Өзімен жасты балалармен топтасу реакциясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Әр бір топ өзінің жас ерекшелігіне байланысты психикалық ерекшеліктеріне ие. Жасөспірімдер қылық әрекетінің өзіне тән ерекшеліктерін жас өспірімдік реакциялары немесе қылық-әрекет стереотиптері арқылы түсіндіруге болады.

Эмансипация реакцясы -үлкендердің қамқорлығынан, бақылауынан, басқарылуынан шығуға ұмтылыс. Бұл реакция үлкендерге ғана емес, сонымен қатар, қоғамда қалыптасқан заңдарға ережелерге, пікірлерге, рухани құндылықтарға да бағытталады. Жасөспірімдер үшін өзін-өзі жүзеге асырудың формасы болып келеді. Қыздарға қарағанда ұл балаларда айқын көрінеді . Эмансипация реакциясының күшеюіне әсер ететін факторлар-үлкендердің мөлшерден тыс аса жоғары бақылауы, «кішкентай» ретінде қарауы, мұнын қызығушылықтары мен армандарын елелеу. Эмаципацияның көрінуі түрліше болады: ата-аналарға қарсы бағытталған «бүлік» пен «өз бетімен әрекет етуге» ұмтылыс.

Қызығушылық немесе хобби реакциясы- жас өспірімдердің физологиялық қасиеті. Психология тұрғысынан қызығушылық мотеивтерді білдіреді. Жас өспірім бала оқу, демалыс уақытында да өз қызығушылығымен айналысуы мүмкін. А. Е Личко мақсатты ұстанымдарға байланысты жасөспірімдердің төмендегідей қызығушылықтарын көрсетті:

Интелектуалды-эстетикалық қызығушылықтар да диотехникаға бейнелеу өнеріне, ән-әуенге, әдебиетке, тариха деген қызығушылықпен анықталады. Жасөспірім үшін процестін өзі қызығушылық тудырады.
Дене минуалды қызығушылықтары күшті, шыдамдылықтың нығайуына белгілі бір дағды мен іскерлікті дамытуға арналған қызығушылықтары кіреді. Мысалы: спортпен шұғылдану, көлік айдау, тігу, тоқу. Жас өспірім бала үшін нәтижесі маңызды болып келеді.
Лидерлік қызығушылықтар өзімен жасты балалар арасында лидер, басшы жетекші болуымен анықталады.
Жинау қызығушылығына маркерлерді суреттерді тағы басқа жинау кіреді.
Эгоцентрлік қызығушылықтар қоршаған адамдардың ортасында болу, назардын бәрін өзіне аудармен: сыртқы сымбаттылықпен, ерекшеленумен сирек кездесетін материалдық құндылықтарға ие болу мен шетел тілін меңгеру мен сипатталады.
Құмарлық қызығулықтар лотерия, карта, эмоционалды, спорттық ойындар ойнау және бай болуға деген құмарлықпен анықталады.
Ақпараттық комативтік хобби-жеңіл әрі тиімді ақпараттарды жинау. Бұл қызығушылыққа кино, фонтастика турал ұзақ уақыт бойында бос әңгімелесу жатады. Алынған ақпарат өңделмей тез арада ұмытылады.

Өзімен жасты балалармен топтасу реакциясы. Жасөспірімдердің инсптиктивті түрде топтасу мен жиналуымен сипатталады. Жасөспірмдердің топтары біркелкі бағыттылықпен, өз терреториясына билік ету үшін күресі мен қарапайым символикасымен ерекшеленеді.

Келіспеушілік реакциясы- балаларға тән реакция, бірақ жасөспірімдерде де кездеседі. Қалыптасқан жағдайлардың, қоршаған ортаны аяқ астынан өзгеруінен болады және қарым-қатынастан, ойындардан әрекеттерден қашумен келіспеумен сипатталады.

Опизациялық реакция жасөспірімдерге қойылатын жас талаптарға және ата-аналардың ересектердің әдеттегі назарларының төмендеуіне дегн белсенді келіспеушілігі. Бұл реакция-жариялы түрде мектептен қашу ұрлау өзіне қол жұмсаумен көрінуі мүмкін.

Имитация реакциясы белгілі бір адамға не бинеге еліктеумен сипатталады. Еліктеу үлгісіне әдетте жағымсыз кейіпкер алынады.

Иматацияның кері реакциясы. Белгілегнген модельге қарама-қарсы әрекет болып келеді. Мысалы, жасөспірім бала отбасы ұсынған материалдық көмектен бас тартуы, ескі киімді киюі. Таныстары арқылы ЖОО-на түсуге мүмкіндігіне, жалақысы төмен жұмыс орнын таңдауы. Оның әрекеттері «идиялға» қарсы жасалады. Екінші мысал, жасөспірім балалық шақта ішімдік ішетін әкесімен өсіп ересек жасында ішімдіктен мүлдем бас тартуы.

Конпенсация реакция жасөспірім бала бұл салады сәтсіздікке ұшырап, екінші салада жетістікке жетуге ұмтылады. Мысалы, әлсіз спортқа қабілетсіз бала өзінің толымсыздық сезімін оқудағы үлкен жетістіктермен ауыстырады.

Гиперконпенсация реакциясы. Жасөспірім баланың шамасы келмейтін салада үлкен жетістіктерге жетуге деген белсенді ұмтылысы. Мысалы, әлсіз бала белсенді түрде гемнастикамен шұғылданып үлкен жетістіктерге жетеді.

Ауытқушылық қылық әрекетің қалыптасуында маңызды роль адамның жеке тұлғалақ ерекшіліктері атқарады. Көптеген зерттеу жұмыстарында мінез акцентуациясы бар жасөспірімдерде потелогиялық әлеуметтіке қарсы әрекеттерге жақұын болатыны дәлелденген.

Жасөспірімдердің қылмыстық әрекетті қалыптасуы мінез-құлықтарындағы ауытқушылыққа, акцентуациясына байланысты. Мінез-құлықтарындағы мінез акцентуациясын сипаттасақ: мектептегі сәтсіздігі және отбасының қолайсыз жағдайларына байланысты жағымда эмцоналдықты жоғалтқан жасөспірім бала өзіне сүйіспеншілікті, жан жылуын талап етеді. Эмоционалды қанағаттанушылық конпенциясиясы құрбыларымен бірге топтарда өзін жүзеге асырумен қамтамасыз етеді және жасөспірімдердің әлеуметтенуінде үлкен рол атқарады. Топқа жиналған балалардың мақсаттары-достық, қарым-қатынас. Егер топ басында огрессивті, жасы үлкен арсыз ер бала топ қауіпті жағдайда болады. Себебі, жасы үлкен ер бала жасөспірімдерге ішімдік ішуді ақшыа болмаған жағдайда ұрлап алуға, қоғамға қарсы шығуға үйреттеді.

Жасөспірімдермен мүмкіндіктері мен қызығушылықтарына қарай топтасады. Қиыншылық, күйзеліс мәселелері бірде жасөспірімдер бір-біріне жанашырлықпен, түсінушілікпен қарайды. Бұндай топтан өзің жеңіл ұстайтын жасөспірім бала өз еркімен кетпейді. Керісінше ол орнығып қоғамғы, құқыққы және өзінің көзқарасына қарсы келетін іс-әрекетті жоққа шығарады.

Біртіндеп балалар мен қарым-қатынасы эмоционалды болмай, топтан ығыстырылады. Кримолгенді топтарға деген қызығушылығы артып эмоценалды болып келеді.

Кримогенді топтар мен бірлескенге дейін жасөспірімдерді негативті көзқарас пен ұстанымды әлі қалаыптаспайды. Көптеген жасөспірімдер алғашқы кезде «топтың нормальарын» қабылдау, өзін жүзеге асырудың обьективті және суьбективті мүмкіндіктері туралы ойланады. Көптеген жағдайларда жасөспірімдердің жасаған қылмыстары топтиың қылмысы мен, «оптаритет» болу, жолдастарын қолдау мотивтері негізінде жүзеге асады.

Кримогенді топтың тұрақтылығы, бүтінділігі қылымыс жасаумен шартас болып келеді. Қылмыстық қылық-әрекет негізінде бірнеше мотивтер жатыр: топта өдзінің орнына ие болу, «өзу мотиві». Өсу мотиві бір-біріне қарама-қарсы екі формадан