғни жалған ақша немесе бағалы қағаздар жасау немесе сату үшін жауапкершілікке тарту.

Өзге мүлік паракорлықтың заты ретінде азаматтық заңнамадағыдан тар мағынада қолданылады. Және нақты заттың қатарына кез-келген қозғалатын мүлік жатқызылады. Ол заттардың азаматтық айналымда болуы, айналымнан алынған немесе айналымы шектелгендігінің маңызы жоқ. Соңғы екі жағдайда қосымша баптармен саралау қажет, 251-бап (қаруды, оқ-дәрілерді жарылғыш заттарды және жарылғыш құрылғыларды заңсыз сатып алу, беру, өткізу, алып жүру) ; 247-бап (радиактивті материалдармен заңсыз жұмыс істеу) ; 259-бап (есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды заңсыз дайындау, иемденіп алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту және сату) .

Қозғалмайтын мүлікке қатысты айтатын болсақ, ол ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес, қозғалмайтын мүлікке жер учаскелері, үйлер, ғимараттар, көпжылдық екпелер және жермен тығыз байланысты өзге мүлік, яғни орнынан олардың мақсатына сай емес шығынсыз ауыстыру мүмкін болмайтын мүлік жатады. [12. 94]

Мемлекеттік тіркеуге жататын әуе және теңіз кемелері, ішкі суда жүзу кемесі, ғарыштық объектілер қозғалмайтын заттарға теңестіріледі.

Егер жер участкелері, үйлер, ғимараттар, әуе және теңіз кемелері жеке меншікте болса, онда олар парақорлык заты болуы мүмкін. Ал ғарыш объектілері, ормандар, көп жылдық екпелер, сулар азаматтық айналымнан тыс жатқандықтан мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамға заңсыз сыйақы ретінде беріле алмайды.

Қозғалмайтын мүліктің өзі де парақорлық затының ерекше нысаны ретінде қарастырылады, себебі олардың өзі емес, оларға құқық беріледі.

Мүлік сипатындағы пайда ретінде "Соттардың паракорлык туралы заңнаманы қолдану тәжірибесі туралы" Жоғары сот Пленумының 22 желтоқсан 1995 жылғы №9 қаулысына сәйкес, ол төленуі тиіс, бірақ тегін көрсетілетін мүліктік сипаттағы қызметтер (туристік жолдамалар беру, пәтерді жөндеу, құрылыс жұмыстары, т. б. ) . Мүлік сипаттағы пайда ретінде, беріліп отырған мүліктің бағасының едәуір төмендетілуі, жалға алушылық төлемдердің, жекешелендіру объектілерінің бағасын, банкілік несиелердін проценттік ставкаларының азайтылуын айтамыз.

Пайда және қызмет міндетті түрде пара беруші үшін ақшалай бағалануы тиіс. Яғни ол тікелей ақша беруі немесе қызмет көрсетуі тиіс. Олай болмаса, парақорлық үшін жауапкершілік жоқ. Мысалы, мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамға көрсеткен қызметі үшін жұмысқа орналастыру немесе қызмет бабы бойынша өсіру ұсынылса, оның материалдық тұрғыдан пайдасы болса да, бұл жағдайда парақорлық орын алмайды, себебі, мемлекеттік қызметті атқаруға уәкілетті тұлға немесе оған теңестірілген адамға төленетін жалақы пара берушінің қалтасынан төленбейді. Және аталған казус қажетті белгілері болған жағдайда, ҚР ҚК-нің 307-бабы, яғни қызмет өкілеттігін теріс пайдалану қылмысымен саралануы мүмкін. [14. 45]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.