Инвестициялық қызметтің ерекшеліктері мен формалары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Қазіргі экономикада инвестициялар - бұл капиталды оның кейін өсуі мақсатында салу. Инвестициялау нәтижесінде алынған капиталдың өсімі инвесторға ағымдағы кезеңде бар қаражаттардың тұтынуынан бас тартуын өтеу үшін, оған тәуекел үшін сыйақы беру және болашақ кезеңде инфляция салдарынан шығындарды толтыру үшін жеткілікті болу керек. Инвестициялар - бұл табысты алу немесе өзге пайдалы эффектісіне жету мақсатында кәсіпкерлік қызметтің объектілеріне салынатын мүліктік және интеллектуалдық құндылықтар.

Өндіріс теориясында, және макроэкономикада толығымен, инвестициялар жаңа капиталды құрудың процесі болып табылады (өндіріс құралдарын, сонымен бірге адам капиталын қоса отырып) .

Дипломдық жұмыстың өзектілігі: Қаржылық теорияда инвестицияны нақты немесе қаржылық активтерді алу деп түсініледі, яғни бұл, мақсаты болашақ пайдаларды алу болып табылатын бүгінгі шығындар. Аса нақтырақ айтсақ, инвестициялар - бұл белгілі бір бүгінгі құнның, мүмкін анықталмаған, болашақ құнға айрбасталуы.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы: Инвестициялық саясаттың мақсаты болып инвестициялық қызметті жандандыруға, сонымен қатар отандық экономиканы көтеруге және қоғамдық өндірістің тиімділігіне бағытталған Қазақстан республикасының экономикалық және әлеуметтік дамуының стратегиялық жоспарын жүзеге асыру табылады.

Дипломдық жұмыстың практикалық маңыздылығы: Жалпы мемлекеттік инвестициялық саясаттан басқа салалық, аймақтық және жеке шаруашылық субъектілерін инвестициялық саясатын ерекшелейді. Олардың барлығы өзара тығыз байланысты, бірақ анықтаушы болып жалпы мемлекеттік инвестициялық саясат табылады.

Кәсіпорындардағы инвестицияның саясаттың ең маңызды принципі болып келесілер табылады:

кәсіпорынның стратегиялық жоспарға жетуге және оның қаржылық тұрақтылығына инвестициялық саясаттың бағытталуы;
инфляцияны және тәуекел факторларын есепке алу;
инвестициялық (бизнес-жоспардың) экономикалық негізделуі;

Дипломдық жұмыстың мақсаты: Қазақстан Республикасында инвестициялаудың теориялық негіздерін қарастыру арқылы оның экономикадағы белсенділігін талдап, оны арттырудың жолдарын ұсыну табылады.

Дипломдық жұмыстың міндеті:

Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:

- қазіргі экономикадағы инвестициялардың рөлін және мазмұнын қарастыру;

- негізгі капиталды инвестициялаудың ерекшеліктері мен негізгі формаларын қарастыру;

- Қазақстан экономикасындағы инвестициялық процесстердің негізгі бағыттарын талдау;

- нақты кәсіпорын деректеріне сүйеніп, оның инвестициялық іс-әрекетінің динамикасын және құрылымын талдау;

- нарықтық экономика жағдайында негізгі капиталға жұмсалатын инвестицияларды көбейтудің жолдарын ұсыну.

Дипломдық жұмыстың зерттелу нысаны: Экономикалық категория ретінде инвестициялар маңызды функицялардың қатарын орындайды, қайсысысыз қандай да мелекеттің экономикасының дұрыс дамуы мәнсіз болады. Макродәрежедегі инвестициялардың негізі келесілер болып табылады:

- кеңейтілген өндірістің саясатын жүзеге асыру үшін;

- ҒТП-ң жылдамдатылуы, отандық өнімнің бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз ету және сапасын жақсарту үшін;

- қоғамдық өндірістің құрылымдық қайта құрылуы және ұлттық шаруашылықтық барлық салаларының теңдестірілген дамуы үшін;

- өнеркәсіптің қажетті шикізат базасын құру үшін;

- табиғи ортаны қорғау және басқа көптеген мәселелерді шешу үшін.

Инвестициялар деңгейі қоғамның ұлттық табысының көлеміне маңызды әсер етеді; оның өсу қарқынынан ұлттық экономикада көптеген макропропорциялар тәуелді болады.

Инвестициялардың тиімділігін есепке алу, талдау және жоғарлату үшін макродәрежеде сияқты, микродәрежеде де олардың ғылыми негізделген классификациясы қажет. Инвестициялардың ойластырылған және ғылыми жоспарда негізделген классификациясы тек оларды сауапты есепке алу ғана емес, сонымен бірге олардың барлық жағынан қолданылу деңгейін талдауға және бұл негізде тиімді инвестициялық саясатты жасау және іске асыру үшін объективті ақпаратты алуға мүмкіндік береді.

мүлікке инвестициялар (нақты инвестициялар) - ғимараттарға, жабдықтарға, құралдарға, материалдардың қорларына инвестициялар; нақты (капиталды құрайтын) инвестициялар - әрекет етуші кәсіпорындардың қайта құрылуына және техникалық қайта қарулануына жаңаларын құру. Бұл жағдайда инвестор-кәсіпорны қаражаттарды сала отырып, өзінің өндірістік капиталын көбейтеді - негізі өндірістік қорлар және олардың қызмет етуі үшін қажетті айналым құралдары;
қаржылық (портфельді) инвестициялар (акцияларды, облигацияларды және басқа бағалы қағаздарды алу) ; портфельді инвестициялар - басқа кәсіпорындардың активтерін акцияларға, облигацияларға, басқа бағалы қағаздарға салу. Портфельді инвестицияларды жүзеге асыру кезінде инвестор бағалы қағаздарға дивиденд-табыстарын ала отырып өзінің қаржылық капиталын көбейтеді;
материалды емес инвестициялар немесе материалды емес активтерге инвестициялар (патенттер, лицензиялар, бағдарламалық өнімдер, ғылыми-зерттеушілік және тәжірибелі-құраушы жасаулар және т. б. ) .

Капитал құраушы инвестициялардың құрылымында негізгі орынды негізгі капиталға инвестициялар алады, қайсысылардың көлеміне жаңа құрылысқа, қайта құрылуына, әрекет етуші өнеркәсіптік, ауылшаруашылық, көліктік, саудалық және басқа кәсіпорындардың кеңейтілуіне және техникалық қайта қарулануына шығындар, тұрғындық және мәдени-тұрмыстық құрылысқа шығындар кіргізіледі.

Инвестицияларды қолданудың тиімділігі маңызды дәнежеде олардың құрылымына байланысты болады. Инвестициялардың құрылымында олардың түрлері, пайдалану бағыттары бойынша құрамы және олардың жалпы инвестицияларда үлесі түсініледі.

Дипломдық жұмыстың теориялық әдіснамасы:

Кәсіпорынның инвестициялық қызметінің негізін негізгі капиталға жұмсалатын нақты инвестициялар құрайды. Көптеген кәсіпорындарда бұл инвестициялау қазіргі жағдайдағы инвестициялық қызметтің жалғыз бағыты болып табылады. Бұл кәсіпорынның инвестициялық қызмет жүйесіндегі нақты инвестицияларды басқарудың жоғары ролін анықтайды. Негізгі кпиталаға жұмсалатын нақты инвестициялар кәсіпорынның экономикалық даму стратегиясын жүзеге асырудың басты нысаны болып табылады. Бұл дамудың негізгі мақсаты жоғары тиімді нақты инвестициялық жобаларды жүзеге асыру, ал кәсіпорынның стратегиялық даму процесінің өзі осы инвестициялық жобаларды уақытында жүргізудің жиынтығы болып табылады. Инвестициялаудың осы нысаны кәсіпорынға жаңа тауарлы және аймақты нарықтарға енуге, өзінің нарықтық құнының тұрақты өсуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз ететін қазіргі шарттардың қанағаттандыруы, капиталдық салымдардың сапалы құрылымы инновация және жаңа енгізулердегі инвестицияның маңызды бөлігімен ерекшеленеді, яғни жаңа технологияларды және күштерді енгізуде отандық өнеркәсіптің негізгі қорлары тозған және ескірген, олар еңбек сыйымды, материал сыйымды, толығымен бәсекеқабілетсіз өнім шығарады. Негізгі қорларды бөліктеп жақсарту, жаңарту, техникалық қайта қарулану және қайта құрастыру деп аталады.

Негізгі кпиталаға жұмсалатын нақты инвестициялар кәсіпорынның экономикалық даму стратегиясын жүзеге асырудың басты нысаны болып табылады. Бұл дамудың негізгі мақсаты жоғары тиімді нақты инвестициялық жобаларды жүзеге асыру, ал кәсіпорынның стратегиялық даму процесінің өзі осы инвестициялық жобаларды уақытында жүргізудің жиынтығы болып табылады. Инвестициялаудың осы нысаны кәсіпорынға жаңа тауарлы және аймақты нарықтарға енуге, өзінің нарықтық құнының тұрақты өсуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың түрлік құрылымына сәйкес тұрған емес үйлер мен ғимараттарға кеткен шығындардың үлесі 45, 0% құрады, бұл 2004 жылғы көрсеткіштен 9, 6 пайыздық пунктке артық. Тұрғын үйлерге салынған салымның үлесі 0, 6 пайыздық пунктке өсіп, 4, 8% құрады. Машиналарға, жабдыққа, құрал-сайманға, керек-жарақтарға кеткен шығындардың үлесі 1, 6 пайыздық пунктке төмендеді.

Негізгі капиталға жұмсалған басқа шығындар 131 млрд. теңгені құрады, оның 89, 1% - геологиялық барлауға жұмсалған. Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар көлемінің жартысынан астамын меншіктің жекеше нысанындағы кәсіпорындар жүзеге асырған (54, 2%) (2001- де -54, 3%) . Шетелдік меншік кәсіпорындарының үлесі 2004 жылмен салыстырғанда 0, 5 пайыздық пунктке төмендеді. Мемлекеттік кәсіпорындар үлесінің 0, 6 пайыздық пунктке өсуі, басымдығы экономика салалары: көлік - коммуникациялық кешенді нығайту және дамыту, аграрлық - өнеркәсіптік кешенді қолдау және ауыл инфрақұрылымын дамыту, сумен жабдықтау, экология, әлеуметтік секторды дамыту жекеше бизнес үшін тартымсыз болып табылатын Мемлекеттік инвестициялар бағдарламасын іске асырумен байланысты.

Инвестициялық саясаттың мақсаты болып инвестициялық қызметті жандандыруға, сонымен қатар отандық экономиканы көтеруге және қоғамдық өндірістің тиімділігіне бағытталған Қазақстан республикасының экономикалық және әлеуметтік дамуының стратегиялық жоспарын жүзеге асыру табылады.

Жалпы мемлекеттік инвестициялық саясаттан басқа салалық, аймақтық және жеке шаруашылық субъектілерін инвестициялық саясатын ерекшелейді. Олардың барлығы өзара тығыз байланысты, бірақ анықтаушы болып жалпы мемлекеттік инвестициялық саясат табылады.

Кәсіпорындардағы инвестицияның саясаттың ең маңызды принципі болып келесілер табылады:

кәсіпорынның стратегиялық жоспарға жетуге және оның қаржылық тұрақтылығына инвестициялық саясаттың бағытталуы;
инфляцияны және тәуекел факторларын есепке алу;
инвестициялық (бизнес-жоспардың) экономикалық негізделуі;

Дипломдық жұмыстың құрылымы:

Бұл дипломдық жұмысым Кіріспе бөлімінен, Негізгі бөлім 3 тарауға бөлінген. Әр тарау үш тармақшаларға бөлініп жазылған. Сонымен қатар, Қорытынды және соңында пайдаланған әдебиеттер тізімі көрсетілген.

1 инвестициялЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ теориялық негіздері

1. 1 Қазіргі экономикадағы инвестициялардың мәні және түрлері

«Инвестиция» термині to invest ағылшын етістігінен шығады, қайсысы салу дегенді білдіреді. Инвестициялар - бұл капиталды оның кейін өсуі мақсатында салу. Инвестициялау нәтижесінде алынған капиталдың өсімі инвесторға ағымдағы кезеңде бар қаражаттардың тұтынуынан бас тартуын өтеу үшін, оған тәуекел үшін сыйақы беру және болашақ кезеңде инфляция салдарынан шығындарды толтыру үшін жеткілікті болу керек.

Инвестициялар - бұл табысты алу немесе өзге пайдалы эффектісіне жету мақсатында кәсіпкерлік қызметтің объектілеріне салынатын мүліктік және интеллектуалдық құндылықтар.

Нарықтық экономикада «инвестициялар» түсінігі оған жалғыз және түбегейлі анықтама беру үшін тым кең болып табылады. Экономикалық теорияның негізгі бөлімдерінде және практикалық қызметтің түрлі облыстарында оның мазмұны өзінің ерекшеліктеріне ие болады.

Макроэкономикада инвестициялар өндірістің жаңа құралдарына (өндірістік, немесе тұрақты инвестициялар), жаңа тұрғын үйлерге инвестицияларына, және тауарлы қорлардың өсіміне шығындардан тұратын жиынтық шығындардың бөлігі болып табылады. Яғни, макроэкономикалық аспект инвестициялар - бұл ағымдағы кезеңде пайдаланылмаған, және экономикада капиталдың өсімін қамтамасыз ететін жалпы ішкі өнімнің бөлігі болуымен анықталады.

Сонымен, қаржылық теорияда инвестицияны нақты немесе қаржылық активтерді алу деп түсініледі, яғни бұл, мақсаты болашақ пайдаларды алу болып табылатын бүгінгі шығындар. Аса нақтырақ айтсақ, инвестициялар - бұл белгілі бір бүгінгі құнның, мүмкін анықталмаған, болашақ құнға айрбасталуы.

Экономикалық категория ретінде инвестициялар келесілерді сипаттайды:

алғашқы авансталған құнның (табыс түрінде) өсімі мақасатында кәсіпкерлік қызметтің объектілеріне салымдар;
инвестициялық жобаларды жүзеге асыру процесінде инвестициялық қызметтің қатысушылары арасында (құрылысшылар, мердігерлер, банктер, мемлекет және т. б. ) пайда болатын ақшалай (қаржылық) қатынастар;
инвестициялық қызметтің процесінде пайда болатын ақшалай ағымдарын (ақша қаражаттарының келуін және кетуін) бақылау.

Инвестициялық қызмет - инвестицияларды салу және пайданы немесе өзге пайдалы эффектіні алу үшін практикалық әдістерді жүзеге асыру.

Инвестициялық цикл - нақты шаруашылық субъектінің (кәсіпорынның, шаруашылық серіктестіктің немесе қоғамдастықтың) шегінде авансталған капиталдың жылжуы, қайсысы оның инвестициялау процесінде (жобалы-сметалық құжаттылықтың дайындалуы, объектінің құрылысы және оның кейінгі эксплуатациясы) тікелей қатысуын болжайды.

Инвестициялық процесс - ішінде тапсырыс берушімен қатар басқа шаруашылық субъектілерімен (жобалаушылар, мердігерлер, банктер, құрылыс үшін материалды ресурстарды жабдықтаушылар және т. б. ) бірге қатысатын ашық жүйе.

Инвестициялық портфель - бұл жүзеге асыруға жарамды инвестициялық жобалардың және түрлі қаржылық құралдырдың (бағалы қағаздардың) жиыны.

1991 жылдың 10 маусымынан «Қазақ ССР-дің инвестициялық қызметі туралы» Қазақ ССР-дің заңында инвестициялардың аса толық анықтамасы бар. Берілген заңның 1 бабына сәйкес инвестициялар өзімен қаржылық және материалды-техникалық құралдардың барлық түрлерін, сонымен бірге әлеуметтік, экономикалық, экологиялық және ғылыми-техникалық эффектісінің пайдасын алу мақсатында қызметтің кәсіпкерлік және басқа да түрлерінің объектілеріне салынатын мүліктік құқықтарды және интеллектуалды құндылықтарды көрсетеді.

Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 қаңтардың «Инвестициялар туралы» заңында инвестициялар « . . . лизинг келісім шартына отырғаннан бастап лизингтің заттарын, сонымен бірге оларға инвестормен заңды тұлғаның жарғылық капиталына салынатын құқықтарын немесе кәсіпкерлік қызмет үшін қолданылатын бекітілген активтердің көбюін қоса отырып мүліктің барлық түрлері (жеке тұтынуға арналған тауарлардан басқа) ». Бұнда «инвестициялық қызмет - жарғылық капиталда коммерциялық ұйымдардың қатысуы бойынша немесе кәсіпкерлік қызмет үшін қолданылатын бекілітген активтерін көбейту немесе құру бойынша жеке және заңды тұлғалардың қызметі».

Экономикалық категория ретінде инвестициялар маңызды функицялардың қатарын орындайды, қайсысысыз қандай да мелекеттің экономикасының дұрыс дамуы мәнсіз болады. Макродәрежедегі инвестициялардың негізі келесілер болып табылады:

кеңейтілген өндірістің саясатын жүзеге асыру үшін;
ҒТП-ң жылдамдатылуы, отандық өнімнің бәсекеқабілеттілігін қамтамасыз ету және сапасын жақсарту үшін;
қоғамдық өндірістің құрылымдық қайта құрылуы және ұлттық шаруашылықтық барлық салаларының теңдестірілген дамуы үшін;
өнеркәсіптің қажетті шикізат базасын құру үшін;
табиғи ортаны қорғау және басқа көптеген мәселелерді шешу үшін.

Макроэкономикалық ауқымда қазіргі әл-ауқаттылық жеткілікті шамада кешегі инвестициялардың нәтижесі болып табылады, өз қатарына, еңбек өнімділігінің ертеңгі өсуінің және тым жоғары әл-ауқаттылығының негізін салады. Біз тұрақты түрде - бүгінгі және ертеңгі тұтынудың арасында тұрмыз. Неғұрлым біз бүгін өндірілгеннің үлкен бөлігін сақтасақ және инвестициялайтын болсақ, соғұрлым бізде ертеңгі күнде тұтынудың көбірек мүмкіншілігі болады. Керісінше, біз қаншалықты бүгінгі ресурстарды тұтынсақ, соншалықты бізде ертеңгі тұтынудың аса жоғары деңгейі төмен болады.

Инвестициялар микродәрежеде де маңызды роль ойнайды. Бұл дәрежеде олар, біріншіден, келесі мақсаттарға жету үшін қажет:

өндірістің кеңейтілуі және дамуы;
негізгі қорлардың тым моральді және физикалық тозуын жібермеу;
өндірістің техникалық деңгейін жоғарлату;
сапаеың жоғарлауы және нақты кәпорын өнімінің бәсекеқабілеттілігін қамтамасыз ету;
табиғи қорғаныс шаралардың жүзеге асырылуы;
бағалы қағаздарды сатып алу және басқа кәсіпорындардың активтеріне қаражаттарды салу.

Соңғы нәтижеде олар болашақта кәсіпорындардың нормальді қызмет етуін қамтамасыз ету, пайданың максимизациясы және тұрақты қаржылық жағдайы үшін қажет.

Сонымен, инвестициялар маңызды экономикалық категория болып табылады және макродәрежеде сияқты, микродәрежеде де, біріншіден, қарапайым және кеңейтілген қайта өндіріс, құрылымдық қайта пайда болулар, пайданы максимизациялау және осы негізде көптеген әлеуметтік мәселелерді шешу үшін маңызды роль атқарады.

Республикадағы инвестициялық қызметтің жағдайын келесі көрсеткіштердің өсу қарқыны сипаттайды:

инвестициялардың жалпы көлемі;
жалпы ішкі өнімде (ЖІӨ) инвестициялардың үлесі;
инвестициялардың жалпы көлемінде қаржылық емес активтерге инвестициялардың үлесі;
қаржылық емес активтерге инвестициялардың көлемі.

Инвестициялық қызметтің жағдайын жанама, бірақ жеткілікті объективті түрде негізгі макроэкономикалық көрсеткіштердің өсу темптері сипаттайды:

ұлттық табыстың;
ЖІӨ және ЖҰӨ;
өнеркәсіптік өндіріс көлемінің;
өнеркәсіптік өнімнің бөлек маңызды түрлерін шығарудың;
ауылшаруашылық өндіріс көлемінің;
қоғамдық еңбек өнімділігінің;
және басқалардың.

Инвестициялық қызметті бағалауында бұл көрсеткіштердің объективтілігі олардың өсуі инвестициялардың салымынсыз мәнсіз болатынымен байланысқан. Егер бұл көрсеткіштердің өсу темпі инвестициялардың өсу темпінен асып кетсе, онда бұл инвестицияларды қолданудың тиімділігін жоғарлату себебі және керісінше.

Қазіргі экономиканың тұрмыстылығында және тәжірибесінде аса таралған келесі белгілер бойынша инвестициялардың төмендегі классификациясы қолданылады:

болашақ объектілердің мақсатты тағайындалу белгісі бойынша - бұл олардың ұлттық шаруашылықтың салалары бойынша бөлінуі - өз кезегінде екі бөлімшелерін - өндірістік тағайындалуының объектілеріне салымдарын және өндірістік емес тағайындалудың объектілерін құрайды.
негізгі қорлардың қайта өндірісінің формалары бойынша - жаңа құрылысқа, әрекет етуші кәсіпорындардың кеңейтілуіне және қайта құруына, сонымен бірге техникалық қайта қаруландырылуына.
қаржыландыру көздері бойынша - орталықтанған және орталықтанбаған.
қолдану бағыты бойынша - өндірістік және өндірістік емес.
инвестицияларды қосу объектілері бойынша:

мүлікке инвестициялар (нақты инвестициялар) - ғимараттарға, жабдықтарға, құралдарға, материалдардың қорларына инвестициялар; нақты (капиталды құрайтын) инвестициялар - әрекет етуші кәсіпорындардың қайта құрылуына және техникалық қайта қарулануына жаңаларын құру. Бұл жағдайда инвестор-кәсіпорны қаражаттарды сала отырып, өзінің өндірістік капиталын көбейтеді - негізі өндірістік қорлар және олардың қызмет етуі үшін қажетті айналым құралдары;
қаржылық (портфельді) инвестициялар (акцияларды, облигацияларды және басқа бағалы қағаздарды алу) ; портфельді инвестициялар - басқа кәсіпорындардың активтерін акцияларға, облигацияларға, басқа бағалы қағаздарға салу. Портфельді инвестицияларды жүзеге асыру кезінде инвестор бағалы қағаздарға дивиденд-табыстарын ала отырып өзінің қаржылық капиталын көбейтеді;
материалды емес инвестициялар немесе материалды емес активтерге инвестициялар (патенттер, лицензиялар, бағдарламалық өнімдер, ғылыми-зерттеушілік және тәжірибелі-құраушы жасаулар және т. б. ) .