Салық салудың міндеттілігі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе2

I Бөлім. Салықтық бақылау, оның экономикалық мәні5

және мазмұнының жалпы сипаттамасы5

1. 2 Салықтық бақылаудың нысандары мен түрлері12

1. 3 Салықтық бақылаудың жетілдірілуіндегі автоматтандырылудың рөлі19

II Бөлім. Қазақстан Республикасындағы салықтық31

бақылаудың жағдайын талдау31

2. 1 Салықтық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу31

2. 2 Салықтық бақылаудың жетілдірілуін сипаттайтын негізгі көрсеткіштерді талдау41

III Бөлім. Салықтық бақылаудың жетілдірілу мәселелері мен оларды шешудің кейбір жолдары49

3. 1 Салық төлеушілерді таңдаудағы статистикалық әдістерді қолдану қажеттігі49

3. 2 Салықтық бақылаудың басқа мәселелері мен оларды шешудің кейбір жолдары51

3. 2. 1 Салықтық бақылаудың қарапайым мәселелері51

3. 2. 2 Оффшорлық аймақтардың заңсыз қолданылу мәселесі53

3. 2. 3 Салық төлеушілермен келтірілген фирмаларды пайдалану мәселесі55

Қорытынды57

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі60

Кіріспе

Қазақстан үшін салықтардың фискалдық мәнінің жоғарылауы және еліміздің салық органдары ресурстарының шектеулігі жағдайларында, салықтық бақылаудың теориялық және тәжірибелік мәселелерінің терең зерттелуі мен оның келешектегі жетілдірілу қажеттігі заңдылықты түрде жоғарылайды. Салықтық бақылаудың мәнінің мемлекеттің салық саясатының сәтті жүргізілуіне ықпал етуімен байланысы, оның маңыздылығын айқындай түсіреді.

Еліміздің құқықтық қоғам құру жолында, салықтық заңнаманың орындалуы мен іске асуына бақылаудың ұтымды түрде жетілдірілуі, заңды және жеке тұлғалар мен салық органдары арасындағы салықтық мәдениеттің жоғарылауы, нәтижесінде мемлекет қазынасының ұлғаюы мен сәйкесінше мемлекеттік бағдарламалар мен шараларды жүзеге асыруға мүмкіндіктің артуында, салықтық бақылаудың және оның жетілдірілуінің маңызы өте жоғары.

Қоғамдағы салықтық қатынастардың тиімділігінің анықталуы, ең алдымен, олардың қажетті деңгейде бағалануы мен талдануы негізінде жүзеге асырылады. Салықтық бақылаудың іске асырылуы, салықтық міндеттемелерді орындау бойынша ақпараттарды жинау арқылы бақылауды жүргізуден бастау алатындықтан, салықтардың экономикалық категория ретіндегі қызмет ету тиімділігін анықтауға және олардың мемлекет қажеттіліктерімен сәйкестендіруге мүмкіндік туады.

Сонымен қатар қазіргі кезеңде экономикалық ғылымда және тәжірибеде бақылау мәселесі алдыңғы қатарға шығып және ерекше өзектілікке ие болып отыр. Себебі көпшілік шаруашылық субъектілер дербес болып табылады, кәсіпкерлік даму үстінде, орталықтандырылған ақшалай қорлардың қалыптасуы мен қолданылуына қызмет ететін бөлушілік қатынастар жүйесі өзгеруде.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Зерттеушілер мен тәжірибелік мамандардың еңбектерінде, мерзімді басылымдарда көбінесе қаржылық бақылаудың теориялық аспектілері қарастырылған және төмен дәрежеде салықтық бақылау зерттелген. “Салықтық бақылау” түсінігі бұдан бұрын экономикалық және құқықтық әдебиеттерде белсенді талдау объектісі болып табылмаған және тек қана Салық кодексінің “Салықтық әкімшілік жүргізу” атты арнайы бөлімі ретінде және басқа кесімдерінде кең тәжірибелік қолдану орын алып отыр.

Салықтық бақылаудың теориялық және тәжірибелік маңыздылығы, оның ұйымдастырылу және жүзеге асырылу мәселелерінің жеткіліксіз зерттелінуі, жұмыс тақырыбының таңдалынуына себеп болды. Бұдан бөлек, салықтық бақылаудың көпқырлылығы мен күрделілігі, оның келешектегі зерттелінуіне жеткілікті орынның болуын көрсетеді.

Жұмыстың мақсаты. Жұмыстың мақсаты әдеби көздердің сынаулы қарастырылуы, салықтық бақылаудың қызмет ететін тәжірибесінің талдануы мен жалпылануы негізінде салықтық бақылаудың экономикалық мазмұнын анықтайтын теориялық кесімдерді қорытып шығару және оның жетілдірілуі бойынша тәжірибелік ұсыныстар жасау.

Жұмыстың міндеттері. Алдымызға қойылған мақсатқа жету үшін салықтық бақылауды зерттеу төмендегідей міндеттердің орындалуын талап етті:

салықтық бақылаудың түсінігі, мәні, ерекшелігі және ұйымдастырылу қағидаларын қарастыру;
салықтық бақылаудың нысандары мен түрлерін қарастыру;
салықтық бақылаудың жетілдірілуіндегі автоматтандырылудың рөлін қарастыру;
еліміздегі салықтық бақылаудың ұйымдастырылуын және жүргізілуін талдау;
салықтық бақылаудың жетілдірілуін сипаттайтын негізгі көрсеткіштерді талдау;
салықтық бақылаудың нақты нәтижелерін талдау;
салық органдарының бақылау қызметі тиімділігінің және нәтижелігінің артуына арналған мәселелерді шешудегі кейбір жолдарды ұсыну.

Жұмыс әдістері. Зерттеулер келесідей әдістерді қолдану арқылы жүргізілген: бақылау, жүйелілік, экономикалы-математикалық моделдеу және логикалы-мәнді талдау. Тәжірибелік мәліметтердің талдануы топтастыру, таңдау, салыстыру, жалпылау және қазіргі ақпараттық технологиялардың қолданылуымен жүргізілген.

Жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, сегіз сұрақты қосатын үш бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.

I Бөлім. Салықтық бақылау, оның экономикалық мәні

және мазмұнының жалпы сипаттамасы

1. 1. Салықтық бақылау: түсінігі, мәні, ерекшелігі және ұйымдастырылу қағидалары

Салықтық бақылауды зерттеу барысында, оның мемлекеттік қаржылық бақылаудың құрамдас бөлігі екендігінен, салықтардың экономикалық категория ретіндегі атқаратын бақылау функциясынан, салық механизмінің құрастырушысы болып табылатындығынан және салық салу ісіндегі мемлекеттік басқару жүйесіндегі алатын орнынан бастау алу керек. Себебі салықтар ең алдымен қаржылы-экономикалық категорияны білдіреді және мәселе мәні болып салықтық бақылаудың салықтардың экономикалық тиімді қызмет етуіндегі өзектілігін ескере және ерекше белгілерін анықтай отырып, оның экономикалық мазмұнына сипаттама беруге талпыныс жасау табылады.

Әдеби көздердің сынаулы қарастырылуы кезінде экономикалық және құқық салаларын зерттеушілерінің еңбектерінде салықтық бақылаудың төмен деңгейде зерттелінуі, оның күрделігі, көпқырлығы мен маңыздылығына және бұл мәселе жөнінде негізделген теориялық базаның жоқтығына байланысты, әртүрлі және көптеген жағдайда қарама-қайшы пікірлер келтірілетіндігі байқалады. Осыған байланысты, салықтық бақылаудың экономикалық мазмұнын сипаттайтын негізгі теориялық мәселелердің қорытылуы ерекше маңызға ие болады.

Мемлекет өзінің тіршілік етуінің барлық кезеңдерінде ең алдымен өзінің қызметінің қаржылық негізін қамтамасыз етеді, сәйкесінше, белгілі бір талаптарға жауап беретін бақылау жүйесін қалыптастыруға мәжбүр болған. Мемлекет дамуының қазіргі кезеңінде, оның тиімді қызмет етуі мемлекеттік қаржылық бақылаудың арнайы жан-жақты жүйесінің болуынсыз мүмкін емес. Қалай да болмасын, мемлекеттік қаржылық бақылау жүйесі мемлекеттің өзінің қаржылық мүдделерін және оның азаматтарының қаржылық мүдделерін, қаржы саласындағы жеке және мемлекеттік мүдделердің тепе-теңдігін қалыптастыра және қолдай отыра қамтамасыз етеді. 1

Бүгінгі таңда, мемлекеттік қаржылық бақылаудың анықтамасы мен мазмұны жөнінде қазіргі кездегі отандық және шет ел ғалымдарының көптеген пікірлері қалыптасқан және төмен деңгейде салықтық бақылау зерттелген. Олардың ішіндегі сипаты бойынша кең таралғандарын және дәйектіректерін қарастырайық.

“Мемлекеттік қаржылық бақылау - мемлекеттің негізгі заңдарының кесімдеріне негізделетін, белгілі бір басқару мен билік органдарының экономикалы-құқықтық іс-әрекеттерінің кешенді және мақсатты бағытталған жүйесі, ал салықтық бақылау - салық заңнамасының орындалуына, заңды және жеке тұлғалармен салықтардың және басқа да міндетті төлемдердің дұрыс есептелуіне, толық көлемде және дер кезінде аударылуына мемлекеттік органдар жағынан арнайы бақылауды білдіреді” деген жүйелі тұжырымды белгілі ресей экономисті келтіреді. Оның ойынша қаржылық бақылауды әдетте екі аспектіде қарастырады: 1) қаржылық заңнаманың орындалуына және барлық экономикалық субъектілердің қаржылық тәртібінің сақталынуына арнайы құрылған бақылау органдарының қатаң мазмұндалған қызметі; 2) қаржылық операциялардың мақсатты-дәйектілігін және тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында макро-, және микродеңгейде қаржыларды және ақшалай ағымдарды басқарудың ажырамас элементі. 2 Осы тұрғыдан, салықтық бақылауды салық органдары атқаратын бақылау қызметі және салық органдары мен салық төлеушілер арасындағы қаржылық қатынастардың тиімділігін анықтайтын мемлекеттік басқарудың элементі ретінде қарастыруға болады.

“Қаржылық бақылау қаржылардың орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ақшалай қаражат қорларының құрылуы, бөлінуі және пайдаланылуымен байланысты мәнінің алғышарттарынан анықталады”3 деген пікір қаржылық бақылау туралы экономикалық ғылыммен қорытылған жаңа түсініктердің қалыптасуына негіз бола алады. Бірақ қаржылардың мәні тек қана мемлекеттік қаржылармен байланысты емес, сондықтан мемлекеттік қаржылық бақылауың, оның ішіндегі салықтық бақылаудың бұрмалануы мүмкін.

Мемлекеттік қаржылық бақылау демократиялық қоғам және рыноктық экономика жағдайында - бұл қаржылық құқықтың нормаларына негізделген мемлекеттің ақшалай қаражат қорларының құрылуы, бөлінуі және пайдаланылуы аясындағы әрекеттердің заңдылығы мен мақсат-дәйектілігін тексеру бойынша, заңдылықты қамтамасыз етуге, мемлекеттік меншікті қорғауға, мемлекеттік қаражаттардың мақсатты, тиімді және үнемді пайдалануына ықпал ететін, мемлекетпен бекітілген қаржылық тәртіптің бұзылуын анықтайтын іс-шаралардың және органдардың жүйесі. 4

Салықтардың экономикалық категория ретінде тиімді қызмет ету өзектілігі, олардың функцияларының қарастырылуын талап етеді. Баршамызға белгілі, салықтардың ең маңызды төрт функциялары бар, олар фискалдық, бақылау, қайта бөлушілік және реттеушілік. Бізге қажетті функцияға тоқталайық.

Салықтардың бақылау функциясының мәні салықтық түсімдердің сандық сипатталу мүмкіндігінің туындауында және олардың мемлекеттің қаржылық ресурстарға қажеттілігімен сәйкестендірілуінде. Бақылау функциясының негізінде салық механизмінің тиімділігі бағаланады, қаржы ресурстарының қозғалысына бақылау қамтамасыз етіледі, салық жүйесіне және бюджеттік саясатқа өзгертулер енгізу қажеттігі анықталады. Салықтардың бақылау функциясының жүзеге асырылуы, оның толықтығы мен тереңділігі белгілі деңгейде салықтық тәртіптен тәуелді. Оның мәні салық төлеушілер заңнамамен бекітілген салықтарды уақтылы және толық көлемде төлеуін білдіреді. ¹

Сонымен қатар, салықтардың бақылау функциясының мәні мемлекеттің қаржылық базасының қалыптасуына, ұдайы өндіріс процесіне әсер етуіне бақылауды жүзеге асыруға белгілі бір объективті мүмкіндіктердің құрылуында. Бақылау функциясының тіршілік және әрекет етуімен мемлекет шеңберінде барлық экономикалық процестерге салықтық бақылауды ұйымдастыруға және жүргізуге объективті жағдайлар туғызылады. Бірақ қажетті бақылаудың объективті жағдайлары тек қана қаржы ресурстарының қайта бөліну қажеттігінің және жағдайларының қалыптасып қойғаны кезінде ғана туындайды. Сондықтан бақылау функциясы өзінше сипатқа ие бола алмайды және өзін фискалдық функциямен байланыссыз және өзара әрекеттесуінсіз білдіре алмайды. 5

Сөйтіп, салықтық бақылау салықтардың экономикалық категория ретіндегі атқаратын бақылау функциясының жүзеге асырылу нысаны екендігі анықталып отыр. Бірақ бұл функция қаржы категориясына да тән. Мұнда, салықтық бақылау мен қаржылық бақылауларының бірдей екен деген қате пікір орын алуы мүмкін. Сондықтан, салықтардың қаржылық категория болып табыладындығын ескере отырып, салықтық бақылаудың өзіндік ерекшелігін айқындау қажет.

Біздің ойымызша, салықтық бақылау мемлекеттің фискалдық мүдделерін іске асыруға бағытталған, бірақ оның жетілдірілуі кезінде салықтардың басқа да функцияларының сәтті қызмет етуіне де жағдайлар жасалынады, яғни салықтық бақылау екі функцияға да біршама әсер етеді. Мемлекет салықтық бақылауды тиімді жүргізу негізінде экономиканың түрлі салалары салық базасының жағдайын талдау арқылы олардан түсетін салықтардың (фискалдық функция) қажетті деңгейін анықтай және сәйкесінше реттеушілік қызметін жетілдіре алады. Өз кезегінде, тиімді қызмет ететін салықтар экономиканың және әлеуметтік саланың бүтіндей дамуына жағымды ықпалын тигізеді.

Жоғарыда атап өткеніміздей, салықтық бақылау салық механизмінің құрастырушысы болып табылады. Мемлекет өзінің салық саясатын салық механизмі, оның тұтқалары, құрастырушылары және элементтері арқылы жүзеге асырады. Салық механизмін кең (жалпытеориялық) және тар (тәжірибелік) мағынада қарастыруға болады және салықтық қатынастардың бекітілген әдістері мен нысандарын тексеру, ақпарат жинау, салық механизмінің әрекет етуіндегі жағымды және жағымсыз жақтарды анықтау мақсатында бақылау іс-әрекеттерінің жүргізу сияқты мәселелер, оның құрылуындағы кезеңдердің бірі болып табылады. Салықтық механизм дегеніміз бұл түсінікті экономикалық категория ретінде мазмұндайтын салық теориясының саласы, яғни қайта бөлу қатынастарының объективті қажет басқару процесі. Осы тұрғыдан, салықтық бақылауды бұл процесті құрайтын ұйымдастырылмалы құрылым ретінде қамтамасыз етілген қатынастар аясы деп те анықтауға болады. 6 Сөйтіп, салықтық бақылаудың мәні мемлекеттің салық саясатының сәтті жүргізілуіне ықпал етуінде деген тұжырым жасауға болады. Мұнда, салықтық бақылауды салық механизмінің құрылуындағы және жүзеге асырылуындағы объективті сипаттағы қатынастар жиынтығы және ол әрқашан салық механизмінің жетілдірілуін қарастырады деуге болады.

Салықтық бақылау салықтардың экономикалық категория ретіндегі бақылау функциясының жүзеге асырылу функциясының нысаны бола тұрып, ол басқару теориясы тұрғысынан тиімді және нәтижелі басқару процесінің ажырамас элементі болып табылатынын ұмытпау қажет.

Салықтық бақылаудың салық механизмінің құрастырушысы және ішкі жүйесі ретінде теориялық ерекшелігінің анықталуы экономикалық теорияның негізгі заңдарына бағынады, ол нақты экономикалық базис негізінде дамитын ұдайы өндіріс қатынастарының құрамдасы болып табылады. Салық механизмінің барлық бөліктері шартты түрде ажыратылған, себебі тәжірибе жүзінде өте тығыз байланысқан, ал салықтық реттеу және бақылау тіпті органикалық бүтінді білдіреді. Ағымдағы салықтық реттеу процесінде салықтық жеңілдіктер жүйесі түріндегі ынталандыру әдістері қолданылады, сол сияқты айыппұлдарды есептеу, қарыз сомаларын салық төлеушінің немесе оның дебиторларының мүлкіне аудару, банкроттау рәсімдері және т. б. түріндегі жазалау шаралары қолданылады. Бұл әрекеттердің барлығы салық салудың бүтіндей реттеушілік тағайындалуын қамтамасыз етеді. 7 Сондай-ақ, салықтық реттеу салықтық бақылау арқылы жүзеге асырылады, себебі салықтық бақылаудың ұйымдастырылуы және оның нақты нысандарының бекітілуі салықтардың фискалдық тағайындалуын да, реттеушілік қызметінің жүзеге асырылуын да қамтамасыз етеді. Бұл орайда салықтық бақылаудың мемлекеттік билікті сипатқа ие болуы және оның басты заңнамалық құжатта - Қазақстан Республикасының Салық кодексінде мазмұндалуы сияқты ерекшеліктері анықталады.

Қазіргі қызмет етуші салық заңнамасына сәйкес, салықтық бақылау дегеніміз салық қызметі органдарының салық заңнамасының орындалуына, бюджеттік емес қорларға міндетті төлемдердің дер кезінде және толық көлемде аударылуына бақылауды білдіреді. Әрине, салық заңнамасының орындалуына бақылауды жүзеге асыру бақылаудың бірден-бір көрінісі, бірақ біздің ойымызша, мұндай анықтама салықтық бақылаудың тек қана міндетін анықтайды және оған нақты сипаттама бермейді, себебі салықтық бақылауды салық органдарымен жүргізілетін бақылау деп анықтау, бұл түсініктің мазмұнын ашпайды.

Сонымен қатар салықтық бақылау - бұл мемлекет мүддесінде ақшалай қаражаттардың түсуінің ұйымдастырылуын, сондай-ақ салықтық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершілік шараларын мазмұндайтын заң шеңберінде қызмет ететін, салық қатынастарының басқарылу жүйесі. Қаржының және салықтардың бақылау функциясының жүзеге асырылу нысаны бола тұрып, салықтық бықылау келесідей ерекшелікті қасиеттерге ие болады: үздіксіздік, мемлекеттік билікті сипат және басты заңнамалық құжаттың - ҚР салық кодексінің болуы. 8

Ресей құқықгерінің пікірі бойынша салықтық бақылау - бұл мемлекеттік басқарудың ұйымдастырылу-құқықтық механизмінің құрамдас бөлігі және мамандандырылған өкілетті мемлекеттік органдардың ерекше қызмет түрі. 9 Қоғамдағы мемлекет пен салық төлеушілер арасындағы экономикалық қатынастардың заңнама шеңберінде қызмет етуі, қаржылық құқық ғылымы өкілдеріне бұл мәселе жөнінде зерттеу жүргізуге тиым салуға болмайтындығын талап етеді, бірақ салықтар ең алдымен экономикалық категория болып табылады, сондықтан салықтық бақылауды сипаттаудың және оның жетілдірілуінің басты шарты - бұл экономикалық тұрғыдан жасалынатын жан-жақты зерттеу.

Сонымен, салықтық бақылау мемлекеттік қаржылық бақылаудың құрамдас бөлігі ретінде - бұл салық қызметі органдырының заңнама шеңберінде, мемлекеттің фискалдық және реттеушілік мүдделерін қамтамасыз етуге бағытталған, салық механизмін жетілдіру және салықтық тәртіптің сақталуын тексеру мақсаттарындағы экономикалық процестердің бақылануының кешенді қызметі.

Біздің ойымызша, салықтық бақылаудың жүзеге асырылу механизмін шартты түрде, салық төлеушілер мен мемлекет арасындағы заңнама шеңберінде әрекет ететін, келесідей жалғасушы ажырамас процестерді сипаттайтын экономикалық қатынастар аясының бақылану қызметі ретінде көрсетуге болады:

Салық қызметі органдарымен салық төлеушілер, олардың салық салу объектілері және салық міндеттемелерінің орындалуы жөнінде белгілі бір ақпараттың алынуы;
Салық заңнамасына сәйкес тәртіпте жоспарлы түрде салықтық тексерулерді жүргізу;
Алынған ақпаратты талдау негізінде салық төлеушілердің заңнамаға сәйкес салық міндеттемелерін анықтау және олар туралы төлеушілерді мәлімдеу;
Ақпараттың болмауы жағдайында: а) оның анықталуы үшін іс-шараларды ұйымдастыру; ә) мұндай әрекеттер үшін адал емес төлеушілерге қатысты қарастырылған жазалау шараларын қолдану;
Төлеушілердің салықтық есебін жүргізу;
а) Берілген ақпараттың бекітілген параметрлерге сәйкестілігін анықтау және ә) қажет жағдайда салықтық тексеруді жүргізу;
Тексерулер нәтижесінде белгілі бір ауытқулар анықталған жағдайда, оларды бағалау;
Ауытқулардың бағалану нәтижесінің себептері мен салдарын анықтау;
Ауытқуды жою және келешекте болдырмау мақсатында заңнамаға сәйкес экономикалық жазалау шараларын қолдану;
Бүтіндей салық механизімінің тиімділігін бағалау;
Салық механизімінің тиімділігін бағалау негізінде салық заңнамасына өзгерістер еңгізудің қажеттігін анықтау, сәйкесінше салық жүйесінің жетілдірілуін, оның жоғары тиімді қызмет етуін қамтамасыз ету.

Бұл процестерді келтірілген ретке сәйкес 1. 1. -сызбада белгіленгендей көрсетуге болады.

Салықтық бақылаудың мемлекеттік қаржылық бақылаудан басты айырмашылығы - бұл, мемлекеттік қаржылық бақылаудың қаржы жүйесіндегі кешенді бақылауды білдірсе, салықтық бақылау салық жүйесіндегі арнайы қаржылық бақылауды білдіреді.

Салықтық бақылаудың ұйымдастырылу қағидалары да салық саясатының сәтті жүргізілуінде маңызды болып табылады. Сондықтан, еліміздің салық органдары негізделуге тиіс маңызды қағидаларды қарастыру дұрыс деп білеміз. Салық салудың классикалық қағидалары болып анықтылық, қарапайымдылық, үнемділік, әділеттілік және легалдылық табылады. Біз бұлардың жалпыға белгілігіне байланысты оларға толық тоқталмаймыз.

Қазақстан Республикасының салық заңдары салық және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың айқындығы, әділдігі, салық жүйесінің біртұтастығы және салық заңдарының жариялылығы қағидаларына негізделеді, ал салық заңдарының ережелері белгіленген салық салу қағидаларына қайшы келмеуге тиіс.

Салық салудың міндеттілігі. Салық төлеуші салық заңдарына сәйкес салық міндеттемелерін толық көлемінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті.

Салық салудың айқындығы. Қазақстан Республикасының салықтары және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерi айқын болуға тиіс. Салық салу айқындығы салық төлеушінің салық міндеттемелері туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін салық заңдарында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.

Салық салудың әдiлдiгi. Қазақстан Республикасында салық салу жалпыға бiрдей және мiндеттi болып табылады, ал жеке сипаттағы салық жеңiлдiктерiн беруге тыйым салынады.

Салық жүйесiнiң бiртұтастығы. Қазақстан Республикасының салық жүйесi Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында барлық салық төлеушiлерге қатысты бiртұтас болып табылады.

Салық заңдарының жариялылығы. Салық салу мәселелерiн реттейтiн нормативтiк құқықтық актiлер ресми басылымдарда мiндеттi түрде жариялануға тиiс.

Біздің ойымызша, елімізде қолданылатын салық салу қағидаларымен қатар салықтық бақылауды, оның ерекшелігін ескеретін келесідей қағидаларды қолдануға болады:

Тиімділік қағидасы. Бұл қағида, салық органдарының ресурстарын тиімді пайдаланумен байланысты салықтық бақылауға арналған талапты қарастырады, яғни жоғары кәсіпқой мамандар, оларға берілген уақыт пен материалдық база және тағы басқа ресурстар тиімді пайдаланылуы тиіс.

Нәтижелік қағидасы . Салықтық бақылау, оның жүзеге асқандығының қорытындысын көрсететін, белгілі бір нәтижеге бағытталуы тиіс. Себебі алынған нәтижелер, оны жүргізуге кеткен шығындардан жоғары болған жағдайда ғана салықтарға қойылған классикалық талаптардың орындалуы қамтамасыз етіледі.

Кәсіпқойлық қағидасы. Салық қызметінің мамандарының кәсіпқойлығы, қазіргі кезде өзектілікке ие болуда, яғни бақылаушы субъектінің өз ісін қажетті деңгейде білмеуі орынсыз болып табылады және тәжірибе жүзінде көптеген тиімсіз жағдайларға әкеледі, ал жоғары кәсіпқой мамандар салықтық бақылаудың іске асырылуына тек жағымды ықпалын тигізеді.

Жауапқа тартушылық қағидасы. Салықтық міндеттемелердің салық төлеушілермен орындауда және салықтық бақылауды тікелей жүзеге асыру барысында салықтық қатынастардың қатысушылары, әрқашан кеткен қателердің немесе заң бұзушылықтар үшін жауапқа тартылатындығы туралы ескеруі тиіс.

1. 2 Салықтық бақылаудың нысандары мен түрлері

Салықтар және басқа міндетті төлемдер түріндегі бюджетке шоғырланатын қаражаттардың көлемі көбінесе заңды және жеке тұлғалармен салық заңнамасының және басқа нормативтік актілерді дұрыс орындауына тәуелді. 10

Нарықтық қатынастардың дамуына байланысты экономиканың түрлі салаларында өзінің қаржы-шаруашылық қызметін жүзеге асыратын жаңа кәсіпорындар саны көбеюде. Олардың көбісі бухгалтерлік және салық заңнамасы саласында қажетті деңгейдегі кәсіпқой мамандарға ие емес. Мұндай кәсіпорындарда, әдеттегідей, есеп жүргізуде қателіктер жіберіледі, ал кей жағдайларда есеп-қисап көрсеткіштерін саналы түрде бұрмалау да кездеседі. Мұның барлығы салық салынатын базаның төмендеуіне және салықтық түсімдердің бюджетке жеткіліксіз түсуіне әкеледі. Осы жағдайларда салықтық бақылаудың нақты нысандары мен түрлерінің жүйелі және біртұтас сипатқа ие болуы ерекше маңызға ие болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.