Кәсіпорын есеп саясатының аудиті
.
А.Ясауи университетініњ хабаршысы, №1, 2011
Б.САРСЕНБЕКҚЫЗЫ
А.Ясауи атындағы ХҚТУ-нің магистранты
Б.А.МАРХАЕВА
экономика ғылымдарының докторы,
А.Ясауи атындағы ХҚТУ-нің доценті
КӘСІПОРЫН ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУДАҒЫ
АУДИТТІҢ РӨЛІ
В статье рассматриваются методические указания по проведению аудитором
итоговой политики теории аудита и определяются деловые качества личности
аудитора.
This article deals with some methodical instructions on carrying out the
total policy of the audit theory by the auditor, some business qualities
of the auditor have been defined as well.
Есеп саясатын орындау аудитінің негізгі мақсаты – оның Қазақстан
Республикасының іс жүзіндегі заңдылықтары талаптарына сәйкестігін және
аудиттелетін тұлғаның қызмет ерекшеліктерін анықтау. Тек осының негізінде
ғана аудитор бухгалтерлік (қаржылық) есептіліктің дұрыстығы туралы өз
пікірін білдіре алады.
Аудит теориясындағы есеп саясаты аудитін жүргізудің әдістемелік
тәсілдерін толықтырып және дамыта отырып, біз мәселелердің қойылуы
жұмыстардың реттілігін анықтайды деп есептейміз. Тексерулерді жүргізген
кезде есеп саясатының аудиті алдында тұрған мәселелердің шешуін қамтамасыз
ету маңызды, олардың мазмұны 1-ші суретте келтірілген.
Ескерту – Зерттеулердің негізінде автормен құрастырылған
Сурет 1. Кәсіпорын есеп саясаты аудитінің міндеттері
Олардың шешуі жұмысты реттілікпен ұйымдастыруға және кәсіпорынның есеп
саясатына қатысты барлық мәселелерді қамтуға мүмкіндік береді. Біз есеп
саясатының аудитіне ұйымдастыру, техникалық және әдістемелік аспектілері
бойынша сегменттеуді және есеп саясатын қалыптастыру, өзгерту және ашып
көрсетілуі бойынша іс-шараларды жүргізуді ұсынып отырмыз (сурет 2).
Ескерту – Зерттеулердің негізінде автормен құрастырылған
Сурет 2. Аудит нәтижелерінің есеп саясатына әсер етуі
Есеп саясатының аудиті кезінде кәсіпорында бекітілген талаптар мен
ережелердің сақталуына баға беру керек. ҰҚЕС олардың жабық тізімін
бекітеді. Салық есебін жүргізу қағидалары Қазақстан Республикасы Салық
кодексінің нормаларынан келіп шығады. Салық есебін жүргізу қағидалары
келесідей жүйеленеді: құжаттау, негіздеу, үздіксіздік, таңдап алынған
есепті жүргізу тәсілдерінің бірыңғайлылығы мен реттілігі. Салық есеп
саясатын құрастырған кезде ұстанатын басты қағида: бекітілген ережелер
Салық кодексінің талаптарына қайшы келмеуі тиіс [1,2,3].
Таңдап алынған есеп саясатына, оны қолдану әдістеріне және (немесе)
қаржылық есепте ақпаратты ашып көрсету орындылығына қатысты басшылықпен
келіспеушіліктер болған жағдайда аудитор шартты немесе теріс пікір білдіруі
мүмкін.
Біздің пікірімізше, есеп саясаты тиімділігінің аудиті есеп саясатының
толықтығы, ережелерінің нормативтік-құқықтық актілерге сәйкестігі, және
ұйыммен таңдап алынған есеп әдістерінің нәтижелілігі мен үнемділігі туралы
объективті мәліметтерді алудың жүйелі және мақсатты үрдісі деп анықталуы
мүмкін. Аудитор есеп саясаты ережелерінің белгіленген критерийлерге
сәйкестігі дәрежесін анықтайды, бұл оған есеп саясаты ережелерінің
тиімділігі туралы пікір білдіруге және оларды жақсартуға бағытталған
нұсқауларды ұсынуға мүмкіндік береді.
Жалпы, есеп саясаты тиімділігінің аудитін ұйымдастыру және жүргізу
жұмыста келесі кезеңдерден тұратын іс-шаралардың жиынтығы ретінде
келтірілген: жұмысты жоспарлау, аудиторлық дәлелдеулерді жинау, аудит
нәтижелері бойынша есепті құрастыру және ұсыну, тәжірибеде есеп жүйесін
жетілдіру бойынша ұсынылған шараларды ендіру бойынша жұмыстарды жүргізу
[4, 5, 6].
Кесте 1. Тиімді есеп саясатының сапалық сипаттамалары
Тиімді есеп саясаты
Бухгалтерлік есеп Салықтық есеп
ұйыммен таңдап алынған ұйыммен таңдап алынған салық
бухгалтерлік есепті жүргізуесебін жүргізу тәсілдерінің
тәсілдерінің толық ашып толық ашып көрсетілуі;
көрсетілуі; есептік жұмыстың қызметі
шаруашылық операцияларды салық есептілігінің
есепте тіркеу тәртібі уақытылы, толық
Қазақстан Республикасының қалыптастыруға ықпал
іс жүзіндегі заңдарына ететіндей ... жалғасы
А.Ясауи университетініњ хабаршысы, №1, 2011
Б.САРСЕНБЕКҚЫЗЫ
А.Ясауи атындағы ХҚТУ-нің магистранты
Б.А.МАРХАЕВА
экономика ғылымдарының докторы,
А.Ясауи атындағы ХҚТУ-нің доценті
КӘСІПОРЫН ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУДАҒЫ
АУДИТТІҢ РӨЛІ
В статье рассматриваются методические указания по проведению аудитором
итоговой политики теории аудита и определяются деловые качества личности
аудитора.
This article deals with some methodical instructions on carrying out the
total policy of the audit theory by the auditor, some business qualities
of the auditor have been defined as well.
Есеп саясатын орындау аудитінің негізгі мақсаты – оның Қазақстан
Республикасының іс жүзіндегі заңдылықтары талаптарына сәйкестігін және
аудиттелетін тұлғаның қызмет ерекшеліктерін анықтау. Тек осының негізінде
ғана аудитор бухгалтерлік (қаржылық) есептіліктің дұрыстығы туралы өз
пікірін білдіре алады.
Аудит теориясындағы есеп саясаты аудитін жүргізудің әдістемелік
тәсілдерін толықтырып және дамыта отырып, біз мәселелердің қойылуы
жұмыстардың реттілігін анықтайды деп есептейміз. Тексерулерді жүргізген
кезде есеп саясатының аудиті алдында тұрған мәселелердің шешуін қамтамасыз
ету маңызды, олардың мазмұны 1-ші суретте келтірілген.
Ескерту – Зерттеулердің негізінде автормен құрастырылған
Сурет 1. Кәсіпорын есеп саясаты аудитінің міндеттері
Олардың шешуі жұмысты реттілікпен ұйымдастыруға және кәсіпорынның есеп
саясатына қатысты барлық мәселелерді қамтуға мүмкіндік береді. Біз есеп
саясатының аудитіне ұйымдастыру, техникалық және әдістемелік аспектілері
бойынша сегменттеуді және есеп саясатын қалыптастыру, өзгерту және ашып
көрсетілуі бойынша іс-шараларды жүргізуді ұсынып отырмыз (сурет 2).
Ескерту – Зерттеулердің негізінде автормен құрастырылған
Сурет 2. Аудит нәтижелерінің есеп саясатына әсер етуі
Есеп саясатының аудиті кезінде кәсіпорында бекітілген талаптар мен
ережелердің сақталуына баға беру керек. ҰҚЕС олардың жабық тізімін
бекітеді. Салық есебін жүргізу қағидалары Қазақстан Республикасы Салық
кодексінің нормаларынан келіп шығады. Салық есебін жүргізу қағидалары
келесідей жүйеленеді: құжаттау, негіздеу, үздіксіздік, таңдап алынған
есепті жүргізу тәсілдерінің бірыңғайлылығы мен реттілігі. Салық есеп
саясатын құрастырған кезде ұстанатын басты қағида: бекітілген ережелер
Салық кодексінің талаптарына қайшы келмеуі тиіс [1,2,3].
Таңдап алынған есеп саясатына, оны қолдану әдістеріне және (немесе)
қаржылық есепте ақпаратты ашып көрсету орындылығына қатысты басшылықпен
келіспеушіліктер болған жағдайда аудитор шартты немесе теріс пікір білдіруі
мүмкін.
Біздің пікірімізше, есеп саясаты тиімділігінің аудиті есеп саясатының
толықтығы, ережелерінің нормативтік-құқықтық актілерге сәйкестігі, және
ұйыммен таңдап алынған есеп әдістерінің нәтижелілігі мен үнемділігі туралы
объективті мәліметтерді алудың жүйелі және мақсатты үрдісі деп анықталуы
мүмкін. Аудитор есеп саясаты ережелерінің белгіленген критерийлерге
сәйкестігі дәрежесін анықтайды, бұл оған есеп саясаты ережелерінің
тиімділігі туралы пікір білдіруге және оларды жақсартуға бағытталған
нұсқауларды ұсынуға мүмкіндік береді.
Жалпы, есеп саясаты тиімділігінің аудитін ұйымдастыру және жүргізу
жұмыста келесі кезеңдерден тұратын іс-шаралардың жиынтығы ретінде
келтірілген: жұмысты жоспарлау, аудиторлық дәлелдеулерді жинау, аудит
нәтижелері бойынша есепті құрастыру және ұсыну, тәжірибеде есеп жүйесін
жетілдіру бойынша ұсынылған шараларды ендіру бойынша жұмыстарды жүргізу
[4, 5, 6].
Кесте 1. Тиімді есеп саясатының сапалық сипаттамалары
Тиімді есеп саясаты
Бухгалтерлік есеп Салықтық есеп
ұйыммен таңдап алынған ұйыммен таңдап алынған салық
бухгалтерлік есепті жүргізуесебін жүргізу тәсілдерінің
тәсілдерінің толық ашып толық ашып көрсетілуі;
көрсетілуі; есептік жұмыстың қызметі
шаруашылық операцияларды салық есептілігінің
есепте тіркеу тәртібі уақытылы, толық
Қазақстан Республикасының қалыптастыруға ықпал
іс жүзіндегі заңдарына ететіндей ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz