Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптарды есепке алуда рәсімделетін құжаттар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім

1. Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптардың ұғымы, классификациясы
және бағалануы.
2.2. Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптардың түсуін құжатпен
рәсімдеу.
2.3. Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптарды шығуын есепке алуда
рәсімделетін құжаттар.
4. Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптар есебін жетілдіру жолдары.

ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе.
Курстық жұмыста сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптарды есепке
алу мәселелері қарастырылған. Тауарды өндіру мен жеткізуде бір қалыптылық
жоқ жағдайда үзіліссіз қызметті қамтамасыз ету үшін өндіріс мекемелері мен
кәсіпорында қажеті тауар қорлары болуы қажет. Тауар қорлары – бұл соңғы
тұтынушыға сатылған кезге дейінгі нарықтағы қоғамдық өнімнің бөлігі. Міне,
сондықтан да ұйымның міндеттемелерінің бірі болып жеке меншік үлестік
аспаптарды есепке алу тақырыбы өз алдына бөлек мәселе болып қарастырылады
және нарықтық экономика жағдайында өте актуалды.
Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптар жөнінде мәліметті толық
және шынайы қалыптастыру – бухгалтерлік есептің маңызды мақсаты. Осыған
орай курстық жұмыста мынадай талаптар қойылады:
1.Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптың ұғымы және бағалау
тәртібін қарастыру.
2.Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптың қозғалысын құжаттық
рәсімдеу және есепке алу сұрақтарын зерттеу.
3.Сатып алынған жеке меншік үлестік аспап есебін жетілдіру жолдарын
анықтау.
Курстық жұмыста Энергия плюс ЖШС практикалық материалдары
қолданылған.
Энергия плюс ЖШС 14 сәуірде 2003 жылы Қарағанды облысының Басқару
юстициясында тіркелген. Серіктестік қызметінің мақсаты тауарлар нарығын
кеңейту, пайда табу, қоғам қажеттігін қанағаттандыру. Энергия плюс ЖШС
негізінен мынадай іс –қызмет түрімен айналысады:
- коммерциялық қызмет;
- жанар-жағар май сатып алу, сақтау, көтерме және бөлшек
саудалау, сату;
- күрделі құрылыс жұмыстары, жөңдеу, монтаждау жұмыстары;
- көлікпен қамтамасыз ету;
- қоғамдық тамақтандару пунктері мен азаматтардың демалыс
орындарын ашып, олардың жұмысын ұйымдастыру;
- ҚР заңында тыйым салынбаған басқа да қызмет түрлері.
Өз қызметінің барысында Энергия плюс ЖШС-ң қолданыстағы
бухгалтерлік есептің негізгі заңдарын, бухгалтерлік есеп шоттың үлгі
жоспарын, қолдана отырып шаруашылық операцияларын жүзеге асырады.
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты – жоғарыда келтірілген міндеттерді
және Энергия плюс ЖШС сатып алынған жеке меншік үлестік аспап есебін
ұйымдастыру мен оны одан әрі жетілдіру жолдарын анықтау болып табылады.
Курстық жұмыста Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен есеп
беру жүйесін реттейтін нормативтік құжаттар, отандық және шет елдік
авторлардың жұмыстары, периодикалық басылымдар пайдалынады.

1. Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптардың ұғымы, классификациясы
және бағалануы.
Тауарларды өндіру мен жеткізуде бір қалыптылық жоқ жағдайында
үзіліссіз сауданы қамтамасыз ету үшін сауда мекемелері мен кәсіпорында
қажетті тауар қорлары болуы қажет.

Шот 5210. Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптар – төмендегі
шоттармен:

13.11.96 жылғы № 3 бухгалтерлік есеп жөніндегі Ұлттық комиссияның
қаулысымен бекітілген 7 Жеке меншік үлестік аспаптар есебі бухгалтерлік
есеп стандартына, 28.01.2003 жылы 27 ҚР Қаржы Министрлігінің бұйрығымен
бекітілген өзгерістер мен толықтыруларға сәйкес, жеке меншік үлестік
аспаптар – бұл:
1. Шикізат қатары, материалдар, сатып алатын жартылай фабрикаттар және
құрамдық заттар, конструкциялар мен тетіктер, отын, ыдыс ыдыстық
заттар, қосалқы бөлшектер, өндірісті пайдалануға немесе тұрмыстар мен
қызметтер үшін пайдалануға арнарған өзге материалдар;
2. Аяқталмаған өндіріс, жұмыстар, қызметтер орындау;
3. Ұйымдардың қызметі барысында сатуға арналған дайын өнімдер мен
тауарлдар түріндегі активтер.
Соған сәйкес жеке меншік үлестік аспаптардың келесідей топтарды бөліп
көрсететін, олардың экономикалық жіктеуі материалдардың есебін дұрыс
ұйымдастырудың маңызды жағдайларының бірі болып болып табылады:
I. Шикізаттар мен материалдар - өнімнің материалдық негізін құрайды.
Осыған орай, негізінен, ауылшаруашылығы мен өндіруші өнеркәсіп
өнімін – шикізат деп, ал өндеуші өнеркәсіп өнімін – материалдар
деп атайды. Өнеркәсіптің кейбір салаларында шикізат және
материалдар негізгі және көмекші болып бөлінеді, дегенмен, бұлай
бөлу, шартты болып саналмайды, өйткені ол өнімдердің әр түріне
материалдардың сол бір түрін қолдану санына, технологиялық
процесстің сипатына қатысты болады. Мысалға, наубайхана
өндірісінде негізгі шикізат және материалдарға ұн, тұз, ашытқы
және су жатқызылады. Көмекші шикізат және материалдар өнімдердің
сапасын жақсартуға әсерін тигізеді, олар белгілі бір тұтыну
қасиеттерін береді.(қант, сүт, хош иіс)
II. Сатып алынатын жартылай фабрикаттар - өндеудің белгілі бір
сатысынан өткен, бірақ әлі де дайын өнім блып саналмайтын шикізат
және материалдар. Яғни, материалдық негізін құрайды.
III. Отын - өндірістегі өзінің тағайындалу және пайдалану жағдайлары
бойынша энергетикалық, технологиялық, двигательдік (жанар, тағар
май) және шаруашылық мұқтаждықтары үшін (ғимараттар мен үй
жылытулары үшін) отын болып бөлінеді.
IV. Ыдыс және ыдыстық заттар – бұл әртүрлі материалдар мен дайын
өнімдерді орау, буып-түю, тасымалдау және сақтау үшін пайдаланатын
заттар.
V. Қосалқы бөлшектер машиналар мен құрал жабдықтардың тозған
бөлшектерін жөндеу және ауыстыру үшін қызмет етеді.
VI. Өзге де материалдар өзіне аталмыш ұйымда материалдар, отын немесе
қосалқы бөлшектер ретінде, пайдалана алатын, негізгі құралдардың
шығарылып тасталуынан алынған материалдарды, өндіріс қалдықтарын,
түзетуге келмейтін ақшаларды енгізеді.
VII. Басқа жаққа қайта өңдеуге берілген материалдар – бұл сырт
ұйымдардың өңдеуіне тартылған және одан кейін одан алынған
өнімдердің өзіндік құнына қосылатын материалдар.
VIII. Құрылыс материалдары – құрылыс салушы ұйымдар есепке алынатын,
құрылыс бөлшектерін жасау, ғимараттар мен құрылыстардың бөліктерін
және конструкцияларын бөлу және көтеру үшін тікелей құрылыс және
монтаж жұмыстары процесінде пайдаланатын материалдарды, сондай-ақ
құрылыс мұқтаждықтары үшін қажетті өзге де сатып алынған жеке
меншік үлестік аспаптарды білдіреді. Өндірістік қорлар есебін
дұрыс ұйымдастыру үшін оларды негізді бағалай білудің үлкен маңызы
бар.
Аспаптардың бір ғана түрінің алу бағасы есептік кезең барысында
әртүрлі болуы мүмкін, сондықтан оларды дұрыс анықтау үшін, №7 БЕС
қарастырылған 4 әдістің бірін қолданамыз:
- арнайы (идентификациялау) әдісі
- орташа өлшемді әдіс – қорларды бастпқы сатып алу бағалары
бойынша бағалау әдісі (Фифо)
- қорларды соңғы сатып алу бағалары бойынша бағалау әдісі
(Лифо)
Мысалға, жеке меншік үлестік аспаптардың өзіндік құнын бағалаудың
әдістерін қарастырылып отырған Энергия плюс ЖШС 2003 ж 1 қаңтарында
қалған материалдар саны:
- цемент – 200 тонна 60000 теңге шамасына;
- бензин – А-95 – 100 литр 45000 теңге шамасына.

Күні Цемент Бензин А-95
Кіріс шығыс кіріс шығыс
Саны тонна 1 Саны тонна Саны литр
литрдің
бағасы
тенге
1 2 3 4 5
Цемент

Запастардың
шығысы: 37 37 37 37

Бірлік саны 119596,95 114400 125600 116800

Құны, теңге
Аспаптардың
ай соңында
қалдығы:
Бірлік саны 31 31 31 31

Құны,теңге 100203,05 105400 94200 103000
Бензин А 95

Запастардың
шығысы: 800 800 800 800

Бірлік саны 36504 36300 36500 36250

Құны,теңге
Запастардың
ай соңында
қалған
қалдықтар:
300 300 300 300
Бірлік саңы
13696 13900 13700 13950
Құны, теңге

Жоғарыда келтірген кестеден көріп отырғандай, жеке меншік үлестік
аспаптарды бағалаудың дұрыс әдісін таңдау кәсіпорынның таза табысын да,
тұтас табысында , қаржылық жағдайына да мәнді әсер етуі мүмкін. Сондықтан
оларды таңдағанда салыстырмалы қағиданы ұстаған жөн. Бір әдістен екінші бір
әдіске көшер алдында, яғни екіншісінің біріншісінен басымдылығымен қатар
мына жағдайларды да сақтау керек:
- шаруашылық жүргізуші субьектінің есептік саясатына
өзгерістерді енгізу;
- бір әдістен екіншісіне көшуді, есепті жылдың басынан
бастап енгізу;
- дер кезінде жеке меншік үлестік аспаптар қалдықтарына да
және өткен жылдардың тартылмаған табысына да түзетулерді
енгізу.
Материалдың босалқы аспаптардың барлық түрін есепке алу үшін 1300
Қорлар бөлімінің негізгі, активті мүліктік шоттары қолданылады. Бұл
бөлімше құрамына төмендегі синтетикалық шоттар кіреді :
1310 Шикізат және материалдар;
Сатып алынған шала фабрикаттар және құрастырушы бұйымдар,
конструкциялар мен бөлшектер, детальдар; Отын; Ыдыс және ыдыстық
материалдар; Қосалқы бөлшектер; Басқа материалдар; Қайта өңдеуге
берілген материалдар; Құрылыс материалдары.
1310 Шикізат және материалдар шотында шығарылатын өнімнің негізін
салатын немесе өнімді жасап шығаруда оның компоненті болып табылатын қажет
шикізаттар мен материалдарын есепке алады. Бұл жерде сондай-ақ өнімді
шығаруға қатысатын шаруашылық, технологиялық және өндіріс процесіне
септігін тигізетін көмекші материалдар есепке алынады.
Әрбір шаруашылық жүргізуші субъектілер қажеттігінше әрбір шоттар
бойынша субшоттар және материалдың есебі бойынша аналитикалық шоттар аша
алады. Сонымен қоса, кәсіпорын өзіне жатпайтын материалдарды, баланстан тыс
шоттарда есепке алады. (002,003).
Атап көрсетілген шоттар дебеті бойынша әртүрлі көздерден түскен жеке
меншік үлестік аспаптар операциялары, ал кредит бойынша тауарлы -
материалдық аспаптардың әртүрлі бағыттар бойынша шығарылу операциялары
көрсетіледі. Шикізаттар, материалдар, сатып алынған жартылай шикізаттар,
отын, қосалқы бөлшектер және басқа қосалқы материалдар кәсіпорын балансында
өздерінің нақты өзіндік құнымен көрсетіледі.Осы баға бойынша құндылықтар
синтетикалық есеп – тұрақты есеп бағасымен (келісімді немесе жоспарланған)
көрсетіледі.
Мысал. Шығыс АҚ аяқ киімді өңдеу үшін, сары ЦЛ терісін
жабдықтаушыларға тапсырыс берген, оның 1 дм 90 теңге (ҚҚС-мен) тұрады.
Келісім шарт жасақан соң, Шығыс ААҚ-на тапсырыс берген материалы келіп
түскен. Барлық келіп түскен терінің мөлшері 3555,6 дм құраған, ал оның
сомасы 3200004 теңге болған. Тасымалдау шығыны (түсірушілер жалақасы –
300000 және әлеуметтік - 56700
(300000-300000*10%*21%)) 356700 теңге құраған. Түсіруге дейінгі
қоймада сақтау шығыны 630000 теңге құраған. Шығыс ААҚ теріні өңдеудің
тәсілін жетілдірудің арқасында, оның құнын 90 теңгеден 75 теңгеге дейін
түсірген, нәтижесінде алынған терінің нарықтық бағасы 16,67 % төмендеген.
Біз бұл мысалда алынған терінің өзіндік құны 4545324 теңге немесе 1
дм –ты 127,84 теңге құраған:
- сатып алу бағасы - 2758624 теңге (ҚҚС – сыз)
- ҚДШ - 1156700 теңге (800000 + 356700);
- Сақтау шығындары - 630000 теңгк.
Енді біз осы операциялар бойынша жасалатын шоттар корреспонденциясын
қарастырып көрейік.
Рет № Шаруашылық Сома, мың, Шоттар корреспонденциясы
операциялардың теңге
мазмұны
Дебет Кредит
1 2 3 4 5
1. ТМҚ жеткізіп беру 3200004 1610 1040
үшін жабдықтаушыға
аванс берілген
2. Жабдықтаушыдан сары
тері алынды:
- материалдардың 2758624 1310 3310
құнына 441380 1420 3310
- ҚҚС – ның сомасына
3. Тасымалдау шығыстары800000 3210 1040
өтелді 630000 3210 1040
Сақтау шығыстары
өтелді
4. Сары теріні алумен
байланысты шығыстары
материалдық құнына
қосылады: 800000 1310 3210
- тасымалдау шығысы
356700 1310 3350, 3140
- артып түсуі әлеуметтік
бойынша өткен салық
шығыстар 630000 1310 3210
- сақтау шығыстары
5. Жабдықтаушының
қарызын өтеуге
бұрындары берілген 3200004 3310 1610
авансы зачет
жасалды.
6. Таза сатылған құнына
дейін материалдардың
құны есептен
шығарылды.
Өзіндік құны 4545324
теңге болған. Таза
сатылған құны
2300447
(3555,6*64,7) теңге
құраған (ҚҚС-сыз).
Материалдардың
өзіндік құны оларды
алумен байланысты
шығыстарын 48177 8040 1310
қоспағанда 275864
теңге құраған. Таза
сатылған құнының
арасындағы айырмасы
4158177 теңге
құраған (2758624 –
2300447)

2.2. Сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптарды есепке алуда
рәсімделетін құжаттар.

Жеке меншік үлестік аспаптарды кәсіпорын әртүрлі жағдайда алуы
мүмкін: жабдықтаушының қоймасынан, темір жол станцияларынан, аймақатрдан,
аэропорттардан, материалды жауапты тұлғалар арқылы өз қоймаларынан.
Жабдықтаушылардың қоймаларынан жеке меншік үлестік аспапды алған
кезде алушы кәсіпорын өздерінің жауапты тұлғалары арқылы жүзеге асырылады.
Материалдардың қозғалысын есепке алынған кезде мынадай типтік құжаттар
пайдалынады.
Жабдықтаушылардың қоймаларынан тауарларды алу үшін материалды жауапты
тұлғаға сенімхат беріледі. Біздің сенімхатымызға сүйенетін болсақ, Энергия
плюс ЖШС атынан берілген №26 сенімхат №1 қосымшада берілген. Сенімхатты
бухгалтерия рәсімдеп, алушының қолын қойғызып, қолхат алу арқылы береді. №
М – 2а типтік ведомосы арқылы нысаны, алдын -ала нөмірленген және
түптелегн Журналға (ү.№ М-3) тіркеледі. № М-2а нысаны төменде берілген.
Берілген сенімхатты есептеу журналы, сенімхатты тіркеуге және беруге
жауапты тұлғаға сақталады. Сенімхатты беру үшін лауазымды тұлғамен келісім
шарт жасалады, ондай келісім шарты жоқ болған жағдайда бір жолғы
сенімхаттар беріледі. Берілген сенімхатта шаруашылық жүргізуші субъектілер
оның мерзімін көрсетеді. Сенімхатқа кәсіпорын басшысы, бас бухгалтері қол
қойып, мөр басады. Сол сенімхатты алынатын тауарлардың тізімі сенімхаттың
артқы жағында жазылады.
Бір қоймаға жататын жеке меншік үлестік аспаптар алынған жағдайда
оған бірнеше накладной керек болса, сенім беруші тұлғаға бір сенімхатын
беруіне болады, бірақ онда берілген барлық накладной нөмірі, күні
көрсетілуі тиіс.
Пайдаланбаған сенімхатты қайтарған кезде оны Сенімхаттарды есепке
алу журналына тіркейді және оның түбіршегіне пайдаланбаған деген
белгісін жасайды. Жабдықтаушылар жеке меншік үлестік аспаптарды босатқан
кезде, әрбір жіберілген жеке меншік үлестік аспаптарды бақылау жасау үшін
пайдалынады. Ал 3-шісі бухгалтерияға беріледі. Тауарлы- материалдық
қорларды босатып біткен соң ең соңғы партиясының құжаттырмен бірге
сенімхатын да бухгалтерияға тапсырылады.
Жабдықтаушылардан сатып алушының қоймасына автотранспортпен (қосымша
№2) сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптар ды жеткізіп берген кезде
сатып алушылардың материалдары материалды жауапты тұлғасы жабдықтаушылардың
экспедиторынан алған сатып алынған жеке меншік үлестік аспаптар дың санын
және брутто салмағын, тауарлы – көліктік накладной мәселесімен салыстырады,
ол екі дана жасалады. Егер олардың мәлімдемесінде айырмашылық болмаса, онда
оның бір данасына қол қойып және штамп басып, сатып алынған жеке меншік
үлестік аспаптар қабылданды деп жазады. Накладнойдың бір экземпляры
материалды жауапты адамда қалады. Ал егер сомасы мен санында айырмашылық
болса, Акт жасалады. Ол екі дана қылып жасалады және оған жауаптылары қол
қояды.
Жеке меншік үлестік аспаптарды қабылдау кезінде жүзеге асырылатын
операциялардың барлығы автомобильмен, сумен, авиациямен әкелетін жүктердің
операцияларына ұқсас болып келеді.
Жеке меншік үлестік аспаптарды кірістеуге мына құжаттар негіз болып
саналады:
- шот фактура (№3 қосыша), онда: тауар нөмірі мен күні,
атауы және жабдықтау мен жеке меншік үлестік аспаптарды
сатып алушының СТН, ҚҚС-ын есепке қою туралы куәлік
нөмірі, әкелінген жеке меншік үлестік аспаптардың
атаулары мен саны құны, акцизделетін жеке меншік үлестік
аспаптардың сомасы т.б.
Кіріс ордері. Жабдықтаушылардан немесе өңдеуден түскен запастарды
есепке алу үшін пайдалынады. Ол бір ғана данада жазылады және ол қоймаға
келіп түскен кезде толтырылады. Қосымша №4.
Материалдарды қабылдау туралы акті. Жабдықтаушылардың ілеспе
құжаттарындағы мәліметтерді сандық сапалық айырмашылықтары бар босалқыларды
қабылдау кезінде қолданылады. Құндылықтарды қабылдағаннан кейін құжаттармен
қоса актілердің бір данасы материалдық аспаптардың қозғалысын есепке алу
үшін бухгалтерияға, ал екіншісі – жабдықтаушыға талап хатын жазу үшін ,
жабдықтау бөліміне жіберіледі.
Материалдық құндылықтарды өндірісте дайындалған және сақталған
кезіндегі жетіспеушілігі мен жоғалуы туралы актісі. Бұл құжат материалдарды
қабылдау жөніндегі Акт –ге тіркеледі. Екі данасы толтырылады, комиссия
мүшелері мен кінәлі кісілер қол қояды. 1-ші данасы бухгалтерияға, ал
екіншісі – бөлімшеді қалады.
Материалдардың бөлінуі, сынуы, қирауы туралы актісі. Кәсіпорындарда
сынудың , бүлінудің, қираудың нәтижесінде арзандатуға және қорларды есептен
шығару үшін пайдалынады. Ол 2 дана етіп жасалынады. 1- ші дана
бухгалтерияға жіберіліп, 2-шісі данасы бөлімшеді қалады.
Сауда мекемелерінде тауарларды қабылдау, біріншіден кімнен тауар
жеткізілген және ол қандай түрде – упаковка жасалған немесе упаковкасы
алынған күйде ме.
Сандық және сапалық тауарды жергілікті жабдықтаушылардан қабылдағанда
жабдықтаушының қоймасында егер тауарлар менеджерлермен немесе жүргізушімен,
онда қоймада, егер тауарлар көліктік жеткізушілермен әкелінсе.
Тауарларды саны мен сапасы бойынша сату кәсіпорындарда боса,
тауарлардың тауарлардың сапасы мен саны және өнімнің қабылдауыбекітілген
тәртіпке сүйене отырып қабылданады, ол ҚР Министрлер кабинетінің қаулысымен
бекітілген
№ 1240 09.11.1994 ж және т.б. нормативтік актілерге байланысты.
Тауарды қоймадан мекеме өкілі алуы үшін ол міндетті түрде сенімхат және
куәлік көрсетуі тиіс. Жабдықтаушылармен тауар жіберілген кезде сенімхат
алынады, ол менеджерге керекті тіркемелі құжаттар және тауарларды
қабылдағанда жатқан тауарлар қабылдағанда тауар көлемі, сапасы құжатқа
сәйкес тексеріледі. Егер қабылданып жатқан тауар упаковка ішінде болса,
онда міндетті түрде ілеспе құжат жазылуы тиіс Тауар массасы брутто және
орын мөлшері нақты тексерілмеген және Тауар құжаттама келтірілген сапаға
сәйкес нақты тексерілмей қабылданды, бұл құжат тапсырған және қабылданған
адамдардың қолдарымен рәсімделеді.
Егер тауарларды қоймаға жабдықтаушы немесе жүргізуші үш – төрт
тауарлы – көлік накладнойымен жеткізеді.
Түскен тауарларды қоймада қабылдауды қойма меңгерушісі және МЖА
сапасы және санын тексеріп қабылдайды. Жергілікті жабдықтаушылардан
тауарларды қабылдау мерзімі тауар түскеннен бастап 10 күн, басқа
қалалардағылардан – тауарлар станцияға түсу күннен кейін – 20 күн. Тез
бұзылатын тауарларды 24 сағат ішінде сапасы мен санына сәйкес қабылданады.
Егер тауарды қабылдау мерзімі кешіктірілсе, ол тауарайналымының көлемі
азаюына әкеледі, ол дегеніміз шығындардың ұлғаюына және табыстың азаюына
әкеліп соғады. Қабылдап алынағн қоймадағы тауарларды бағытталағн түрде
тіркейді, ал ілеспе жабдықтаушы тауарлардың құжаттарырын қолдана отырып.
Бұл үшін қойма меңгерушісі арнайы штамп қояды, онда келесілер көрсетіледі:
Тауар қабылдау күні, нөмірі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.