Азаматтык істін өзіндік ерекшелігі осында

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Азаматтық істерді қарау мен шешу тәртібі азаматтық сот ісі жүргізу туралы
заңдармен белгіленеді. Республиканың барлық соттарында азаматтық істерді
жүргізу тәртібі азаматтақ іс жүргізу құқығының нормаларымен белгіленеді.
Азаматтық іс жүргізу құқығы — мемлекет белгілеген құқықтық нормалардың
соттардың азаматтық істерді қарау және шешу тәртібін, басқаша айтқанда,
азаматтық істер бойынша сот әділдігін, сондай-ақ сот қаулыларын мәжбүрлеп
орындау тәртібін реттейтін жиынтығы немесе жүйесі. Азаматтық іс жүргізу
құқығын жеке, дербес құқық саласы болып табылады, оның да дербес нысанасы
және реттеу әдісі бар. Азаматтық іс жүргізу құқығының реттейтін нысанасы
сот деп процеске қатысушы тұлғалар, яғни, азаматтық сот ісін жүргізуге
қатысушылар арасында туындайтын қоғамдық қатынастар болып табылады.
Бұл қатынастар азаматтық істі жүргізу процесінде туындайды. Азаматтық
іс жүргізу құқық қатынастарының басты, міндетті субъектісі мемлекеттік
билік органы (бірінші сатыдағы, апелляциялық, кассациялық бақылау
сатысындағы сот болып табылады, басқа субъектілер соттан қорғау тұрған
тұлға немесе іске қатысуға жауапкер ретінде не куә, саралшы және т. б.
тұлғалар болуы мүмкін.
Азаматтық іс жүргізу құқық қатынастарының субъектілері арасынгда іске
қатысушы тұлғалар ерекше бөліп көрсетілген. Қазақстан Республикасының
Азаматтық іс жүргізу кодексінің 44 бабына сәйкес оларға мыналар: тараптар,
үшінші тұлғалар, прокурор, мемлекетгік басқару органдары, кәсіподақтар және
заңда көзделген жағдайда басқа адамдардың кұқықтары мен мүдделерін
қорғайтын басқа да қоғамдық ұйымдар жатқызылған. Олар іске өз атынан
қатысады, өздерінің субъективті құқықтары мен мүдделерін (тараптар, үшінші
тұлғалар), не басқа тұлғалардың құқықтары мен мүдделерін (прокурор,
мемлекеттік басқару органы) қорғайды. Бұлар — өздерінің іс жүргізу
әрекеттерімен істің қозғалуына, істің бір сатыдан екінші сатыға өтуіне және
істі жүргізудің қысқартылуына (талап-арыздан бас тарту, тараптардың бітіеу
келісімін жасасуы) ықпал ететін тұлғалар.
Азаматтық іс жүргізу құқығын реттеу әдісі императивтік-диспозитивтік
сипатта болады. Соттың іс жүргізу әрекеттері (оның шешімдері, ұйғарымдары,
нұсқаулары билік сипатында жасалады олар өздері арнап шығарылған тұлғалар
үшін міндетті, өйткені оларды мемлекеттік билік органы шығарады және
мәжбүрлеу күші бар құқық нормасына негізделген. Іске қатысушы тұлғалар
(тараптар) жасайтын іс жүргізу әрекеттері диспозитивтік сипатта болады.
Азаматтық іс талап қоюшының талап-арыздан бас тарту туралы арызы бойынша
немесе тараптардың бітісу келісімін жасасуы себепті қысқартылуы мүмкін.
Азаматтык істін өзіндік ерекшелігі осында.
Азаматтық іс жүргізу құқығы жалпы және ерекше бөлімдерден тұрады.
Жалпы бөлімге сот әділдігі принциптерін, азаматтық істердің сотқа
қарастылығы (соттын қарауына жататындығы), сот құрамын, қарсылық білдіруді,
іске катысушы тұлғалардың құрамын, олардың іс жүргізу құқығы мен
міндеттерін дәлелдеу, талап қою және басқаларын баянды ететін нормалар
енеді.
Азаматтық іс жүргізу құқығының ерекше бөлігі — құқықтың осы саласынын
жекелеген институттарын, процесс сатыларын реттейтін құқық нормаларының
жиынтығы (бірінші сатыдағы, апелляциялық, кассациялық, бақылау сатысындағы
сотта іс жүргізу және басқалар).
Азаматтық іс жүргізу (азаматтық процесс) соттың, іске қатысушы
тұлғалардың және процеске басқа да қатысушылардың (куәлардың,
сарапшылардың), сондай-ақ сот қаулыларын орындайтын органдардың азаматтық
іс жүргізу кұқығынын нормаларымен реттелген қызметі. Азаматтык іс жүргізу
дегеніміз, іс жүргізу құқық қатынастары пайда болуынын, дамуынын және
тоқталуының жүйелі тәртібі болып табылады, өйткені бұл қатынастар іске
мүдделі барлық тұлғалардын (әңгіме солардың құқықтары мен мүдделері жайында
болып отыр) белсене қатысуымен азаматтық істер бойынша сот әділдігін жүзеге
асыру жөніндегі сот қызметі процесінде пайда болады, дамиды және
тоқтатылады не олар соттын істің шын мән-жайын анықтауына жәрдемдеседі.
Азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері Азаматтық іс жүргізу
кодексінің 5-бабында белгіленген. Сот азаматтардың және ұйымдардың
құқықтары мен занды мүдделерін корғау мақсатында азаматтық істерді дұрыс
және мерзімінде шешуге тиіс. Осы негізгі міндетті орындау арқылы азаматгық
сот ісін жүргізу құқықтық мемлекетті, зандылық пен құқық, тәртібін
нығайтуға, әлеуметтік әділеттілікті орнықтыруға, құқық бұзушылықтардың
алдын алуға, азаматтарды зандарды дәл және мүлтіксіз орындау, азаматтардың
құқығын, ар-ожданы мен қадір-қасиетін, ортақ тұрмыс ережелерін құрметтеу
рухында тәрбиелеуге жәрдемдесуге тиіс. Кепілдік берілген конституциялық
құкықтар мен бостандықтарды пәрменді түрде қорғау соттардан сот ісін
жүргізудің барлық кезендерінде колданылуы тиісті құқық нормаларының бәрін
аса қатаң сақтауды талап етеді.
Азаматгык процесс жеке сатылардан тұратын үдемелі қозғалыс болып
табылады. Процесс мынадай сатыларға бөлінеді:
1) сотта азаматтық істің қозғалуы;
2) ісгі сотта қарауға әзірлеу;
3) Іс бірінші сатыдағы сотта мәні бойынша қарау;
4) істі апелляциялық тәртіппен қарау;
5) кассациялық сатыда жүргізу;
6) заңды күшіне енген сот шешімдерін, ұйғарымдарын, қаулыларын қадағалау
тәртібін қайта қарау;
7) заңды күшіне енген шешімдерді, ұйғарымдарды, қаулыларды жанадан ашылған
мән-жайлар бойынша қайта қарау;
8) атқару ісін жүргізу.
Азаматгық процестің сатылары — бір тұтас азаматтың сот ісін жүргізудің
аса-жақын мақсат біріктірген құрамдас бөліктері. Әрбір азаматтық істің
жоғарыда аталған сатылардың . бәрінен өтуі міндетті емес екенін айта кеткен
жөн. Бұл тараптардың қалауынша байланысты (бітісу келісімін жасасу, талап-
арыздан бас тарту, кассациялық шағым беру).
М.:А. Гурвич алғашқы аталған сатыларды бір сатыға — бірінші сатыдағы
сотта іс жүргізу сатысына біріктіреді. Қазақстан Республикасының Азаматтық
іс жүргізу кодексінің II бөлімі бірінші сатыдан сотта іс жүргізу деп
аталады. Азаматтық процесінің аталған сатылар арасындағы бірінші сатыдағы
сотта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.