Несие мерзімі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ
Несие сөзбе-сөз аударғанда credо – сенім деген түсінік береді. Бұны
белгілі бір капиталдың басқа бір кәсіпорындарға солардың айналымын деп және
сол кәсіпорынмен келісім деп түсінуге болады. Несиелік келісім бұл –
төлемі мезгілінен кешіктірілген сатып алу – сату болып табылады.
Несие дегеніміз қарыз қорының болмысының формасы, қарыз қорына
меншіктің жүзеге асырылуының ерекше формасы.
Банк несиелерін есепке алу. Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді
несиелерді беру Қазақстан Республикасы Ұлттық банкісі бекіткен.
Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелердіруді ұйымдастыру
ережелеріне сәйкес жүргізіледі. Несие беру және оның операцияларын
жүргізу лицензия берілген Ұлттық банктың шешімімен айқындалған ресми
статусы бар банкілер арқылы жүзеге асырылады.
Несие негізінен оны өтеу қабілеті бар кәсіпорындарға беріледі.
Несие өтіу қабілеттілігі деп кәсіпорынның өзінің борышты
міндеттемелерін толығымен және уақытында есптесе алуын айтамыз.
Кәсіпорындарға несие, негізінен, өнеркәсіптің тиімділігін арттыруға
және оның ғылыми - техникалық деңгейін көтеруге тиімділігі жоғары
жаңа өнім түрлерін шығаруға, ынталандыруға, халыққа түрлі
қызметтерді көрсетуге, халық үшін экспортқа тауар шығаруға
байланысты шаралар мен мақсаттарға беріледі. Олардың ішінен жете
көңіл бөлінетіндері өз міндеттемелерін дер кезінде орындайтын
клиенттерге, өз қаржыларын осы банктың депозиттеріне және шоттарына
сақтайтын банк акционерлеріне кәсіпорындарға және ұйымдарға беріледі.
Несие беру банктердің өздерінде бар несие қорларының көлемінде
жүзеге асырылады. Банк қарыздары бұрындары берілген ссуда бойынша
қайтару мерзімі өтіп кеткен қарыздары жоқ болса ғана беріледі. Банк
мекемесі табысы төмен кәсіпорындарға несие беру үлкен қауіп
туғызатындықтан, ондай кәсіпорындарға несие қатынастарын орнату
мәселесі жан-жақты зерттеледі.
Кәсіпорындар несие алу үшін несиенің сомасы және пайдалану
мақсаты, өтеу мерзімі, сондай-ақ несиеленетін шараның қысқаша сипаттамасы
және оны жүзеге асырудың экономикалық тиімділігі дәлелденген жағдайда
жазбаша түрінде өтініш білдіреді. Банк жасалған өтініштің негізінде, егер
кәсіпорынның қарызы жоқ болса және бұрындары аталмыш кәсіпорын
олардың берген несиесін оқтын-оқтын пайдаланып отырған болса, онда
кәсіпорынның өтінішінің оң шешімін табуы мүмкін. Сонымен қатар
банктен несие алу үшін бірінші рет кәсіпорынның өзінің жарғысын,
ұйымдастыру құжаттарының көшірмесін, ережелерін, жалға алу келісімдерін,
тіркеу куәлігін және клиенттің несие алу құқығының барлығын растайтын басқа
да құжаттарын баннке ұсынады. Қарыз алушының несиесі алғаш рет алып
отырғандарына немесе несиені үнемі пайдаланып жүргендігіне
1

Қарамастан несиені үнемі алудың мақсаты, пайдалану мерзімі зерттеледі,
содан соң ғана несиелендірілген шараның техникалық экономикалық
негіздемесі, күтілетін түсімінің есебі; жылдық пен тоқсандық бүхгалтерлік
және статистикалық есептері, қаражат нәтижесі жөніндегі есептері, басқа
банктердегі ашылған шоттарының көшірмесі; қарыз алушының несиені қайтару
қабілеттілігі және қаражат жағдайын анықтайтын басқа да деректер; банк
тәжірибесінде қабылданған нысандағы несиені уақытында қайтаруды қамтамасыз
ететін мүмкіндігі (кепілдікке салынатын мүліктері, сақтандыру куәлігі ж. т.
б.) және басқа да құжаттарының көшірмесі ұсынылады.

2

1.Банк несиелерінің түрлері:
1.1 Қысқа мерзімді несие. Осы несиені беру үшін Қазақстан
Республикасының Ұлттық банкісінің ережесімен бекіткен. Қаржы
субъектісінің бухгалтерлік есептің бас жоспсары бойынша қысқа
мерзімді несие 6011 шотта оқылады. Бұл шот пассивті. Әр қашанда ай
басындағы қалдық сомасы және ай соңындағы қалдық сомасы да
пассивті.
Қысқа мерзімді несиенің мерзімі 6 – айдан бір жылға дейін
беріледі.
Бұл несиені алу үшін банкке мынадай құжаттар тапсырылады.
1 Өтініш. 2 Кредит шарты. 3 Кепілдеме шарты.
Өтініш: банктың басқарудың атына жазылады. Егер де рұқсат етсе
сол өтінішке виза соғады.
Кредит шарты: екі данада жасалады. Бірінші дана банкіде, ал
екінші дана кепілші кәсіпорынның өзінде қалады.
Бұл құжаттың шартының мәні, несие алушының толық мекен жайы,
есеп айырсу шотының нөмірі, стн, банктің корреспонденциялық нөмірі,
телефон, факс нөмірі берілген несиенің сомасы, оған қойылған
процент, төлеу мерзімдері және қайтарылатын күні. Несие алушының
да, берушінің де құқықтары мен міндеттері екі мекеменің мөрі,
басшының қолы, бас бухгалтердің қол таңбасымен расталады.
Кепілдеме шарты: осы несие шартында жасалынған қосымша шарт.
Мұнда кепілдікке салынған заттың атауы (пәтер, негізгі құралдар,
материалдық активтер және тағы басқалар) осы несиеге қойылған пайыз
уақытылы қайтару, төлеу осы жұмыстарды қатаң түрде бас бухгалтер
бақылауға алады.
1.2 Ұзақ мерзімді несие. Бұл несие бухгалтерлік есептің бас
жоспары бойынша 6012 шотта оқылады. Несиенің мерзімі бір жылдан
бес жылға дейін беріледі.

3

Өтініш
Банктің атауы: Нұр банк
Кімнен: АҚ Тұлпар
Қазақстан Республикасы экономикасының қысқа мерзімді несиені
несиелеу ережесіне сан тауар материалдық құндылықтарды және
өндірістің шығындарын несиелеу және төлеу үшін бізге ссудалық шот
ашуларыңызды сұраймыз. Біз үшін ұлттық банктың ссудасын беру,
қамтамасыз ету тәртібі және оны өтеу жөніндегі нұсқаулары міндеті
болып табылады.
Банкке несиелеу және көрсетілген шот бойынша біздің
қарыздарымызды қамтамасыз етуге қабылданатын тауар материалдық
құндылықтарына кепілге салуға құқығын береміз.
Қасақана жасалған шығындары үшін, кепілге салынған тауар
материалдық құндылықтар бір мезгілде құны бірдей немесе құны жоғары
басқа құндылықтарға алмастырмай тұрып беріп немесе тиеп жібергені
үшін қамтамасыз етілген қарыздардың тиісті бөлігін бір мезгілде
өтемегені үшін, осы құндылықтардың сақталуын қамтамасыз етілген
шараларды қабылдамағаны үшін сондай-ақ тауар материалдық
құндылықтарды, түгелді жөнінде теріс мәліметтер бергені үшін қарыз
алушы кәсіпорынның лауазымды тұлғалары қылмыстық жауапкершілікке
тартылады.
Кәсіпорын басшысы ... ... ... ... ... ... ... ... ...
(қолы) аты-жөні
Бас бухгалтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
(қолы) аты-жөні

4

Кредит шарт

Алматы
қ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қарыз
сұраушы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Мекн
жайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Реквизиті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
...
Несиенің
мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Несие
сомасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Несие
мерзімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Несиенің игеру
графигі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Несиенің өтеу
графигі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..
Несиенің
түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қамтамасыз
ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
(кепілдік, гарантия,
алынатын алынуға тиісті шоттары)
Қаржыландыру
көзі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

(өз қаражаты, банк несиесі)
Несиенің өтеудің
көзі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Басшы ... ... ... ... ... ... ... ..
(қолы)
Бас бухгалтер ... ... ... ... ..
(қолы)
М. О

5

Кепілдеме шарт
731. 10 наурыз 2005 ж
Тасты жшс Созақ ауданы Төле би 123
Кепілші ұйымның атауы және мекен жайы
Тұран Әлем банкісінің обылыстық кеңесі алматы қаласы, Желтоқсан к 20
кепілгер банктың атауы мекен жайы
Жол-Өткен АҚ, ОҚО Созақ ауданы
Қарыз алушының атауы мекен жайы
Көрсетілген қарыз алушыларды материалдық құндылықтарды алуға
2000000 тенге сомасында 2005 ж 10 желтоқсанына дейінгі мерзімге
берілген қарыздарды пайда үшін есептелінген проценттерді біздің банк
мекемесі есебінен өтеп беруге кепілдік береміз қарыз алушы көрсетілген
қарыздарды және оны пайдаланғаны үшін үстеме процентті жасаған несие
шартында келісілген мерзімінде қайтарылатын жағдайда банкке алдын ала
ескертпей ақ төленбеген қарызды және ол бойынша өзінің жарлығымен біздің
Қ С Б
№ 465675шотының өз бетімен өндіруіне және өндіруді бізге тиесілі басқа
да құндылықтарға бағыттау құқығын береміз.
Ұйымның жетекшісі қолы
Бас бухгалтер қолы
М О 10 наурыз 2005 ж
Кепілдемені қабылдағаны жөніндегі кепілшіге қызмет көрсететін банктың
белгісі.
Кепілдеме шарт №731 наурыз2005 ж
Наурыз банктың Республикалық кеңесімен қабылданды
кеепілдік банктың атауы
Банк басшысы
қолы
Бас бухгалтер
қолы
М О
6

1.3 Ипотека несиесі. Ипотека кепілге салынған мүліктер кепілге
берушінің немесе үшінші тұлғаның иелігі мен пайдалануда болуы мүмкін.
Ипотека несиелік келісім – шарт бойынша негізгі қарыздың сомасын
кепілдік ұстаушыға төлеуді немесе не ішін ара бөлігін орындауды қамтамасыз
етеді.
Егер де келісім – шартта басқаша шаралар қаралмаса, онда ипотека
тек сол кезңдегі талапты толық көлемде қанағаттандырады, демек зиянды
қалпына келтіруін; негізгі міндеттемесін бұлжыттпай орындауын және басқа да
заң актілерімен немесе негізгі міндеттемелерін қарастырылған жағдайларын
кепілдікке заттық нысандарға не объектілерінен басқа да құқықтары (кен
орындарын пайдалану және кен шығару, кәсіпорындарда, құрлысқа, ғимаратқа
қондырғыларға, ж. т. б жалгерлік құқық) және бағалы қағаздарды (акциялар
облигациялар, вексельдер ж. т. б.) қабылдау мүмкін. Ипотека келісім шарт
гаранттардың негізгі ниеттерін қуаттайтын құжат болып табылады, және ол
қағаз нысанында жазылып, оған кепілдік беруші де, кепілдікті алушы да,
сондай-ақ қарызданушы да қол қояды егер де ол кепілдік беруші қарызданушы
болмаса (яғни, тұрақты тапсырма ретінде болуы мүмкін ) Ипотека келісім шарт
мемлекттік тіркеуден өтеді, сол тіркеуден өткен кезден бастап оның
ипотекалық құқығы пайда болады. Ипотекалық келісім шартта кепілдік
берушінің де, кепілдік алушының мекен жайы негізгі міндетте мәні олардың
деңгейі және орындау мерзімі т. б. мәліметтері көрсетіледі кепілдік
ұсынушының құқығы ипотекалық куәлік беруімен расталады, ал ол негізгі
міндеттеменің қойған орындалуын талап етуге, кепілдікке қойған мүлікті
алуына құқығының бар екендігін көрсетеді. Ипотекалық куәлік бір ғана данада
жасалады. Ол тек, кепілдік ұстаушының қолында болады.
Ипотекалық куәлік басқа бір тұлғаның пайдасына жазылып берілуі
мүмкін.
Жазып беру бұл ипотекалық құқықтың басқа тұлғаға берілгендігін көрсетеді.
Бұндай жазып беру операциясын банктер жасамайды. Жазып берілген құқықта
7
берілген тұлғаның толық – аты жөні болуы тиіс, ал егер де ол бланкалық
тұрғыда толтырылмаған, қол қойылмаған нысанда болса онда ол ипотекалық
куәліктің беру жазбасы болып саналмайды. Егер беру жазбасы бірінші беріліп
отырса онда ипотекалық куәлігінде көрсетілген кепілдік ұстаушысы қол
қояды, ал егер де ол бірінші болмаса онда осының алдындағы жазып берген
тұлға қол қояды. Егер де беру жазбасы арқылы құқығын жүзеге асыратын болса
онда онымен бірге сол берілген тұлғаға негізгі міндеті де ипотекалық
куәлігі бойынша құқығы өтеді.
Ипотекалық кредит мекемеде жұмыс істейтін қызметкерлерге беріледі.
Яғни бұл кредит пәтер сатып алу үшін, оның мерзімі 20 – 25 жылға дейін
беріледі.
Ипотекалық кредитті алу үшін мынадай құжаттар қажет.
Еңбек ақы туралы анықтама
Кредит шарты
Ипотекалық кредит алатын қызметкердің жұмысына кіретін табысы
75000 тенге болуы қажет. Ипотекалық банкпен шарттасқан кредит
шартының бір дана банкте ал екінші дана қызметкерге беріледі.
Қызметкердің қолына ай сайын ұсталынатын кредит проценті
сомасы жазылған график беріледі. Осы графикті негізге ала отырып
еңбек ақысынан ақша ұсталынады.

8
1.4 Бюджет есебінен төленетін несие . Мұғалімдер Ішкі істер
министірлігі өрттен сақтандыратын әкімшілік тағы басқалар.
Кредит алу жағдайлары. Қызметкер алты айлық жалақысын алғысы
келсе онда ол қызметкер гарант тауып алу керек. Егер де гарантсыз
алған жағдайда жылдық кредит процентін көтереді.
Кредит алу үшін мынадай құжаттар керек.
1 Кредит алушының жеке куәлігінің көшірмесі.
2 Гарант болған адамның жеке куәлігінің көшірмесі.
3 Екеуінің де алты айлық жалақысының көшірмесі немесе анықтамасы.
4 Кредит шарты.
5 Гарант құжаты.
6 Кредиттің процентін төлеп отыратын график.
Осы құжаттарды нотариусқа тапсырады. Нотариусқа барарда гарант
болған адамның жеке куәлігінің нөмірі тіркеліп қолы қойылады. Сол
үшін кредит алушы 500 – 600 теңге төлейді. Егер де кредит алушы
график алса онда оған өсім ақы есптелінеді. Әр бір күнге 200
теңге есептелінеді.
Бұны өтеу кезінде 441ү 451 шоты кредиттеледі, 603шоты дебеттеледі.
Банк үшін төленетін пайызын есептегенде 333 ш дебеттеледі 603 шоты
кредиттеледі, содан соң сол есептелінген пайызды төлеген кезде 603
дебеттеліп және 441 шот немесе 451 шоты кредиттеледі.
603 шот бойынша талдамалық және жинақтық (синтетикалық) есептер 601
шот және 602 шоттарына белгіленген тәртіпке ұқсас жүргізіледі.

9
2 Несие алу тәртібі; Несие алған жағдайда: 441, 451, есеп
айырсу мен касса шоты 671, жабдықтаушылар мен мердігерлердің шотын
несиенің есебінен төлеген кезде аталған шоттар дебеттеліп және 601 (банк
несиелері) шоты кредиттеледі. Несиені өтеген жағдайда 601 шоты дебеттеліп
және 441 шоты кредиттеледі. Алынған несие бойынша мерзімінде өтелмеген
601 (банк несиесі) шотына (мерзімінде өтелмеген ссудалар ) немесе қайтару
мерзімі ұзартылған талдамалық шоттарына есептен шығарылады.
Несиені пайдаланған үшін банк үстеме пайызын есептейді.
Есептелмеген пайыздардың сомасы 831(пайыздар бойынша шығындар ) шотының
дебеті және 684 (төленуге тиісті пайыздар) шотының кредиті бойынша
көрсетіледі.
Пайыздарды 684 (төленуге тиісті пайыздар ) шотының дебеті және
441 есеп айырсу шотындағы қолма – қол ақша шотының кредиті бойынша
көрсетіледі.
Мысалы: Кәсіпорын банкіден 1105600 тенге несие алған, ол бір жыл
екі айға берілген, және оның жылдық пайызы 20 % құрған.
Несиені берген кезде, оның эквиваленті 8000 АҚШ долларына тең
болған және сол эквивалент бойынша 8000 дол Қайтарылатын болып
шарттасқан.
Әр тоқсанның соңында эквивалент сомасын марапаттау пайызын
төлейтін болып келісілген. Сол есептелінген пайыз бойынша оның
сомасы былайша анықталады.
Жылдық қарыз
несиенің
пайыздың х қалдығына х
берілген : 360 күн
мөлшері
күнінің саны

10

Соған байланысты шоттар корреспонденциясын жасап көрейк.

№ Шаруашылық операциялар сома дебет креди
т
1 03. 01. 05 жыл есеп айырсу шотына
несие аударылды 1105600 441 601
2 Келісімшарттың жағдайына сәйкес
несие қаражатын пайдаланған мерзіміне
есептелінген пайызы
1 тоқсан
8000 х 141,8 х 20% x 90360 =56720
2 тоқсан
8000 х 142,6 х 20 % x 90360 = 57040
3 тоқсан
8000 х 142,75 х 20 %x 90360 = 57100
4 тоқсан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.