Франция стабилизация жылдарында

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:
Кіріспе

1. Францияның бірінші дүниежүзілік соғысынан кейінгі әлеуметтік-
экономикалық дамуы.
1.2 Ресейдегі Ұлы-Қазан социалистік төңкеріс және ұлт-
азаттық көтерілістің басталуы.
1.3 Коммунистік партияның пайда болуы .

2.1 Францияның саяси даму.
2.2 Француз империализмінің ішкі саясаты 1923 жылы
орыстар тоқырауы.
2.3 Франция стабилизация жылдарында. 1924 -1929 елдің экономикалық
дамуы.

1. 1924 жылы сайлаулар сол картельдің ішкі және сыртқы саясаты
2. Франция 1930-1939 жылғы экономикалық кризис және депрессия.
Енбеккерлер жағдайының нашарлауы.

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер:

Франция 1918-1923 жылдар.
1.1Францияның бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлеуметтік
экономикалық дамуы.

Бірінші дуниежүзілік соғыс жылдарында ірі әлеуметтік экономикалық
өзгерістер болды. Бұл өзгерістер француз империализмнің сипатының
өзгергенің капитализмнің жалпы тоқырауының біріншісі этапының дамуы
мен байланысты болды.
Соғыс франциялықтарға үлкен қатер әкелді;
2- миллионға жуық өлген және жоғалғандар жансыздандырылды 10- ға
жуық бай өндіріс департаменттері құлатылып, кедейленді.
Колонияларды тонау есебінен жинақталған жинақтауыш бар ел Европа
өсіргіші, империалистік соғыс қорытындысында, жеңіске қарамай ағылшын
және американ Францияның мемлекеттік қарызы ұлттық байлықтың 50%
құрады.
Соғысқа дейінгі деңгейінен өндіріс өнімінің көлемі 57%-ке дейін
төмендеді және 1922 жылға дейін төмендей берді.
Сол уакытта әскери өндірістің және онымен байланысты Франциядағы
өндіріс салаларының дамуының себебінен елде жаңа индустриалды
аудандар пайда болды, (орталығында, оңтүстік – шығыста, оңтүстік жане
батыс кейбір бөлігінде) техникамен қамтамасыз етілген металлургиялық,
машина құрылыстық электро -техникалық және басқа өндіріс орындары
пайда болды.
Ауыр индустриямен байланысты байлықтардың анықтау ірі қаржы
капиталының пайдасына өткізілді. Бұл жылдары өндіріс капиталының
банкілікпен араласуы процесі күшейеді.
Өндірісте концентрация өседі. Қарапайым капиталистің даму себебінен
Эльзас пен Лотарингтің өндіріс орнының үлкен бөлігі де Ванделей
мен Шнейдердің концерндерімен басқаруымен монополистер топтарының
қолына көшті.[1.63]
Құлаған департаменттерді қалпына келтіруде капитал ірі масштабтары
қожайын еткен.
Ұлттық кредит банкі белсенді ат салысты. Соғыстан кейінгі
кезеңде мемлекеттің монополиялық тенденциялар дами бастады.
Монополия есебіне мемлекет репарацияларды бөлді, құлаған облыстарды
қалпына келтіру үшін өндірісшілер мен банкирлерді бірлестірді,
реквицияланған Герман өндіріс орындарын сатып алу үшін колониаларда
табиғи ресурстарды эксплуатацияларда компанияларды жүктеді.
Франция экономикасында үлкен даму болды;
Ұлттық табыста өндіріс пайдасы өсіп маңызды орын алған керек-жарақ
өндіру өндірісі. Экспортта ауыр өндіріс орын алды.
Өндіріс сферасына капиталдық мағыналы енуіне қарамастан, француз
имперализмі әлі де өсу сипатта болды.
Соғыстан кейін капиталдар француз колониаларына әкетіліп тұрғындар
эксплуатациясын күшейтті, зайымдар көбінесе одақтас Европалық
мемлекеттерге ұсынуды. Елдегі экономикалық өзгерістер ішкі кластарда
мағыналы өзгерістерге әкеп соқты. Қаржы олигархиясында (екі жүз отбасы)
өндірісшілер өз әсерін тигізді , экономика мен саясатта шешуші
рольді кәсіпкерлік комите де форж ұйымы, 250 күшті металлургия
бірлестіктерінің қожайындарын қамтушы ұйымға айналды.
Ел индустриясының өсуі індіріс концентрациясы пролетариаттардың,
яғни ірі өндіріс орындарында және ауыр өндіріс орындарында қызмет
атқарушы жұмысшылардың пайызының өсуіне келді;
Ірі және орташа өндіріс орындарында 1921 жылы жұмысшылардың жартысы
анықталды.
Жұмысшылар классы қатарына ауыл және қала ұсак буржуазия
буындарынан шыққандардың көп бөлігі кірді онда жұмысшы
аристократиясы сақталды.
Ауылшаруашылығында үлкен өзгерістер болды.Бірінші дуниежүзілік соғыс
аграрлы тоқырауға, яғни ұсак және орта шаруаларды қамтыған
тоқыраудың басталуына негіз болды. Ұсақ шаруаға үлкен кедейлік
болған иемденген жер, шаруалар тарықты.
Бірақ 1921 жылы халықтың 53,6 % құрады.
Францияда ұсақ қалалық буржуазияның көпшілік буынын құраса, ұсақ
және рантьеде әр категорияны құрады.
1.2 Ресейдегі Ұлы Казан социалистік төнкеріс және ұлт-азаттық
көтеріліс бастауы .
1918-1920 жылдар Францияда енбеккерлердің ауыр жағдайымен анти әскери
көңіл күйінің өсуінің себебінен Францияда сатылы күрес орын алды.
Жұмысшылар қозғалысының бастауына үлкен әсер еткен - Ұлы Казан
социалистік төнкерісі.
2. Советтіктер барша ресейлік сьездімен қабылданған бейбітшілік және
соғысушы державалардың соғысты тоқтатуға туралы декрет жұмыс
классы жандана қарсы алды. Көп халыктық митингілер ,
жиналыстар өндіріс орталыктарында өтті. ( Париж, Луар бассейні,
Лион, Сент-Этьен және т.б),
Толқуға қатысушылары талап еткендері –сөз және жиналыс бастығын,
саяси репрессияларды тоқтатуды, қымбаттаушылық пен бейбітшілікті,
және де олар орыстар төнкерісіне қатысты революцияны қолданды. Жарты
миллион адамда қамтыған осындай ұранмен стачкалар жүргізілді.Елде Жаңа
қиыншылықтар болғандықтан, бейбітшілік 1918 жылы қарашада орнағанмен де
қозғалыс тоқтамады.Жұмыссыздық орнағанмен өсуін құраған соғысқа жұмыс
істеуші өнер касіптің өндіріс бөлігінің аударысымен бейбіт жағдайға көшу
жузеге асырылды: Жұмыссыздар құрамын дәрежелі солдаттар да кұрады. 1919
жылы наурызда жұмыссыздар саны жарты миллионды кұрады .[2.89]
Еңбеккерлердің кедейленуі қымбаттаудың өсумен, жалақыға салыктың салынуымен
, франктың құнсыздануымен сипатталды.Советтік Рейсейге қарсы империалистік
интервенция үлкен наразылық туғызды.Осымен 1919 жылы қозғалыс таралып,оның
саяси сипаты көрінді.Енбеккерлер 8 сағаттық жұмысты,профодактар құқының
таралуын,жалақының көбеюінің,Советтік Ресейден әскерилерді алыстатуды талап
етті.Көбнесе шешулі сөз сөйлегендер-теміржолшылар,металлшыл ар ,тігіншілер,
химия өндірісінңі жұмысшылары болды.1919 жылы қозғалысқа 1,16 млн астам
адам қатысты. Клемансо үкіметі,жұмысшылар қозғалысынан үрейленіп 1919 жылы
сәуірде тезірек парламент арқылы 8 сағаттық жұмыс күні туралы декрет
қабылдады. Нәтижесінде көптеген өнер касіптерде жалақы өсіп, профодактар
кәсіпкерлермен ұйымдық келіссөздер жасауға құқылы болды.Бірақта, бұл
қимылдар күресті басеңдетпеді. 1-мамыр күндері экономикалық талаптар қойған
халықаралық пролетарлы қалыпты қозғалысы басты өндіріс орталықтарында орын
тепті.
Коминтерннің шақырумен француз пролетариаты Рейсей және Венгрия Советтік
республикаларын қорғаудағы 21-ші шілдеде өткізілетін халықаралық
қосылды.Бірақта, соцалистік партия мен ВКТ-н жетекшілері оны бәсеңдетті.
Француз интеллегенциясының ең жақсы жетекшілері Советтік Ресейдегі
интервенцияға қарсы қозғалыста белсенді ат салысты. Соғыстың бұрынғы
қатысушыларының Республикалық ассоциациясы (АРАК) Арни Барбюс Раимон
Лефевр,Поль Ваян-Кутюрье ұйымдастырды .Ассоциация тапсырмасы- өмірдің
шынайы ағарғаны, совет халкының күресі, интервенцияға қарсы митингилер
мен жиналыстар болды.
Француз жазушы-гуманисттері Ромэн Роллан және Анатоль Франц Советтік
Ресейдің қорғанысы үшін көп еңбек етті.Интервенцияға қарсы қозғалыс
ауылшаруашылығында да ,әскер мен флота да орын тепті.Қара тенізде
орналасқан француз эскадрында 1919 жылы бас көтеру болды. Өкімет болса
Советтік Ресейдің әскер мен флоты шақыруға мәжбүр болды.Матростар мен
солдаттардың төнкерістік сөз сөйлеулері Тулон, Брест,Рошфордың отанға
оралуынан кейін де жалғасты. 1920 жылы бас көтерушілер қозғалысы жоғары
денгейде болды,яғни жұмысшылар саны да (2 млн астам) ұйымшылдығымен ойлау
қабілеттері де, саяси сипаты қозғалыстың өзінен де көрінеді: Саяси
тұтқындар үшін жаппай бірдей амнистия, ( антисоветтік интервенция
қарсыластары),жаппай бірдей қарулану ,Советтік Ресеймен бейбіт құру, (темір
жолдар,қорғаныс компаниялар және т.б), 8 сағаттық жұмыс күні туралы заңды
орындау.Шаруалар арендалық келіссөздерді қарастыру туралы талап етеді.
Олар өздерінің провессионалды ұйымын, яғни Ауылшаруашылығы еңбеккерлерінің
ұлттық федерациясын құрайды. 1920 жылы 23 ақпанда болған темір
жолшылардың бас көтеруінің үлкен мағналы болды. Теміржолшылар жалақының
көтерілуін , 8 сағаттық жұмыс күнін, темір жолдың ұлттық болуын Советтік
Ресейге қарсы интервенцияның тоқтатылуын талап етті.Оларға шахтёрлер,
металлургтар , докерлер қосылды. Бірақта, бірнеше аптадан кейін ,
жұмысшылардың басты талаптары қанағаттандырылмаса да ВКТ-мен
теміржолшылар федерациясының жетекшілері социалистік партияның жетекшілігі
арқасында бас көтерулерді тоқтату туралы хабарлады.Бұл қайтадан
Федерацияның сол жетекшілігіне сайланған (Г.Монмуссо,П.Семар және т.б)
жетекшілігімен бас көтеру жалғасын тапты.Осы кезде өкімет күш қолданды.
Монмуссога және тағы да басқа жетекшілер үшін мемлекеттік кұпияны таратты
деген тұтқындау да процесс құрылды, яғни ойластырылады: темір жолдарда
халық орын тепті.Бұндай репрессиялық шаралар профодактарды бәсендетті.
Оларда 57 мың мүшелері қалды. (320 мын болган ) Оппортунисттермен
жұмысшылардың ара-қатынасын үзу қажеттігін түсінуге көмектесе отырып, Жаңа
типтегі партияны құру қажеттігін түсінуге де көмектесті ,ал бұлар 1918
-1920 жылдары бас көтерулердің тәжірибесі реформалық иллюзияның тайдыруға
әзір болды.[3.54]
1.3 Коммунисттік Партияның пайда болуы.
Социалистік партияның құлдырауымен ішкі күреске байланысты 1920 жылдағы
бас көтеру қозгалысының шарпуынан Француз Комунисттік партиясы
құрылды.Бірінші дүниежүзілік соғыстың өзінде социалистік партияда үш
ағым болды. Оңды (Социал-Шовенистер), орталық және солды,оңдылар
империалистік буржуазиямен сатылы бірлестік позицияда тұрса (М.салаба, П,
Ренодель жане т.б) Орталықшылар (Ж.Лонге, А.Прессман, Л, Фроссар, және
т.б) Совет бөлігі мен пролетариат диктатураны жақтаушыларымыз дей отырып
өздерінің оппортунизмдерінің солақай ұранмен жасырды. 1918 жылы жергілікті
қызмет соларға ауып, Фроссар басты хатшы болды,Партиядағы үшінші ағым
революциалық болды,Соғыс жылдары интернацианалды атымен аталды,
немесе солды ( Ф Лорио, М Колиен, Л. СОмоно т.б) бұлар
империалистік буржуазииға қарсы болды.
Советтік Ресейдің қозғалысы үшін курес жүргізді.
Бірақ олар, идеялық тұрғыда бәсендеу болды , орталықшыларға
көбінесе қосылды. 1920 жылы ақпанда социалистік партияның
Стартсбургтегі сьездінде солдылар екінші интернацианалмен ара-
қатынасын үзу жайында сұрақ қойып, Коментернге қосылуды көздеді.
Көптеген делегаттар центристер көңіліне қарамастан екінші
интерноцианалдан шығу туралы шешім қабылдап , үшіншіге, бірақта қосылған
жоқ.Съезд Советтік Ресейге сол қанаттың жетекшісін М.Кашен мен
Л.Фроссарды он қанаттың атымен жіберді.Дауыс беру құқығымен Француз
Социалистік Партиясының делегаттары Коминттеринің екінші Конгрессинің
жұмысына қатысты.Олар В.И.Ленинмен екінші кездесу өткізіп,Францияға
Коминтерннің атқарушысына барлық француз социалистик партияның
аппортунистік жұмысы талқыланып, Француз прилетариаты өзіне керемет
коммунистік партианы тартып, күресуші пролерариатында бірінші орында
болады деп сенімділік білдірілген.
Делегацияның Москвадағы болганы жайлы есепті талқылаған 25-ші желтоқсан
30-шы желтоқсан аралығында 1920 жылы Турда социалистік партияның 18-ші
съезді болды. Делегаттардың көбісі Коминттеринің саясатына
қанағаттанды.Көпшілік дауыспен курестен соң,Коминтернге қосылу жайындағы
Кашен революциасы қабылданды. Л.Блюм мен П. Фор бастауымен реформалық
аздаған топ съезден кетіп, жұмысшылар қозғалысының қалдығын көтере білді.

Қалған көпшілік Француз коммунистік партиясын құрды.
Бірінші күннен бастап-ақ Француз Коммунистік Партиясы социал-
демократизм қажет деп куресті. Осы белгімен 1921 жылы 25-30 желтоқсан
аралығында Марсель съезді өтеді. Съезде соғысқа қатысты тезистер жайлы
талқыланып, Француз империалистеринің агрессивті ішкі саясатына қарсы
тапсырмалар анықталып, совет мемлекетін қорғау қажеттігі анықталып,сондай-
ақ профодақтарға қатысты сұрақтар да талқыланды.
Профодактардың тәуелсіздік туралы анархосиндикалисттік жобасы партиясы
аластатылды.Съезд профодактармен тығыз бірлесуді орнату жайлы
қабылдады.
Қоғам революциялық құрылысқа өзгерту жағдайында Француз қожалығын
социалистік система ауыстыру жағдайында Марсель сьезді аграрлы
сұраққа байланысты тезистерді орнатты.
В.И Ленин бұл тезистерді қолдады, бірақ кретикалық ескертулер
жасады, ягни ауылшаруашылыгындағы қаржылық капиталдың енуін
бағаламауын , жерді анықтайтын құжаттың жоқтығына ескертулер жасады.
Реформистер мен революциялық элементтер арасындағы күрес
профодактарда болды.[5.96]
В. К. Т қатарлы мүшелерінің наразылығы реформа жетекшілерінің
позициясы Л. Жуонның басқаруымен 1921 жылдың соңына қарай өз
құрамының 70%-ің жоғалуына әкеп соғады.
П .Семаром мен Г. Монмуссоның басқаруымен бір уақытта В. К. Т. –да
сол қанаттың әсері өсті. Сол қанат күштері өзгерістің ешқайсысын
қалаған жоқ, бірак В.К.Т.-ның бас хатшысы Жуо және басқа
реформашылар В.К.Т-дан революциялық секцияларды жоюды көпшілікпен
бастады.
Революциялық профодактар таныстырушылары өз бетімен жұмыс істейтін
ұйымға бірігуге мәжбүр болды.
1922. жылы маусымда олар Жаңа профодактық ұйымды; енбектің
унитарлы жаппай бірдей конференциясын ( У.В.К.Т.) құрды.

2.1 Франциядагы саяси даму.
Франциядағы революциялық қозғалыс пен Ресейдегі социалистік
революцияның басталуынан үрейлену- Француз буржуазиясынын реакциясының
өсуіне өз күшінде болды. Бірінші соғыстан кейін парламентке
сайлауда 1919 жылы қарашада француз реакциясы өзін жениспен
қамтамасыз етуді шешті.
Қаржылық олигархтың өкілдері кандидаттардың Кен таралуы үшін
экономикалық қызығушылық ұйымы мен сауда және өндірістің
Республикалық комитетін , яғни өз бірлестіктерін қолданды.
Депутаттарға маңызды сайлауға қамтамасыз ету үшін соғыста жиналған
қалың сома бөлінбеді.
Халық атағандай қара кассаға 60 миллион франк жиналды.
Сайлауда ортақ бағдарламамен сөз сөйлеген он партиялар ұлттық
блок деп аталатын блокқа бірікті.
Ішкі саясатта ұлттық блок Советтік Ресейге қарсы күресті
жалғастыруды, жеңіске жеткен Германияға қатты қатынасты
нығайтуды, Европадағы француз империалистері үшін гегемонияны
қамтамасыз етуді дұрыс деп таңдады.
Ішкі саясатта националистер мемлекеттік бюджеттің экономиясын
жұмысшылар мен ұсак қызметкерлер есебінен нығайтуды реттеп,
қаржының күрделі салық арқасында нығаюы жайлы сұрак қойды.
Капиталға салынатын салықты жою жайлы сұрак қойды. Транспроттың
дұрыс жұмысы үшін теміржолшылар мен теңізшілердің 8-сағаттық
жұмыс күшін алып тастауды талап етті.
Ұлттық блокқа солақай партиялар, бәрінен бұрын радикалдар
мен радикал – социалистер партиясы және социалистік партия қарсы
тұрды. Радикалдар партиясының үлкен бөлігін құраған ұсақ қалалық
буржуазия , ұсақ және орта шаруалар, интеллегенцияның кең қабаты
және оны басқарған әйгілі саяси қайраткер, франк-советтік
жақындасулар жақтаушысының Эдуард Эррионның басшылығымен ірі және
орта буржуазия өкілдері басқарды.
Жұмысшылардың-фабрикалық заңды қалауы, прогрессивті шығын салығы,
қоғам пайдалатын ірі өндірістердің ұлттық тануының ( газ , электр
қуаты жане т.б ) - радикалдардың прогрессивті бағдарламасы болды.
Олар ұсақ шаруалық қожалықты қорғады. Сенатқа сайлауда
демократизацияны өткізуге уәде берді, мунипалиципалитеттер құқығын
молайтуды, клеракализмге қарсы күрес жүргізуді реттеді.
Социалистік партия реформалық сайлау бағдарламасын ұсынды.
Бағдарламада негізгі орын алган 8-сағаттық жұмыс күні үшін күрес,
қоғамдық сақтандыру және жалпыға бірдей білім.
Сайлауда оншылдарға өздерінің соңынан антикоммунизм мен шовинизм
толқынымен қоршалған ұсак қала буржуазиясымен шаруашылықтың
кең көлемді жол басуы әуестендірді.
Ұлттық блок депутаттар палатасының 32 бөлігінде орын тепті В.И.
Ленин нағыз жанданған реакцияның жеңісіндей ұлттық блоктың
жеңісін бағалады. ұлттық блоктың бірінші министрлігі социалистік
көзқарас әйгілі ренегаты А.Мильеран басқарды.
Өзінің бағдарламалық сөз сөйлеуінде бейбіт өмір сақтауды уәде
етті. Шынына келетңін болсақ, А.Миьеран үкіметі Советтік Ресейге
қарсы Врангел мен ак-поляктарды ұйымдастырған басты
ұйымдастырушысы болды.[6.52]
Мальеран талап еткендей; көп өндіру, аз қолдану деп, ел
ішінде үкімет жұмысшылар өмір жағдайына әсер етуді ұйымдастырды.
Саяси және идеялық өмірде реакция күшейді.
Француз имперализминің ішкі саясаты. 1923 жылғы орыстар тоқырауы.
Қазан революциясының бірінші күнінен-ақ, француз импералистік
буржуазиясы Советтік Ресейге қарсы контрореволюциялық сөз
сөйлеулерді ұйымдастыруда белсенді ат салысты.
1918 жылы француз әскер күшімен флот Оңтүстік Ресейге
атттандырылды. Париж конференциясында (1918 жылы қантар) басты
сұрактардың бірі орыстар сұрагы болды, бірақ жеңімпаз-
державалар өзара қарсыластығы арқасында ешқандай қимылға қол
жеткізбеді.
1919 жылы 28 маусымда Версаль келіссөзіне қол қойылды.
Францияга Эльзас пен Лотарингия қайтарылды. Ол 15 жылға Саар
Боссейинин комирин эксплуатациялауға құқылы болды.
Рейн сол жак жағалауының ұйымдастырушыларымен 15 жылға оккупация
орнатылып, және 50 км–ге осы өзеннен шығысқа созылған демиритарлық
аймақ қалыптастыру керек болды.
Француз капиталистеринің позициясын күшейтуші-германияның әскери
қарым –қатынастарда әлсіз болғаны.Францияның колониалық шұғылданулары
кенейді; Конганың бір бөлігін алып , мандаттар Гого мен Камерунга;
Сирия мен Ливияга; репарацияның 132 млрд . алтын марко құны
кейіннен өз күшіне енді.( 52% франциянікі )
Билеуші Франция класстары Европадағы гегемонияға үміттенді. Бұл
уакытта бұларда ең күшті әскер болды, Англиядан кейін көлемі
бойынша екінші орынға, колониалық империалық, кіші Европалық
мемлекеттердің ұйымдық құрылысына ұмтылды. 1921-1922 жылдары Кіші
Антанта құрылды, оның құрамына Чехославакия, Югославия және Румынияның
әскери және саяси одағы енді. [7.61]
Бұл одақтар анти советтік беткейде болса біріншіден, екіншіден-
Германияға қарсы куресте Франция осыларға сенді. Германияның
әлсізденуімен Францияның кушейгенін қаламаған Англия және АҚШ-тың,
яғни өздерінің бұрынғы одақтастарының қарсыласуына француз билеуші
отарларын итермеледі.
Герман буржуазиясы осындай қарсылықты Версаль шартының жағдайын
әшкерелеуде,репарация құнын төмендетуде қолданды.
1921 жылы мамырда Лондон конференциясында ағылшындардың қолдауымен
француз сарапшыларының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.