Абайсызда жасалатын қылмыстар туралы түсінік

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ

1 ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҒЫНДАҒЫ КІНӘ НЫСАНЫ РЕТІНДЕ АБАЙСЫЗДЫҚ

1. 1 Абайсызда жасалатын қылмыстар туралы түсінік

1. 2 Абайсызда жасалатын қылмыстардын түрлері және криминологиялык сипаттамасы

1. 3 Автокөлікті пайдалану саласындағы абайсызда жасалатын қылмыстар және қылмысынын жалпы сипаттамасы

2 АБАЙСЫЗДА ЖАСАЛАТЫН ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ЕРЕКШЕЛЕКТЕРІ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЖАЗА ТҮРЛЕРІ

2. 1 Абайсызда жасалатын қылмыстар мен қасақана жасалатын қылмыстардын өзгешілігі

2. 2 Абайсызда жасалатын қылмыстар үшін қолданылатын жаза түрлері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Бүгінде Қазақстан өз тарихында күрделі бет дүрыс кезеңін бастан кешіріп отыр. Республика тәуелсіздік алып, дүние жүзілік қоғамдастық таныган егемендік мемлекетке айналды.

Бір сөзбен айтқанда, казақ халқының, Казақстан Республикасының тарихында хранологиясы жағынан гана емес, мазмұны жағынанда жаңа дәуір басталды.

Жаңа әлеуметтік - саяси және эканомикалық шындықтар Казақстан халықаралык сана - сезімін өзгертуде. Дүниеге, қоғамға, халықтың тарихына көз қарас өзгеріп келеді . Үлттық сана - сезім, ал сонымен бірге Отанымыздың шыншылды да ақикатты ғана айтатын тарихына деген ынта - ықыласына қауырт өсе түсті.

Егеменді еліміз тәуелсіздікке қол жеткізген алғашқы жылдардан-ақ тәртіпсіздік пен салғырттыққа, үйымдар мен мекемелердің, өндірістегі немесе басқару жүйесіндегі кейбір адамдардың ұқыпсыздығы мен салақтылына қарсы шешуші күрес жүргізіп келеді.

Мемлекеттік және еңбек тәртібін нығайту, жүктелген іске деген жауапкершілікті арттыру - бүгінгі күннің басты талабы. Ғылыми - техникалық прогресс жағдайында техналогиялық процесс ережесін сақтамау, заңдылықты бүзу үлкен зардапка әкеліп соғуы мүмкін .

Ғылым мен техниканы даму қарқыны - заңға қайшы келетін абайсыз мінез - күлықтарға қарсы күресті күшейтуді талап етеді,

себебі техникаларды пайдалану саласындағы заңсыздықтардың көбісі абайсыз қимыл - әрекеттердің салдарынан болып жатады.

Ерекше сақтықты керек ететін қауіп көздерінің болады, адамдардың еңбегі мен түрмысындағы ерекшеліктер және оның мазмүны, осыған орай психикалық қызметтің күшені, тар уақытта шұғыл шешім кабылдай білуді талап ететін қиын жағдайлардың көбені - мүның бәрі абайсыздықтан болатын зардап қауіпінің өсуіне әкеп соғуда .

Сонымен, біздің жағдайымызда абайсыздықтан болатын қылмысқа қарсы күрес дегеніміз - қоғамдық кауіпсіздікті қолдау, сол арқылы экономикалық, техникалық, мәдени - тәрбиелік, үиымдастыру, құқылық, басқа да әлеуметтік шараларды жүзеге асыру проблемаларын қамтиды. 1

Әлеуметтік процесс өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастардың дамуын ғана емес, қоңдырманың да каншалықты жетілдіргеңцігін көрсетеді. Сондықтан да қоғам дамуында болып жатқан өзгерістер құқық қорғау институттарында әсер етпей қоймайды. Олай болса, абайсызда болатын қылмыс проблемаларын шешу үшін, алдымен адамдардың андаусыз мінез - құлқын қылмыстық құқылық тұрғыдан ретке келтіру саласына өндіріс ендіру керек, өйткені абайсызда болатын қылмысты тудыратын қоғамдық қатынастар мен әлеуметтік байланыстардың ауқымы тым кең.

Бұл проблеманың келелігі мен іс жүзіндегі маңыздылығы сонда, қылмысқа бастайтын абайсыздық - негізінен адамдардың кауіпсіздігін, денсаулығын, тиімді еңбегі мен түрлі маңызды

салалардағы әлеуметтік пайдалы қызметы камтамасыз ететін негізгі шарттарды қылмысты түрде бұзу сияқты әрекеттерді қамтиды.

Абайсыздық үшін жауапқа тарту - қылмыстық істегі күрделі проблемалардың бірінен саналады. Ол ежелден - ақ ғалым -заңгерлердің назарын аударып келеді. Абайсызда жасалған қылмысқа байланысты заңсыздықтарда дамытуға С. В. Бородин, Т. С. Дагель, Н. И. Загородников, И. И. Карпец, В. Ф. Кириченко, В. В. Клочков, Г. А. Кригер, В. Н. Кудрявцев, Н. Ф. Кунецова, И. П. Лановенко, Н. СЛейкино, В. Г. Скворцов, Т. В. Церетели, Е. Қайыржанов, А. Агыбаев, В. Нерисян, Б. Здравомыслов, В. Квашис тағы баска ғалымдар көп үлес қосты.

Соны жылдары заң әдебиеттерінде байқаусыз әрекеттердегі қылмысты анықтаудың жолдары мен әдістері, абайсыздығы үшін жауапкершілік пен жазаға тартудың шегі туралы, бүл сияқты заңсыздықтардағы қарсы күрестегі қылмыстық саясатты дамыту перспективасы жөніңдегі айтыс-тартыслар. Бүл проблеманың каншалықты шұғыл мәселе екеңдігін кәрсетті. Сонымен бірге абайсыздық қылмысы қылмыстық және әлеуметтік - құқық саласындағы бірден - бір келеді, күрделі қарама -қайшылықка толы, жеткілікті зерттелмеген проблемалардан саналады.

Сондықтан да мен диплом жүмысына "абайсыздық қылмысы,, деген тақырыпты тандап алдым.

Жұмыс кіріспеден, екі тараудан және қорытындыдан түрады. Бірінші тарауда - абайсыздық салдарынан болатын қылмыс проблемалары және оның қоғамдық қауіптілігі. Ал екінші тарауда -абайсыздық саддарынан болатын қылмысқа қарсы күрес проблемасы сөз болады.

Диплом жұмысына жас, егеменді Казақстан Республикасының Конституция заңы, оның туыңдайтын қылмыстық құқылық зандарды, сондай - ақ, қылмыстық кодекстер әдістемелік негіз ретінде алдым.

Алыстағы және жақындағы шетелдік арнаулы әдебиеттер, философиялық, әлеуметтік, психологиялық ғылыми зерттеулер кеңінен пайданылады . 2

Қазақстан Республикасы егемен мемлекет ретінде халықаралық құқықтың дербес субъектісіне айналғанына он бес жылға жетер жетпес уақыт ғана өткен. Мыңдаған жылдарға созылатын адамзат тарихы үшін бұл мерзім теңіздегі тамшыдай ғана болсада біздің еліміз үшін өміршең маңызы бар жасампаз өзгерістер мен қайта құруларға толы жылдар болғандығы белгілі. Қоғамдық қатынастарды түбегейлі қайта құруды жүзеге асыру барысындағы мемлекеттің ең басты міндеттерінің бірі ол өзгерістердің құқықтық базасын жасақтау болып табылады. Осы бағытта Қазақстан Республикасында мемлекеттік маңызы бар көптеген шаралар жасақталып жүзеге асырылды. Құқықтану тарихының дәлелдеуі бойынша қоғамдық құбылыс ретіндегі құқықтың қайнар көздері болып: өзінің мақсаттары, қажеттіліктері және іс-әрекеттерімен адам және тұлғаның көрініс беру өрісі ретінде қоғам танылады. Адам өмірінің барлық үрдісінде құқық нормалары адамдар, қоғам мен мемлекет арасындағы әртүрлі қатынастарды реттейді белгілі бір құқықтар мен міндеттерді орната отырып олардың мүдделерін ажыратады.

Мемлекеттің жоғары заң шығарушы органымен қабылданған құқықтық акт, қылмыстық заң қылмыстық құқықтың бірден-бір бастауы болып табылады. Басқа заңдардан оның айырмашылығы ол қылмыстылық пен қоғамдық-қауіпті іс-әрекеттердің жазаланушылығын анықтайды. Жекелеген қылмыстық-құқылық нормалардың болуының өзі ескертпелік маңызға ие болады, яғни позитивтік сипатқа ие. Қылмыстық құқықтық нормалар өзінің әлеуметтік функциясын орындауы үшін ол жүзеге асырылуы тиіс. Құқықты жүзеге асырудың сақтау, орындау, пайдалану және қолдану сияқты нысандары болатындығы бізге жалпы құқық теориясынан белгілі. Сонымен қатар құқық қолданудың тек соған өкілетті мемлекеттік органдар арқылы орындалатын құқықты жүзеге асырудың ерекше формасы екендігін біз білеміз. Ендеше қылмыстық құқықтық нормаларды жүзеге асыру үшін оларды дұрыс қолдана білудің маңызы жоғары екендігі айтпасада түсінікті. Ол заңдылықпен ажырамас байланыста, себебі заңдылықтың нақтылығы мен өміршеңдігінің саяси және құқықтық кепілдемесі болып табылып, заңдардың дәл және бұлжытпай орындалуын қамтамасыз етеді. Қылмыстық құқықта заңдылық үшін күрес, ең алдымен қылмыстың заңи анықтамаларын дұрыс, дәл түсіну мен қолдану, қылмыс құрамдарын дұрыс түсіну және осының негізінде қылмыстық

қудалауды, тек әрекеттерінде қылмыс белгілері, дәлірек айтқанда

қылмыс құрамы белгілері бар адамдарға ғана қолдану үшін күрес болып табылады. Қылмыстық-құқықтық нормаларды қолдану үрдісі, олардың қылмыстық істе жүзеге асырылуы, әрдайым құқық қолдану актілерінде көрініс табады. Қылмыстық заңды дұрыс қолдана білу оны дұрыс түсіне білумен тікелей байланыста. Жалпы құқықты түсіндіру деп өзара байланысты болсада белгілі бір дербестікке ие екі ұғымды түсінеміз біріншіден бұл құқық нормасының мазмұнын анықтауға бағытталған белгілі бір ойлау процессі болып табылса, екіншіден түсіндірілетін нормалардың мазмұнын ашуға бағытталған сөйлемдердің жиынтығынан көрінетін ойлау процессінің нәтижесі болып табылады. Бұдан шығатын қортынды түсіндіру құқықты танудың әдісі ретінде

АБАЙСЫЗДА ЖАСАЛАТЫН ҚЫЛМЫСТАР.

1. 1. АБАЙСЫЗДА ЖАСАЛАТЫН ҚЫЛМЫСТАР ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

Абайсыздық қылмыскерлігі де жаппай әлеуметтік құқықтық құбылыс сияқты қоғамның белгілі бір даму кезеңінде өмір сүретін қылмыс туралы жаппай түсініктің құрамды бір бөлігі болып табылады.

Абайсыздық қылмыскерлігі жөніндегі түсініктің негізіне
Казақстан Республикасының Қылмыстық кодексі 21 бабына сәйкес абайсыздық салдарынан жасаған қоғам үшін қауіпті әрекеттер немесе әрекетсіздік жатады. Сондықтан да абайсыздық салдарынан болатын қылмыскерлік жөніндегі түсініктің мазмүны қылмыс туралы
зандылыққа онда көрсетілген абайсыздықган болатын қылмыстардың тізіміне және олардың сипатына сәйкес болады.

Абайсыздық қылмыскерлігі дегеніміз белгілі бір мерзім ішінде қоғамда абайсыздық салдарынан жасалған заңсыздықтың жиынтығы. Сондай-ақ ол түрлі қылмыстардың жай ғана қосындысы емес белгілі бір әлеуметтік зандылықтарға сәйкес өзінше дамып отыратын құрылымы бар қылмыстардың бірегей жиынтыгы болып табылады.

Абайсыздықтан жасалған қылмыс, абайсыздықтан болатын қылмыскерлік, қылмыскерлік түсініктердің өзара қатынасы жеке, ерекше және жалпы деп аталатын категориялар қатынасын диалектикасын көрсетеді бұл жерде жеке деген ұғым абайсыздық салдарынан болған нақгы бір қылмысты, ал жалпы үғымы- бүкіл қылмыскерлікті білдіреді. Бірақ, бұл жеке және жалпы деген екі категорияның арасын абайсыздық қылмыскерлігі байланыстырып отырады.

Сонымен, абайсыздықтан болатын қылмыскерлік, жалпы қылмыскерліктің бір бөлігі ретінде каралуы тиіс. Жалпы қылмыскерлікке тән таптық касиет, қоғам дамуының белгілі бір кезеңінде өмір сүру заңдылығы, оның пайда болу себебі, жағдайы және жою жолдары туралы жалпы кдщда сияқты белгілер абайсыздық қылмыскерлігіне де тән.

Кылмысты криминалогиялық жүйелеу ісінде абайсыздық қылмыскерлігі ерекше топқа жатқызылады, баскаша айтканда, ол -жалпы қылмыскерлік кұрылымында дербес элементке ие. Бүл дербестік абайсыздық салдарынан болатын қылмыскерліктің ерекшеліктері мен айқындалады:

а/айыптың түрі бойынша, яғни, қылмыс жасаудың

психалогиялық механизмі бойынша;

ә/қылмыс жасаудың әлеуметтік - психологиялық себептерімен қылмыскердің мінез - құлқы бойынша;

б/сол қылмыстар жасалынатын қызмет салалары бойынша;

в/ келтірген зардабы бойынша;

Абайсыздықтан болатын қылмыс қасакана қылмыстан ең алдымен жасаган бабының түріне қарай ерекшеленеді. Соған орай қасақана жасалатын қылмыстың психологиялық механизімінен оның айырмасы сол адамның өзі істеген ісінің қоғам үшін каншалықты қауіпті екенін және оның қоғамға қандай зардап әкелетінін қалай түсіретіндігіне байланысты. Абайсыздық қылмысын жасауны адам өз ісінің қоғамға қаншалықты кауіпті екенін білмейді: ол қоғамға зиян келтіргісі / тіпті оған жол бергісі/ келмейді. Ойткені ондай зардаптың мүмкін болатынын ол алдын ала көріп біле алмайды немесе оны болдырмауға, алдын алуга болады деп сенеді. 3

Бүл жерден абайсыздықтан қылмыс жасайтындарға сипаттама берудің мынадай ерекшіліктері туындайды: қасақана қылмыс жасаушылар ерікті немесе еріксіз түрде өзін қогамдық мүддеге қарсы қояды, ал абайсыздық қылмысының әлеуметтік - психологиялық себебі абайсыздық, қоғамдық тәртіп ережелеріне жауапсыз караудан болады. Сондықтан да абайсыздықтан қылмыс жасаушылардың қасақана қылмыс жасаушыларға қараганда өнегелілік сапасы көбіне жоғары болуы мүмкін.

Абайсыздық қылмыстары өндірісте, транспортта, басқару жүйесінде, медицина практикасында, түрмыста, т. б. салаларда үшырасуы мүмкін. Оның кауіптілігі қылмыстың қай салада болатындығына, қылмыскердің кандай құрал-жабдықты пайдаланғандығына байланысты. Келтірілген зардаптың қаншалықты ауырлыгы да осыған карап өлшенеді. Әсіресе, техникаларды пайдалану мен баскару жүйесіндегі кәсіби абайсыздық салдарынан туындаутын қауіп аса зор болмақ.

Осы жерден абайсыздық қылмысының тағы да бір ерекшелігі туындайды: қасақана қылмыс жасаушының мінез - құлқы /азындық деңгейі/ істеген қылмысының деңгейіне сай келеді, ал абайсыздық қылмысы кезінде ондай сәйкестік болмайды. Қылмыска әкеп соққан абайсыздықтан келген зиян айыпкердің өнегелілік бұзылу деңгейімен емес, оның қызмет саласымен, пайданылатын қүрал-жабдықтарының ерекшеліктерімен, қылмысты істің себебімен, айыпкер үшін кездейсоқ болып табылатын тағы да басқа көптеген жағдайлармен айқындалады. Сондықган да абайсыздық қылмысы кезінде адамның жеке басы /әлеуметтік-өнегелі мінездемесі / мен келген зардаптың арасында ал тен түйедей айырмашылық болуы мүмкін.

Қылмыскерлік түрлі белгілер мен көрсеткіштер арқылы сипатталатын аса күрделі әлеуметтік - қуқықтық қүбылыстан басталады. Сондықган да оған / қылмыстық ауырлығына, қылмыс обьектісіне, қылмыс санына, оны жасау әдісіне / түрлі белгілері бойынша тлдау жасалады. Қылмысты криминалогиялық талдап, қорытудық маңызы зор. Бүл тұрғыдан алынғанда оны үш топка бөліп қарайды: пайдакүнемдік қылмыстар, зорлық - зомбылық қылмыстары, лауазым иелерінің немесе мамандардың кәсіби міндетерін қасакана бүзуы арқылы жасайтын қылмыстары. Бүл, әрине, қылмыстардың негізгі түрлерін топтау ғана, ал олардың арасында қылмыстық неше түрлері жатыр. Профессор П. С. Дагель осы жіктеудің қатарына дербес топ ретінде абайсыздық қылмыскерлі ең қосуды үсынады.

Сонымен, абайсыздық қылмыскерлігі дегеніміз - қылмыскерлік жөніндегі ауқымды түсініктің бір бөлігі, оның қүрылымының дербес элементі ғана.

Қылмыстық абайсыздыққа жасалған жоғарыдағы талдаудан байкадынымыз, негізгі заңның 21 бабымен Казақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 21 бабында берілген анықтамага талас жоқ деп айта аламыз. Г. А Злобин мен Б. С. Никифорв бүл анықтама қоғамдық қауіпті күбылыспен күресің өмірлік мүқтажына жауап бермейді. Сәйкестіктен шығар жалпы абайсыздықтың жалпы анықтамасын қайта қүрудан іс

іздеген жөн дегенді айтады.

Қазіргі қолда бар, абайсыздық анықтамасының кемістіктері ретінде мыналарды атап айтады: айып жөніндегі жалпы түсінік пен ішкі ниетті айқындаудағы сәйкессіздік, абайсыздық жалпы белгілерін айқындауда субьектінің ізі істеген ісіне қалай кдрайтындығының ескерілмеуі, бүл анықгаманың Қылмыстық кодекстің Ерекше бөліміндегі кейбір абайсыздық қылмыскерлігі күрамының тіркесімен сай келмеуі, заң шеберіне сыйыспайтын баскд да абайсыздық қылмыс түрлерінің нақты өмірде ұштасуы.

Абайсыздық қылмыскерлігін - тәртіптің абайсыз айтуы сияқты тең түсініктің бір бөлігі ретіңде қарау керек. Тәртіптің абайсыз айытуы дегеніміз - қоғамға немесе белгілі бір әлеуметтік топқа зардап келтіретін немесе кауіп тудыратын мінез-құлық құбылысы. Мұндайда қылмыс бүл қауіпті түсінбеуден, одан келер зардапты елемеуден немесе ол зардапты болдырмауға деген сенімінің күштілігімен жасалады. Бұл жерде, айта кету керек, субьектінің қауіпті сезінуге, оның алдын - ала толық мүмкіндігі бола тұра, ол мүмкіндікті іс жүзінде асыра алмаған жағдайы мысал ретінде алынып отыр.

Абайсыздық салдарынан болатын айыптың қасақана жасалатын қылмыска карағанда психологиялық механизмінде, қоғамға келер зардап пен субьектінің ерік-түйсігі арасындағы байланысы да баскаша болады. Субьект ол зардаптың болатын алдын-ала болжамайды /ұқыпсыздык/ немесе олай болмайтынына сенеді /өзімшілдік/. Бұл екі жағдайда да ол қоғамдық мүддеге үқыпсыздық көрсетеді, баскаша айтканда, тиісті сақтық шараларын жасамайды, осылайша үқыпсыздық пен өзімшілдіктің аяғы абайсыздыққа апарып согады. 4

Өзімшілдік тұсында сақгықтың жеткіліксіздігі субьектінің қоғамға қауіп төндіретін зардапты болдырмаудың алдын-алуға байланысты жағдайларға беретін бағасынан байқалады /субьект бұлжағдайлардың
жеткіліксіз екенін алдын ала көре білмейді; /үқыпсыздық тұсында
бүл абайсыздық болған істің өзіне кдтыстылығынан көрінеді/ субьект, одан қоғамға келер ауыр зардапты алдын-ала көре білмейді.
Сондықтан, абайсыз іс әрекетің салдары субьектінің еркінен тыс
болады, оның мәні мен мақсатына кірмейді, керісінше, көбінесе қарама-кайшы келеді.

Бірақ абайсыздық әрекеттерінің бәрін бірдей ырықсыз /импульстік/ іс-әрекет жүйесіне жатқызуға кдрсылар да жоқ емес. Әдетте, ерікті іс-әрекет пен ырықсыз іс-әрекетті бір-бірінен айыра білу үшім, оның келтірген зардабына емес, субъектінің мінез-құлқына, яғни, ол бұл әрекетті саналы түрде жасады ма, жоқ ырықсыз акті ме, міне осы жағына қарайды. Олай болмаған жағдайда кез-келген іс-әрекетті ырықсыз деп тануға болады, өйткені, алдын-ала болжап, біліп, кдлап жасаған іс-әрекетке карағанда мүның зардабы ылғи да кісі ойламағандай орасан зор және үнамсыз болып шығады. Абайсыздық айыптарының тагы да бір ерекшелігі сол - онан келген зардап субьектінің әрекеті үшін кездейсоқ болып табылады. Бұл, әсіресе, қауіпсішк ережелерін бұзу салдарынан болатын техникалық абайсыздыққа катысы. И. П. Лановенконың техника кауіпсіздігі ережесін бұзуға жасаған талдауы көрсеткендей, ауыр немссе адам өліміне әкеп соққан әрбір жағдайға жеңіл жарақатпен аяқталған ондағы
үсақ тәртіп бүзушылықтан келеді екен. Ал жеңіл жарақатпен сәтті
аяқгалған жағдайлардың өзара қатынасы бірге оннан, немесе бірге
жиырмадан келеді. Автор былай дейді: "Практикада техника
кдуіпсіздігі ережесінің бүзылуы деңгейі бірдей бола тұра, айыпты
адамның онан әрі коңіл-күйіне, тәртібіне қарамастан, ол жағдайдың кейде өлімге, ауыр жарақатқа немесе жеңіл жарақатқа әкеп соғатыны
белгілі. Көбіне ешқандай қауіп тудырмайтын кезі де болады". Әрине бүл
айтқанымда абайсыздық қылмысының бәріне бірдей тура келе
бермейді, бірақ тәртіп бүзушылық пен оның зардабы арасындағы
сәйкессіздік үнемі байқалып отырады. Абайсыздық қылмысы көбнесе белгілі бір жағдайға байланысты болады, оның табиғатында сол нақты жағдайдың өзі аса маңызды криминогеңдік роль атқарады. Қасақана және абайсыздық қылмыстары кезіндегі жағдай және жеке адамның өзара ықпалын зерттеген В. А. Номоконовтың мәліметтері көңіл ау іарарлықіай. Қасақана қылмыс жасағаңдардың көбісі жағдайды "билеген" 73%, ал абайсыздық қылмысы түсында көбісі жағдайға керісінше "тәуелді" 51% болған. 5

Ғылым мен техниканың дамуы төтенше жағдайдың өсуіне себеп болуда, ал бұл жағдайға көбінесе техниканы пайдалану саласыңдағы қызметкерлер мен оның әрекет аумағындағы азаматтар тап болады. Н. А. Игнатов ең тәжірбиелі деген жүргізушілердің өзі, 3-тен 15 ретке дейін қиын жағдайға қалады дейді.

Абайсыздық қылмысының ерекшелігі сол, яғни мүнда қоғамға қарсы ішғыл мен мақсаттың үлес салмағы мейлінше аз болады, сондай-ақ ондағы пиғыл мақсат пен жағдайга орай пайда болған зардап арасында ешкандай байланыс жоқ. Яғни, сондай бір зардап келтірейін деген пиғыл болмайды, ал мақсат орындалмайды, не "асытымен орындалады".

Жалпы мінездеме бойынша абайсыздық қылмыскерлерінің өнегелілік бұзылу деңгейі елеусіз болады. В. А. Номоконовтың зертеуіне сүйенер болсақ, қасақана қылмыс жасаушыларга қарағанда абайсыздық қылмыскерлер арасындагы теріс мінездері өте сирек, ал ең мінезділері 5-6 аса көп ұшырасады екен. Касақана және абайсызда кісі өлтіргендер арасында зерттеу жүргізген Р. И. Михеев те осындай тұжырымға келген.

Автотранспорт қышысында жеке адамның психифизиологиялық ерекшелігінің /мысалы, түйсік қабілеті, дер кезінде бірегей реакция
беруі, т. б. және психофизиологиялық жағдайының /мысалы, шаршау, әбден күйзелу, сасқалақгау/, сондай-ақ шеберлік, тәжірбиелік, тосқауылға төтеп бере білу сияқгы белгілерінің жоғары криминогендік
роль атқаратынын айта кеткен жөн. Автотранспорт қылмыстарының себептерін зерттеу барысында Д. С. Ковалев мынаны анықтады:
жүргізушілерін 26, процентінің кәсіби дағдысы жеткіліксіз, 25 проценті жол апатын рульде 8-12 сағат отырған соң, ал 7, 8 проценті одан да ұзақ
соң жасаған. 6

Психологтардың зерттеулері көрсеткендей, қызметкерлердің қиын апатты жағдайда тиімді әрекет жасай білуі, олардьщ өз жүйке жүйелерін қаншалықты дұрыс меңгере алатындықтарына байланысты.

Жеке адамның бойындағы бұл ерекшеліктер мен қасиеттер жағдайға байланысты оның іс-қимыл жасауын, Қауіпсіздік ережесінің талаптарьш есепке алу мүмкіндігін шектеп қояды, бірақ бұл мүмкіндіктен оны мүлдем айырмайды. Олай болмаған жағдайда абайсыздық қылмысы жөнінде сөз болуы да мүмкін емес, яғни ешқандай айып таға алмайсың.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.